مقصد اول این سفر کوبا است و بعد از آن رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران به ونزوئلا و از آنجا به بولیوی می‌رود تا در مراسم تحلیف رئیس جمهور جدید بولیوی شرکت کند.
تاریخ روابط ایران و کشورهای کلیدی حوزه آمریکای لاتین اگرچه به سال های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی بازمی گردد اما این روابط پس از پیروزی انقلاب، بیش از پیش در مسیر گسترش قرار گرفت و به ویژه در دوره دولت تدبیر و امید، با وجود بی سابقه ترین تحریم ها علیه ایران، به اوج خود رسیده و این روند مثبت همچنان ادامه دارد.در راستای این فعالیت ها "سعید خطیب‌زاده" سخنگوی وزارت خارجه روز دوشنبه ۱۲ آبان ماه از سفر ظریف به بولیوی، کوبا و ونزوئلا خبر داد و گفت: محمد جواد ظریف ۱۳ آبان ماه عازم یک سفر به آمریکای لاتین برای شرکت در مراسم تحلیف «لوئیس آرسه» رئیس‌جمهوری جدید بولیوی خواهد شد و بعد ازآن به کوبا و ونزوئلا سفر خواهد کرد. وی همچنین با اشاره به تحولات بولیوی و روابط دوجانبه تهران و لاپاز با شروع کار دولت جدید این کشور عنوان کرد: سفر وزیر امور خارجه نشان دهنده آمادگی دو کشور برای بازگرداندن روابط به سطح عالی است.
بررسی اهمیت این سفر
آمریکای لاتین حیات خلوت آمریکاست و واشنگتن تمایلی به عرض اندام قدرت های بیرونی در این حوزه از منافع اش ندارد. از سوی دیگر ایران با سنگین ترین نظام تحریمی ترامپ مواجه است و ترامپ تلاش دارد صادرات و واردات ایران به را یک معنای دقیق به صفر برساند و قدرت دیپلماسی و سیاست خارجی را از ایران بگیرد. به تعبیری دیگر هدف واشنگتن، تعطیلی نهاد دیپلماسی و تعاملات منطقه ای و بین المللی ایران است و این رویکرد در استراتژی فشار حداکثری کاملا مشهود و نمایان است. ترامپ این برنامه را در سر دارد که با ارعاب و سیاست تحریم و تنبیه، جامعه جهانی را به له خود و علیه ایران بسیج نماید. انزوای ایران هدف و راهبرد اصلی این منظور است. با این مختصات از رویکرد اصلی دشمن، سفر ظریف به بیخ گوش آمریکا بیشتر قابل فهم است. امروز وقتی مقام عالی دیپلماسی کشورمان در مراسم تحلیف رئیس جمهوری بولیوی شرکت می کند بیش از هر چیز نشان از شکست رویکرد ایزوله سازی ایران از سوی ترامپ دارد. از سوی دیگر ظریف با یک تیم اقتصادی و تجاری به این منطقه سفر کرده و مسلما در کنار اهداف سیاسی دنبال زمینه سازی برای تقویت تعاملات اقتصادی کشورمان با قدرت های مهم این منطقه هم است. امروز ایران و آمریکای لاتین در طیفی از موضوعات اقتصادی و تجاری تعاملات جدی دارند. طبق آخرین گزارش ها، ایران مقصد صادرات محصولاتی چون گوشت، برنج، گندم و دانه های روغنی وسبزیجات از کشورهای بزرگ آمریکای لاتین است در برابر ایران آجیل، فرش، دارو و تجهیزات کشاورزی به کشورهای بولیوی، ونزوئلا صادر می کند. علاوه بر با توجه به توان تکنولوژی بالای ایران در حوزه سدسازی، ساختمانی و زیربنایی و صنایع لبنیات، تولیدکنندگان فعالان این عرصه در این کشورها فعال هستند.
تشریح اهداف سفر ظریف به کوبا و ونزوئلا
وی کوبا و ونزوئلا را از کشورهای مهم و با مواضع مترقی در آمریکای لاتین برشمرد که به خاطر مقابله با مداخلات و سیاست‌های مخرب آمریکا در منطقه آمریکای لاتین همواره تحت فشارها و مداخلات ایالات متحده قرار داشته و به خوبی مقاومت کرده‌اند.
خطیب زاده با ذکر این نکته که در بعد دوجانبه، علاوه بر اشتراکات فراوان سیاسی، در حوزه‌های دیگر نیز همکاری‌های گسترده‌ای با این کشورها شکل گرفته است، یادآور شد: ونزوئلا یکی از مقاصد اصلی صدور خدمات فنی و مهندسی کشورمان است و بخش‌های خصوصی ایرانی پروژه‌های مختلفی را در این کشور اجرا کرده و یا در دست اجرا دارند.
این دیپلمات ارشد کشورمان اضافه کرد: در بخش انرژی به درخواست ونزوئلا همکاری خوبی اخیرا بین دو کشور شکل گرفت و قابل توسعه است. همچنین افتتاح اولین فروشگاه زنجیره‌ای ایران در کاراکاس توسط بخش خصوصی را می‌توان از فعالیت‌های جدید در بخش تجاری روابط عنوان کرد که توسط شرکت‌های خصوصی علاقه‌مند در حال اجراست.
سعید خطیب زاده همچنین گفت: در سفر آقای دکتر ظریف به دو کشور فوق علاوه بر رایزنی با مقامات عالی این کشورها در خصوص موضوعات مهم منطقه‌ای و بین‌المللی و اطلاع رسانی به این کشورهای دوست در خصوص مواضع و دیدگاه‌های کشورمان، همکاری‌های گسترده در بخش‌های مختلف اقتصادی و تجاری مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.
به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه گفت‌وگوهای رو در رو در عالی‌ترین سطوح می‌تواند مشکلات و موانع احتمالی بر سر راه هر یک از پروژه‌های در حال اجرا را مرتفع کند.
اهمیت راهبردی تجاری و اقتصادی ایران و کشورهای آمریکای لاتین
در تحلیل روابط ایران و کشورهای آمریکای لاتین باید از زوایه رهبران این کشورها هم موضوع را مورد مطالعه و سنجش قرار داد. متناسب با هدف جمهوری اسلامی ایران که دنبال متنوع سازی سیاست خارجی و تجاری اش در نظام بین المللی است؛ کشورهای آمریکای لاتین هم به دنبال آزادی عمل بیشتر در تعاملات بین المللی شان هستند. اول اینکه اقتصاد این کشورها نوظهور است و تازه در حال پا گرفتن است. عموما هم پایه اقتصادی شان کشاورزی و دامداری است. طبیعی است که رهبران این کشورها برای تحرک بخشی بیشتر به اقتصادشان به دنبال بازارهای خوب و مصرفی باشند. جمهوری اسلامی ایران به عنوان قدرتی بزرگ و با داشتن بازار مصرفی مناسب، بهترین مقصد برای صادرات محصولات کشاورزی و دامی آنهاست. از طریف دیگر سطح دانش علمی و تکنولوژیکی ایران در حوزه های ماشین آلات کشاورزی، دامی و لبنیاتی این امکان را برای این کشورها می گذارد که از توان فنی و تکنولوژیکی ایران استفاده کنند. از این رو یک بازی برد- برد میان ایران با کشورهای مهم آمریکای لاتین برقرار است و در تبادل اقتصادی هر کدام از طرفین سود خودشان را می برند. اساسا راز پایداری و تداوم رابطه ایران با قدرت های این منطقه با حضور مانع و عنصری مداخله گری بزرگ به اسم آمریکا در موضوع وابستگی متقابل است.
امروز مقتضیات سیاست جهانی ایجاب گر این نیست که یک کشور با سیاست تهاجمی و ایذایی مانع از گسترش روابط بازیگران سیاسی با همدیگر شود. عرصه تجارت و اقتصاد فراتر از تصورات ممکن است و کشورها به طرق ها و انحای مختلف نیازها و خواسته های شان را از همدیگر تامین می کنند. باید با فعال کردن دیپلماسی و تقویت تعاملات با قدرت های جهانی در چهار گوشه عالم، بتوانیم سیاست فشار دشمن را در عمل شکست داده و منافع ملی کشورمان را با اقتدار و قدرت عمل بیشتری حفظ نماییم.
گسترش روابط دوجانبه
دکتر ظریف درباره دیدارها و سخنرانی در ونزوئلا طی توییتی نوشت: در ونزوئلا با رئیس جمهور نیکولاس مادرو، معاون رئیس‌جمهور رودریگز، وزیر خارجه آرزا و دیگر وزرای ونزوئلائی در خصوص گسترش روابط دوجانبه ملاقات داشتم.همچنین در موسسه ساموئل رابینسون در ارتباط با تاکتیک‌های ایجاد رعب آمریکا و غرب در راستای تلاش برای متوقف کردن مسیر تاریخ به سوی یک جهان پسا غربی سخنرانی نمودم.
مادورو سفر ظریف را تاییدی بر همکاری ایران و ونزوئلا خواند
رئیس جمهور ونزوئلا سفر ظریف به کاراکاس را تاییدی بر روحیه تزلزل ناپذیر مناسبات استراتژیک و همبستگی ایران و ونزوئلا خواند.نیکلاس مادورو رئیس جمهور ونزوئلا بعد از دیدار محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با وی در کاراکاس در صفحه توئیترش ضمن ابراز خرسندی از این دیدار عنوان کرد که این دیدار بار دیگر تاییدی بر روحیه تزلزل ناپذیر مناسبات استراتژیک و همکاری و همبستگی ایران و ونزوئلا است.
افزایش نفوذ ایران در آمریکای لاتین
مادورو در ادامه اظهارات خود با بیان اینکه تاکنون بیش از ۲۰ بار به ایران سفر کرده است، گفت: من از ماهیت خوب و روح عمیق مردم ایران آگاهم و این کشور را دوست دارم. من به همان اندازه که چاوز رهبرمان را دوست دارم به ایران علاقه‌مندم.
اما منتقدان می‌گویند که این هم‌پیمانی می‌تواند مشکل‌ساز باشد، چرا که ایران به دنبال تضعیف منافع آمریکا و مقابله با تحریم‌های باقی‌مانده علیه جمهوری اسلامی است.
کارشناسان همچنین می‌گویند که مادورو که دولتش در بحران قرار دارد خواهان کمک ایران برای حل مشکلات اجتماعی‌اش است، اگرچه بسیاری معتقدند که دو کشور در خفا بر سر بحران نفت با هم اختلاف‌نظر دارند.
یک کارشناس روابط آمریکا ونزوئلا گفت: ایران به دنبال افزایش تولید نفت خود برای گسترش درآمدهایش است، در حالی‌که ونزوئلا بر لزوم کاهش تولید جهانی برای افزایش قیمت نفت تاکید دارد. با این حال، واشنگتن نگاه خوبی به این بهبود روابط ندارد.
سفر منطقه‌ای ظریف به کوبا، نیکاراگوئه، اکووادور، شیلی و بولیوی به علاوه ونزوئلا منافع ایران در آمریکا لاتین را دوباره روشن می‌کند.
برای مادورو نیز این سفر اهمیت قابل توجهی داشت، زیرا برای وی سودمند است که به جهان بگویند دولتش از لحاظ سیاسی منزوی نیست و می‌تواند بر تصویر ضد آمریکایی‌اش نیز تاکید کند. این در حالی است که دیگر رهبران دنیا وقتی به آمریکای لاتین سفر می‌کنند از ونزوئلا حذر دارند و مادورو توانست از این فرصت بهره ببرد.
منبع:
1.ایرنا / سفر ظریف به آمریکای لاتین بیانگر دیپلماسی فعال دولت
2.خبرگزاری موج / سفر ظریف به ونزوئلا زنگ خطری برای واشنگتن است
3.مشرق / گزارش توییتری ظریف از سفر به ونزوئلا +عکس
4.اقتصادآنلاین / مادورو سفر ظریف را تاییدی بر همکاری ایران و ونزوئلا خواند
