علیرضا ممجد لنگرودی
شيخ عليرضا ممجد لنگرودي به سال 1293 شمسي در خاندان تقوا و فضيلت و فقاهت در شهرستان لنگرود ديده به جهان گشودند.گروه : علوم انساني رشته : الهيات و معارف اسلامي والدين و انساب : خاندان حضرت آيت اللّه ممجّد لنگرودي همگي در سلك روحانيت و فقاهت بودهاند. والد بزرگوارش مرحوم آيت اللّه حاج شيخ عبداللّه لنگرودي يكي از عالمان برجسته شهرستان لنگرود به شمار ميرفتند. او كه از شاگردان آخوند خراساني، و شريعت اصفهاني، ميرزاي نائيني و... به شمار ميرفت، بعد از اخذ حدود 14 اجازه اجتهاد به قصد صله ارحام به لنگرود آمده و در اين شهر مورد استقبال علما و مردم قرار گرفت و به اصرار مرحوم آيت اللّه حاج شيخ علي اكبر لنگرودي كه اعلم علماي لنگرود به شمار ميرفت، در لنگرود ماندگار شد و در اين مدت علاوه بر تدريس، مشغول وعظ و خطابه و ارشاد و هدايت مردم گرديد.آيت اللّه شيخ عبداللّه لنگرودي داراي دو فرزند عالم و دانشمند بوده است.خاطرات کودکي : شيخ عبدالله از دوران كودكي خود اينطور مي گويد كه: «من كمتر از ده سال داشتم كه عمامه ميگذاشتم، اين در روزگاري بود كه مأموران رضاخان عمامهها را برميداشتند و من هم خيلي علاقه داشتم كه عمامه داشته باشم. از اين روي آن قدر نماز جعفرطيّار خواندم كه خداوند عنايتي بفرمايد و مأموران عمامه مرا برندارند كه برنداشتند. در آن روزگار سخت با همه مشكلات آنچه بيش از همه مرا رنج ميداد و در ابتداي تحصيل، خوب نفهميدن درسها بود. چندين درس ميرفتم و هر چه زحمت ميكشيدم و به خود فشار ميآوردم آن گونه كه بايد درسها را نميفهميدم تا اين كه روزي از شدت ناراحتي به حرم حضرت معصومه (س) مشرف شدم و بسيار گريستم به گونهاي كه چشمهايم ميسوخت. برگشتم به حجره مدرسه خان و دراز كشيدم كه يك مرتبه به قلبم الهام شد كه اين طوري نبايد درس بخواني، روزي دو درس، يكي صبح و يكي بعدازظهر كافي است و با هر جان كندني بايد آن را ياد بگيرم. احساس كردم سوزش چشمم خوب شده با نشاط بلند شدم و همين شيوه را به كار بستم. شش ماه درس خواندم، كار به جايي رسيد كه پس از شش ماه، تدريس هم ميكردم و از همان زمان به بعد اين شيوه را به كار بستم، هم درس ميگفتم و هم درس ميخواندم و در همه امتحانات رايج حوزه با نمره عالي قبول ميشدم.»اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : شهرستان لنگرود در 60 كيلومتري رشت، در شرق استان گيلان واقع شده است. اين شهرستان به علت مزاياي فراوان (كوه و جلگه و دريا و جنگل و...) يكي از زيباترين و دلپذيرترين شهرهاي شمال ايران است.از لحاظ جغرافيايي، منطقه آبادي است كه امن و آرام و مطمئن بوده و روزيش به وفور از هر سو و مكاني فرا ميرسد و از لحاظ فرهنگي، شخصيتهاي فراواني را در دامن پُرمهر خود پرورش داده است كه شرح بسياري از آنان در كتب تراجم و رجال مفصل آمده است. مرحوم آيت اللّه ممجّد در اين باره ميفرمود: «لنگرود در اوائل حكومت رضاخان، سه مدرسه علميه داشت؛ يكي در كنار مسجد جامع، يكي در كنار بقعه آقا سيد حسين كيا و سومي در كنار مسجد گلشن.در دوران رضاخان هر سه مدرسه را خراب كردند و به خانه روستا تبديل كردند و همه موقوفات مدرسهها هم از بين رفت. لنگرود با اين كه شهر كوچكي بود امّا هفتاد، هشتاد عالم برجسته داشت كه بيشتر آنان، مجتهد مسلم بودند. رضاخان بيشتر علماي بزرگ اين شهر را به روستاها و اطراف تبعيد كرد و بعضي هم به شهرهاي بزرگ رفتند و بيشتر به لاهيجي و رشتي ملقّب شدند و به اين لقب شهرت يافتند. زيرا رشت و لاهيجان در آن زمان و هم اكنون نيز از شهرهاي بزرگ گيلان هستند و حتي بسياري از علماي رودسر، اشكور، املش و حتي تنكابن و رامسر، فاميلي آنان پسوند لاهيجي و رشتي داشت.»تحصيلات رسمي و حرفه اي : شيخ عبدالله از سال 1319 تا 1325 براي ادامه تحصيل راهي مشهد شد و طي اين سالها تحصيلات خود را ادامه داد. در سال 1325 شمسي آيت اللّه ممجّد دوباره راهي حوزه علميه قم شد. در اين دوران، تحول در حوزه قم نسبت به گذشته چشمگيرتر بود. وي پس از ورود به حوزه علميه قم در امتحانات حوزه شركت جسته و در نزد مرحوم آيت اللّه حاج شيخ مرتضي حائري امتحان داده و معظمله در ذيل ورقه امتحاني ايشان نوشته بود: «آقاي ممجّد از عهده امتحان خوب برآمده و شايستگي تدريس دارد».خاطرات و وقايع تحصيل : به خاطر سختگيري كارگزاران رضاخاني بر حوزه قم و آزار و اذيتها، مرحوم والدش پيشنهاد كرد: اگر بخواهي، ميتواني به حوزه مشهد بروي و در آن جا ادامه تحصيل بدهي.آيت اللّه ممجّد در اين باره ميگويد: «به ياد دارم پيش از عزيمت به مشهد مقدس، در لنگرود خدمت مرحوم والد بودم و عدهاي ديگر هم حضور داشتند. به ايشان گفتم: آقا! من مشهد رفتم چقدر برايم شهريه خواهيد فرستاد. مرحوم والد از اين سخن من خيلي عصباني شد و گفت: من خيال ميكردم در اين مدت كه در قم تحصيل ميكردي، چيزي ياد گرفتي. معلوم شد چيزي نفهميدي؟ گفتم: آقا! من كه چيز بدي نگفتم! گفت: چطور؟ تو داري ميروي خدمت امام رضا (ع) ، امام واسطه فيض خداوند به مخلوقات است؛ آن وقت تو چشم طمع به من داري كه براي تو چقدر شهريه خواهم فرستاد! من چه كارهام همه چيز آن جاست. آري ايشان درست ميگفت و من اشتباه كرده بودم».وقايع ميانسالي : حجة الاسلام عباسي - مدير حوزه علميه لنگرود به نگارنده فرمود: در سالي آقا در ماه رمضان در بيمارستان بستري بودند. يك شب به عيادت ايشان رفتم و ايشان تازه عمل جراحي نموده بودند. ديدم خيلي ناراحت است و اشك از ديدگانش جاري است؛ شروع كردم ايشان را دلداري دادن كه ان شاءاللّه عمل مهمي نيست، به زودي خوب ميشويد و دوباره مشغول تدريس خواهيد شد، ناراحت نباشيد؟ يك نگاهي به من كرد و فرمودند: ناراحتي من براي عمل جراحي نيست بلكه فردا شب، 19 ماه رمضان شب احياء و شب ضربت خوردن مولايمان علي (ع) است و من ميبايست در آن مراسم شركت ميكردم، در حالي كه نميدانم چه خطايي از من سرزده است كه دارم اين گونه تنبيه ميشوم. امسال از گريه كردن در عزاي آن حضرت محروم شدهام! و اين جملات را وقتي ميفرمود، اشك در صورتش جاري بود.زمان و علت فوت : آيت اللّه ممجّد لنگرودي در سال 1374 شمسي در حالي كه مشغول تدريس بود، دچار سكته مغزي شد و بعد از قريب به سه سال از اين بيماري در تاريخ 13 آبان 1376 در شهرستان لنگرود دار فاني را وداع گفت و با شركت انبوهي از مردم متدين لنگرود، علما ائمه جمعه و جماعات استان، تشييع و پيكر پاكش به قم انتقال يافت و بعد از نماز توسّط حضرت آيت اللّه آقاي بهجت - دامت بركاته - در قبرستان آيت اللّه حائري (قبرستان نو) در جوار قبر پدر بزرگوارش به خاك سپرده شد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : آيت الله لنگرودي اشتغالات ديگري همچون حضور مستمر در شوراي روحانيت شهر، اعزام نيروهاي رزمنده به جبهه، سخنرانيها و شركت در محافل گوناگون مذهبي در سطح شهر و يا شهرهاي ديگر استان، لحظهاي از طلاب غافل نبود. او به طلاب درسخوان عشق ميورزيد و همواره آنان را نصيحت ميكرد و از ضعف و سستي و از به هدر دادن عمر و نشاط جواني و غفلت از اين موقعيت استثنايي و خدادادي، آنان را بيم ميداد.فعاليتهاي آموزشي : مرحوم آيت اللّه ممجّد لنگرودي از سال 1319 تا سال 1325 در اين حوزه به تحصيل و تدريس اشتغال داشته است. خود وي در اين باره ميفرمايد:«من حدود شش سال در حوزه مشهد ماندم؛ در اين مدت، كار اصلي من، تدريس بود. عدهاي از طلبهها خدمت آقا شيخ مجتبي قزويني رفته بودند كه درس مكاسب براي آنان شروع كند. ايشان گفته بود: اگر آقاي ممجّد هم در درس شركت كند، من براي شما مكاسب ميگويم. اينان پيش من آمدند و گفتند: آقا چنين گفته است. به اين آقايان عرض كردم اگر آقا براي من شوارق بگويد در مكاسب ايشان شركت ميكنم. آقا پذيرفت كه براي من شوارق بگويد و من هم در مكاسب ايشان شركت كردم.»(9)آيت اللّه ممجّد درس شوارق و قسمتي از مكاسب را در نزد آيت اللّه حاج شيخ مجتبي قزويني، و مابقي مكاسب را در نزد آيت اللّه حاج شيخ هاشم قزويني و جلد اول كفايه را در نزد آيت اللّه حاج شيخ علياكبر نوقاني تلمّذ كرده و خود نيز لمعه را براي عدهاي تدريس ميكردند. ورود معظمله به قم در سال 1325 شمسي بود كه تا سال 1345 شمسي به مدت 20 سال ادامه داشت. در اين دوران باشهريه ماهي صد تومان تدريس مي كرد. او در سال 1345 شمسي تا آخر عمر شريفشان در لنگرود ساكن و مشغول تدريس سطوح مختلف، تأليف، تربيت شاگرد، ارشاد و هدايت مردم و... بود.مراکزي که فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : ايت الله لنگرودي با كمكهاي متوليان مدرسه لنگرود حضرات آيات: فقيهي رشتي (ره) و سيد محمدحسين لنگرودي (مدّظله العالي) مدرسه را بازسازي و حجرات زيادي احداث كردند.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : آيت الله ممجد لنگرودي از اوّل بناي سكونت در آن شهر را نداشتند و به علت مسائل پيش آمده و تأكيد فراوان بزرگاني همانند آيات عظام: گلپايگاني، نجفي مرعشي و فقيهي رشتي كه معظمله تا آخر عمر در شهرستان لنگرود ماندند. او درباره هجرتش به لنگرود فرمود: «مرحوم آيت اللّه آقا شيخ يحيي ذكّي مدرسهاي را در لنگرود بنا كردند و بنده تابستانها وقتي به لنگرود ميرفتم در همين مدرسه براي طلاب درسي را شروع ميكردم. يك سال ديدم طلبهها خوب درس نميخوانند و روش درستي در فراگيري ندارند تصميم گرفتم چهار ماهي بمانم و اينان را وادارم كه با روش درستي درس بخوانند؛ همين كار را كردم. شاگردان مدرسه را تا كتاب صمديه رساندم خواستم به قم برگردم، رفتم با متولّي مدرسه خداحافظي كنم. يكي از متديّنان در آن جا حضور داشت و ناراحت شد از اين كه من دارم مدرسه را با اين وضع ترك ميكنم و آن را به حال خود رها ميسازم. رو به من كرد و گفت: «آقاي ممجّد! من با هزينه خودم براي شما ماشين كرايه ميكنم و شما را به قم ميفرستم ولي شما جواب امام زمان(عج) را چه خواهي داد؟!» چنان اين سخن از سر سوز و اخلاص بود كه مرا به شدت منقلب كرد و هنوز هم هر وقت يادم ميآيد، گريهام ميگيرد. از اين روي قول دادم يك سال ديگر هم بمانم تا وضع مدرسه سر و سامان بيابد.آرا و گرايشهاي خاص : حضرت آيت اللّه ممجّد (ره) يكي از استوانههاي علمي استان به شمار ميرفت كه به برخي از ويژگيهاي آن استاد فرزانه اشاره ميكنم.1 - روش تدريس ايشان در زمان تصدّيشان، زبانزد عام و خاص بوده است.2 - شاگردان ايشان از جمله كساني بودهاند كه به ثمره و نتيجه خوبي رسيدهاند. موفقيتهايي كه اكنون خودم دارم، مرهون زحمات ايشان ميدانم.3 - ايشان هم مدرس بود و هم به منزله پدر و برادر طلبه. زيرا مسائل گوناگون يك طلبه را زير نظر داشت؛ در واقع هم مدرّس، هم مربّي و هم مشاور بود ايشان معتقد بود كه براي به نتيجه رسيدن يك طلبه بايد تا سطح به طور دقيق، روش خاصي را با استاد راهنما طي كرد.4 - ايشان از نظر علمي مسلط بر تدريس بودند، گاهي كتابهايي چون مكاسب را بدون مطالعه قبلي تدريس ميكردند... من مكاسب محرمه را در فصل تابستان كه در سپاه لنگرود مشغول بودهام، پيش ايشان خواندهام و اين نكته را در آنجا از ايشان ديدم.5 - ايشان براي پذيرش طلبه يك دوران آموزشي داشتند كه پس از آن دوران به او يا وليّ او تذكر ميدادند كه ايشان استعداد اين رشته تحصيلي را دارند يا نه؟ در صورت منفي بودن، رشته ديگري را كه وي استعداد و زمينه آن را داشته به او متذكر ميشد.6 - ايشان تأكيد داشتند هر طلبهاي كه مثلاً مشغول پايه دوم هست پايه اول را به ديگران تدريس نمايد.7 - سفارش و تأكيد فراوان به مباحثه كردن هر يك از دروس به صورت دو نفري يا سه نفري را داشتند.8 - سعي ميكرد شاگردان را ضمن آموزش قرآن و تجويد آنها را با مباحث كلي مربوط به قرآن آشنا نمايند و هر روز اول صبح جلسهاي با همه طلاب در همه سطوح در زمينه قرآن داشتند؛ از آموختههاي ادبي و نحوي طلاب در آن جلسه به صورت تجزيه و تركيب امتحان عملي ميگرفتند و آياتي را در زمينههاي گوناگون و مناسب و مورد نياز روز طلاب، براي آنان توضيح و تفسير ميكردند.9 - در ضمن تدريس دروس اصلي، درس اصليتر از همه، يعني اخلاق را نيز خود به عهده داشتند و آن را در ضمن دروس مختلف به مناسبتهايي كه پيش ميآمد، مطرح ميكردند.10 - يكي از روشهاي بسيار جالب ايشان كه من در اين حد از كسي سراغ ندارم، نظارت دقيق و مستمر بر دروس و اخلاق طلاب بود. گاهي از شبها به مدرسه سركشي ميكرد كه نكند طلاب مشكلاتي داشته باشند.11 - نقش ايشان در جبهه و جنگ ارادت و عشق به خاندان پيامبر (ص) : يكي از صفات برجسته و بارز آيت اللّه ممجّد)، عشق و اخلاص آن مرد بزرگ به خاندان عصمت و طهارت بود.آثار :شرح بر رسائل ، شرح بر مكاسب ، شرحي بر قوانين ، شرحي بر كفايه ، شرحي بر لمعتين
نظرات کاربران
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
