سریال «صفر 21» تجربه مشترک کارگردانی جواد رضویان و سیامک انصاری از شبکه سه سیما در حال پخش است. سریال طنزی که قبل از شروع پخش با ذکر نام هایی مانند جواد رضویان، سیامک انصاری، امیرحسین رستمی، سروش جمشیدی و دیگر بازیگران طنز، خبر از سریالی جذاب و سراسر خنده را می داد؛ ولی حالا که ده یازده قسمتی از پخش آن می گذرد، تمام پیش بینی های اصحاب رسانه و مردم را نقش بر آب کرده است.
این شب ها با سریالی مواجه ایم که نه کسی را می خنداند، نه جذابیتی برای دنبال کردن قسمت های بعدی دارد و نه شخصیت تازه ای که با تیکه کلام های خود، نقل صحبت های مردم کوچه بازار شود.
بینندگان تلویزیون بر اساس تجربه ای که از شخصیت های طنز این سریال در ذهن خود داشتند، انتظار دیدن سریالی داشتند که با تیپ ها و شخصیت هایی که برای آن ها خلق می کرد، همه استرس های روزانه خود را پای این سریال تخلیه کنند ولااقل ساعتی به شوخی ها و موقعیت های سراسر طنز و خنده آور این سریال از ته دل بخندند؛ اما عملا با سریالی روبرو شده اند که پر شده از یک سری شوخی های تکراری و نخ نما و حتی توسل به شوخی های صریح سیاسی این سریال نیز نه تنها به جذابیت های «صفر 21 » اضافه نکرده (مانند آتش گرفتن جهیزیه) بلکه در فضای مجازی صدای انتقاد برخی کاربران را نیز درآورده؛ مبنی بر اینکه از بین رفتن اموال دیگران جای خنده و شوخی نیست که در این سریال به بدترین شکل ممکن به آن اشاره شده است.
شاید کارگردان های این مجموعه نمایشی در برابر انتقادات وارده عنوان کنند که قصد ساخت «طنز موقعیت» داشته اند و بیننده نباید انتظار دیدن دیالوگ های سراسر خنده دار داشته باشد که در جواب باید گفت متاسفانه در این کار نیز گروه «صفر21» موفقیتی به دست نیاورده است و عملا در طول سریال داستان زندگی دو باجناق روایت می شود که در سر کار اصطلاحا «کل کل هایی» دارند که در نخ نماترین شکل ممکن هیچ خنده ای را برای بیننده به دنبال نداشته است.
«صفر 21» حتی نتوانسته در خلق شخصیت ها و کاراکترهای جدید، نوآوری و خلاقیت داشته باشد. بیننده هر شب باید همان سیامک انصاری همه این سال ها را دوباره تماشا کند، با جواد رضویانی به مراتب از نظر بازی ضعیف تر از «درحاشیه» روبرو شود، شاهد بازی تکراری امیرحسین رستمی با همان میمیک همیشگی صورت باشد و حیف از استاد سیاوش طهمورث که بازی های درخشان او در این سریال به هدر رفته است.
جواد رضویان در مقام بازیگری فراز و فرودهای فراوانی داشته و این دست فرمان را در جایگاه کارگردانی هم بارها تکرار کرده و در این راه هنوز نتوانسته موفقیت چشمگیری به دست آورد. شاید بازیگری به قواره او خوش تر بیاید؛ چه بسا ثابت کرده هر وقت با کارگردان کاربلد و توانمندی مانند مهران مدیری کار کرده، بازی های درخشانی از خود به یادگار گذاشته است. هنوز از خاطر بینندگان تلویزیون شخصیت هایی مانند «داوود در پاورچین»، «شنیه در چارخونه» و «کنگر زهتاب در درحاشیه» با بازی های درخشان و سراسر خنده فراموش نشده است.
حضور «میلاد کیانی» به عنوان خواننده تیتراژ پایانی این سریال از دیگرحواشی این روزهای «صفر21» است. خواننده ای که فقط با چند ترک موسیقی به معروفیتی اصطلاحا «یک شبه» در فضای مجازی دست پیدا کرده و چه بهتر است که مدیران تلویزیون با دقت و نظارت بیشتری بر خواننده های تیتراژ سریال ها، از دردسرهای احتمالی این نوع ورود پرهیز کنند. شبکه های مختلف سیما با رسمیت بخشیدن به حضور این خواننده های تازه وارد، شهرت و محبوبیتی یک شبه نصیب آن ها می کنند که شاید هنوز آن خواننده ظرفیت لازم برای این همه دیده شدن را نداشته باشد و بعضا ماجراهایی شبیه «مهراد جم» پیش می آید که ضررهای جبران ناپذیری برای مجموعه به همراه دارد.
شاید بهتر باشد متولیان ساخت سریال در شبکه های مختلف تلویزیونی دقت بیشتری در انتخاب سوژه و حتی تیم کارگردانی و تولید سریال ها داشته باشند تا رسانه ملی در راه جذب مخاطبان بیشتر، موفق باشد.
عوامل سریال صفر 21
سریال کمدی "صفر بیست و یک ۰۲۱ " ششمین تجربه سید جواد رضویان در مقام کارگردانی مجموعههای تلویزیونی است. البته سیامک انصاری در کنار رضویان به صورت مشترک کار کارگردانی این اثر را برعهده دارند. با این حال صفر بیست و یک اولین تجربه کارگردانی سیامک انصاری در حوزه مجموعه تلویزیونی است. البته سیامک انصاری همزمان با کارگردانی مشترک سریال "صفر بیست و یک"، کارگردانی مجموعه تلویزیونی "سیم آخر" را هم آغاز کرده است. براساس گزارشها قرار است که سریال "سیم آخر" هم به زودی از شبکه پنج پخش شود.
همچنین تهیه کنندگی "صفر بیست و یک (۰۲۱) " را مهدی فرجی تهیه کننده سریال "نون. خ" برعهده گرفته است. تهیه کنندهای که نشان داده کارش را در این حوزه به خوبی بلد است.
در این سریال کمدی سیامک انصاری، سید جواد رضویان، امیر حسین رستمی، نگار عابدی، سیاوش طهمورث، سروش جمشیدی، رویا میر علمی، علیرضا استادی، آزیتا ترکاشوند، مریم شیرازی، افشین آقایی، پادینا کیانی و مهبد بیور به ایفای نقش خواهند پرداخت.
مجموعه تلویزیونی "صفر بیست و یک (۰۲۱) " پیش از این نیوجرسی نام داشت که در میانه فیلمبرداری تغییر نام داد. درست همان زمان بود که موضوع ۹۰ قسمتی بودن این سریال کمدی تلویزیونی مطرح شد.
فلیمنامه "صفر بیست و یک (۰۲۱) " را شبنم وثوقی و هدی ایزدی نوشته اند.
هجمه به سبک زندگی ایرانی- اسلامی با روش "صفر۲۱"
سریال این شبهای شبکه سه خاطرِ مخاطب را مکدر کرده است؛ وقتی نگاهی به نظرات مردم در فضایمجازی و رسانهای میاندازیم، نکات قابل تأملی از نگاهِ تیزبین مخاطب دستمان میآید. همانطور که دستاندرکاران و مدیران هم با نگاهی به نظرات مردمی در فضایمجازی دیگر ناراحتِ برخی از نقدها نخواهند شد.
در فیلمها و سریالهای مختلف دیدهایم بارها با رابطه پدر و پسری شوخی شده، در "پاورچین"، "پایتخت" و حتی "لیسانسهها" دیدهایم اما در "021" با نمایشِ رابطه "بابا غفور" و فرزندش "تورج" ماجرا به گونهای دیگر جلو میرود.
شاید اگر سیدجواد رضویان و سیامک انصاری به دنبال فیلمنامهای دیگر میرفتند و فراتر از این قصهها و اتفاقات میرفتند، "021" به این فاجعه نمیرسید. هم اعصابِ بیننده را از موقعیتهایی که خندهدار نیست و حتی خستهکننده است، خُرد میکند و هم از طرفی ما را به این فکر فرو میبرد چرا سیدجواد رضویان و حتی سیامک انصاری که خودشان به خانواده اعتقاد ویژهای دارند، تَن به این فیلمنامه دادهاند؟ مخاطب تا کجا قرار است لجبازی این پدر و پسر را روی آنتن به نظاره بنشیند؟ سریالی که تلاش اعضای یک خانواده برای حیف و میل ثروت پدر خانواده (بابا غفور) و داستانکهایی برای رنگ و لعاب بخشیدن به موضوع مورد اشاره را نشان میدهد.
یادم میآید کاراکتر باباپنجعلی در فصلهای ابتدایی "پایتخت" و ارتباط نقی پسرش و حتی فهیمه و هما عروسِ قصه، سکانسها و قصههایی داشتند که خودش درسِ سبک زندگی ایرانی و اسلامی بود، البته با فصل ششم کاری نداریم که با بیاخلاقیهای بهتاش و رفتارهای خارج از عرف خانوادههای ایرانی برخی از کاراکترهای دیگر، ضربهای به خانواده و احترام به پدرها و مادرها زد. اما اینجا بابا غفور میتوانست برکتِ خانواده باشد و با او برخورد مناسبتری میشد. این خودش برای فرهنگ خانواده و سبک زندگی خطر بزرگی است.
این رابطه بین غفور و تورج به عنوان پدر و پسرِ داستان سیدجواد رضویان و سیامک انصاری، نه تنها جذاب نشد بلکه بسیاری را ناراحت هم کرده است. چرا که امروز نسلِ جدید به آموزههای بهتری نیاز دارد که کیانِ خانواده حفظ شود. احترام پدرها و مادرها نگهداشته شود نه اینکه سریالی روی آنتن برود که به خودی خود حرمتِ خانواده را بشکند. کاری که برخی از فیلمهای سینمای ایران با ابتذال و نمایشِ کمدیهای جنسی پیش از این کردند و مرزِ حرمت و احترامِ خانوادهها و زندگی در جامعه ایرانی را شکستند و این ولنگاری فرهنگی را زودتر آغاز کردند.
زیر سؤال بردن خانوادههای ایرانی با نمایشِ لج و لجبازی، تهدید، کارشکنی و رودست زدن معمولی و تکراری سریال "021" جلو میرود. طبیعتاً رابطه میان پدر و پسر برای مخاطبان ارزش خاصی دارد. تنها زمانی میتوان با آن شوخی کرد که موقعیتی متفاوت و شایسته خانوادههای ایرانی نمایش داده شود. نه اینکه با از بین بردن احترام بین پدر و مادر و فرزند، بخواهیم مردم را بخندانیم.
خطری که تلویزیون را تهدید میکند همین اتکای زیاد از حدِ به اتفاقات فضایمجازی است. همان رویهای که برخی از فیلمهای سینمایی مدنظرشان قرار دادند تا صرفاً مردم را بخندانند به هر قیمتی! در این راه هم حرمتشکنی خانوادگی اتفاق افتاد و هم بسیاری از خانوادههای ایرانی را از سینما دور کرد. وقتی حرف از ابتکار میزنیم با نگاهی به شوخیهای مهران مدیری چه در استندآپهای برنامه "دورهمی" و چه برخی از سریالهایش و از طرفی "نون.خ" سعید آقاخانی به این نکته دست پیدا میکنیم که این شوخیها آنقدر ابتکاریاند که برخی از اتفاقات امروز را از قبل پیشبینی کردهاند.
مثلاً سعید آقاخانی در سریال "نون.خ" که این شبها از تلویزیون پخش میشود به ماجرای انتخابات آمریکا پرداخته بود که ترامپ دوره بعدی رئیسجمهور نخواهد شد. این کارگردانها بیشتر به سراغِ ابتکارات و خلاقیتهای قصهمحور رفتهاند تا کپیبرداری از فضایمجازی! اشارهها و کنایههای "021" نتوانست بیش از وایرالشدن در چند پیجِ فیکِ فضایمجازی به توفیق دست پیدا کند. این شبها همانطور که در نظرات مردم هم دیده میشود بیشتر سریال "پایتخت" و کارهای نوستالژی را از شبکه آیفیلم و دیگر شبکههای تلویزیونی دنبال میکنند و منتظرند هرچه زودتر این مجموعه به ایستگاه پایانی برسد و سریال بعدی به شبکه سه سیما برسد.
ساخت و پخشِ چنین سریالهایی زنگ خطر دیگری را به صدا درمیآورد که خانگیسازان نفسِ راحتی میکشند. آنها دیگر نگرانِ مجوز گرفتن و حتی پخش آثار آنچنانی و مسئلهدارشان در فضای VODها نخواهند بود. چرا که در دوره جدید نظارت و مسئولیت صداوسیما بر نمایشخانگی، کنترل به دست رسانه ملّی است و این خودش قدری قابل تأمل است؛ همان اتفاقهای مسئلهدارِ خانگی به تلویزیون راه پیدا میکند. ساختِ چنین کارهایی، بیشتر ناراحتکنندهاند تا خوشحالکننده!
در پاسخ به همه این انتقادها و گلایهها، گفته میشود مخاطب تا پایان مجموعه منتظر بماند اتفاقات خوبی را میبیند. مگر قرار است ماجرای باجناقها و لجبازی پدر و پسر و برخی داستانکهای دیگر به کجا برسند که تا اینجای داستان هیچ شمایی از جذابیت را به مخاطب نشان ندادهاند تا کمی دلخوش شود! آن وقت در پایان مجموعه همه غافلگیر میشوند. دفاعِ کورکورانه از سریالی مثل "021" بیشتر فرار رو به جلو است و باید مدیران بیشتر به این نکته توجه کنند کار بدون اندیشه و تأمل، ادامه همین رویه را به دنبال دارد.
مخاطب امروز که انتخاب مدیوم و رسانه برایش آسانتر از دیروز است به کارهای مبتکرانه و خلّاقانهای نیاز دارد که تلویزیون با این سریدوزیها و کارهای عجلهای نمیتواند راضیاش کند. اتفاقی که در "021" افتاده و زنگ خطری است که باید به آن توجه جدّی کرد. معمولاً دستمزدهای همین چهرههای سینمایی یا تلویزیونی، بسیار هنگفت و گزاف است و سرمایه کلانی پایِ آن میرود اما آن ماندگاری و تأثیرگذاری و دلچسبی که باید برای مخاطب رقم بزند اتفاق نمیافتد. تا اینجای سریال "021" هم این گرفتاری برای سازندگانش بهوجود آمده که هنوز نتوانستهاند به هدفِ طنز و کمدی دست پیدا کنند و بیشتر از خنده، مخاطب را درگیرِ چند مسئله و حاشیه کردهاند که بیشتر مسخرهکننده است تا جذاب!
توئیت های کاربران
منبع:
1. تسنیم/ هجمه به سبک زندگی ایرانی- اسلامی با روش "صفر۲۱" / نظرات مخاطبین تسنیم در مورد سریال شبکه سه
2. صبح فروتن/ شکست یک سریال با پیش شماره «۰۲۱»/ طنزی که به جای خنده مخاطب را عذاب میدهد
3. فرادید/ سریال "صفر بیست و یک"؛ هر آنچه که باید درباره سریال «021» بدانید!
** درج توییت های کاربران توییتر نشان از تایید یا رد آنها نیست و صرفا برای آگاهی مخاطبین درج می شود.