یک مقام مسئول در وزارت خارجه عربستان همان روز اعلام کرد که «دعوتنامه برای برادران در شورای همکاری و سران کشورهای عربی ارسال می‌شود تا در دو نشست فوق‌العاده سران در روز پنجشنبه سی ماه می برای بررسی تجاوزاها و پیامدهای آن بر منطقه، حاضر شوند». این مقام مسئول گفت، شاه قصد دارد «در سایه حمله به کشتی‌های تجازی در آب‌های منطقه‌ای امارات و اقدام حوثی‌های یمن و مورد حمایت ایران به حمله به دو ایستگاه پمپاژ نفت»، پیامدهای این اتفاقات را بر صلح و امنیت منطقه با سران عربی و شورای همکاری بررسی کند.
حال سوال این است که عربستان با برگزاری این دو نشست در سطح سران به دنبال چیست؟ برخی کارشناسان سیاسی در منطقه معتقدند همانطور که ریاض اعلام کرده، قطعاً هدف نخست برگزاری این دو نشست، اتخاذ رویکرد ضد ایرانی و تشدید وضعیت علیه تهران است. اما سؤال این است که تا چه می‌تواند «جبهه‌ای ضد ایرانی» تشکیل بدهد؟
عربستان ناامید نیست
سالم الیامی تحلیلگر سعودی در این خصوص به شبکه روسیا الیوم گفت، کشورهای عربی امروز دچار اختلاف و دودستگی هستند و نیاز است که کسی آنان را جمع کند و گرد هم آورد. عربستان همه تلاش خود را کرده، ناامید نیست و عربستان هنوز بر خلاف همه اختلافات، مأموریت به دوش کشیدن جهانی عربی را دارد. سالم الیامی نشست مکه را فرصتی برای مشورت و رایزنی جهت اصلاح روابط عربی دانست و گفت، غیر از ایران چالش‌هایی دیگر مثل اقتصاد و امنیت وجود دارد. اما شاید تهدیدهای ایران در اولویت بحث‌ها باشد.الیامی گفت، هر چند عربستان در پی گرد آوردن کشورهای عربی است اما حتما از آنان نخواهد خواست که در اقدامی نظامی نقش ایفا کنند. عربستان این کشورها را جمع نمی‌کند که بگوید فردا می‌خواهد به میدان جنگ تهران برود... بیشتر به نظر می‌رسد که چنین اجلاسی بیشتر برای بیان خطر اتفاقاتی است که دارد می‌افتد. عادل الجبیر وزیر مشاور دولت سعودی در امور خارجه هم گفته که عربستان تلاش میکند که شبح جنگ را از منطقه دور کند.
اصل ایده ائتلاف علیه ایران مشکل ریشه‌ای دارد
محجوب الزویری رئیس مرکز مطالعات الخلیج در دانشگاه قطر معتقد است «تجربه‌های گذشته چه در سطح منطقه چه در سطح بین‌المللی نشان از تشکیل جبهه موفق علیه ایران نمی‌دهد. اگر می‌خواهید بدانید که نشست سران در مکه چقدر علیه ایران موفق خواهد بود، شما به نشست اخیر ضد ایرانی در لهستان نگاه کنید که چه نتیجه‌ای داشت». او به شبکه «روسیا الیوم» گفت، «من فکر می‌کنم ایده تشکیل ائتلاف علیه ایران یک مشکل ریشه‌ای دارد. اعضای ائتلاف هر کدام برداشت‌های مختلفی از اقدامات ایران دارند. برخی آن را تهدید، برخی آن را چالش و برخی آن را نه تهدید و نه چالش بلکه اقدامات یک بازیگر منطقه در کشاکش رقابت‌های سیاسی منطقه می‌دانند که از دهها سال پیش بوده است».
مشکلات ائتلاف علیه ایران
الزویری معتقد است مشکل دیگر، توانایی اعضای ائتلاف ضد ایرانی بر تشکیل یک ایده مشخص از رفتارهای ایران است. آیا آنهایی که در مکه گرد هم می‌آیند بر یک برداشت و قرائت از ایران و اینکه ایران چیست و چه میکند، خواهند رسید؟الزویری یک مشکل دیگر نشست مکه را در این دانست که مشکل اصلی منطقه امروز ایران نیست بلکه طرح «معامله قرن» علیه فلسطین است که آمریکا با همکاری برخی کشورهای در حال پیش بردن آن است. او در خصوص امنیت خلیج فارس گفت، این مسئله صرفا به کشورهای حاشیه خلیج فارس مرتبط نیست بلکه به دلیل انتقال انرژی از آن به دیگر نقاط دنیا، برای همه دنیا مهم است. الان در سایه تنش میان ایران و آمریکا می‌بینید که این دو اصلا منافع کشورهای عربی را در این تنش اصلا در نظر نمی‌گیرند. این مسئله باید سبب شود که شورای همکاری باید در کار خود بازنگری کند.
بی‌اعتمادی، بیماری داخلی کشورهای عربی
در کنار آنچه تحلیلگر قطری گفت، باید اضافه کرد که حالت دودستگی کشورهای عربی تقریبا کم سابقه است. سه کشور شورای همکاری خلیج فارس یعنی عربستان، امارات و بحرین بشدت سیاست ضد ایرانی در پیش گرفته و آمریکا را علیه ایران تشویق می‌کنند اما در مقابل قطر، عمان و کویت خواستار دوری از تنش و استفاده از راهکار گفت‌وگو و دیپلماسی برای رفع تنش‌ها در منطقه هستند. در سایه چنین اختلافی، عربستان از چه طریقی قصد دارد علیه ایران جبهه مشترکی تشکیل دهد که اعضای آن دچار اختلاف دیدگاه شدید هستند. اولین مشکل یا مانع، بی‌اعتمادی متقابل این کشورها به یکدیگر است.قطر و عمان ایران را تهدید توصیف نمی‌کنند. قطر بارها اعلام کرده که ایران کشور همسایه است و اگر اختلافی هست که هست، باید از طریق به رسمیت شناختن ایران به عنوان قدرتی در منطقه و از طریق گفت‌وگو باشد. نگاه کویت یا عمان با نگاه سعودی به ایران کاملا متفاوت است.
نگاهی به ائتلاف‌هایی که عربستان تلاش کرده در سال‌های اخیر تشکیل بدهد، مثل ائتلاف کشورهای اسلامی علیه تروریسم که مدعی شد دهها کشور عضو آن هستند، تاکنون هیچ خروجی و هیچ عملکرد روشن ثبت‌شده‌ای از خود نشان نداده است. یا مثلا ائتلاف عربی علیه یمن که دو کشور عربستان و امارات دو عضو اصلی و فعال آن هستند و تقریبا کشورهایی مثل سودان یا مصر در آن به شکل صوری حضور دارند و حتی کشورهایی مثل مغرب یا پاکستان عملا از آن خارج شده‌اند. نشست اخیر در لهستان نیز که با حمایت آمریکا برگزار شد، به نوعی از نتیجه تحریکات عربستان سعودی و لابی صهیونیستی بود که باز هم موفق نشد، آنچه آن را «ناتو عربی» علیه ایران می‌نامند، شکل بدهد.
باید منتظر شد و نتیجه اجلاس‌های فوق‌العاده سران در مکه مکرمه را شاهد بود؛ اجلاسی که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا نیز از آن در سطح جنگ روانی استفاده خواهد کرد تا نشان بدهد که کشورهای منطقه در رویکرد ضد ایرانی متحد او هستند. از طرفی دیگر، عربستان نیز تلاش کرده با توجه به فضای ماه مبارک رمضان و برگزاری اجلاس در مکه، نوعی تفاهم از پیش تعیین‌شده برای خود ایجاد کند اما گذر زمان نشان خواهد داد که چه کشورهایی حاضرند «تفسیر سعودی» از «ایران» را بپذیرند و عملا در اجرای سیاست‌های آمریکایی ریاض نقش ایفا کنند.
