ماهیت نظامی ماهواره در کنار قرار گرفتن آن در مدار 425 که دستاوردی جدید برای ایران بود، بسیار مورد توجه رسانهها و مسئولین کشورهای دوست و دشمن جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت. سرلشکر باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح دستاورد فضایی جمهوری اسلامی ایران در پرتاب ماهواره نور به فضا را پیشران تغییر موازنه قدرت توصیف و تصریح کرد: «قدرتنمایی ماهواره نور دشمنان انقلاب و نظام را با شکست فاحش اطلاعاتی مواجه ساخت.»
واکنش رسمی اسرائیل به ماهواره نور
پس از اعلام رسمی عملیات موفق ایران و قرار گرفتن ماهواره نور در مدار، اسرائیلیها واکنشهای زیادی از خود نشان دادند. «دنی دانون» نماینده اسرائیل در سازمان ملل روز جمعه گذشته (19 اردیبهشت) نامهای را به شورای امنیت سازمان ملل متحد برای محکومیت اقدام اخیر ایران ارسال کرده است. دانون در این نامه با اتهام زنیهای تکراری مدعی ارسال تجهیزات نظامی از سوی ایران به لبنان شده است. این دیپلمات صهیونیستی که همگام با سران دیگر این رژیم و آمریکا نگران خاتمه تحریم تسلیحاتی ایران تا چندی دیگر است با اتهامزنی پرتاب ماهواره نور را اقدامی نظامی خواند و خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی ایران شد. وی در این نامه به صراحت به تداوم فشارها و لزوم استمرار تحریمها اشاره کرده است.در کنار نگرانی اسرائیلیها روزنامه «فیگارو» در تحلیلی به قلم «ژرژ مالبرونو» متخصص امور خاورمیانه، به بررسی ابعاد پرتاب ماهواره «نور-۱» پرداخت و ضمن موفق دانستن آن نوشت: «نور ۱، یک ماهواره اپتیکی یا جاسوسی است که قادر به تصویربرداری و رصد میباشد. این ماهواره میتواند از پایگاههای نظامی و مرکز هستهای «دیمونای» اسرائیل عکسبرداری کند. ایران به لطف همین ماهواره میتواند اسرائیل را رصد کند ظرفیت و توانایی قراردادن یک ماهواره در مدار، خود عملی پیچیده است.»
عبور ماهواره نور از آسمان سرزمین فلسطین، یکی از سوژههای ثابت رسانههای ایرانی در خصوص ماهواره نور بوده است که اتفاقاً چندان هم بیجا نبوده است؛ گزارش فیگارو نشان داد که این نگرانی برای اسرائیلیها وجود دارد.
تکرار سناریو و خواست اسرائیلیها از زبان فرانسویها
اما درست پیش از نامه رسمی سفیر اسرائیل در سازمان ملل، فرانسه روز پنجشنبه پرتاب ماهواره نظامی ایران به مدار زمین را محکوم کرد و گفت: «این عمل نقض قطعنامه شورای امنیت ملل متحد است.» منظور فرانسه از قطعنامه، قطعنامه 2231 شورای امنیت بود که همراه با برجام به تصویب رسید.چرا تحریم موشکی ایران؟
در سالهای اخیر موضوع توان موشکی و نظامی جمهوری اسلامی ایران در نهادهای حقوقی و سیاسی بینالمللی با فشار آمریکا و همراهی برخی کشورهای عربی و اروپایی بسیار مورد توجه قرار دارد. اصلیترین خواسته کشورهای عربی و غربی حول پرونده موشکی و قدرت نظامی ایران، توقف روند رو به رشد توان و تکنولوژی نظامی ایران است.مارک میلی، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا در پاسخ به سئوالی درباره اینکه آیا پرتاب این ماهواره نظامی از سوی ایران محل نگرانی است گفت: «موشکهای مختلف قادر به انجام کارهای متفاوت هستند... بعضی از آنها میتوانند ماهواره حمل کنند و برخی دیگر میتوانند بمبهای قابلانفجار حمل کنند؛ بنابراین، در اصل، بله! آزمایش هر نوع موشک دوربرد از سوی ایران نگرانی امنیتی است.»
اما بخش پایانی سخنان او نشان میدهد که نگرانی بیشتر دشمنان از ماهواره ایران، پیشرفت تهران در حوزه فناوری هوا و فضا است... «درباره خود این ماهواره چندان نگران نیستیم، اما فناوریهای موشکی و درسهای آموختهشده از آن محل نگرانی هستند.» این خواسته همانگونه که بالاتر هم اشاره شد در قالب و پوشش تهدیدات بمب هستهای و سلاحهای کشتارجمعی از مسیر برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت مطرح میشود.
آیا تحریم موشکی ایران از طریق قطعنامه 2231 وجاهت دارد؟
ابتدا باید به این سؤال پاسخ داد که آیا تقویت حوزه دفاعی موشکی و نظامی ایران از سوی نظام حاکم در این کشور اقدامی خلاف حقوق بینالملل است؟ پاسخ این سؤال بسیار بدیهی واضح است که در صورتی این اقدامات در راستای شکلگیری سلاحهای کشتارجمعی ممنوعه و بمب هستهای نباشد، هیچ حقوق کدام از اصول حقوقی توانایی محدود کردن آن را ندارد.ضمن آنکه تجربه هشت سال جنگ تحمیلی ایران و عراق و حمایت کشورهای غربی و آمریکا از عراق و چشمپوشی بر استفاده صدام حسین از سلاحهای کشتارجمعی و شیمیایی، جامعه و نظام مستقر در ایران را مجبور به تقویت روز افزون توان دفاعی و موشکی خود برای بازدارندگی در قبال دشمنانش نموده است.
لزوم و حق جمهوری اسلامی ایران در تقویت توان موشکی و نظامیاش زمانی عیانتر میشود که کشورهای حاشیه خلیجفارس در سالهای اخیر اقدام به خرید حجم بالایی از سلاحهای نظامی نمودهاند. امری که موجب میشود تهران برای حفظ توان بازدارندگی خود بیش از پیش به قدرت نظامی و موشکی خود توجه نماید.
اما در مرحله دوم باید این سؤال را پاسخ داد که آیا قطعنامه 2231، مانعی حقوقی بر گسترش و اقدامات نظامی و دفاعی متعارف جمهوری اسلامی ایران است؟ در قطعنامه 2231 شورای امنیت، در دو سطح به بحث موشکی پرداختهشده است؛ اول آنکه محدودیتها علیه نقل و انتقال تجهیزات موشکی به ایران تا پایان یک دوره هشت ساله ادامه یابد و دوم آنکه شورای امنیت به ایران توصیه نموده است که از توسعه موشکهای بالستیکی که توانایی حمل سلاحهای هستهای را دارند خودداری نماید.
بنابراین در قطعنامه 2231 صرفاً در قالب توصیهای به بحث توان موشکی ایران اشاره شده و هیچگونه الزام و اجباری در آن قید نشده است؛ در این قطعنامه ضمن اعمال محدودیت 8 ساله برای ورود و خروج مواد و ابزار مرتبط با ساخت موشک به ایران، به مسئولان کشورمان توصیه شده که از توسعه برنامه موشکی بالستیک باقابلیت حمل کلاهک هستهای، اجتناب کنند؛ به عبارت دیگر، لحن قطعنامه 2231 در رابطه با برنامه موشکی ایران غیر الزامآور است و ضمانت اجرایی درباره آن وجود ندارد.
شاید به همین سبب، «نیکی هیلی» نماینده آمریکا در سازمان ملل (6 تیر96) در جلسه استماع کمیته تخصیص بودجه کنگره آمریکا، اذعان کرد که «خیلی دلمان میخواست شورای امنیت، ایران را به خاطر فعالیتهای موشکی تحریم کند اما نمیتوانیم.»
آلاسکا؛ مرکز پدافندی اسرائیلیها برای تقابل با قدرت موشکی تهران
همانگونه که گفته شد اسرائیلیها بسیار از قدرت موشکی تهران نگراناند. نگرانیای که مربوط به آزمایش موفقیتآمیز ماهواره نور هم نیست. از سال ۲۰۰۰ به اینسو رژیم صهیونیستی علیرغم توان نظامی در حوزههای موشکی، هستهای، دریایی و هوایی در موضع دفاع قرار گرفت و با اصابت راکتهای کوتاه برد نیروهای مقاومت به شهرکها، پرستیژ نظامی خویش را از دست داد.تلآویو برای تقابل با این مشکل سرمایهگذاری وسیعی بر سامانههای موشکی نمود. گنبد آهنین، پاتریوت، حیتس، ثاد، فالانکس، عصای سحرآمیز و… بخشی از این تلاشهای ارتش رژیم برای بازدارندگی در مقابل موشکها و راکتها است. بخش زیادی از کمکهای سالانه آمریکا به ارتش رژیم صهیونیستی هم در حوزه سامانه موشکی خرج میشود.
وزارت دفاع اسرائیل در مرداد سال 98 از آزمایش موفق تازهترین سیستم دفاع موشکی این کشور موسوم به پیکان ۳ دریک پایگاه نظامی آمریکا در ایالت آلاسکا خبر داده است. به گفته وزارت دفاع اسرائیل این آزمایش نشان داده که این سیستم توانایی در لحظه نابود کردن بالایی دارد. این سیستم دفاعی به گونهای طراحی شده که قادر است موشکهای بالستیک را در خارج از جو زمین رهگیری کند.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل ضمن تقدیر از این آزمایش موشکی گفته بود که اسرائیل قادر است با موشکهای بالستیکی که از ایران یا هر جای دیگری شلیک شود، مقابله کند. وزارت دفاع اسرائیل گفته که این آزمایش با همکاری آژانس دفاع موشکی آمریکا در آلاسکا انجام شده است. سیستم دفاع موشکی پیکان 3 مشترک توسط اسرائیل و شرکت بوئینگ آمریکا ساخته شده است