محمد سجاوندی غزنوی

(وف 560 ق)، مفسر، قارى، فقیه حنفى، ریاضیدان و شاعر. وى از دانشمندان و عالمان بزرگ قرن ششم هجرى است كه با سلطان سنجر سلجوقى معاصر بود و آثار بسیار ارزشمندى در تفسیر و علوم دینى تالیف كرد. وى در سرودن شعر نیز توانا بود، اشعار چندى نیز از وى در تذكره‏ها نقل است. از جمله آثارش: «انسان عین المعانى» در تفسیر و مختصر آن «عین المعانى فى تفسیر السبع المثانى»؛ «ذخایر الثمار فى اخبار السید المختار»؛ «التفسیر»؛ «الایضاح فى الوقف و الابتداء»، در مجلدى بزرگ كه دلیل تبحر سجاوندى در علم قرآن است؛ «علل القراآت»، در چند مجلد؛ «غرائب القران»، در تفسیر لغات مشكل آن؛ «السراجیه» «یا فرائض سجاوندیه»، كه شرحهاى بسیارى بر آن نوشته شده و مشهورترین آنها «شرح سید شریف جرجانى» است؛ «التجنیس»، در حساب و ریاضیات. در منابع مختلف، كنیه و لقب او چون نام و نام پدرش محل اختلاف است و به صورتهاى مختلف ابوعبداللَّه، ابوطاهر، مجدالدین و سراج‏الدین ذكر شده است.[1] ابوالفضل محمد بن ابویزید طیفور عزنوى، از دانشمندان علم قرائت در قرن ششم (ف. 560 ه.ق.). از آثار معروف وى كتاب وقوف است در شرح موادر وقف در قرآن، كتاب الوقف و الابتداء در شرح انواع وقف، كتاب الموجز در شرح بعض انوع وقف، كتاب انسان عین المعانى در تفسیر سبع المثانى، نسخ همه كتابهاى مذكور در دست است.