ردپای توزیع این لگوی داعشی را می‌توان در حداقل سه کشور دیگر نیز رصد کرد که البته این ردگیری هم محصول جنجال‌هایی است که توزیع محدود این اسباب بازی در آن کشورها به‌دنبال داشته و افکار عمومی را برانگیخته است.
این لگو با همین بسته بندی، شکل و شمایلی که در مشهد توزیع شد، دو سال قبل ابتدا در مالزی عرضه شد که افشاگری یک خانم معلم منجر به‌جمع آوری فوری آن شد.
سپس به‌فاصله چند ماه، تعدادی از آن در سنگاپور و استرالیا مشاهده شد که این بار نیز با انتشار گزارشات متعدد در سطح رسانه‌ها و حساس سازی اجتماعی، پلیس اقدام به‌جمع آوری‌اش از بازار کرد.
اینکه بعد از دو سال و به‌عنوان میزبان چهارم، چرا ایران و چرا مشهد، مقصد چنین لگویی شده، از آن جنس سوالاتی است که به‌نظرم می‌بایستی به آن فکر کرد.
نتایج مثبت و منفی یک بازدید خانوادگی
وحدت عماد همان فردی بود که اقدام به‌انتشار تصاویر این لگوی داعشی کرده بود در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس گفت: چند روز بعد از رسانه‌ای شدن ماجرا، به‌همراه پسرم به‌چند اسباب بازی فروشی در نقاط مختلف شهر مشهد رفتیم تا ببینیم آیا می‌توانیم لگوهای داعشی را پیدا کنیم یا نه، این بازدیدهای خانوادگی هم نتایج مثبت در پی داشت و هم نتایج منفی.
.jpg "ایران چهارمین مقصد اسباب‌بازی‌های با شمایل داعش")
وی که کارشناس فرهنگ و ارتباطات است، می‌افزاید: مثبت از این نظر که لگوی مورد نظرمان را نیافتیم و این یعنی یا بازدید احتمالی دستگاه‌های نظارتی منجر به‌جمع‌آوری چنین اسباب بازی‌هایی از سطح شهر شده یا فعالیت‌های رسانه‌ای چند روز اخیر درباره این موضوع، متولیان فروشگاه‌ها را به‌صورت خودجوش وادار به‌جمع آوری لگوهای داعشی کرده است.
عماد بیان کرد: نتیجه منفی این جستجو آشنایی‌مان با صدها مدل دیگر از اسباب بازی‌های لگویی بود که با مارک‌های مختلف چینی و در قالب شخصیت‌های مسلح و خشن، در تیراژ وسیع در بازار به‌فروش می‌رسیدند.
نبود بارکد بر روی صدها مدل از انواع اسباب بازی لگویی
این کارشناس فرهنگ و ارتباطات با بیان این موضوع که اینکه چنین تنوع و تعددی آیا حاصل واردات از مجرای کانال‌های رسمی گمرکی است یا قاچاق برایمان قابل تشخیص نبود، تصریح کرد: چون هیچگونه بارکد، برچسب یا نشانه دیگری را که به‌عنوان مجوز توزیع چنین اسباب بازی‌هایی، که از سوی نهادهای رسمی کشور بر روی آنها نصب شده باشد نیافتیم و این در حالی است که در همین کشور خودمان، پس از وارد کردن اقلام حساس دیگری همچون صنایع بهداشتی یا آرایشی، مجوزهای قانونی بر روی محصولات وارداتی نصب می‌شود تا فرآیند نظارت بر توزیع‌شان را در مبادی عرضه، تسهیل و شفاف کند.
«جلاد داعش» در قالب لگویی کودکانه!
وی بیان کرد: لگویی که به‌پسرم هدیه داده شده است، ظاهرا حاصل بازآفرینی شخصیتی واقعی است به‌اسم «محمد اموازی» ملقب به«جان جهادی» یا همان «جلاد داعش» که به‌عنوان یک تبعه انگلیسی، با فیلم‌هایی که از سربریدن گروگان‌های غربی از او منتشر شد به‌شهرت جهانی رسید.این کارشناس فرهنگ و ارتباطات اضافه کرد: بر روی جعبه این اسباب بازی هم تصویر لگوی این شخصیت در حالی که اره برقی در دست گرفته و بالای سر بریده شده و خون آلود یک لگوی دیگر ایستاده است، درج شده که در نوع خود بی‌نظیر است و چنین خشونت عریانی را تاکنون در هیچ اسباب بازی دیگری تاکنون ندیده بودم.
عماد ادامه می‌دهد: در کنار این لگو، سازه دیگری هم که به‌منجنیق شباهت دارد، نقش سلاح را بازی می‌کند و جالب اینجاست که می‌توان با آن بشکه‌های کوچکِ «نفت» را به‌سمت دشمنان فرضی پرتاب کرد.
وی تاکید کرد: متاسفانه هرچه به‌دنبال کمپانی تولیدکننده این اسباب بازی گشتم، به‌منبع مشخص و دقیقی برخورد نکردم، جز مقاله‌ای که مدعی بود این اسباب بازی لگویی که روی آن عبارت «کماندوهای شاهین» (Falcon Commandos) به‌چشم می‌خورد، یکی از تولیدات شرکتی چینی به‌اسم Legcool است که محصولات برند لگو را در چین به‌صورت کپی غیرمجاز تولید و عرضه می‌کند.
وقتی سازنده لگوهاهرگونه ارتباط با این لگوها را تکذیب می‌کند!
این کارشناس فرهنگ و ارتباطات تصریح کرد: نکته قابل تامل برایم این بود که گروه تجاری و اصلی «لگو» که یک شرکت خصوصی دانمارکی است، به‌صورت رسمی برائت خودش را از این اسباب بازی داعشی اعلام کرده و سخنگوی آن طی بیانیه‌ای هرگونه ارتباط سازندگان چنین لگوی وحشتناکی را با این تشکیلات بین‌المللی تکذیب کرده است.عماد افزود: البته جنس و میزان دقت به‌کار رفته در ساخت این لگو هم به‌روشنی حاکی از آن است که در یک کارخانه یا کارگاه کوچک با تیراژ محدود ساخته شده است، چراکه حتی پسر کوچک من هم موقع مونتاژ بخش‌های مختلف و ریز آن، از جانخوردن قطعات در یکدیگر و بی‌کیفیت بودن محصول شکایت داشت، حال آن‌که محصولات اصلی لگو معمولا دقیق‌تر با خطایی کمتر از میکرومتر ساخته و عرضه می‌شوند.
.jpg "ایران چهارمین مقصد اسباب‌بازی‌های با شمایل داعش")
فقدان نظارت جامع و کافی در بازار اسباب بازی
وی بیان کرد: آنچه پس از این ماجرا به‌من اثبات شد، فقدان نظارت کافی و جامع در بازار اسباب بازی بود و این در حالی است که حتی چنانچه الزامات اقتصادی ایجاد تعادل میان جنس خارجی و وارداتی با تولیدات داخلی را در کشورمان (که یکی از پنج بازار بزرگ اسباب بازی در جهان است)، نادیده بگیریم نمی‌توانیم از هجمه فرهنگی هزاران شخصیت لگویی و عروسکی و روباتیک جورواجوری که با خودشان داستان‌ها و رفتارها و عادت‌های غریبه‌شان را به‌خانه‌هایمان تحمیل می‌کنند، بگذریم.این کارشناس فرهنگ و ارتباطات خاطرنشان کرد: آنچه در مغازه‌های اسباب بازی شهرمان اتفاق می‌افتد، قطع به‌یقین تا حدود کم یا زیادی، تحت تاثیر قاچاق و توزیع‌های زیرزمینی اجناس است که باید با آن مبارزه کرد، اما این نگرانی در من به‌عنوان یک پدر به‌طور جدی تقویت شده است که به‌هرحال بخشی از این موجودات خیالی، اما واقعی از درگاه‌های رسمی مملکت و با تایید مراجع قانونی وارد می‌شوند که این‌گونه گسترده و بی‌محابا پشت ویترین مغازه‌هایمان خودنمایی می‌کنند، بی‌آنکه چشمان هیچ ناظر کنجکاوی به‌آنها جلب شود!
عماد این بی‌تفاوتی فراگیر را خیلی دردناک دانست و تاکید کرد: این در حالی است که در بسیاری از کشورهای دنیا انضباط، نظارت و هدایت بسیار دقیق‌تر و موشکافانه‌تری بر بازار اسباب بازی حاکم است.
وی عنوان کرد: به‌طور مثال همین چندوقت پیش در انگلیس و طی یک نمایشگاه محدود، صرفا تصاویری نمایشی از چند لگوی داعشی در معرض دید عموم قرار گرفت، اما آن‌چنان حساسیتی در میان خانواده‌ها ایجاد کرد که بلافاصله این نمایشگاه اسباب بازی تعطیل شد و برگزارکنندگان آن وادار به‌توضیح و عذرخواهی شدند.
.jpg "ایران چهارمین مقصد اسباب‌بازی‌های با شمایل داعش")
این کارشناس فرهنگ و ارتباطات در خصوص گزارشی که پیش از این در خبرگزاری منتشر شد، بیان کرد: به‌عنوان یک پدر از خبرگزاری فارس که با گزارش به‌هنگامش از توزیع گسترده چنین اسباب بازی خاصی جلوگیری کرد بسیار متشکرم، چون به‌رسالت و ماموریت ذاتی و رسانه‌ای خود برای دیده‌بانی و پاسداری از مرزهای فرهنگی جامعه به‌درستی عمل کرد و خوشبختانه از طریق بازنشرهای متعددی هم که از گزارش شما در رسانه‌های مختلف داخلی و حتی خارجی صورت گرفت، والدین دیگری نیز در سایر نقاط شهر مشهد و کشورمان در معرض این پیام و هشدار قرار گرفتند.
عماد ادامه داد: این حساس سازی از منظر دیگری هم بسیار مفید بود، چراکه خوانندگان شما را با این علامت سوال بزرگ مواجه کرد که آیا ما پدران و مادران امروزی، نسبت به‌آنچه فرزندان‌مان به‌عنوان اسباب بازی انتخاب می‌کنند، توجه و دقت کافی داریم یا نه. خود من تا زمانی که پسرم در حین بازی‌اش، به‌شباهت پرچم لگوی جدیدش با «آدم بدهای سریال پایتخت سال گذشته» (داعش) اشاره نکرده بود، چندان به‌جزئیات آن دقت نکرده بودم که این غفلت برایم بسیار ترسناک و تامل برانگیز بود.
پس از گزارش منتشر شده، مورد مشابه گزارش نشد
در ادامه به‌سراغ رئیس دبیرخانه شورای نظارت بر اسباب‌بازی رفتیم تا اقدامات این شورا را پس از انتشار این گزارش جویا شویم. ویدا ملکی در پاسخ به‌این پرسش که آیا پس از انتشار نخستین گزارش در رابطه با «اسباب بازی با شمایل داعش در مشهد» موردی مشابه گزارش شد؟، گفت: خیر؛ چنین موردی گزارش نشده است.وی در پاسخ به‌اینکه پس از انتشار گزارش چه اقداماتی از جانب شورا انجام شد؟ بیان کرد: در گام نخست برای مطلع شدن از وضعیت دقیق موضوع، پیگیر منبع اصلی خبر شدیم که در نهایت به‌شهروندی که پستی اینستاگرامی در این باره گذاشته بودند منتهی شد و کل ماجرا را از ایشان پیگیر شدیم.
.jpg "ایران چهارمین مقصد اسباب‌بازی‌های با شمایل داعش")
تاکید بر کارشناسی دقیق‌تر پس از انتشار گزارش
رئیس دبیرخانه شورای نظارت بر اسباب‌بازی ادامه داد: در بررسی‌های بعدی متوجه شدیم خوشبختانه به‌سرعت این اسباب‌بازی از بازار جمع‌آوری شده به‌نحوی که در بازرسی‌ها هیچ نمونه‌ای پیدا نشد.ملکی تاکید کرد: از طرفی به‌دلیل حساسیت موضوع طی مکاتباتی ضمن بیان حساسیت‌های کارشناسی دقیق‌تر اسباب‌بازی‌های وارداتی توجه به‌جزییاتی خاص را نیز به‌تیم کارشناسی بخش وارداتِ مستقر در چهار استان خوزستان، هرمزگان، بوشهر و تهران گوشزد کردیم تا چنانچه احتمالا با موردی خاص مواجه شدند، نشانه‌شناسی دقیق‌تری داشته باشند.
ممکن است لگو، در یک کارگاه داخلی ساخته شده باشد
وی ادامه داد: مسئله از دو حال خارج نیست یا کالا قاچاق بوده و یا به‌دلیل کیفیت پایینش در یک کارگاه داخلی ساخته شده است که در هر دو صورت از حوزه شرح وظایف شورا خارج است.رئیس دبیرخانه شورای نظارت بر اسباب‌بازی تصریح کرد: لازم به‌ذکر است طبق اطلاعات به‌دست آمده، از این نوع اسباب‌بازی قبلا هم در دو کشور مالزی و سنگاپور به‌تعداد محدود وارد بازار شده که سریعا جمع‌آوری شده است.
ملکی در ادامه سخنان خود در خصوص میزان واردات اسباب بازی به‌کشور بیان کرد: واردات اسباب‌بازی آمار متغیری دارد به‌طور مثال در سال 97، 981 پرونده وارداتی از گمرک برای بررسی و اظهار نظر به‌واحدهای شورای نظارت بر اسباب‌بازی ارجاع داده شد.
ملکی ضمن اشاره به‌اینکه شورا در سه بخش واردات، مجوز تولید و ثبت اثر ساز و کار نظارتی تعریف کرده است، ادامه داد: در چهار استان بوشهر، خوزستان، هرمزگان و تهران با بهره‌مندی از تیم کارشناسی، تمام اسباب‌بازی‌های وارداتی طبق شاخص‌های شورای نظارت بر اسباب‌بازی بررسی شده و سپس اجازه ترخیص پیدا می‌کنند،. به‌عبارتی اسباب‌بازی‌هایی که با معیارهای فرهنگ ما تطابق نداشته باشند، اساسا اجازه ترخیص ندارند.
آثار مغایر با فرهنگ ایرانی- اسلامی مجوز ثبت دریافت نمی‌کنند
رئیس دبیرخانه شورای نظارت بر اسباب‌بازی اضافه کرد: در روند ثبت اثر از همان آغاز، آثار مغایر با معیارهای فرهنگی- ایرانی- اسلامی مجوز ثبت اثر دریافت نمی‌کنند، در این راستا شورا با هدف جلوگیری از تولید آثار تایید نشده یا رد شده، هولوگرام را تعریف کرده است.وی وجود هولوگرام بر روی بسته‌بندی هر اسباب‌بازی را به‌منزله نشان تایید اسباب‌بازی در شورای نظارت دانست و تصریح کرد: به‌عبارتی چنانچه یک اسباب‌بازی فاقد هولوگرام باشد از سوی شورای نظارت مردود تلقی می‌شود.
ملکی اظهار کرد: با تاکید بر این موضوع و به‌دلیل حساسیت بالای آن و البته دعوت از همه ایده‌پردازان و تولیدکنندگان اسباب‌بازی اخیرا نامه‌ای برای فعالان این حوزه ارسال شده که در عین دعوت از آنها برای ارسال اثرشان به‌منظور بررسی، شرایط مواجه شورا با تولیدات بدون هولوگرام نیز بیان شده است.
رئیس دبیرخانه شورای نظارت بر اسباب‌بازی افزود: چنانچه شخص ارائه‌دهنده توانسته باشد شاخص‌های شورای نظارت را در اثر ارائه شده لحاظ کند، مجوز تولید دریافت می‌کند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به‌وظایف و اهداف تشکیل این شورا اشاره و خاطرنشان کرد: براساس ماده یک اساسنامه شورای نظارت بر اسباب‌بازی مصوبه جلسه 422 شورای عالی انقلاب فرهنگی وظایف حمایت، هدایت و نظارت بر ساخت و واردات و توزیع اسباب‌بازی بر عهده شورای نظارت بر اسباب‌بازی است.
ملکی بیان کرد: گستره فعالیت شورا، گستره وسیعی است و شامل مواردی چون ثبت اثر، ثبت مجوز تولید، ارائه هولوگرام برای اسباب‌بازی‌ها، حمایت از تولید کننده، طراح وایده‌پرداز است.
.png "ایران چهارمین مقصد اسباب‌بازی‌های با شمایل داعش")
بررسی ایده‌های اسباب‌بازی قبل از ورود به‌چرخه تولید
رئیس دبیرخانه شورای نظارت بر اسباب‌بازی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین اقدامات شورا بررسی ایده‌های اسباب‌بازی قبل از ورود به‌چرخه تولید است، عنوان کرد: هر ایده‌پردازی مجموعه کامل اسباب‌بازی مورد نظر را به‌شورا ارائه می‌دهد تا در فرایند بررسی قرار گیرد.وی اضافه کرد: این فرایند توسط کمیسیون ثبت اثر که متشکل از متخصیص حوزه اسباب‌بازی است، انجام می‌شود.
ملکی بیان کرد: چنانچه اثر معیارهای شورای نظارت را نداشته باشد(که مهم‌ترین این معیارها هم‌خوانی با فرهنگ و اعتقادات ایرانی- اسلامی است) رد یا چنانچه قابل اصلاح باشد موارد اصلاح به‌صاحب اثر ابلاغ می‌شود.
رئیس دبیرخانه شورای نظارت بر اسباب‌بازی در پایان عراق، سوریه، افغانستان، ترکیه، ارمنستان، عمان و روسیه را از جمله کشورهایی برشمرد که ایران به‌آنان صادرات اسباب بازی دارد.
اسباب بازی یکی از عوامل شکل‌دهی به‌شخصیت کودکان
مدت‌ها است کارشناسان بر تاثیرات روانی اسباب بازی‌ها تاکید دارند و یکی از عوامل شکل‌دهی به‌شخصیت افراد را اسباب بازی‌ها دانسته‌اند.این میزان از تاکیدات می‌طلبد مسوؤلانِ این حوزه بر استانداردسازی محصولات مطابق با نیاز کودکان و نظارت دقیق بر آنچه که وارد کشور می‌شود، بیش از گذشته به‌وظیفه دروازه‌بانی خود عمل کرده و از طرفی دیگر خانواده‌ها نیز بر آنچه که برای کودکان خود خریدار می‌کنند دقت بیشتری به‌خرج دهند.
