افضل الدین ابراهیم خاقانی شروانی
(595 -520 ق)، شاعر، متخلص به خاقانى. ملقب به حسان العجم. در شهر شروان، از مادرى نسطورى تازه مسلمان به دنیا آمد و همان جا نشو و نما یافت. پدرش نجار بود. افضلالدین از كودكى نزد عموى خود، كافىالدین عمر بن عثمان كه مردى حكیم و طبیب و فیلسوف بود، به تحصیل دانش پرداخت و همواره در سایه تربیت و حمایت او با شوق فراوان در كسب دانش مىكوشید، دیرى نگذشت كه در علوم و فنون زمان خود به كمال رسید و در شعر صاحب نیروى خلاقهاى شد و این نیرو منجر به آفرینش و خلق آثار شعرى و هنرى گردید و از عموى خود لقب حسان العجم گرفت. وى بعد از درگذشت كافىالدین عمر به خدمت ابوالعلاء گنجوى رسید، او خاقانى را به خاقان اكبر، منوچهر شروانشاه، معرفى كرد و دختر خویش را به او داد و تخلص خاقانى را به جاى حقایقى براى وى برگزید. چندى نگذشت كه میان استاد و شاگرد كدورتى پیدا شد و این امر باعث شد كه خاقانى استاد خود را هجو كند. خاقانى مسافرتهاى بسیارى كرد، از جمله دوبار به زیارت خانهى خدا نایل شد كه رهآورد این سفرها قصاید غرا است و در طى یكى از همین سفرها بود كه از ایوان مداین دیدار كرد و قصیده مشهور خود را سرود. وى به دلایل مختلفى مدتى به زندان افتاد و مدت هشت ماه در رى زندانى بود و این به سال 569 یا 570 ق اتفاق افتاده است. رهآورد زندان وى قصاید حبسیهاى بسیار رقتبار است. رشیدالدین و طواط، جمالالدین اصفهانى، مجیرالدین بیلقانى، فلكى شروانى، اثیرالدین اخسیكثى و نظامى گنجوى از شاعران هم عهد وى بودند كه با او مكاتبه و مشاعره نیز داشتهاند. وى در تبریز درگذشت و در مقبرهالشعرا مدفون است. آثار وى: «دیوان» اشعار؛ «تحفه العراقین»؛ «منشآت»؛ مثنوى «ختم الغرائب».[1]
(منسوب به خاقان) افضلالدین بدیل. (ابراهیم) بن نجیبالدین على شروانى ملقب به حسانالنجم شاعر مشهور (و. حدود 520- ف. 582 یا 595 ه.ق.). وى تا 25 سالگى در كنف حمایت و تربیت عم خود كافىالدین عمر طبیب و فیلسوف بود، و چندى در خدمت ابوالعلاء گنجوى كسب فنون شعر كرد. تخلص او در آغاز حقایقى بود، ولى پس از معرفى به خدمت خاقان منوچهر به توسط ابوالعلاء، استاد اخیر او را «خاقانى» نامید، و از آن پس وى به دربار اختصاص یافت. خاقانى سفرى به رى رفت و به شروان بازگشت و سفرى به اصفهان كرد و دوبار به حج رفت. در پایان عمر میل به عزلت یافت و در تبریز ساكن شد و در همان شهر درگذشت. دیوان وى كه شامل قصاید و غزلیات و قطعات و رباعیات است و همچنین منظومه تحفة العراقین او مكرر به طبع رسیده خاقانى مخصوصا در قصیده سرایى صاحب سبك است. قوت اندیشه ومهارت او در تركیب الفاظ و ابداع معانى و ابتكار مضامین تازه و وصف و تشبیه كم نظیر است.
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
