تقوای فردی و اجتماعی به چه معناست | تمثیل جالب شیخ بهایی درباره یک زاهد

 ویرایش عکس دی ماه 98

مدیر حوزه‌های علمیه خواهران تهران گفت: اسلام از تقوای فردی که از آن به عنوان رهبانیت یاد می‌شود، دوری می‌کند لذا اگر توصیه می‌شود شخص تقوا را رعایت کند، برای این است که فرد به عنوان زیرساخت بنای یک جامعه مطرح می‌شود.
 
به گزارش راسخون، حجت‌الاسلام سیدمحمدرضا آقامیری مدیر مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران استان تهران در گفت‌وگو با فارس، در خصوص ابعاد اجتماعی دین اسلام و حضور آن در جامعه به تبیین معنای تقوای فردی و تقوای اجتماعی پرداخت و اظهار داشت: اجتماع، مجموعه‌ای از فرد فرد افراد یک نظام یا جمعی از افراد مختلف یک مجموعه. تقوای فردی نشان‌دهنده این است که شخص، آن بازدارندگی که به عنوان یک ملکه نفسانیه در وجود خویش ایجاد کرده، می‌تواند خود را از بعضی مهلکه‌ها مانند مهلکه گناه و معصیت نجات بخشد و این یک حیطه فردی است و امکان دارد افرادی که تحت آموزش تعالیم مختلف قرار گرفته‌اند، تقوای متفاوتی را از خود بروز دهند.
 
* منظور از تقوای فردی و تقوای اجتماعی
 
وی با اشاره به تقوای اجتماعی و تقوای جمعی ابراز داشت: وقتی ما وارد شهر می‌شویم و می‌بینیم چهل ـ پنجاه درصد از افراد آن شهر اهل نماز و مسجد هستند می‌توانیم به عنوان یک شهر باتقوا از آن یاد کنیم چرا که در آن جامعه کمتر دزدی شده و شاهد قانون‌گریزی کمتری هستیم و این بازدارندگی به یک هنجار اجتماعی تبدیل شده است.
 
مدیر مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران استان تهران تصریح کرد: ‌اسلام ضمن اینکه به فرد توجه دارد نگاه ویژه‌ای نیز به اجتماع و جمع دارد؛ کسی که می‌تواند یک جامعه توحیدی را به عنوان زیربنا و زیرساخت افعال خود قرار دهد جایگاه ویژه‌ای دارد، اما به اعتقاد بنده توجه اسلام بیشتر به مباحث اجتماعی است از این رو طبیعی است که دو مقوله فرد و اجتماع در هم تنیده باشند.
 
آقامیری ادامه داد: از طرفی هم انسان خواهان آثار اجتماعی توحید در جامعه است، به همین دلیل اسلام هم به مراتب اجتماعی دین تأکید بیشتری دارد و می‌گوید که نمازهای خود را به جماعت برگزار کنید، جماعت یعنی مجموعه‌ای از افراد که کنار هم نماز می‌خوانند و نمازجمعه یعنی روزی که مردم در یک مصلی برای خواندن نماز اجتماع کنند.
 
وی عنوان کرد: همچنین دین مبین اسلام، اجتماع را به صله‌رحم مرتبط می‌کند و می‌خواهد در خلال این روابط اجتماعی، رقت قلب و محبت افراد نسبت به یکدیگر صورت گیرد و بخشی از تقوا این است که انسان نسبت به خواهر و برادر و ارحامش اهتمام ویژه‌ای داشته باشد.
 
مدیر مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران استان تهران ابراز داشت: تقوای‌فردی که ما از آن به عنوان رهبانیت یاد می‌کنیم، اسلام از آن دوری می‌کند و چه بسا به عنوان معصیت هم تلقی می‌شود لسان روایات به ما می‌گوید حتی کسی که تنها غذا می‌خورد از رحمت خدا بریده شده است، لذا فرد نمی‌تواند انحصارگرا، درونگرا بوده و تنها خودش باشد و خودش.
 
وی در ادامه به اجتماع مردم در ایام حج اشاره کرد و گفت: خداوند به حضرت ابراهیم(ع)‌ می‌فرماید: «وَأَذِّن فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوکَ رِجَالاً» میان مردم برو و مردم را وادار کن تا به حج آیند و خواهی دید که مردم از راه دور و نزدیک با شتر، سواره و یا پیاده برای انجام حج می‌آیند تا شاهد منافع خویش باشند بنابراین بخش اجتماعی آئین عبادی حج بسیار مهم است.
 
آقامیری اظهار داشت:‌درست است که حج از یک سری اعمال فردی تشکیل شده، اما اعمال اجتماعی حج مبنی بر اینکه تمام حجاج در یک نقطه جمع می‌شوند برای این است که همگی با هم در کنار خدا یاد خدا باشند که بیانگر صورت اجتماعی اسلام است.
 
* رعایت تقوای فردی و ارتباط آن با زیرساخت جامعه توحیدی
 
وی خاطرنشان کرد: اگر توصیه می‌شود شخص تقوا را رعایت کند به دلیل این است که فرد به عنوان زیرساخت بنای یک جامعه مطرح می‌شود وگرنه خود شخص به تنهایی اعتباری ندارد. در همین رابطه شیخ بهایی(ره) در کشکول و دیوان خود، یک عابد زاهدی را مثال می‌زند که روزها روزه می‌گرفت و شب‌ها نماز می‌خواند و سپس هرشب از جانب خداوند برای او دو قرص نان می‌آمد.
 
مدیر مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران استان تهران افزود: یکی از روزها که قرص نان به شخص زاهد نرسید به روستایی که ساکنان آن گبر و بت‌پرست بودند رفت و از کفار آن روستا تقاضای نان کرد و سگ آن قبیله، فرد عابد را به طریقی متوجه کرد که یک روز غذا نداشتی سراغ دشمنان خدا رفتی اما من هیچگاه صاحب خود را رها نمی‌کنم.
 
وی گفت: در واقع شیخ بهایی با بیان این روایت می‌خواهد بگوید عبادت در خفا، عبادت در غار و رهبانیت تا زمانی که عبادت توحیدی نباشد، هیچ اعتباری ندارد چه بسا شیطان هم 6 هزار سال عبادت کرد و خودشگفتی‌اش را افزود که هیچ اعتباری برای خداوند متعال نداشت.
 
آقامیری اظهار داشت: بنابراین بحث رهبانیت و در خود فرو رفتن، بحث خودشیفتگی مورد تأیید و توجه اسلام نیست و ما باید تقوای اجتماعی را با حضور در اجتماع محک بزنیم و تا زمانی که یک فرد، انسان اجتماعی نباشد، بهره‌ای از حضور در جمع نخواهد برد.
 
وی در خصوص ملاک سنجش تقوای اجتماعی گفت: حضور مردم در صحنه‌های عبادت جمعی، استنکاف و بازدارندگی از ارتکاب معاصی می‌تواند میزانی برای سنجش تقوای اجتماعی باشد.
/2759/