ترور سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس معاون حشد الشعبی عراق توسط آمریکا زلزلهای بزرگ در غرب آسیا به راه انداخته است. برای نخستین بار در تاریخ معاصر عراق میلیونها نفر به خیابانها آمده و خواستار اخراج نظامیان آمریکایی هستند. حضور میلیونی مردم عراق در تظاهرات ضد آمریکایی روز جمعه بزرگترین تهدید برای سیاستهای راهبردی آمریکا در منطقه به شمار میرود. در ادامه ابعاد این مسئله تشریح خواهد شد.

حضور میلیونی مردم عراق

تظاهرات میلیونی روز جمعه علیه حضور نظامیان آمریکایی در خاک این کشور به دعوت مقتدی صدر رهبر جریان صدر در بغداد برگزار شد. با اینکه شمار دقیق شرکتکنندگان در این تجمع مشخص نشده اما برخی از رسانه ها از دو میلیون و 500 هزار نفر نام برده اند. این بزرگترین اجتماع مردم عراق پس از مراسم بزرگ اربعین بود که در خاک این کشور اتفاق افتاده است. در تاریخ معاصر عراق هیچ‌گاه چنین جمعیتی برای یک امر سیاسی جمع نشده بودند. خبرنگار المیادین از میدان التحریر گزارش داده که پیام تظاهرات میلیونی ضدآمریکایی مردم عراق این است که گروه‌های مقاومت از پایگاه مردمی برخوردار بوده و فراکسیون‌های پارلمانی به تلاش برای اجرای تصمیم اخراج آمریکایی‌ها ادامه خواهند داد. المیادین گزارش داده این تظاهرات اولین حضور مردمی در چنین وسعتی برای محکوم کردن حضور نظامیان خارجی در عراق است. تظاهر‌کنندگان عراقی با محکوم کردن اشغالگری نظامی آمریکا در این کشور، شعار «از کشور ما خارج شوید، قبل از اینکه اخراجتان کنیم» سر دادند.

صفا التمیمی سخنگوی گردان‌های «سرایا السلام» اعلام کرد که این تظاهرات همه‌پرسی جمعی در مخالفت با حضور آمریکایی است. التمیمی تهدید کرد اگر «نیروهای اشغالگر آمریکایی» عراق را ترک نکنند، گام‌های دیگری برای اخراج آنها برمی‌دارند. تظاهر‌کنندگان عراقی همچنین بنرهایی خطاب به نظامیان اشغالگر آمریکایی با خود حمل می‌کردند که روی آن نوشته شده بود: «خارج شوید تا زنده بمانید!»

ثورة العشرین الثانیة2020

انقلاب مردم عراق در دهه 1920 یکی از بزرگترین انقلابهای عربی است. انگلستان با آغاز جنگ جهانی اول از خلیج فارس به عراق که جزو امپراتوری عثمانی‌ بود،‌ حمله و با پایان یافتن جنگ جهانی اول، انگلیس تمام عراق را اشغال کرد. مردم بخش‌هایی از کشور عراق در تابستان سال 1920میلادی علیه حکومت انگلستان قیام کردند. این قیام به «ثوره العشرین» معروف شد و سه ماه ادامه داشت. پس از فتوای آیت‌الله شیرازی و اجازه درگیری مسلحانه، مردم و قبائل به سمت انقلاب علیه انگلستان ترغیب شدند. هدف این قیام بیرون راندنِ اشغال‏گران انگلیسی و ایجاد حکومتی مستقل بود. در واقع انقلاب 1920 مردم عراق قیام علیه استعمار بود. عراق یک دهه بعد یعنی در سال 1932 از قیمومیت انگلیس خارج و به استقلال رسید.

در شرایط کنونی نیز آمریکا از سال 2003 عملا عراق را اشغال کرده است. آمریکا با داشتن 15 پایگاه نظامی در عراق عملا بر مسائل امنیتی و اقتصادی عراق مسلط است و به همین دلیل مردم عراق روز جمعه برای پایان دادن به اشغالگری آمریکا به خیابان آمدند تا انقلاب دومی رقم بزنند. همان‌گونه که انقلاب عشرین (ثورة العشرین) در ماه مه 1920 به آغاز عراق معاصر منجر شد، تظاهرات روز جمعه نیز می تواند آغاز عراق جدید باشد، عراقی که خروج نظامیان آمریکایی از آن گام اول است.

مجوز مردم به پارلمان

مسئله خروج نظامیان آمریکایی از عراق و منطقه در سالهای گذشته همواره به عنوان یک مطالبه در رسانههای محور مقاومت مطرح شده است. اما ترور سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس باعث شد تا این روند در عراق تسریع شود و در نهایت پارلمان عراق روز یکشنبه 15دی ماه ضربه بزرگ و بی سابقهای به آمریکا وارد کند و رأی به اخراج نظامیان آمریکایی دهد. این در حالی بود که آمریکا تلاش زیادی داشت تا پارلمان عراق به حد نصاب نرسد. تصویب اخراج نظامیان آمریکایی و شدت گرفتن انزجار مردم از آمریکا به معنای شکست سیاستهای واشنگتن در عراق است. رسانههای عربی و انگلیسی که در راستای منافع آمریکا فعالیت میکردند در سه هفته گذشته تلاش زیادی کردند تا این مصوبه پارلمان را زیر سوال برده و آن را نشانگر اراده مردمی ندانند. حتی آمریکا هم اعلام کرد که این مصوبه نشانگر واقعی اراده مردمی نیست چرا که اهل‌سنت و کردها در جریان آن مشارکت نداشتند. اما برگزاری تظاهرات میلیونی در بغداد مجوز مردم عراق به پارلمان این کشور بود تا با قدرت بیشتری مسئله اخراج نظامیان آمریکایی را پیگیری کند.

نتیجه

تظاهرات میلیونی مردم عراق در حالی برگزار شد که تلاشهای زیادی با هدف تحت الشعاع قراردادن آن صورت گرفته بود. در این راستا کردها و اکثریت اهل سنت به دنبال کمرنگ کردن حضور مردم بودند چرا که این دو گروه در مصوبه پارلمان عراق علیه آمریکا نیز شرکت نکردند. علاوه بر این، برهم صالح رئیس جمهور عراق نیز اخیرا با دونالد ترامپ دیدار داشت تا به نوعی نشان دهد که دولت عراق مشکلی با تداوم حضور نظامیان آمریکایی در عراق ندارد و برخی رسانهها هم به دنبال آن بودند تا با انتشار شایعاتی مانند مخالفت آیتالله سیستانی با برگزاری تظاهرات مانع از حضور میلیونی مردم شوند. در هرصورت برگزاری تظاهرات گسترده مردم عراق که بزرگترین تظاهرات ضد آمریکایی در عراق به شمار میرود یک همهپرسی در مورد اخراج نظامیان آمریکایی بود. این مسئله بدون شک آغازگر دوران جدیدی در حیات سیاسی عراق خواهد بود و این کشور یک گام بلند در مسیر کسب استقلال واقعی خواهد برداشت. پیام مهم دیگر این تظاهرات نیز به نوعی به وزنکشی مخالفان و موافقان آمریکا در عراق بر میگردد. در این تظاهرات نشان داده شد که اقلیتی که در چند ماه گذشته در خیابانهای بغداد به دنبال حمایت از آمریکا هستند هیچگاه نماینده اراده واقعی مردم عراق نبوده اند.

نکته

مردم عراق باید با رصد تحولات امروز کشورشان و زیر نظر گرفتن رفتار مخالفان و موافقان و کسانی که در راه آزادی و بیرون آمدن از زیر یوغ استکبار جهانی کارشکنی می‌کنند، دوست و دشمن خود را بشناسند. آینده عراق نیاز به دقت امروز دارد. مردم عراق باید با به ذهن سپردن تاریخ خود و بررسی اتفاقات گذشته راه صحیح و دقیق را پیدا کنند تا فردایی روشن را رقم بزنند.