محمدعلی تربیت
(1318 -1256 ش)، نویسنده و روزنامهنگار. در تبریز متولد شد و به كسب علوم و فنون، از جمله هیات و طبیعیات و طب پرداخت. در سال 1276 ش آموزشگاه تربیت را در تبریز بنیان نهاد. وى از همفكران و همگامان سید حسن تقىزاده بود. در شش دوره از تبریز به نمایندگى مجلس شوراى ملى برگزیده شد. او به مصر و استانبول و برلن سفر كرد. دو سال رئیس فرهنگ گیلان و چهار سال رئیس فرهنگ آذربایجان بود. كتابخانه و قرائتخانهى عمومى آبرومندى در تبریز دایر كرد و با همت فراوان كتابهاى نفیس و سودمندى در آنجا گرد آورد. وى در سال 1281 ش مجلهى «گنجینهى فنون» و در سال 1301 ش مجلهى «گنجینهى معارف» را در تبریز منتشر كرد. سرانجام در تهران وفات یافت. از آثار او: «دانشمندان آذربایجان»؛ «تقویم تربیت»؛ «زاد و بوم در جغرافیاى ایران»؛ «تاریخ مطبوعات ایران»؛ «تصحیح رباعیات خیام»؛ «فهرست كتابخانه و قرائت خانهى تربیت»؛ «كلمات قصار امیرالمومنین»؛ «مشاهیر عالم با لوحهى رنگین».[1]
متولد 1256 در تبریز، فرزند میرزا صادق خان، از نوادههاى میرزا مهدى استرآبادى وزیر نادرشاه و صاحب كتاب دره نادرى و تاریخ جهانگشاى نادرى. تحصیلات جدید و قدیم را در تبریز توأماً انجام داد و علومى چون هیئت و طبیعیات و طب را به طور كامل آموخت، سپس ادبیات عرب و منطق و حكمت و فقه را نزد آخوند ملا زینالعابدین به حد كمال رسانید. مدتى نیز تحصیل علم نجوم كرد. ابتدا به شغل داروفروشى و كتابفروشى اشتغال ورزید، كمكم حرفهى داروفروشى را رها كرد و صرفاً به كار كتابفروشى اكتفا نمود؛ ضمناً كتابفروشى او مركزى براى توزیع نشریات كشورهاى اروپائى و عربى بود و خود وى با خواندن آن نشریات، با افكار آزادىخواهان آشنا مىشد. تدریجاً در اثر معاشرت با سید حسن تقىزاده و میرزا یوسف اعتصامى و نزدیك بودن افكارشان، به تأسیس و انتشار مجلهى گنجینهى فنون پرداختند. چندى هم به تدریس هیئت و جغرافیا در مدرسهى لقمانیهى تبریز پرداخت.
تربیت در قضایاى مشروطیت در صف مقدم آزادىخواهان قرار داشت. در دورهى استبداد صغیر كه در خارج اقامت داشت، آزادىخواهان را نیز در اروپا یارى مىنمود و در انتشار مجلهى كاوه با تقىزاده همكارى داشت. پس از خلع محمدعلى میرزا، در دورهى دوم به وكالت مجلس رسید و پیرو مشى تقىزاده بود. در ادوار هشتم و نهم و دهم و یازدهم و دوازدهم نیز وكیل مجلس بود. ریاست كمیسیون معارف و فرهنگ همیشه با او بود. غیر از شش دوره نمایندگى مجلس، چند سمت اجرائى نیز داشت كه عبارتند از: ریاست معارف گیلان، ریاست معارف آذربایجان و شهردارى تبریز. در 1318 درگذشت. از وى كتابى به نام دانشمندان آذربایجان باقى است. تألیفات دیگرى هم دارد مانند زاد و بوم در جغرافیاى ایران. همسر دوم وى به نام هاجر تربیت، در دوران اخیر در صحنهى سیاسى ظاهر شد و دو دوره نمایندهى مجلس بود. یك دوره هم سناتور شد. تربیت در مأموریتهاى خود در آذربایجان آثار نیكوئى به یادگار گذاشت. چند مدرسه تأسیس كرد و چندین خیابان احداث نمود. در كتابشناسى بسیار مسلط و خوشحافظه بود.
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
