محمد عشقی نوایی
سازنده سازهاى سنتى.
تولد: 1282.
درگذشت: 30 آذر 1366، تهران.
محمد عشقىنوایى، فرزند رضا، از شاگردان استاد سید جلال سهتار ساز است. وى پس از مرگ سید جلال، ابتدا دكانى در میدان تجریش تهران، سپس به خیابان مقصود بیك نقل مكان نمود. در آنجا به ساختن سهتار مشغول بود.
در سال 1350 به دعوت داریوش صفوت همكارى خود را با مركز حفظ و اشاعهى موسیقى آغاز نمود و در كارگاه سازسازى مركز به تعلیم و تربیت شاگردانى پرداخت. اما این همكارى طولى نكشید.
كارگاه كوچك وى در سیل ویرانگر تجریش تخریب شد و استاد بیش از دو ماه در بیمارستان طالقانى بسترى شد. در این حادثه دست راست او صدمه دید.
محمد عشقى چهار نوع تار مىساخت: سهتار معمولى، سهتار پوستى، نوع كوچكتر اما با قالبى كشیدهتر، سهتار كوچك با قالبى كوچكتر.
محمد عشقىنوایى در سال 1366 درگذشت و در قطعهى 104 ردیف 67 شمارهى 38 بهشت زهراى تهران به خاك سپرده شد.
شادروان استاد محمد عشقى از شاگردان استاد جلیل از بزرگان و استادان سهتار ساز و معروف مىباشد. وى پس از مرگ سید جلال، ابتدا دكانى واقع در میدان تجریش، سپس در خیابان مقصودبیك واقع در همین میدان كوچه ثقفى پلاك 16 نقل مكان نمود و تا آخر عمر در همانجا زندگى كرد. كارگاه بسیار كوچك وى محل تجمع بسیارى از نوازندگان و شاعران خوب رادیو و تلویزیون بود كه هر روز عصرها گرد شمع وجود استاد جمع مىشدند و با هم صحبت مىكردند.
استاد محمد عشقى، یكى از نوازندگان و اساتید سهتار ساز مىباشد كه سازهاى ساخت وى مورد قبول تمام هنرمندان نوازنده این ساز است. استاد عشقى، هیچگاه دست از هنر خود نكشید و به سهتار سازى و سهتار نوازى مشغول بود. او عقیده داشت سهتار، سازى است عارفانه و انسان را از دنیاى مادیات به جهان معنوى مىبرد و به این مسئله هم واقعا ایمان داشت و به همین دلیل كه براى خود او موجه بود، همسر اختیار نكرد زیرا معتقد بود كه زن و فرزند، او را از هنرش باز مىدارد و تا آخر عمر هم در آن مكان زندگى كرد. متأسفانه در سیل ویرانگر تجریش، كارگاه كوچك وى بىنصیب نگشت و استاد صدمه زیادى را متحمل شد بیش از دو ماه در بیمارستان طالقانى بسترى شد. در این حادثه دست راست استاد عشقى صدمه فراوانى دیده بود و در بیمارستان تصمیم به قطع دست استاد گرفته شد كه با مخالفت جدى شاگرد باوفایش فرمان مرادى این عمل انجام نشد و با مراقبتهاى و كوششهاى دكترهاى این بیمارستان دست استاد بهبود یافت و به مغازهاش برگشت ولى بر اثر صدمه جسمى و روحى فراوانى كه به او وارد گشته بود عاقبت صبح روز یكشنبه 66/2/1 این دنیاى فانى را ترك گفت و در میان خیل دوستدارانش، جسم نحیف وى در بهشتزهرا به خاك سپرده شد. روانش شاد.
در مجلس ختم و بزرگداشت این صنعتگر هنرمند، غیر از دوستداران آن استاد، اساتید و هنرمندان بزرگى چون: احمد عبادى، على تجویدى، جلیل شهناز، محمود تاجبخش، دكتر داریوش صفوف، جلال ذوالفنون، محمدرضا شجریان، حسین علیزاده، مهندس همایون خرم، عبدالعلى وزیرى، حسینعلى ملاح، بهمن بوستان، مهندس گلشن ابراهیمى، مشیر معظم افشار، منوچهر جهانبگلو، هاشمى، فرمان مرادى و سایر دوستان شركت داشتند.
از دوستان بسیار صمیمى استاد عشقى كه بیشتر وقتها به كارگاه وى مىآمدند و با وى حشر و نشر داشتند باید از استاد احمد عبادى، دكتر داریوش صفوت، محمود كرمى، سعید هرمزى، امیرى فیروزكوهى، ارسلان درگاهى، نورعلىخان برومند، استاد حسن كسایى، حسن مشحون، بیژن كرمانشاهى و محمودى خوانسارى نام برد.
ابراهیم صبها قطعه شعرى در رثاء وى سروده كه دو بیت مشخص شده آن روى سنگ مزار استاد محمد عشقى آمده و چنین است:
گردید خزان بهار «عشقى»
خاموش شده سهتار عشقى
بس ساز ظریف نغمهپرداز
دیدیم ز شاهكار «عشقى»
او عاشق و عاشق «هنر بود»
و این مرتبه افتخار «عشقى»
«سازنده ساز» بود و عمرى
بودست «سهتار» یار «عشقى»
سرپنجه او نوازش داد
خوابید چو در كنار «عشقى»
خود رفته و نام نیك او هست
پاینده به یادگار «عشقى»
ارباب «هنر» ز رفتن او
یكسر شده سوگوار «عشقى»
باید كه «نواى عشق» خوانیم
دلسوخته بر مزار «عشقى»
آمرزش او طلب نماییم
از درگه كردگار «عشقى»
«صهبا» به فضیلت «هنر» كرد
این «مرثیه» را نثار عشقى»
(1366 -1285 ش)، سازندهى ساز. در تهران به دنیا آمد. وى از سازندگان معروف سهتار و شاگرد سید جلال بود. عشقى- و به قول حبیبالله نصیرىفر در «مردان موسیقى سنتى و نوین ایران»- نوایى در جوانى به درودگرى پرداخت و چون از صداى كمانچه لذت مىبرد، ساختن آن را بدون استاد شروع كرد، سپس نزد سید جلال رفت و هفت سال از او تعلیم گرفت. پس از درگذشت استاد، هفت سال هم در كارگاه آقا ضیاء به ساختن تار اشتغال جست و ویولن و سهتار نیز مىساخت. سپس خود كارگاهى دایر نمود و به ساختن سازهاى گوناگون مشغول شد. سهتارهاى ساخت او بین اهل فن معروف است.[1]
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
