عباس شیرازی

(س سیزدهم ق)، نقاش و قلمدان‏ساز. از هنرمندان دوره‏ى ناصرى است. وى یكى از شاگردان برجسته‏ى دارالصنایع ابوالحسن‏خان غفارى صنیع الملك بود كه براى تحصیل فنون نقاشى به اروپا رفت و سالها نقاشیهاى نقاشان ایتالیا را تمرین و تتبع كرد، اما خود ابداع‏كننده‏ى سبكى متناسب با ذوق ایرانى بود. این هنرمند درتصویر و شبیه‏سازى و گل و مرغ و منظره‏پردازى مهارت وافر داشت و صنعت تذهیب را خوب مى‏دانست. از آثار او برمى‏آید كه از آقا لطفعلى شیرازى و على اشرف و رافائل، نقاش ایتالیایى، تأثیر پذیرفته است. از شاگردان وى، آقا ابراهیم و مصطفى شیرازى بودند. از آثارش: قلمدان تابوتى بزرگى كه پنج مدالیون در رویه و چهار مدالیون در كناره‏ها دارد و در حواشى قلمدان، تصاویر دختران و پسران نقش بسته و در زمینه‏ى آنها گل و مرغ دیده مى‏شود، و رقم نقاش چنین است: «رقم عباس شیرازى 1277»؛ قلمدانى كه در وسط رویه آن، تصاویر مریم و مسیح (ع) است كه صورت آنها در آینه نمودار شده، با رقم: «عمل عباس شیرازى سنه 1291»؛ قلمدان پرصورتى كه تصاویر عرفا و شیوخ معروف، از قبیل شمس تبریزى و مولوى، در نهایت قدرت ترسیم شده و كناره‏هاى نقوش نیز به تذهیب استادانه‏اى آرایش یافته، و رقم نقاش چنین است: «رقم كمترین عباس شیرازى 1292». در «احوال و آثار نقاشان» به چهار اثر دیگر وى اشاره شده است.