ربابه خانم قزوینی

 (- ح 1322 ق)

دختر مرجع تقلید شیخ محمدصالح برغانی قزوینی، از ارباب فصاحت و زنان دانشمند و سخنور محدّت و متکلّم و مجتهد. او پس از اخذ مقدمات و علوم عربی نزد علمای خانواده خود مدارج عالی اجتهاد را در خدمت خواهرش قره العین (که فتنه بابی گیری را برپا نمود و موجب شهادت عمویش گردید) پیمود و فقه و اصول و تفسیر و حدیث را از حوزه درس پدرش و عمویش (شهید ثالث) فرا گرفت و یک دوره حکمت و فلسفه را از محضر آخوند ملاآقا حکمی و آخوند ملایوسف حکمی بهره مند شد. او ضمن فراگیری عرفان و سایر فنون به اوج عالی مقام علمی و درجه عظیم اجتهاد نایل گردید.

او با همسرش میرزا هبه الله رفیعی قزوینی که از علما و پزشکان عصر بود راهی عتبات مقدسه عراق گردید و از علمای حوزه های کربلا و نجف بهره مند شد. در سال 1297 ق مجدداً به موطن خود بازگشت و کرسی تدریس و رهبری و فتوا و وعظ و ارشاد را در قزوین ایجاد نمود. ربابه که پیش از ده سالگی قرآن کریم و نهج البلاغه را از حفظ داشت به تمامی احادیث و کتب اربعه و آراء علمای گذشته و هم عصر خود احاطه بسیار داشت و به استنباط حکم شرعی و موضوعات علمی می پرداخت و با علما مباحثه و مجادله می کرد و در مسائل فقهی فتوا می داد. و گاه گاهی اشعاری به عربی و فارسی می سرود که قسمتی از آن در مناقب اهل بیت علیهم السلام و خصوصاً امام حسین علیهم السلام اختصاص دارد. او در سخنرانی ها و مجالسش از مظالم دربار و امراء به ویژه ناصرالدین شاه قاجار انتقاد و بدگویی می کرد. از وی آثاری چند بر جای مانده است از آن جمله: رساله در عرفان، کتاب زکوه، کتاب ارث، امامه، دیوان کوچک شعر.