یکی از اساتید حقوق بین‌الملل با بیان اینکه قطعنامه 2231، قطعنامه ویژه‌ای است، اظهار داشت : این قطعنامه نقش واسط را دارد، ضمن این که برجام را نیز تقویت می‌کند.
به گزارش راسخون به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، "حسن سواری" و "میر شافع" از اساتید حقوق بین‌الملل کشورمان در گفت‌وگوی ویژه خبری دیشب دوشنبه 12 مرداد ماه به بررسی حقوقی قطعنامه 2231 شورای امنیت پرداختند.
قطعنامههای پیشین شورای امنیت در چارچوب فصل هفتم منشور ملل متحد صادر شده بود
در ابتدای این برنامه حسن سواری در خصوص تفاوت حقوقی قطعنامه 2231 شورای امنیت با قطعنامههای قبلی سازمان ملل متحد علیه کشورمان اظهار داشت: قطعنامههای پیشین شورای امنیت در ارتباط با موضوع هستهای جمهوری اسلامی ایران، قطعنامه‌هایی بودند که در چارچوب فصل هفتم منشور ملل متحد صادر شده بودند و گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دال بر اینکه ایران به تعهدات خود عمل نکرده است و از ایران انجام اقداماتی را به شکل ایجابی و سلبی صادر شده بود.
قطعنامه 2231 نقش واسط را دارد، ضمن این که تقویت کننده برجام نیز هست
وی در ادامه با بیان اینکه قطعنامه 2231 شورای امنیت، قطعنامه ویژه‌ای است، به تفاوت این قطعنامه با قطعنامههای پیشین اشاره کرد و اظهار داشت: این قطعنامه یک نقش واسط را دارد و خواسته که گفت‌وگوهای صورت گرفته و برجام را تقویت کند.
این استاد حقوق بین‌الملل همچنین ادامه داد: علاوه بر تفاوت ذکر شده این قطعنامه یک مروری نیز به نظام عدم اشاعه در حقوق بین‌الملل کرده است و مانند قطعنامه قبلی مخاطبش فقط جمهوری اسلامی ایران نیست و یک بار دیگر تعهدات همه دولت‌های عضو سازمان ملل و جامعه بین‌الملل را به تعهدات خودشان نسبت به مسئله هستهای گوشزد کرده است.
قطعنامه 2231 دارای ضمائمی که از این حیث متفاوت با قطعنامههای قبلی شورای امنیت است
سواری تصریح کرد: قطعنامه 2231 ضمائمی هم دارد که از این حیث نیز با قطعنامههای قبلی متفاوت است که یکی از ضمائم اصلی آن برجام و دیگری بیانیه دولت‌هایی است که با ما طرف مذاکره بودند و از آنجایی که برجام نیز ضمائمی دارد، پیوست قطعنامه تلقی خواهد شد؛ لذا این قطعنامه ماهیت خاص خود را دارد.
قطعنامه 2231 تعهدات ماهوی جدیدی برای جمهوری اسلامی ایران ایجاد کرده است
وی اظهار داشت: به اعتقاد بنده این قطعنامه در عین حال که نقش واسط بین ما و 1+5 را داراست، تعهدات ماهوی جدیدی نیز برای جمهوری اسلامی ایران ایجاد کرده است که از این منظر هم با قطعنامههای پیشین تفاوت دارد.
این استاد حقوق بین‌الملل با بیان اینکه قطعنامه 2231 سرآمد قطعنامههای پیشین شورای امنیت است، تصریح کرد: بر اساس این قطعنامه، قطعنامههای پیشین اثر خود را از دست خواهند داد.
در بخش دیگری از این برنامه میرشهبیز شافع از اساتید حقوق بین‌الملل نیز در خصوص تفاوت حقوقی بین قطعنامه 2231 و شش قطعنامه تحریمی قبلی اظهار داشت: این قطعنامه مسبوق به یک قطعنامه‌هایی است که در چارچوب فصل هفتم صادر شده و سعی می‌کند ضمن رسیدن به یک راه حل برای خاتمه دادن به قطعنامههای پیشین یک چارچوب حقوقی منطقی نیز برای خروج پیش بینی کند.
وی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های این قطعنامه با قطعنامههای پیشین شورای امنیت این است که صراحتاً در این قطعنامه اشاره به فصل هفتم را در ابتدای قطعنامه نمی‌بینیم.
در قطعنامه 2231 صراحتاً به فصل هفتم منشور ملل متحد اشاره نشده است
این استاد حقوق بین‌الملل یادآور شد: زمانی که شورای امنیت بخواهد قطعنامه فصل هفتمی صادر کند، در همان مقدمه وقتی مطالبی را بیان می‌کند چارچوبی را مشخص می‌کند و اعلام می‌کند که از این پس تمامی قطعنامه‌ها در چارچوب فصل هفتم منشور ملل متحد صادر خواهد شد که خوشبختانه این امر در قطعنامه 2231 موجود نیست و در پاره‌ای از بندهای قطعنامه فقط به ماده 41 اشاره کرده است که یکی از مواد فصل هفتم است که این مهم‌ترین تفاوتی است که این قطعنامه با قطعنامههای پیشین شورای امنیت دارد که آثار حقوقی خاصی را می‌تواند به نفع ایران به دنبال داشته باشد.
بدون تردید قطعنامههای پیشین شورای امنیت در ذیل فصل هفت منشور ملل متحد صادر شده است
شافع همچنین درباره این که آیا از نظر حقوقی ما در گذشته در ذیل فصل هفت قرار داشتیم و یا بر اساس قطعنامه جدید در ذیل فصل هفت قرار می‌گیریم یا خیر، اظهار داشت: اگر به قطعنامههای قبلی نگاهی بیندازیم، هم اشاراتی به فصل هفتم منشور ملل متحد دارد و هم ساختار وضع تحریمی که پیش بینی می‌کند قطعاً در چارچوب فصل هفتم است شما اگر در چارچوب فصل هفت قرار نگیرید اصلاً سیستم و مکانیزم وضع تحریم علیه یک دولت امکان‌پذیر نخواهد بود؛ لذا بدون تردید قطعنامههای پیشین شورای امنیت در ذیل فصل هفت منشور ملل متحد بوده، پس نیاز به قطعنامه جدیدی داشتیم که بتواند این وضعیت را خاتمه دهد.
وی یادآور شد: این مهم برای اولین بار در تاریخ شورای امنیت اتفاق افتاده است که دولتی در چارچوب فصل هفت منشور ملل متحد قرار گیرد و بتواند با دیپلماسی موفق به آن خاتمه دهد.
این استاد حقوق بین‌الملل تأکید کرد: به هیچ وجه در قطعنامه 2231 صراحتاً اشاره‌ای به فصل هفتم بودن قطعنامه را نمی‌بینید و اساساً به ماده 25 اشاره شده که ساختار ماده 25 نیز تفاوت‌هایی با فصل هفت بودن کل قطعنامه دارد.
سواری نیز درباره این که قطعنامه 2231 در ذیل فصل هفت منشور ملل متحد قرار می‌گیرد یا خیر نیز اظهار داشت: ماده 25 منشور ملل متحد مواد اولیه منشور است که صراحت دارد شورای امنیت متولی اصلی حفظ صلح و امنیت بین‌الملل است اما بعد از ماده 24 بلافاصله در ماده 25 آمده که دولت‌های عضو سازمان ملل متحد تعهد می‌کنند که تصمیمات شورای امنیت را رعایت کنند بنابراین این خود ناظر بر این است که تصمیماتی که شورای امنیت در حوزه مسئولیت خود اتخاذ می‌کند همه باید آن را تمکین کنند.
اصلی‌ترین ماده منشور ملل متحد، ماده 25 است
وی تصریح کرد: بر این اساس اصلی‌ترین ماده منشور ملل متحد ماده 25 است و فصل هفتم، بخش عملیاتی ماده 25 است اما این که آیا در یک قطعنامه مصوب شورای امنیت فصل هفت قید شود یا نشود چقدر ارزش یا اعتبار دارد، خیلی مهم نیست یعنی ادبیات به آن اندازه که تصور می‌شود، مهم نیست.
سواری با اشاره به اینکه ماده 41 ناظر بر مجازات‌ها است، گفت: باید بر این ماده برای برداشتن موارد مرتبط با تحریم استنباط شود.
وی با اشاره به این که موضوع انرژی هستهای با صلح و امنیت به صورت تنگاتنگ در ارتباط است، بیان کرد: شواهد قوی وجود دارد که محتوای این قطعنامه تحت فصل هفت است.
این استاد حقوق بین‌الملل با اشاره به این که بند بند قطعنامه در ارتباط با حفظ صلح و امنیت بین‌المللی است، خاطرنشان کرد: حمله نظامی تحت سرپرستی شورای امنیت قرار دارد.
پس از گذشت ده سال از فصل هفت منشور ملل متحد خارج می‌شویم
سواری با بیان این که بعد از ده سال پرونده ایران از شورای امنیت در چارچوب اشاعه خارج می‌شود، افزود: پس از گذشت این مدت از ذیل فصل هفت منشور ملل متحد خارج خواهیم شد.
بیانیه ایران باید پیوست قطعنامه می‌شد
وی با تأکید بر این که بیانیه ایران باید به عنوان ضمیمه سوم این قطعنامه مورد پیوست قرار می‌گرفت، اظهار داشت: در این صورت می‌توانست ارزش بیانیه افزایش پیدا کند.
این استاد حقوق بین‌الملل افزود: بیانیه 1+5 ضمیمه قطعنامه شده است و می‌تواند در آینده مورد استفاده قرار بگیرد؛ بنابراین بهتر بود بیانیه ایران هم برای استفاده در آینده در قطعنامه مورد توجه قرار می‌گرفت.
سواری با اشاره به بند 29 قطعنامه، افزود: این بند از قطعنامه خطاب به همه دولت‌ها است.
وی افزود: با دیپلماسی فعال می‌توان اعمال نفوذ کرد و جلوی بسیاری از مسائل را گرفت.
این استاد حقوق بین‌الملل با اشاره به نظام حل و فصل اختلافات خاطرنشان کرد: وقتی صحبت از حل و فصل اختلافات به معنای خاص می‌شود به یک محکمه بین‌المللی باید توجه کرد زیرا آن محکمه می‌تواند نظر نهایی را صادر کند.
سواری با بیان این که امیدواریم آمریکا حسن نیت خود را نشان دهد، اضافه کرد: شورای امنیت نهاد سیاسی به حساب می‌آید بنابراین نمی‌توان از آن انتظار دیگری داشت.
وی گفت: در نظام عدم پایبندی، کاش ایران در طرف دعوا و 1+5 هم در یک طرف دیگر قرار می‌گرفت.
شافع در ادامه برنامه در پاسخ به سوالی مبنی بر این که چرا این قطعنامه موفقیت بزرگی به حساب می‌آید، افزود: در سال 1999 قطعنامه‌ای که بر علیه جمهوری اسلامی ایران در چارچوب فصل هفت صادر شد، خطری برای صلح و امنیت بین‌المللی این قطعنامه به حساب می‌آمد.
وی با بیان این که فصل هفت سازوکار از جمله حمله نظامی و تحریم دارد، بیان کرد: غربی‌ها صرفاً با چارچوب قطعنامه اول حمله نظامی به یوگسلاوی را آغاز کردند.
این استاد حقوق بین‌الملل ادامه داد: قطعنامههای پیشین می‌توانست توجیهی برای حمله احتمالی به ایران از سوی غربی‌ها باشد.
امکان مشروع‌سازی حمله به ایران با این قطعنامه از بین رفت
شافع مهم‌ترین موفقیت ایران را در قطعنامه جدید، گرفتن ابزار از دست غربی‌ها دانست و عنوان کرد: امکان مشروع‌سازی حمله به ایران با این قطعنامه از بین رفته است.
وی با بیان اینکه برای همیشه ادعای روی میز بودن حمله نظامی به ایران سلب شده است، افزود: عدم پایبندی به تحریم‌های موشکی و نظامی کاملاً مسیری جدا از برجام دارد؛ لذا اگر برجام رعایت شود، اما قطعنامه مورد رعایت قرار نگیرد با مکانیزم مستقیم برخورد روبرو نخواهیم شد.
این استاد حقوق بین‌الملل بیان کرد: اگر غرب بخواهد قطعنامه دیگری را علیه ایران وضع کند، احتمال موفقیت آمریکا با توجه به وتوی چین و روسیه کم خواهد بود.
/2759/
