محمدصادق ادیب الممالک فراهانی

(1336 /1335 -1277 ق)، ادیب، روزنامه‏نگار و شاعر. در اوایل پروانه تخلص مى‏كرد، چون به امیرالشعرا ملقب گردید، تخلص خود را امیرى قرار داد. وى در قریه‏ى گازران، از توابع فراهان اراك، متولد شد. در نوجوانى پدرش را از دست داد و به همین علت به تهران آمد. در تهران، پس از طى مدارج معمول آن زمان، فنون ادبیات ایران و عرب را از استادان فن آموخت و سرآمد سخنوران عصر گشت و مورد اكرام و توجه شاهزاده طهماسب میرزاى مویدالدوله قرار گرفت. دوره‏ى فعال زندگانى وى مقارن با جنبش مشروطه‏خوواهى در ایران بود. در سال 1309 ق كه امیر نظام گروسى به حكومت كرمانشاه منصوب شد، با او بدان جا رفت و تا سال 1313 ق در كرمانشاه بود. در سال 1314 ق از طرف مظفرالدین شاه به ادیب‏الممالك ملقب گردید. در همین سال بود كه امیر نظام به پیشكارى كل آذربایجان منصوب شد و با او به تبریز رفت. «روزنامه ادب» را در سال 1316 ق در تبریز منتشر كرد. در سال 1318 ق از تبریز به قفقاز رفت و در آنجا با كمك احمد بیك آقایف قراباغى «روزنامه‏ى ارشاد» را به زبان تركى و فارسى منتشر كرد. از آنجا به خوارزم و پس از چندى به مشهد رفت و «روزنامه‏ى ادب» را در آن شهر انتشار داد. سپس به تهران آمد و در سال 1324 ق «روزنامه‏ى عراق عجم» را در تهران تأسیس كرد اما دیرى نپایید. سپس سردبیر «روزنامه‏ى ایران» دولتى شد و در سال 1322 ق از طرف وزارت كشور مدیر روزنامه‏ى نیمه رسمى «آفتاب» شد و در این ایام در وزارت دادگسترى خدمت كرد. در سال 1335 ق مأمور عدلیه‏ى یزد شد. در تهران بدرود حیات گفت و در امامزاده عبدالعظیم شهر رى. به خاك سپرده شد. «دیوان» اشعار وى مشتمل بر بیست و دو هزار بیت، به همت وحید دستگردى، در سال 1312 ش در تهران چاپ شده است.