امروزه شاهد تحولی شگرف در مفهوم امنیت انسانی هستیم. نا امنی و افزایش فعالیتهای مجرمانه منجر به تغییر در مفهوم امنیت انسانی شده است. این مفهوم شامل وضعیتی است که در آن افراد بشر از آسیب های جسمی، روحی و روانی، ترس و اضطراب، ناامنی و تهدید زندگی مصون نگه داشته شوند. به عبارت دیگر امنیت انسانی شامل حراست از هسته حیاتی همه افراد بشردر برابر تهدیداتی است که رشد و بالندگی و شکوفایی استعدادهای شهروندان را در معرض مخاطره قرار می دهد.
تهدیدات علیه امنیت انسانی به دو دسته تهدیدات طبیعی و تهدیدات ساخته دستخود بشر می باشد که جرم و جنایت از مهم ترین نوع تهدیدات ساخته خود انسان ها می باشد. وظیفه نیروی انتظامی در جامعه مفابله و مبارزه با این نوع تهدیدات است. نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران نیز در راستای انجام ماموریت های خود و برقراری نظم و امنیت و آسایش عمومی،مقابله با جرم و ناامنی در سطح جامعه و مبارزه با مجرمان و برهم زنندگان آسایش عمومی و امنیت انسانی را وجهه همت خود قرار داده است. هر چند که نگاه به پیشگیری در سیستم پلیس خالی ازسابقه نیست، اما، در سال های اخیر به دلایل متعدد، مداخله و پیشگیری پلیسی اهمیت فراوان تری پیدا کرده و نیروی انتظامی با بهره گیری از تجربیات متعدد بین المللی و همچنین سرمایه فرهنگی و تاریخی کشورمان راهبردهای معینی را جهت پیشگیری از جرم و ناامنی و در نتیجه تامین امنیت انسانی اتخاذ نموده است. نیروی انتظامی، تلاش دارد با اتخاذ رویکردهای علمی وکارآمد، نسبت به پیشگیری از جرم و ناامنی اقدام نموده و بستر لازم را برای توسعه پایدار و امنیت انسانی فراهم سازند.
تاریخچه تشکیلات پلیس در ایران
نیروی انتظامی پس از انقلاب اسلامی
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ کمیته انقلاب اسلامی تشکیل شد و در کنار شهربانی و ژاندارمری فعالیت می‌کرد اما چون فعالیت این سه به شکلی موازی بود، در نهایت مسوولان تصمیم گرفتند آنها را با هم ادغام کنند و حاصل این ادغام نهادی جدید با عنوان نیروی انتظامی بود که اکنون با نام اختصاری «ناجا» (نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران) معرف پلیس ایران است. بر اساس قانون جدید، پلیس ایران، جزئی از ستاد نیروهای مسلح و وابسته به وزارت کشور و در تبعیت از رهبری معظم نظام قرار دارد. در حال حاضر پلیس ایران شامل سه بخش تقریباً مستقل فرماندهی، حفاظت و اطلاعات و سازمان عقیدتی - سیاسی است. حوزه فرماندهی، حفاظت و اطلاعات تقریباً در ساختار سیستم پلیس تمامی کشورهای جهان مشترک است اما وجود سازمان عقیدتی سیاسی از ویژگی‌های سیستم پلیس ایران به شمار می‌آید و موظف است تا ارزش‌های انقلاب اسلامی را به لحاظ اعتقادی و سیاسی حفظ کند.رسته‌ها و تخصص‌های نیروی انتظامی
ناجا دارای سه بخش کلی است، فرماندهی، حفاظت و اطلاعات و بخش عقیدتی سیاسی. بیشتر بخش‌های نیروی انتظامی وظیفه امنیتی و نظامی دارند و دارای نیروهای مسلح هستند اما برخی بخش‌ها نیز بیشتر جنبه خدمات اجتماعی و دولتی دارد مانند صدور گذرنامه.
پلیس پیشگیری بزرگترین فرماندهی در ناجا است که مستقیماً فرماندهی کلیه کلانتری‌ها و پاسگاه‌های انتظامی سراسر کشور، پلیس فرودگاه‌های کشور، پلیس راه‌آهن، پلیس خدمات قضایی مستقر در سازمانها و وزارتخانه‌ها، یگانهای امداد شهرستانها، یگانهای حفاظت سازمانهای صداوسیما، زندان‌ها و تعزیرات حکومتی، میراث فرهنگی و گردشگری، حفاظت از محیط زیست، جنگلبانی و منابع طبیعی را عهده‌دار مباشد.
فرماندهی پلیس پیشگیری ناجا
پلیس راهنمایی و رانندگی (راهور) پلیس راهنمایی و رانندگی کلانشهرها و شهرستانها، پلیس راه
پلیس آگاهی ادارات مبارزه با جرایم خاص، سرقت، جنایی، و اداره مبارزه با قاچاق کالا و ارز
پلیس مبارزه با مواد مخدر که وظیفه آن مبارزه با مواد مخدر در کشور و خرید و فروش آن و کشف باندهای بزرگ تا خرده فروشان مواد مخدر است.
پلیس اطلاعات و امنیت عمومی (پاوا) با وظیفه جمع‌آوری اطلاعات و اخبار سیاسی و همچنین شناسایی باندهای قاچاق اسلحه به صورت آشکار و غیرآشکار با لباس غیررسمی و به صورت شخصی انجام وظیفه می‌کند. نام سابق این بخش از نیروی انتظامی، معاونت اطلاعات ناجا بود. همچنین فرماندهی پلیس دیپلماتیک، پلیس گذرنامه، پلیس مهاجرت و اتباع خارجی، و همچنین اداره نظارت بر اماکن عمومی از زیرمجموعه‌های پلیس اطلاعات و امنیت عمومی ناجا می‌باشند.
پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات (فتا) در گذشته رسیدگی به جرایم مربوط به رایانه و فضای مجازی در اختیار اداره مبارزه با جرایم خاص و رایانه‌ای پلیس آگاهی ناجا بود که در دهه ۹۰ با تشکیل پلیس فتا، این فرماندهی رسیدگی که جرایم مربوط به حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و فضای مجازی را عهده‌دار شد.
فرماندهی مرزبانی (در استانهای ساحلی بصورت فرماندهی دریابانی) وظیفه حفظ و نگهداری میل‌های مرزی و سازماندهی امور مرزنشینان فعال است.
پلیس بین‌الملل (اینترپل) (واحد بین‌الملل نیروی انتظامی)
هوا ناجا (واحد هواپیمایی نیروی انتظامی)
یگان ویژه (کنترل اجتماعات، جلوگیری و مقابله با اغتشاشات، حفاظت سواحل، حفاظت ورزشگاه‌ها، واحدهای ویژه رهایی گروهان و عملیات ویژه معروف به «نوپو» - نیروهای ویژه پاسدار ولایت
یگان امداد (یگانهای امداد بصورت مستقیم تحت امر فرماندهی انتظامی شهرستان خود عمل می‌کنند. از نظر چارت سازمانی فرمانده‌های این یگان‌ها با نظر مستقیم فرماندهی پلیس پیشگیری انتخاب می‌شوند)لازم است ذکر شود در ساختار ناجا، یگان امداد بصورت کشوری و ناحیه‌ای (استانی) وجود ندارد
سازمان وظیفه عمومی ناجا (وظیفه تقسیم نیروهای وظیفه بین نیروهای مسلح ایران را بر عهده دارد)
سازمان عقیدتی سیاسی ناجا (ساعس ناجا)
ریاست سازمان عقیدتی سیاسی ناجا بر عهده حجت‌الاسلام و المسلمین بهرامی می‌باشد
سازمان حفاظت اطلاعات ناجا (ساحفا ناجا)
بازرسی ناجا (۱۹۷)این یگان مسولیت رسیدگی به شکایات،جرایم،انتقادات و پیشنهادات از عملکرد کارکنان و سازمان ناجا را دارد و ریاست بازرسی ناجا را سردار سرتیپ دوم پاسدار محرم مجرد عهده‌دار می‌باشد
دژبان کل ناجا (فرماندهی پلیس حفاظت از شخصیت‌ها نیز از رده‌های زیرمجموعه دژبان ناجا می‌باشد)
دانشگاه علوم انتظامی امین (دانشکده افسری پلیس)
معاونت نیروی انسانی ناجا
معاونت عملیات ناجا (مرکز فوریتهای پلیسی ۱۱۰ توسط این معاونت کنترل و فرماندهی می‌شود)
معاونت فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا)
معاونت پارلمانی و امور مجلس
معاونت اجتماعی ناجا
معاونت بهداشت، امداد و درمان ناجا (بهداد ناجا)
مرکز مطالعات راهبردی ناجا
وظایف پلیس نیروی انتظامی
استقرار نظم و امنیت و تامین آسایش عمومی و فردی.
مقابله و مبارزه قاطع و مستمر با هر گونه خرابکاری، تروریسم، شورش و عوامل و حرکتهایی که مخل امنیت کشور باشد، با همکاری وزارت اطلاعات.
تامین امنیت برای برگزاری اجتماعات ، تشکلها، راهپیماییها، و فعالیتهای قانونی و مجاز و ممانعت و جلوگیری از هر گونه تشکل و راهپیمایی و اجتماع غیر مجاز و مقابله با اغتشاش، بی نظمی و فعالیتهای غیر مجاز.
اقدام لازم در زمینه کسب اخبار و اطلاعات در محدوده وظایف محوله و همکاری با سایر سازمانها و یگانهای اطلاعاتی کشور در حدود وظایف آنها.
حراست از اماکن ، تاسیسات ، تجهیزات و تسهیلات طبقه بندی شده غیر نظامی و حفظ حریم آنها به استثنا موارد حساس و حیاتی به تشخیص شورای عالی امنیت ملی ، که به عهده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خواهد بود.
حفاظت از مسئولین و شخصیتهای داخلی و خارجی در سراسر کشور به استثنا داخل پادگانها و تاسیسات نظامی، مگر در مواردی که بنا به تشخیص شورای عالی امنیت ملی اصل انقلاب و یا دستاوردهای آن در معرض خطر باشد که به عهده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خواهد بود.
جمع آوری سلاح و مهمات و تجهیزات غیر مجاز و صدور پروانه نگهداری و حمل سلاح شخصی و نظارت بر نگهداری و مصرف مجاز مواد ناریه با هماهنگی وزارت اطلاعات برابر طرح های مصوب شورای امنیت کشور .
انجام امور مربوط به تشخیص هویت و کشف علمی جرایم.
مراقبت و کنترل از مرزهای جمهوری اسلامی ایران ، اجرای معاهدات و پروتکلهای مصوبه مرزی و استیفای حقوق دولت و اتباع مرزنشین جمهوری اسلامی ایران در مرزها و محدوده انحصاری اقتصادی دریاها.
اجرای قوانین و مقررات مربوط به گذرنامه (بجز گذرنامه سیاسی و خدمت) و ورود و اقامت اتباع خارجی (با هماهنگی وزارت امور خارجه در مورد اتباع خارجی تحت پوشش دیپلماتیک) با هماهنگی وزارت اطلاعات (در مورد ورود و خروج و اقامت اتباع خارجی و صدور گذرنامه.
اجرای قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی و امور توزیع و حفظ حریم راههای کشور.
اجرای قوانین و مقررات وظیفه عمومی.
نظارت بر اماکن عمومی و انجام سایر امور مربوط به اماکن مذکور برابر مقررات مصوب.
همکاری با سایر نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در مواقع لزوم و بنا به دستور.
همکاری با دبیرخانه پلیس بین الملل
انجام امور امدادی و مردم یاری در مواقع ضروری ضمن هماهنگی با مراجع ذیربط.
تامین و حفاظت تاسیسات ، سربازخانه ها و قرارگاه های مربوط.
تامین دفاع هوایی تاسیسات و نقاط حساس مربوط، در حد برد سلاح ضد هوایی سازمانی، با هماهنگی و کنترل عملیاتی نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران.
تلاش مداوم و مستمر در جهت حفظ و صیانت سازمان در زمینه های امنیتی.
همچنین اجرای قوانین و مقررات مربوط به گذرنامه به غیر از گذرنامه سیاسی و خدمت، ورود و اقامت اتباع خارجی با هماهنگی وزارت امور خارجه در مورد اتباع خارجی تحت پوشش دیپلماتیک و ورود و خروج و اقامت اتباع خارجی و صدور گذرنامه با هماهنگی وزارت اطلاعات از دیگر وظایف ناجاست.
انجام امور امدادی و مردم یاری در مواقع ضروری با هماهنگی مراجع ذیربط، سازماندهی، تجهیز، آموزش یگانهای انتظامی و آماده‌کردن آنان برای اجرای ماموریت‌های محوله، تامین و حفاظت تاسیسات، سربازخانه‌ها و قرارگاه‌ها و تامین دفاع‌هوایی تاسیسات و نقاط حساس مربوط، در حد برد سلاح ضد‌هوایی سازمانی، با هماهنگی و کنترل عملیاتی نیروی‌هوایی از وظایفی است که قانون‌گذار بر عهده نیروی انتظامی قرار داده است.
تامین نیازهای پزشکی پرسنل و اداره بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های مربوط، تهیه طرح نیازمندی‌های لجستیکی و اقدام برای تهیه و خرید اقلام و خدماتی که از سوی فرماندهی کل نیروهای مسلح به عهده نیروی انتظامی واگذار شده و اقدام برای خرید املاک و احداث تاسیسات مورد نیاز برابر طرح‌های مصوب نیز از دیگر وظایف ناجاست.
مبارزه با تروریسم از وظایف نیروی انتظامی است؟
در پایان
چشم انداز و هدف نیروی انتظامی آن است که با دستیابی به رویکرد جامعه‌گرایی و برقراری یک ارتباط و تعامل نزدیک با افراد جامعه بتواند به دور از اقتدارگرایی به حفاظت از امنیت کشور بپردازد و کارکنان سخت کوش نیروی انتظامی همواره کوشیده اند تا با تعامل هدفمند و تاثیرگذار با قشرهای مختلف در جهت دستیابی به این مهم گام بردارند و بدین ترتیب ضمن جلوگیری از وقوع جرم و جنایت، آرامش روانی را برای مردم به ارمغان آورند.توییتر
.png "از وظایف نیروی انتظامی بیشتر بدانیم")
.png "از وظایف نیروی انتظامی بیشتر بدانیم")
.png "از وظایف نیروی انتظامی بیشتر بدانیم")
.png "از وظایف نیروی انتظامی بیشتر بدانیم")
.png "از وظایف نیروی انتظامی بیشتر بدانیم")
.png "از وظایف نیروی انتظامی بیشتر بدانیم")
.png "از وظایف نیروی انتظامی بیشتر بدانیم")
.png "از وظایف نیروی انتظامی بیشتر بدانیم")
منبع:
1.ایسنا/ از وظایف ناجا چه می‌دانیم؟
2.ایرنا / نیروی انتظامی با رویکرد تعامل سازنده و جامعه‌محوری
3.دانشجو / با رسته‌ها و تخصص‌های نیروی انتظامی بیشتر آشنا شوید + تصاویر
4.ویستا / نیروی انتظامی و بخش‌های مختلف آن
توییتر
** درج توییت های کاربران توییتر نشان از تایید یا رد آنها نیست و صرفا برای آگاهی مخاطبین درج می شود.
5.العالم / نیروی انتظامی با هر پدیده ایی که بخواهد امنیت جامعه را مختل کند برخورد می کند
