هارولد پینتر
هارولد پینتر (به انگلیسی: Harold Pinter) (زادهٔ ۱۰ اکتبر ۱۹۳۰ در لندن- مرگ ۲۵ دسامبر ۲۰۰۸) نویسنده، نمایش نامه نویس، بازیگر، کارگردان و فعال سیاسی انگلیسی بود. نخستین آثار او را در دسته تئاتر پوچی قلمداد کرده‌اند. او نویسنده آثاری برای رادیو، تلویزیون، تئاتر و سینما است. پینتر در سال ۲۰۰۵ میلادی برنده جایزه نوبل ادبیات شد.
زندگی
تولد و کودکی
هارولد پینتر تنها فرزنذ پدر و مادری یهودی در اکتبر ۱۹۳۰ در محلة هاکنی شمال لندن متولد شد. پدرش خیاط بود. او در فضایی سرشار از اظهارات یهودی ستیزی بزرگ شد که اهمیت به سزایی در نمایش‌نامه‌نویس شدنش داشت. در شروع جنگ جهانی دوم، در ۹ سالگی مجبور به ترک لندن شد و در دوازده سالگی به لندن بازگشت. پینتر می‌گوید تجربة بمباران‌های جنگ هیچ‌وقت او را رها نکرده‌است. در لندن به مدرسة گرامر هاکنی رفت و در آن‌جا با گروهی از معلمان و دانش‌آموزان خوش‌فکر، پرانرژی و به لحاظ عقلی ماجراجو، آشنا شد. همین باعث شد تأتر و ضدفاشیسم مهم‌ترین تأثیر را روی او بگذارد. فضای سال‌های بلافاصله بعدازجنگ لندن سرشار از خشونت‌های ضد یهود بود که صدای تأتری پرشور و حرارت، و ارعابی که به تدریج رخنه می‌کند و در واقع نمایش‌نامه‌های اولیه‌اش را شکل می‌بخشد، چیزی از این فضا در خود دارد. در این مدرسه نقش مکبث و رومئو و چند نقش دیگر را به کارگردانی ژوزف بررلی (Joseph Brearly) بازی کرد که در انتخاب حرفه هنرپیشگی ترغیبش کرد. در سال ۱۹۴۸ بعداز مدرسه به آکادمی سلطنتی هنرهای نمایشی (Royal Academy of Dramatic Art) رفت که به دلیل نارضایتی پس از دو ترم تحصیل، آن‌جا را ترک کرد. در سال ۱۹۴۹ دو بار به دلیل سرپیچی از خدمت نظام‌وظیفه جریمه شد که اشارات زود هنگامی بر عزم مقاومت و مخالفت‌گرایی‌اش دارد که در جهت‌گیری کلی و شکل‌گیری بسیاری از نمایش‌نامه‌هایش اثر گذاشته‌است.
کار هنری
در سال ۱۹۵۰ اولین اشعارش را منتشرکرد و به خاطر اجراهای شکسپیر مشهور شد. از سال۱۹۵۱ تا ۱۹۵۷ با تورهای تأتر سنتی سفر و نقش‌های تاریخی و عمدتاً شکسپیر را بازی کرد. در این سال‌ها با نام دیوید بارون (David Baron) بازی می‌کرد. هارولد پینتر در سال ۱۹۵۷ با نوشتن نمایش‌نامة اتاق (The Room) که توسط دپارتمان هنرهای نمایشی دانشگاه بریستول چاپ شد، خود را به عنوان نویسنده تثبیت کرد. اولین نمایش‌نامه‌اش، جشن تولد ۱۹۵۷(Birthday Party)، در ۱۹۵۸ در تأتر لیریک لندن به روی صحنه رفت و به دلیل ابعاد افسانه‌ای‌اش با شکست فاحشی مواجه شد و فقط یک هفته روی صحنه بود. اما بعدها بیشتر از دیگر نمایش‌نامه‌هایش به روی صحنه رفت. از ابتدای دهه شصت پینتر به عنوان نمایش‌نامه‌نویس مشهور شد گرچه هنرپیشگی و کارگردانی تأتر را هم هم‌زمان ادامه می‌داد. هارولد پینتر نمایندة تأتر بریتانیا در نیمه دوم قرن بیستم است و احتمالاً بیش از هر نمایش‌نامه‌نویس زندة دیگری موضوع گزارشات آکادمیک می‌باشد. او را به عنوان مبتکر سبک نمایش جدیدی به نام کمدی آزارنده (The Comedy of Menace) می‌شناسند و نامش، پینترسک(Pintersque)، برای توصیف فضایی خاص به صورت صفت وارد زبان انگلیسی شده‌است. تأتر پینترسک در ابتدا روایتی از تأتر پوچی تلقی می‌شد اما صحیح‌تر آن است که به عنوان چیزی منحصربه‌فرد تلقی شود. همانThe Comedy of Menace که نوعی نمایش روان‌شناسی است که درآن فاصله‌های مشخصی را بگومگوی شخصیت‌ها پر می‌کنند که ممکن است تجسم ترس‌های یک‌دیگر، احساس ناامنی یا تمایلات جنسی پنهان باشند یا نباشند. این کمدی ژانری است که در آن نویسنده، تسلط و اطاعت پنهان را در پیش پا افتاده‌ترین گفت‌وگوها نشان می‌دهد. مجموعه آثار پینتر ناهمگن است. تقریباً نمایش‌هایی که در اوائل کارش نوشته پینترسک است مثل (The Caretaker(۱۹۶۰), Birthday Party, The Homecoming(۱۹۶۵)) که بیش از همه به روی صحنه رفته و در برنامه درسی دپارتمان‌های زبان گنجانده شده‌اند. پینتر تأتر را به عوامل بنیادی‌اش بازگرداند: فضای بسته و گفت‌وگوی غیرقابل پیش‌بینی که در آن آدم‌ها اسیر دست یک‌دیگرند و از هم پاشیده شدن را بهانه می‌کنند. با حداقل طرح (plot)، نمایشنامه از کش‌مکشی نیرومند و قایم‌موشک‌بازی بیان ِ متقابل شکل می‌گیرد. هارولد پینتر می‌گوید به دنبال دورة اولیه رآلیسم روان‌شناسی، مرحله دوم را که تغزلی‌تر بود با نمایش‌نامه‌هایی از قبیل چشم انداز ۱۹۶۷(Landscape) و سکوت ۱۹۶۸ ادامه داده‌است و بالاخره به مرحله سیاسی رسیده‌است. با کارهایی چون یکی برای جاده ۱۹۸۴ (One for The Road)، زبان کوهستان ۱۹۸۸(Mountain Language)، نظم نوین جهانی ۱۹۹۱(The New World Order). ولی این تقسیم‌بندی به صورت دوره‌ای به نظر ساده کردن موضوع می‌رسد زیرا بعضی نوشته‌های پرقدرتش را نادیده گرفته‌است. مثلاً ناکجاآباد ۱۹۷۴ (No Man’s Land). از سال ۱۹۷۴ در کنار نویسندگی فعالیت‌هایی در زمینه حقوق بشر داشته‌است و اغلب مواضع جنجالی اتخاذ می‌کند.
جایزه نوبل ادبیات
پینتر در سال ۲۰۰۲ به سرطان مبتلا شد؛ با این حال از تلاش نایستاد و در سال ۲۰۰۵ کاندیدای جایزة نوبل ادبیات شد. رقیبان او نویسندة ترک «اورهان پاموک» و شاعر سوری «آدونیس» بودند که به نظر از او جلوتر می‌آمدند زیرا در ۱۰سال اخیر ۹ جایزه ادبیات نوبل به اروپا تعلق گرفته بود و از طرفی اگر جایزه به ادیبی انگلیسی اهدا می‌شد دومین جایزه نوبل ادبیات برای انگلستان ظرف ۵ سال بود. بنابراین از آکادمی سوئد انتظار می‌رفت که به قارة دیگری به خصوص آسیا توجه کند. پینتر با بردن جایزة ادبیات نوبل باعث درگیری بحث‌های گوناگونی شد که تصمیم آکادمی را از جهاتی انتخابی گریزناپذیر از عوامل سیاسی می‌دانستند زیرا این‌طور گمان می‌رود که جایزة نوبل اغلب به کسانی مثل «آلکساندر سولژنیتسین» از شوروی و «گونترگراس» نویسندة صریح‌الهجة آلمانی تعلق می‌گیرد که در زمانی مشخص موضع سیاسی دل‌سوزانه‌ای گرفته باشند. با این حال گرچه ممکن است عقاید سیاسی پینتر عاملی به شمار آمده باشد، اما این جایزه از نظر هنری بسیار موجه‌است و دستاوردهای نمایشی و ادبی پینتر، یک سروگردن بالاتر از سایر نویسندگان انگلیسی است. در هر حال، انتقاد صریح پینتر از سیاست خارجی آمریکا و مخالفتش با جنگ عراق، بدون شک او را از جنجالی‌ترین برندگان جایزه افتخارآمیز نوبل ادبیات کرده‌است. پینتر فردای روزی که مطلع شد برندة جایزه نوبل شده در مصاحبه‌ای تلفنی با روزنامه‌نگاری سوئدی گفت که نمی‌تواند حرف بزند و این خبر او را از پای درآورده‌است و برای دریافت جایزه و سخنرانی به استکهلم خواهد رفت. اما حالش رو به وخامت گذاشت و سخنرانی خود را با عنوان «هنر، حقیقت، سیاست» ضبط کرد و به آکادمی فرستاد که هم‌زمان در دنیا پخش شد. پینتر سخنرانی‌اش را این طور شروع می‌کند: «در سال ۱۹۵۸ نوشتم:«تشخیص بین این‌که چه چیز واقعی و چه چیز غیرواقعی است سخت نیست، همین‌طور بین چیزی که درست است و چیزی که غلط است. لازم نیست چیزی درست باشد یا غلط، می‌تواند هم درست باشد هم غلط. اعتقاد دارم که این تأکیدها هنوز هم در کشف واقعیت از طریق هنر، کاربرد دارد. بنابراین به عنوان یک نویسنده از این تأکیدها حمایت می‌کنم ولی به عنوان یک شهروند باید بپرسم:«درست چیست؟ غلط چیست؟» «دولتمردان آمریکا باید چند نفر را بکشند تا به عنوان جنایتکار جنگی و قاتل شناخته شوند؟ صد هزار؟ ما برای ملت عراق شکنجه آوردیم، بمب آوردیم، کشتار بی هدف و بی دلیل آوردیم، بدبختی و مرگ را آوردیم، و با این همه ادعا می کنیم برای ملت های خاورمیانه آزادی و دموکراسی را آوردیم»
ازدواج
پینتر دوبار ازدواج کرده‌است:
«ویوین مرچنت» هنرپیشه ۱۹۵۶
«لیدی آنتونیا فریزر» ۱۹۸۰
آثار
نمایشنامه‌ها:
اتاق (۱۹۵۷) {مترجم فارسی: رضا دادویی} سال ۱۳۸۶ توسط انتشارات سبزان به چاپ رسیده‌است.
جشن تولد (۱۹۵۷) {مترجم فارسی: رضا دادویی} سال ۱۳۸۸ توسط انتشارات سبزان به چاپ رسیده‌است.
بالابر غذا (۱۹۵۷) {مترجم فارسی: رضا دادویی} سال ۱۳۸۶ توسط انتشارات سبزان به چاپ رسیده‌است.
درد مختصر () {مترجم فارسی: رضا دادویی} سال ۱۳۸۷ توسط انتشارات سبزان به چاپ رسیده‌است.
آسایشگاه () {مترجم فارسی: رضا دادویی} سال ۱۳۸۷ توسط انتشارات سبزان به چاپ رسیده‌است.
چند نمایشنامه کوتاه () {مترجم فارسی: رضا دادویی} نشر آدورا
شبی بیرون از خانه () {مترجم فارسی: رضا دادویی} سال ۱۳۸۸ توسط انتشارات سبزان به چاپ رسیده‌است.
سرایدار () {مترجم فارسی: رضا دادویی} سال ۱۳۸۸ توسط انتشارات سبزان به چاپ رسیده‌است.
مدرسه شبانه () {مترجم فارسی: رضا دادویی} نشر آدورا سال ۱۳۸۷ ترجمه شده‌است و در انتظار مجوز چاپ می‌باشد.
کوتوله‌ها () {مترجم فارسی: رضا دادویی} نشر آدورا
کلکسیون () {مترجم فارسی: رضا دادویی} نشر آدورا سال ۱۳۸۷ ترجمه شده‌است و در انتظار مجوز چاپ می‌باشد.
فاسق () {مترجم فارسی: رضا دادویی} نشر آدورا سال ۱۳۸۷ ترجمه شده‌است و در انتظار مجوز چاپ می‌باشد.
مهمانی چای () {مترجم فارسی: رضا دادویی}نشر آدورا
بازگشت به خانه () {مترجم فارسی: رضا دادویی} نشر آدورا سال ۱۳۸۶ ترجمه شده‌است و در انتظار مجوز چاپ می‌باشد.
زیرزمین () {مترجم فارسی: رضا دادویی} نشر آدورا
منظره () {مترجم فارسی: رضا دادویی} نشر آدورا
سکوت () {مترجم فارسی: رضا دادویی} نشر آدورا
شب () {مترجم فارسی: رضا دادویی} نشر آدورا
روزگار سپری شده () {مترجم فارسی: رضا دادویی} نشر آدورا سال ۱۳۸۷ ترجمه شده‌است.
تک‌گویی () {مترجم فارسی: رضا دادویی} توسط انتشارات سبزان به چاپ رسیده‌است.
خیانت () {مترجم فارسی: رضا دادویی} نشر آدورا سال ۱۳۸۶ ترجمه شده‌است.
وقت ضیافت () {مترجم فارسی: رضا دادویی} نشر آدورا سال ۱۳۸۶ ترجمه شده‌است.
اجرای آثار در ایران [ویرایش]
نظم نوین جهانی : این نمایشنامه در اردیبهشت ماه ۱۳۹۱ به کار گردانی و ترجمه امین اسکندری در فرهنگسرای شهرداری کازرون به روی صحنه رفته است
جوایز
Commander of the British Empire (CBE)
جایزه شکسپیر (هامبورگ)
جایزه اروپایی برای ادبیات (وین)
جایزه پیراندلو (پالرمو)
جایزه بریتانیایی ادبیات دیوید کوهن
جایزه لورنس الویر
جایزه ویلفرد اوئن برای شعرجنگ (War) که علیه امریکا است
جایزه یک عمر دستاوردهنری به افتخار مولیر
جایزه نوبل ادبیات
