متن پیام جهانپور به شرح زیر است:
خبری در راه است...
" رونمایی و آغاز کارآزمایی بالینی اولین واکسن تزریقی_ استنشاقی نوترکیب کووید ۱۹
ادامه دارد..."
واکسن تزریقی استنشاقی کرونا با نام رازی کُوو پارس با تلاش محققان موسسه واکسن و سرم سازی رازی موفق به دریافت مجوز مراحل یک و دو آزمایش انسانی شده است و فردا ( یکشنبه 19 بهمن 1399 ) در مراسمی با حضور وزیر بهداشت و وزیر جهادکشاورزی واکسن رازی کُوو فارس رونمایی می شود.
مقدمه
با توجه به مرگ و میر ناشی از بیماریهای عفونی و غیر عفونی، تولید واکسنها تاثیر زیادی بر سلامت جهان داشته است به طوری که واکسن، نقش کلیدی را در مهار بیماریهای عفونی به عهده دارد و از قرن بیستم به بعد، برای اهداف پیشگیری و درمانی، طیف وسیعی از واکسنهای جدید و متنوع در پزشکی بوجود آمده است.
واکسن چیست؟
موجود زنده، مانند بدن انسان به خودی خود نیروی مقاومت و غلبه یافتن بر میکروبها را دارد. این حالت را مصونیت مینامند. اما در برخی از موارد باید بدن را از خارج کمک کرد، تا چنین مصونیتی را پیداکند. در بسیاری از بیماریهایی که از ویروس پدید می آیند، اگر انسان یکبار آن بیماری را بگیرد و خوب شود دیگر در برابر آن مصونیت پیدا میکند. مثلا سرخک و آبله مرغان از بیماری هایی هستند که اگر یک بار انسان آنها را بگیرد، برای همیشه از آنها مصونیت پیدا می کند یعنی دیگر آنها را هرگز نخواهد گرفت. امابیماری های دیگری مانند آنفولانزا ممکن است چند بار به سراغ انسان بیایند. پس برای رهایی از چنگ انها میآیند و به طور مصنوعی در انسان مصونیت ایجاد میکنند .
بدین طریق که ویروس ضعیف شده آن بیماری را به بدن تزریق کرده، انسان را دچار یک حالت خفیفی از آن بیماری مینمایند ولی چون این بسیار ضعیف است، انسان به زودی بهبودی مییابد و پس از بهبودی کامل برای یک مدت طولانی در برابر آن مرض، مصونیت مییابد .
بدین طریق که ویروس ضعیف شده آن بیماری را به بدن تزریق کرده، انسان را دچار یک حالت خفیفی از آن بیماری مینمایند ولی چون این بسیار ضعیف است، انسان به زودی بهبودی مییابد و پس از بهبودی کامل برای یک مدت طولانی در برابر آن مرض، مصونیت مییابد .
واکسنهایی بر پایه و تکنولوژی DNA نوترکیب
این بخش در دنیا بسیار مورد توجه و اقبال واقع شده و کارهای زیادی نیز روی آن صورت میگیرد؛ زیرا فناوری خیلی پیشرفته نیاز ندارد و در عین حال قادر است بسیاری از مشکلات قدیمی یا بدون راهحل بهداشتی را برطرف سازد.
پیشرفتهایی که در ایمونولوژی پایه و تکنولوژی DNA نوترکیب بوجود آمدهاند، اساسا فرآیند تولید واکسن، بهینه سازی آنتیژنها و انتخاب روش موثر برای تحویل واکسن ها را اصلاح کرده است. یکی از کاربردهای نوین واکسن استفاده از واکسن های DNA برای مقابله با بیوتروریسم و دفاع زیستی است. توسعه واکسنهای مورد استفاده در زمینهی دفاع زیستی پیشرفت قابل توجهی در حیطه تولید، مکانیسمهای ایمنولوژیک و رویکردهای جدید واکسیناسیون داشته است.
خوشبختانه بیوفناوری امکانی را فراهم آورده است که به ما اجازه میدهد برای تولید یک فراورده اقتصادی، حوزههای متعددی از بیولوژی را به کار گیریم. به طور مثال واکسنهای نوترکیب را امروز میتوان در گیاهان یا میوه آنان تولید کرد و به طور غیرمستقیم با خوردن میوه حاوی ماده مورد نظر، آنرا به بدن منتقل کرد. در واقع با این رویکرد فناوریک، واکسنهای تزریقی به واکسنهای خوراکی تبدیل شدهاند که مصرفشان نیز راحتتر است و مقبولیت بیشتری هم دارند. البته این قبیل مباحث هنوز در محدوده کاربردهای انسانی و دامی وارد نشدهاند. مواردی مثل واکسنهای ژنی را نیز میتوان جزو قدمهای بعدی بهحساب آورد که بحث آن در این مقوله نمیگنجد.
با گذشت زمان مشخص شد که واکسن های DNA نیز در ایجاد پاسخ های آنتی بادی موثر هستند. واکسن های DNA شامل یک ژن طبیعی یا اصلاح شده از پاتوژن هستند، که آنتی ژن محافظ را کد می کند.
میزبان های واکسینه شده تنها پاسخ های ایمنی را نسبت به آنتی ژن بیان شده توسط واکسن های DNA دفاع زیستی تولید خواهند کرد. واکسن های دفاع بیولوژیک برای محافظت از جمعیت در مقابل پاتوژن های در حال ظهور بسیار مهم هستند. با افزایش شیوع بیماری های ویروسی، تکنولوژی های متعددی از جمله واکسن های DNA برای توسعه اقدامات پیشگیرانه مورد استفاده قرار می گیرند.
واکسنهای پروتئینی، DNA واکسنها میتوانند از طریق تنوعی از روشهای مختلف ارائه داده شوند، از جمله درون ماهیچهای، زیرپوستی، موکوسی، یا تحویل از طریق پوست. به هرحال، برخلاف آنتی ژنهای پروتئینی، DNA واکسن برای موثر بودن باید قابلیت ورود به سیتوپلاسم سلولهای واقع در محل تزریق را علاوه بر القای بیان آنتی ژن در محیط زنده )invivo ) و بنابراین قابلیت تظاهرآنتی ژن در مولکولهای سازگاری بافتی را داشته باشد.
DNA واکسنها در تنوعی از مدلهای حیوانی در ممانعت یا هدفگیری بیماریهای عفونی، سرطان، خودایمنی یا آلرژی موفقیت آمیز بوده است.DNA واکسنها مزیتهای زیادی نسبت به واکسنهای مرسوم دارند و معمولا تنها نیاز به کلونینگ یک مرحلهای درون وکتور پلاسمیدی دارند
این واکسن ها غیر زنده و بدون تکثیر هستند و در نتیجه بر خلاف واکسن های زنده قادر به تبدیل شدن به نوع بیماریزا نیستند. علاوه بر این، DNA واکسن ها بسیار قابل تنظیم هستند و از این رو، آنتیژنهای چندگانه را می توان در یک پلاسمید DNA منفرد رمزگذاری کرد. این امر اجازه می دهد تا در پاسخ ایمنی میزبان، وسعت بسیار بیشتر و حفاظت بهتر صورت گیرد،
چگونه DNA واکسن ها، با توجه به سطح بسیار پایین بیان، قادر به ایجاد پاسخ ایمنی هستند؟
در مقایسه با نیمه عمر آنتی ژن های پروتئینی تزریقی، DNA پلاسمید می تواند بیان بافتی سلول های آنتی ژن را در مدت زمان بسیار طولانیتر فراهم کند، در نتیجه بطور بالقوه آغاز فعالیت سیستم ایمنی بدن را بهتر می کند.عناصر درونی DNA پلاسمید نیز می توانند پاسخ های ایمنی ذاتی را فعال کنند، در نتیجه پاسخ های ایمنی سازگار را نسبت به آنتی ژن های بیان شده افزایش می دهند.
توجه هر چه بیشتر به تولید واکسنهای نوترکیب در کشور
ابرقدرتهای علمی جهان، توسعه این حوزه حساس را در انحصار گرفتهاند
کشورهای اروپایی و آمریکا بودجه های کلانی به این امر اختصاص دادهاند. آنها سالهاست که بر روی برنامههای تحقیق و توسعه در زمینه واکسنهای نوترکیب فعالیت دارند. حتی کشورهای در حال توسعه مثل کوبا این موضوع را جدی گرفته و به تولید اقتصادی نیز رسیدهاند. کشورهای اروپایی به مسئله بهداشت از دید جهانی نگریستهاند. آنها علاوه بر بعد بهداشتی موضوع، بعد تجاری آنرا نیز مورد توجه قرار دادهاند.در حال حاضر بیماریهای ویژهای مثل لیشمانیا و مالاریا وجود دارند که خاص مناطق حاره هستند و در ایران هم شیوع دارند. اما بیشترین فعالیت تحقیقاتی و تولیدی در خصوص واکسن نوترکیب یا داروی این بیماریها در اروپا و آمریکا صورت میگیرد. نتیجه آنهم این است که کشورهای بیمارخیز فقط وارد کنندة نتایج این تحقیقات هستند. در این زمینه اروپاییها پیبردهاند که بازار وسیعی از مصرفکنندگان واکسن یا دارو را در اختیار دارند و لذا روی آن به تحقیق پرداختهاند. متاسفانه در حال حاضر که بیماری ایدز، اکثر جوامع بشری را در برگرفته، چنین بیماریهایی نیز بهعنوان بیماریهای ثانویه بیشتر بروز میکنند. زیرا وقتی سیستم ایمنی بدن ضعیف شود، بروز این بیماریها نیز شایعتر میشود.
در مورد مالاریا هم همین بحث وجود دارد. یعنی شیوع این بیماری در آسیا، آفریقا و شبه قاره هند است، اما روشهای درمانی یا تحقیقات دارویی آن عمدتاً در کشورهای غربی صورت میگیرد.
تولید داخلی را باید جدی بگیریم
خوشبختانه در مورد فناوریهایی مثل تولید واکسن نوترکیب، با تجهیزات نهچندان پیشرفته میتوانیم به اهداف نسبتاً خوبی دست یابیم و در عین حال ارزش افزوده زیادی نیز از نظر اقتصادی کسب کنیم. این صنعت را میتوان جایگزین مناسبی برای صنعت نفت و فرآوردههای آن دانست، چرا که استقرار آن نیازمند سرمایهگذاریهای هنگفت شبیه آنچه در نفت و پتروشیمی وجود دارد، نمیباشد و از سوی دیگر فراوردهایی با ارزش اقتصادی فوقالعاده زیاد تولید میکند.
به طور مثال در حال حاضر که فروش نفت از وضعیت نسبتاً مطلوبی برخوردار است، در آمد خالص هر بشکه در حدود 16-15 دلار میباشد در حالیکه یک لوله آنزیم حاصل از بیوفناوری به حجم 0.02 میلیلیتر (یعنی معادل یک هشتمیلیونیوم هر بشکه نفت) ارزشی معادل 70 - 50 دلار دارد. گام نهادن در این عرصه به معنای واقعی کلمه یک رویکرد فناوریک محسوب میشود. یعنی ورود به حوزههایی از فناوری که ارزش افزوده آن هزاران بار بیشتر از سرمایهگذاری مورد نیاز است.
ما بازار مصرف خوبی در کشورهای همسایه ایران داریم که هیچکدام آنها امکانات تحقیق و تولید را در حد و اندازههای ایران ندارند. از طرف دیگر در برخی از این کشورها بیماریهای واگیردار وجود دارد که چنانچه ریشهکن نشود میتواند جامعه ما را دچار مشکل کند. بنابراین ما نه تنها باید بهداشت و سلامت ملی جامعه خودمان را مورد توجه قرار دهیم و به فکر منافع اقتصادی حاصل از تولید اینگونه واکسنها باشیم، بلکه باید بدانیم پاتوژنها مرز سیاسی و جغرافیایی نمیشناسند و برای ورود به هر کشوری، مجوز لازم ندارند. بنابراین یکی از استراتژیهای ما برای فعال کردن صنعت تولید واکسنهای جدید در کشور باید این باشد که به بهداشت و سلامت کشورهای همسایه نیز کمک کنیم تا سلامت خودمان هم تامین گردد.
1. میتوانیم فناوری تولید این داروها را وارد کنیم. یعنی تجهیزات ساخت داروها را به همراه دستورالعملهای لازم برای تولید آنها وارد کنیم. اما مشکلی که در این خصوص وجود دارد آن است که در صورت تغییر فناوری، مسئله تولید تحت تاثیر قرار میگیرد و امکان هر نوع تغییر و تحولی حذف میشود. 2. علاوه بر وارد کردن فناوری و الگوبرداری از آن، الفبای تولید را نیز فراهم کنیم. برای این کار، باید نیروی انسانی کافی آموزش دهیم تا پس از الگوبرداری از فناوری وارداتی، خودشان بتوانند فناوری نوینی خلق کنند. این بحثی است که بسیاری از کشورهای صنعتی مثل ژاپن، حرکت خود در جهت صنعتیشدن را با پرداختن به این مقوله آغاز کردهاند.
واکسنهای نوترکیب بیوتکنولوژی نوین
میتوان گفت که در تولید همهگونه ازواکسنها از تکنیکهای بیوتکنولوژی بهرهگرفته شده و میشود. لیکن اوج توانمندیهای بیوتکنولوژی نوین را میتوان در واکسنهای نوترکیب نسل چهارم (ونیزDNA واکسنها) مشاهده کرد.تابحال برای تولید واکسنها از میکروارگانیسمهای ضعیف شده یا کشته شده یااجزاء آنها که بصورت طبیعی از آنها استخراج میشدند استفاده میشد و این امردر موارد قابل توجهی باعث ایجاد عوارض جانبی در افراد میگردید. لیکن با توسعه تکنیکهای DNA نوترکیب، واکسنهای نسل چهارم تولید شدند که در آنها تنها از جزء مؤثر در ایجاد ایمنی (جزء ایمونوژن) میکروارگانیسمها استفاده میشود.نمونه آن واکسن سابیونیتی مؤثر در برابر هپاتیت B میباشد.واکنش کاربران
منبع:
1.خبرگزاری دانشجو / آغاز کارآزمایی بالینی اولین واکسن نوترکیب کرونا در کشور
2.ایران داک / واکسن های نوترکیب
3.خبرگزاری علم و فناوری / دستیابی ایران به فناوریهای جدید/ ساخت اولین نمونه نسل سوم واکسن کرونا در کشور
4.مجله طب نظامی /DNA واکسن ها و کاربرد آن در دفاع زیستی
5.اصفهان امروز / آغاز آزمایش انسانی واکسن تزریقی استنشاقی نوترکیب کرونا
توییتر
** درج توییت های کاربران توییتر نشان از تایید یا رد آنها نیست و صرفا برای آگاهی مخاطبین درج می شود.