محمدتقی دانش پژوه
استاد، محقق.
تولد: 30 فروردین 1290، آمل.
درگذشت: 27 آذر 1375، تهران.
محمدتقى دانشپژوه، فرزند میرزا احمد، مدرك لیسانس خود را از دانشكدهى معقول و منقول دریافت كرد. در سال 1332 به ریاست كتابخانهى مركزى آن دانشگاه منصوب گردید و در سال 1343 مشاور فنى كتابخانهى مركزى و در سال 1326 عضو كمیتهى علمى آن شد.
استاد در سال 1348 به مقام دانشیارى نیمه وقت دانشكدهى الهیات و در سال 1349 به مقام دانشیارى تمام وقت دانشكدهى ادبیات دانشگاه تهران ارتقا یافت.
استاد براى كسب اطلاعات كتابشناسى و نسخهشناسى به كشورهاى عراق، عربستان سعودى، شورورى، تركیه، انگلستان، فرانسه و آمریكا سفر كرد و در كنگرههاى عملى در سطح ملى و بینالمللى فعالانه شركت جست و نتایج تحقیقت علمى خود را به اهل علم عرضه داشت و سرانجام در سال 1355 بازنشسته شد. وى عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسى بود.
دكتر دانشپژوه علاوه بر فعالیتهاى علمى و فرهنگى، سالها در مقام استادى، در دورههاى كارشناسى و كارشناسى ارشد و دكترى، به تدریس مىپرداخت. حاصل یك عمر تلاش وى حدود 340 مقاله تألیف تحقیقى است كه در مجلههاى مختلف و از جمله «هنر و مردم» و «یغما» و «سخن» و «وحید»، «راهنماى كتاب» نشریه «دانشكدهى ادبیات و علوم انسانى تبریز» و «معارف اسلامى») به چاپ رسیدهاند.
از آثار اوست: آثار درویش طبسى؛ آثار علوى؛ اخلاق محتشمى؛ ترجمهى ادب الوجیز و تولى و تبرى از خواجه طوسى؛ اسرار شهریارى؛ الاقطاب القطبیه؛ تصحیح التواریخ رشیدى؛ المنطقیات الفارابى (جلد سوم)؛ تصحیح النهایة و ترجمهى آن؛ بحر الفوائد؛ تاریخ اسماعیلیه كاشانى؛ تاریخ الوزراء قمى؛ تاریخنگارى فلسفه؛ تبصره مساوى؛ تحفه؛ جامع التواریخ؛ جامع الحكمه كاشانى؛ جاویدان خرد؛ چند نسخه خصوصى دیگر؛ حل مشكلات رسالهى معینیه (نشریهى 304 دانشگاه)؛ دفتر 11 و 12 نشریهى دانشگاه تهران؛ ذخیره شهاب الاخبار؛ رساله المعینیة (عربى، نشریهى 300 دانشگاه)؛ رسالهى امامت خواجه طوسى (عربى، نشریه 302 دانشگاه)؛ روزبهان نامه تصحیح زبدة التواریخ كاشانى؛ سوانح الافكار رشیدى (رشیدالدین فضلالله، 1337)؛ سه گفتار خواجه طوسى (نشریهى 296 دانشگاه)؛ ترجمه شرایع (جلد چهارم)؛ شرح شهاب الاخبار؛ طب ابن هندو؛ فرمان مالك اشتر؛ فرهنگ ایران زمین (با مشاركت منوچهر ستوده، مصطفى مقربى، عباس زریابخویى، ایرج افشار)؛ فصول خواجهى طوسى (نشریهى 298 دانشگاه به اهتمام وى)؛ شرح فصوص؛ فلسفهى اشراق (حیات النفوس)؛ فهرست كتابهاى خطى كتابخانهى مجلس سنا (1356، جلد یكم)؛ فهرست كتابهاى خطى كتابخانهى ملى ملك وابسته به آستان قدس رضوى (با همكارى محمدباقر حجتى، احمد منزوى، تهران، 1354 -1352، دو جلد)؛ فهرست كتب اهدایى مشكوة به دانشگاه (در نشریههاى مختلف)؛ فهرست ملى ملل (جلد نهم)؛ فهرست موسیقى؛ فهرست نسخ خطى كتابخانهى آستانهى مقدسهى قم(1355)؛ فهرست نسخههاى خطى كتابخانهى آستانهى امامزاده عبدالعظیم (1346، جلد پنجم)؛ فهرست نسخههاى خطى كتابخانهى دانشكدهى ادبیات (مجموعه امام جمعه كرمان، اهدایى احمد جوادى، 1344، به جاى شمارهى اول سال سیزدهم مجلهى دانشكدهى ادبیات) ؛ فهرست نسخههاى خطى كتابخانهى دانشكدهى ادبیات (مجموعه وقفى اصغر مهدوى، 1341)؛ فهرست نسخههاى خطى كتابخانه دانشكدهى ادبیات (مجموعه وقفى على اصغر حكمت، 1341، ضمیمه سال دهم مجلهى دانشكدهى ادبیات)؛ فهرست نسخههاى خطى كتابخانهى دانشكدهى ادبیات و معارف اسلامى دانشگاه تهران محمدباقر حجتى با تحقیق و نظارت دانشپژوه، تهران، دانشگاه تهران، 1348 -1345)؛ فهرست نسخههاى خطى كتابخانهى دانشكدهى حقوق و علوم سیاسى و اقتصادى دانشگاه تهران (1340)؛ فهرست نسخههاى خطى كتابخانهى دانشكدهى هنرهاى زیباى كشور (با همكارى یحیى ذكاء 1342، جلد سوم)؛ فهرست نسخههاى خطى كتابخانهى سازمان لغتنامه دهخدا (1342)؛ فهرست نسخههاى خطى كتابخانهى مجلس سنا (1341، مستخرج از دفتر دوم نشریهى كتابخانهى دانشگاه تهران)؛ فهرست نسخههاى خطى كتابخانهى مدرسه سپهسالار (تهران، 1346 -1315، پنج جلد)؛ فهرست نسخههاى خطى كتابخانهى ملى تبریز (1348 و 1350، جلد چهارم)؛ كسر اصنام الجاهلیه صدراى شیرازى، مجموعه فهرست نسخههاى خطى كتابخانههاى شهرستانهاى ایران (1353 -1351، سه جلد)؛ مرقع سازى و جنگ سازى (مشهد، 1360)، ترجمه مصادقه الاخوان ابن بابویه (1325)؛ معتقد الامامیه، منطق ابن مقنع، میكروفیلم دانشگاه تهران (جلد یكم)؛ نسخههاى خطى كتابخانهى ملى رشت (1346، جلد پنجم)؛ نسخههاى خطى نشریهى كتابخانهى مركزى دانشگاه تهران (10 ،1358 -1339 جلد، گاهنامه)؛ ترجمهى نكت اعتقادیه شیخ مفید؛ نكت الاعتقادیه (شیخ مفید، 1324)؛ نوادر التبادر؛ وزارت در عهد سلاجقه از عباس اقبال؛ یك پرده از زندگى شاه تهماسب؛ یواقیت العلوم.
وى در تهران درگذشت و كالبد وى در بهشت زهرا در قطعهى 88 (قطعهى خاص هنرمندان و نویسندگان) به خاك سپرده شد.
(1375 -1290 ش)، نسخه شناس، محقق و مصحح. وى مقدمات ادبى را پس از خواندن نزد میرزا على بارفروش در مدرسهى حاج علىاكبر كوچك در آمل و نزد پدرش فراگرفت. از دیگر استادان وى در آمل شیخ ابوالحسن آملى واعظ، میرزا ابوالحسن پیشنماز آملى و آقا میرزا عزیزاللَّه طبرسى بودند. در هجده سالگى بعد از فوت پدر، به تهران آمد. وى از محضر استادانى چون میرزا ابوالفضل گلپایگانى، میرزاى قمى، آخوند ملا على همدانى و آیتاللَّه مرعشى بهره برد. دانشپژوه در مدرسهى سپهسالار از مضحر میرزا مهدى آشتیانى «شفاء»، «اسفار» و «مكاسب» را آموخت. در 1320 ش موفق به دریافت لیسانس شد. از 1319 ش در كتابخانه دانشكده حقوق مشغول به كار شد. از 1321 ش به دبیرى دبیرستانهاى تهران اشتغال ورزید و سپس به دبیرى دانشگاه پرداخت. از سمتهاى دیگر وى معاونت كتابخانهى دانشكدهى حقوق، ریاست كتابخانهى كتب خطى دانشگاه، ریاست كتابخانهى مركزى، مشاورت فنى كتابخانه مركزى، عضویت كمیتهى كتابخانهى مركزى بود. در سال 1348 ش دانشیار نیمهوقت دانشكدهى الهیات و در تاریخ 1349 ش دانشیار تمام وقت دانشكدهى ادبیات شد. در سال 1334 ش شوراى دانشگاه تهران وى را براى تدریس درسهاى درایه الحدیث و فرهنگ ایرانیان دانشكدهى الهیات و معارف اسلامى شایسته دانست. در دورههاى لیسانس و فوق لیسانس به تدریس منطق، تاریخ فلسفه اسلامى و تاریخ خاورشناسان و روش تحقیق و در دورهى دكترى به تدریس عرفان اسلامى پرداخت. در تهران درگذشت. از آثار وى: فهرستهاى مختلف كتابخانهى دانشگاه تهران و مجلس سنا؛ ترجمهها: «النكت الاعتقادیه»؛ ترجمه «مصادقه الاخوان»؛ «رساله المعینیه»؛ تصحیح: «ذخیرهى خوارزمشاهى» و تصحیح متون متعدد و مقالات مختلف در مجلات وزین.[1]
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
