به گزارش راسخون؛ عراق در روزهای اخیر شاهد اوج‌گیری دوباره تظاهرات گسترده مردم در شهرهای مختلف است. اعتراض‌ها در واکنش به ترور و قتل فعالان مدنی در دو هفته اخیر است. پنج تن از فعالان مدنی عراقی ظرف این مدت از سوی مردان مسلح به قتل رسیده‌اند.

یکی از فعالان مدنی که به قتل رسیده است دکتر رهام یعقوب ۲۹ ساله بود که در موج اعتراضات ماه‌های گذشته از سازماندهندگان راهپیمایی‌های زنان بوده است.

روزنامه میدل ایست به نقل از منابع عراقی نوشت سکوت مقامات عراق در رابطه با این ترورها و سرکوب تظاهرکنندگان آتش خشم آنها را بیش از پیش شعله‌ور ساخته است. بنا بر همین گزارش یکی از مقرها وابسته به حزب الدعوه به رهبری نوری المالکی است. میدل ایست هم‌چنین به نقل از منابع عربی نوشته است که تظاهرات‌کنندگان جاده ابراهیم الخلیل در مرکز ناصریه را با آتش زدن لاستیک مسدود کردند.

سفارت ۱۸ کشور از جمله استرالیا، بلژیک، بلغارستان، کانادا، کرواسی، چک، فنلاند، فرانسه، آلمان، مجارستان، ایتالیا، هلند، مجارستان، رومانی، اسپانیا، سوئد و بریتانیا با انتشار بیانیه‌ای مشترک ترور فعالان مدنی در بغداد و بصره را محکوم کردند.در این بیانیه آمده است که فعالیت مدنی سنگ بنای حکومتی است که نماینده ملت باشد و به مطالبات مردم پاسخ گوید و باید از آن دفاع کرد. بیانیه ضمن محکوم کردن ترور فعالان مدنی، از دولت خواسته شده که در چارچوب قانون به سخت‌ترین حالت ممکن با عاملان این اقدامات برخورد کند.

امضاکنندگان بیانیه از تعهد نخست‌وزیر عراق برای پایان دادن به فرار عاملان این اقدامات از چنگ قانون استقبال کرده و تأکید کرده‌اند که از رویکرد دولت برای بسط سلطه حکومت و مهار گروه‌های مسلح حمایت می‌کنند.فعالان مدنی که در شهرهای مختلف عراق ترور شده‌اند حضوری فعال در تظاهرات علیه فساد، ناکارآمدی و نفوذ کشورهای خارجی، در این کشور داشته‌اند. یکی از آنها رهام یعقوب ۲۹ ساله و از فعالان جنبش زنان در شهر بصره بود. او هم‌زمان با سفر مصطفی کاظمی به واشنگتن در اتومبیل خود در بصره به دست افراد مسلح به قتل رسیده است.

وزارت امور خارجه آمریکا در واکنش به این حوادث با صدور بیانیه‌ای رسمی خشم خود را از کشته شدن فعالان جامعه مدنی در عراق و حمله به تظاهرکنندگان در بغداد و بصره اعلام کرد.

مورگان اورتگاس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، از دولت عراق خواست برای برخورد با "شبه‌نظامیان و قانون‌شکنان و باندهای تبهکاری که به مردم عراق حمله می‌کنند" دست به اقدامات فوری بزند.نخست‌وزیر عراق در واکنش به این ترور در حساب توییتری خود نوشت که رئیس پلیس بصره و تعدادی از مدیران امنیتی را برکنار کرده است. مصطفی الکاظمی هم‌چنین گفته است که دولتش حاضر به "تبانی با قاتلان یا تسلیم شدن به تهدیدهای آنان" نیست. او تاکید کرد هرچه لازم باشد انجام خواهد شد تا امنیت جامعه حفظ شود. این سومین ترور در شهر بصره ظرف روزهای اخیر است.

پشت پرده ناآرامی در بصره و ناصریه

معترضان در هر دو شهر با درگیری با نیروهای امنیتی، به مقرهای حزبی و دولتی حمله کرده و آنها را به آتش کشیدند.

در بصره معترضان دفتر پارلمان را آتش زده و در ناصریه، بار دیگر معترضان برخی از مقر گروه‌های مقاومت و احزاب اسلامگرای شیعی را در این شهر به آتش کشیدند.

انفجار بمب در شب گذشته در میدان الحبوبی که در یک موتورسیکلت جاسازی شده بود، منجر به زخمی شدن ۱۱ تن از معترضان شد که بیشتر آسیب‌ها جزیی بود.

اعتراض‌های تازه در ناصریه و بصره در جنوب عراق بار دیگر اوضاع را در این دو شهر دچار اختلال کرده و گفته می‌شود که به نوعی تظاهرکنندگان کنترل این دو شهر را به دست گرفته‌اند.

دبیرکل «عصائب اهل الحق» در سخنانی که دیشب (جمعه شب) از تلویزیون «العهد» ارگان خبری این گروه مقاومت پخش شد، آغاز دوباره اعتراضات در بصره را به بهانه ترور برخی فعالان اجتماعی دارای انگیزه‌های سیاسی دانسته است.

«شیخ قیس الخزعلی» تاکید کرد که عوامل پشت پرده تحریک اعتراضات در شهر بصره، به دنبال اهداف سیاسی از جمله برکناری استاندار بصره هستند.

«اسعد العیدانی» استاندار بصره که یکی از نامزدهای برجسته برای پست نخست‌وزیری عراق بود، از چهره‌های نزدیک به مقاومت و حامی «الحشد الشعبی» است که معترضان دیشب در شعارهای خود خواهان برکناری او شدند.

«مصطفی الکاظمی» نخست‌وزیر عراق پیش از این، رییس پلیس بصره را به دلیل وقوع چند حادثه ترور در این استان برکنار کرده بود.

اوضاع در ناصریه، به اعتقاد «نوری المالکی» نخست‌وزیر پیشین و رهبر «ائتلاف دولت قانون» در پارلمان عراق که دو روز پیش با یکی از شبکه‌های تلویزیونی این کشور صحبت کرده بود، به مراتب وخیم‌تر است.

المالکی با اشاره به اینکه اعتراضات در ناصریه دارای انگیزه‌های سیاسی است، عنوان کرد که کنترل این شهر تقریبا در اختیار معترضان است و عده‌ای جوان با حمله به ادارات دولتی، مدیران را مجبور به استعفا می‌کنند.

وی این شرایط حاکم در ناصریه را هرج و مرج و تخریب، نام گذاشته، این در حالی است که برخی هدف ناآرامی‌ها را در ناصریه مرتبط با زندان بزرگ «حوت» که سرکرده‌های حزب منحله «بعث» و تروریستها در آن نگهداری می‌شوند، می‌دانند.

جریان‌هایی مانند حزب منحله بعث با تحریک اعتراضات در ناصریه و ایجاد ناامنی درصدد خارج کردن کنترل کامل این شهر از دست دولت هستند تا بتوانند درهای زندان را شکسته و همه جنایتکاران را آزاد کنند.

بر همین اساس، از سرگیری اعتراضات اجتماعی با چاشنی ناآرامی بسیاری از جریان‌های سیاسی را از تبعات آن نگران کرده است.

بر خلاف اعتراضات پنج ماهه اکتبر ۲۰۱۹ تا فوریه ۲۰۲۰ که منجر به استعفای دولت «عادل عبدالمهدی» شد، تاکنون جریان‌های سیاسی عراقی از نقش و اثرگذاری کشورهای خارجی به ویژه آمریکا، امارات و عربستان در این دور از اعتراضات تازه در بصره، ناصریه و حتی بغداد سخن نگفته‌اند.

الکاظمی: گروه‌هایی غیرقانونی درصدد ایجاد رعب و وحشت برای مردم بصره هستند

«مصطفی الکاظمی» نخست وزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق که برای بررسی تنش‌های امنیتی اخیر شهر بصره در جنوب عراق به این شهر سفر کرده است طی نشستی با فرماندهان امنیتی و نظامی در مقر فرماندهی عملیات بصره بر ضرورت تلاش جدی برای بازگشت ثبات و امنیت به این شهر تاکید کرد.

الکاظمی که بلافاصله پس از بازگشت از سفر چند روزه‌اش به آمریکا در راس یک هیئت امنیتی به بصره رفته است، در این نشست گفت: «حضور ما در بصره برای موضوعی فوق العاده و استثنایی بود. بصره برای ما اهمیت دارد و ما ناکامی در حفظ امنیت آنجا را نمی‌پذیریم».

بر اساس گزارش پایگاه خبری بغداد الیوم، وی افزود: «گروه‌های غیرقانونی مدتی است که درصدد ایجاد رعب و وحشت در میان اهالی بصره هستند و تهدیدی برای آنها و همه عراقی‌ها درست کرده‌اند».

نخست وزیر عراق خطاب به فرماندهان امنیتی گفت: «باید با همه توان و ظرفیت‌ها برای تامین امنیت اهالی بصره کار کرد. جنایتکارانی هستند که مرتکب ترور می‌شوند، اما اقدامی به حد خطر این جنایت ندیدیم».

الکاظمی گفت: «سلاح غیرقانونی و اختلافات عشائری غیرقابل قبول است. باید کار پیش دستانه صورت گیرد. قانون شکنی و جنایت مسائلی است که نمی‌توان به راحتی از کنار آن گذشت».

نخست وزیر عراق با بیان اینکه دستگاه‌های امنیتی باید اعتماد مردم را جلب کنند، گفت:« من مستقیما از سفر آمریکا به اینجا آمدم و وزرای امنیتی و روسای نهادهای امنیتی با من هستند تا از نیروهای امنیتی حمایت کرده و روحیه آنها را بالا ببریم و برای برقراری امنیت در استان تلاش کنیم».

الکاظمی افزود: «ناکامی‌ها و شکست‌هایی که در زمینه امنیتی رخ داده باید جبران شود و ترور اخیر نشانه وجود شکافی است که نمی توان در قبال آن بی تفاوت بود».

او با اشاره به اینکه افراد ترسو در داخل دستگاه‌های امنیتی عراق جایی ندارند، گفت: «کسانی که برای عراق کار می‌کنند نباید ترس به دلشان راه بدهند و البته کسی که اشتباهی کند در پست خود نمی‌ماند و بر اساس قوانین انضباطی مجازات می‌شود».

نخست وزیر عراق گفت: «ما نمی‌پذیریم که فرمانده‌ای در کارش شکست بخورد، اتفاقی که در بصره رخداد باید باید درس و عبرتی باشد».

الکاظمی در پایان خطاب به فرماندهان امنیتی در بصره گفت: «ما از شما کار جدی انتظار داریم. باید مجرمان را در اسرع وقت شناسایی کنید. ما هر گونه دخالت سیاسی در کار امنیتی را رد می‌کنیم».

یک پزشک زن فعال در اعتراضات بصره عراق روز چهارشنبه در تیراندازی افراد ناشناس به خودروی وی در این شهر ترور شده است.

در پی افزایش ترور معترضان و فعالان رسانه‌ای در استان‌های ذی‌قار، کربلاء، نجف، بصره و میسان، بر شدت اعتراض‌های خیابانی در این استان‌ها افزوده شده است و اغلب معترضان خیابان‌ها و جاده‌های بین‌المللی منتهی به بغداد را می‌بندند.

با گذشت یکصد روز از تشکیل دولت الکاظمی، معترضان عراقی می‌گویند که شاهد اقدام قابل ملاحظه‌ای از سوی دولت برای پاسخگویی به مطالباتشان احساس نکرده‌اند. مطالباتی که مهمترین آنها بهبود سطح خدمات رسانی، اقدام برای ایجاد فرصت‌های شغلی و پیگری پرونده فساد و کشته شدن تظاهرات‌‌کنندگان است.
در چنین شرایطی، دولت و فرماندهی عملیات مشترک عراق بارها بر حق تظاهرات و اعتراض مسالمت آمیز مردم در استان‌های مختلف تاکید کرده‌اند اما هم در بغداد و هم در استان بصره، این اعتراض‌ها به خشونت کشیده شد و شماری از معترضان کشته شدند.

منبع:
1. بهار نیوز/ انفجار خشم معترضان عراقی از ترور فعالان مدنی
2. ایرنا/ پشت پرده ناآرامی در بصره و ناصریه
3. دانشجو/ الکاظمی: گروه‌هایی غیرقانونی درصدد ایجاد رعب و وحشت برای مردم بصره هستند