محمد ابراهیم علم

معروف به امیر شوكت‏الملك از مالكان بزرگ ایران، والى قائنات و سیستان، در 1259 در بیرجند متولد شد. پدرش امیرعلم‏خان حشمت‏الملك مالك و والى قائنات بود. این خانواده قریب یازده قرن فرمانروائى سیستان و خراسان را متناوبا عهده‏دار بوده‏اند. محمدابراهیم تحصیلات مقدماتى را در نزد معلمین خصوصى فراگرفت، سپس مدتى آموزش نظامى دید و در تیراندازى و اسب‏سوارى و جنگهاى پارتیزانى مهارت كامل یافت. در 1283 پس از فوت برادرش محمداسمعیل‏خان، حكومت قائنات و سیستان از طرف مظفرالدین‏شاه به او واگذار شد و لقب امیر شوكت‏الملك گرفت. پس از انتصاب به این شغل، نظم و ترتیب خاصى براى اداره امور در پیش گرفت. براى ایجاد و توسعه‏ى امنیت، واحدهاى نظامى از سوار و توپخانه و پیاده تشكیل داد، و مدرسه‏ى افسرى نظام شوكتیه را بنیاد نهاد و تا حدودى منطقه را آرامش بخشید. در جنگ بین‏الملل اول، انگلیسها براى حفظ هندوستان متوسل به امیر شوكت‏الملك شدند. او نیروئى از چریك تشكیل داد كه سربازان آن ایرانى بودند و توسط افسران انگلیسى اداره مى‏شدند و بودجه‏ى آن را كنسولگرى انگلیس تامین مى‏كرد و در زابل و قائنات مستقر بودند. در 1300 كه سرهنگ محمدتقى پسیان رئیس ژاندارمرى خراسان، سر از اطاعت حكومت مركزى پیچیده و كلیه امور خراسان را در دست گرفت، قوام‏السلطنه نخست‏وزیر وقت، به امیر شوكت‏الملك علم والى قائنات و سیستان، اختیارات كامل داد تا با اعمال قوه قهریه، كلنل را سركوب نماید. ولى او براى احتراز از جنگ و خونریزى به وسیله‏ى تلگراف حضورى و پند و اندرز پسیان را از خیالاتى كه در سر داشت، مى‏خواست مانع شود و در عین حال قواى مجهزى آماده ساخته و به سوى مشهد روانه ساخت كه خبر قتل پسیان در جعفرآباد قوچان، او را از لشكركشى و جنگ منصرف ساخت. شوكت‏الملك مردى متمول و سخاوتمند و بذال بود. به امور فرهنگى علاقه تام و تمامى داشت. در دوران حكمرانى خود به هزینه‏ى شخصى شهر بیرجند را لوله‏كشى كرد و مدارس جدید دخترانه و پسرانه در غالب شهرهاى سیستان تاسیس نمود و بیمارستانهائى نیز بنیاد كرد. پس از خلع قاجاریه و سلطنت رضاشاه پهلوى كه ایران مركزیت پیدا كرد، امیر شوكت‏الملك كه همیشه رفتار و اعمال خود را با اوضاع زمانه تطبیق مى‏داد، كار حكومت خود را به برادرزادگان خود سپرد و به تهران آمد و با رضاشاه نزدیك شد به طورى كه در سفر و حضر با هم بودند. در 1316 استاندار فارس شد و در 1317 در كابینه‏ى محمود جم به وزارت پست و تلگراف معرفى گردید و در كابینه‏هاى دكتر متین‏دفترى و على منصور و محمدعلى فروغى سمت مزبور را دارا بود. پس از استعفاى رضاشاه، او نیز از كار دولتى كناره‏گیرى كرد و در بیرجند سكونت نموده، به املاك وسیع خود رسیدگى مى‏كرد. در 1323 درگذشت.

محمد ابراهیم علم

تازه های مشاهیر

بیشترین بازدید هفته