برای بررسی بیشتر شبکه ملی اطلاعات و لزوم مدیریت فضای مجازی، خبرنگار سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، به گفت‌وگو با روح الله مومن نسب کارشناس فضای مجازی پرداخت که بخش آخر این مصاحبه تقدیم مخاطبین محترم می‌گردد. در بخش قبلی به تولید محتوا در فضای مجازی توسط مردم ایران پرداختیم.
رسا- مهمترین مسئولیتی که باید در حوزه فضای مجازی داشته باشیم، چه مسائلی است؟
در واقع ما باید نرم‌افزارها، محصولات و شبکه‌های اجتماعی متناسب با نیازها، فرهنگ‌ها و باورهای خود را طراحی کنیم و از سمت دیگر جلوی واردات محصولات خارجی که متعلق به دشمنان است را بگیریم.تعبیر رهبر انقلاب در مورد شبکه‌های اجتماعی یا بهتر بگوییم ضد اجتماعی و غربی را دقت کنید؛ حضرت آقا می‌گویند: اینها مثل بمب شیمیایی‌اند، مثل این می‌ماند که ما اجازه دهیم دشمن، بمب شیمیایی را به زمین ما بزند، بعد یک‌سری ماسک به مردم بدهیم که هر کس خواست استفاده کند و هر کس هم نخواست استفاده نکند یا ماسک‌ها هم بعضا ماسک‌های معیوبی باشد؛ این اصلا معقول نیست؛ ما باید جلوی این موشک‌ها را بگیریم.
قبل از اینکه موشکی به زمین بیاید، جلویش را بگیرید
ما باید جلوی موشک‌ها را قبل از اصابت به زمین بگیریم و حتی اجازه تولید این موشک‌ها را هم به دشمن ندهیم، آن موقع می‌توانیم بگوییم که باید عملیات فیلترینگ را شروع کنیم؛ آن‌هم نه به معنای فیلترینگی که الآن وجود دارد؛ بلکه به این معنا که جلوی آسیب رساندن به کشور را بگیریم و آن موقع، بسیار موفقتر از الآن خواهیم بود.ضمن اینکه در فضای موجود، چاره‌ای نداریم جز اینکه جلوی بعضی از نرم‌افزارها را بگیریم. همان‌گونه که می‌گویند؛ جلوی ضرر را هروقت بگیری، منفعت است. مثلا نرم‌افزار یا بدافزاری مثل اینستاگرام همین‌طور فضای فکری جامعه را تخریب می‌کند. ما اگر بتوانیم همین الان جلوی آن را از هر روشی که می‌شود بگیریم، توانسته‌ایم جلوی ضرر بیشتر را بگیریم.
منتها برای درمان کامل نیاز داریم تا نرم‌افزارهای سالم و با پارادایم حاکم بر جامعه اسلامی طراحی شده، توسعه داده شود و زیرساخت‌هایش هم زیرساخت‌های داخلی کشور خودمان باشد که هیچ‌گونه نیاز زیربنایی به محصولات خارجی و کشورهای خارجی نداشته باشند، آن موقع می‌توانیم بگوییم که کار کامل‌تری انجام شده است.
رسا: با توجه به اینکه در کشورهای برتر از لحاظ قدرت فضای مجازی و اینترنت، مدیریت اینترنت در دست نیروهای نظامی است آیا مدیریت این موضوع توسط دولت‌ها که بیشتر درگیر سیاسی کاری ها میشوند را قبول دارید یا خبر؟ راهکاری که برای مدیریت اینترنت در شرایط ایران دارید بفرمایید.
کشورهای صنعتی و آن کشورهایی که در حوزه سایبری حرفی برای گفتن دارند، یک تقسیم کاملی نسبت به فضای مجازی‌شان انجام دادند. مثلا در فضای فیزیکی، نیروهای مسلح مامور مراقبت از مرزها هستند؛ چه مرزهای هوایی، چه مرزهای زمینی، چه مرزهای دریایی و حتی فضایی.پنتاگون پنج رکن دارد؛ نیروی هوایی، دریایی، زمینی، فضایی یا ناسا و نیروی سایبری برای فضای مجازی‌شان. ما باید در برابر هر کدام از نیروهای ایالات متحده آمریکا یک نیرو در کشور داشته باشیم؛ ولی در برابر نیروی سایبری، یک نیروی منسجم، مقتدر و کاملا قانون‌مند نداریم. این باعث می‌شود که از همان ناحیه، ضربات جدی بخوریم.
تقسیم کار در امر حکومت چگونه است
تقسیم کار چگونه است؟ در فضای فیزیکی، نیروهای مسلح از مرزهای جغرافیایی مراقبت می‌کنند، مرزبانی کشور مشخصا دست نیروهای مسلح است و تقسیم کار شد. پاسبانی بعضی از مرزها را سپاه، بعضی را ارتش و بعضی‌ها را به صورت متمرکز نیروی انتظامی انجام می‌دهد و از آنها مراقبت می‌کند.در همین اثنا، مراکز گمرک هم که زیرمجموعه وزارت اقتصاد است یا وزارت صنعت، معدن، تجارت هم در مرزها کارهایی انجام می‌دهند. طبیعتا در هرکشوری، هرکدام از وزارت‌خانه‌ها وظایف خودشان را انجام می‌دهند؛ وزارت راه، راهسازی می‌کند و حتی قطارهای بین‌المللی می‌کشد. نیروهای مسلح کار مراقبتی و نظارت خودشان را انجام می‌دهند.
در فضای مجازی هم باید چنین چیزی حاکم باشد؛ یعنی نیروهای مسلح وظیفه داشته باشند تا چیزی غیرمجاز از مرزهای سایبری ما وارد کشور نشود یا اگر وارد کشور شد، به صورت نقطه‌زنی و دقیق جلوی آن را بگیرند. این وظیفه نیروهای مسلح است. در همه دنیا همین‌اینطور می‌باشد.
باید از مرزهای سایبری کشور حفاظت کرد
اگر چیزی به صورت غیرقانونی وارد کشور شد، برای برخورد با آن به نیروهای مسلح نیازمندیم؛ رفت و آمد اطلاعات نیز باید با مبادی رسمی و به صورت قانونی وارد شوند؛ مثل رفت و آمد کامیون‌ها، قطارها و هواپیماهایی که از مرزهای زمینی، دریایی و هوایی تردد می‌کنند و قانون‌مند است. اگر چیزی مراحل قانونی را طی کرده و قانونی وارد کشور شده باشد، وظیفه نیروهای مسلح مراقبت از آنها است که سالم وارد شده، به سلامت توزیع و به دست مردم برسند.ولی اگر چیزی به صورت غیرقانونی وارد کشور شد، باید شدیدا با آنها برخورد شود. حال اگر اقدامات قانون‌مندی صورت گرفت، رونق تجاری رخ می‌دهد. رونق تجارت الکترونیک و رونق تجارت در فضای مجازی هم بستگی مستقیم به این دارد که ما بتوانیم از مسائل غیرقانونی و غیرمجاز در فضای مجازی جلوگیری کنیم.
به مبادی قانونی و رسمی کشور ضرر نزنیم
مثلا شما فرض کنید اگر جلوی فروشگاه‌هایی گرفته شود که به صورت غیرقانونی فعالیت می‌کنند، به نفع فروشگاه‌هایی است که به صورت قانونی کار می‌کنند. اگر جلوی فروشگاه‌های غیرقانونی به صورت جدی گرفته نشود، قطعا به ضرر فروشگاه‌هایی است که قانونی کار می‌کنند.زیرا آنهایی که قانونی کار می‌کنند، علاوه بر اینکه باید از چند جا مجوز بگیرند، بر آنها نظارت هم می‌شود، باید مالیات و عوارض بدهند و کلی زحمت بکشند؛ ولی فروشگاه‌های غیرقانونی، هیچکدام از اینها را انجام نمی‌دهند، پس درآمد بیشتری دارند؛ از سمت دیگر، وقتی آنها کلاهبرداری کرده و جنس را معیوب توزیع کنند، مردم از کل تجارت الکترونیک زده میشوند. پس فروشگاه‌های قانونی هم اینجا دچار آسیب جدی میشوند.
باید تقسیم کار ملی را انجام بدهیم. الحمدلله قانون حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی و صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی، طرحی است که چند سالی در مرکز پژوهش‌های مجلس بررسی شده و الان در کمیسیون فرهنگی مجلس مطرح است. یکی از ماده‌های این طرح پیشنهاد شده این است که «یک مغز مجازی، توسط نیروهای مسلح با محوریت نیروهای مسلح مراقبت و کنترل شود». اگر این طرح در مجلس تصویب شود، بخش عمدهای از مسائل فضای مجازی ما قطعا حل می‌شود. پیشنهاد من این است که این طرح، یعنی طرح مرز مجازی، هرچه زودتر در مجلس تصویب و بلافاصله برای اجراء ابلاغ شود.
