ابوعبداللَّه محمد حکیم ترمذی

(وف ح 296 ق)، عارف، صوفى و محدث. در ترمذ خراسان به دنیا آمد و بیشتر عمر خویش را همان جا گذراند. از كودكى شوق عجیبى به یادگیرى علم و دانش داشت، تاریخ چنانكه اشتغال به درس و مطالعه، جاى بازى ایام كودكى را گرفت. ابوعبداللَّه علم حدیث را ابتدا از پدر آموخت؛ به جز او از محضر على بن حجر، قتیبه‏ى بن سعید و سفیان بن وكیع حدیث روایت كرد و یحیى بن منصور قاضى حسین بن على و دیگر مشایخ نیشابور نیز از وى حدیث نقل كرده‏اند. وى چندى از مشایخ بلخ علم آموخت و بعد از آن با صوفیه خراسان آشنا شد، به صحبت ابوتراب نخشبى، احمد خضرویه و یحیى معاذ رازى رسید و چندى در عراق به كسب حدیث پرداخت و از آنجا از طریق بصره به مكه رفت، در راه بازگشت به ترمذ به خلوت علاقه پیدا كرد و انزوا اختیار كرد. به سبب اقوال او در «ولایت» از بلخ اخراجش كردند، متهم شده بود كه مقام ولایت را برتر از نبوت مى‏داند، حال آنكه چنین نبود، چه حتى در دو اثر «نوادر الاصول» و «معرفه الاسرار» به برترى انبیاء بر اولیاء تاكید كرده است. از حیث اعتقاد به اهمیت مقام ولایت و از بعضى جهات دیگر، ترمذى تا حدى پیشرو ابن‏عربى است و ابن به آثار و آراء او توجه تمام داشته است. حكیم بعد از آن از بلخ به نیشابور رفت و این مقارن بود با فعالیت ملامتیه در بلخ، با آنكه با تنى چند از سران این فرقه مراوده داشت با این رویه مخالف بود. او آثار بسیارى از خود بجا گذاشته است، از آن جمله: «نوادر الاصول فى معرفه اخبار الرسول»؛ «ختم الولایه»؛ «رساله‏ى بدوشان ابى‏عبداللَّه»؛ «كتاب النهج»؛ «كتاب الرد على الرافضه»؛ «كتاب العقل و الهواى».

ابوعبداللَّه محمد حکیم ترمذی

تازه های مشاهیر

بیشترین بازدید هفته