سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران نیز نتیجه پافشاری مسئولان جمهوری اسلامی بر استیفای حقوق پایمال شدن مردم ایران به واسطه بدعهدی‌های طرف‌های مقابل در اجرای تعهدات خود در برجام است که یکی از این اقدامات قانونی البته در قالب برجام، توقف بازرسی‌های فراپادمانی آژانس شامل بازرسی‌های پروتکل الحاقی و پروتکل پلاس است که طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی تحت عنوان قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» روز سه شنبه (5 اسفند) به صورت قطعی اجرا خواهد شد و جنب‌وجوش‌های اخیر طرف‌های غربی نیز ایران را منصرف نخواهد کرد؛ چراکه در مواضع اخیر مقامات دولت بایدن نشانی از عزم آمریکا برای رفع تحریم‌ها دیده نمی‌شود.
نشست مجازی اخیر سه وزیر اروپایی با «بلینکن» و همچنین تماس‌های تلفنی برخی مقامات اروپایی با روحانی نیز با توجه به تجریه تلخ برجام و اعتماد به طرف‌های غربی نمی‌تواند گره برجام را بگشاید و تنها عامل راهگشا، اقدام آمریکا در رفع همه تحریم‌های وضع شده با هر برچسب و عنوانی علیه ملت ایران و در مرحله بعدی راستی‌آزمایی و تایید آن توسط جمهوری اسلامی است.
بنابراین مسئولان نظام به واسطه مطالبه افکار عمومی تنها اقدام طرف آمریکایی را ملاک عمل قرار خواهند داد. همچنانکه رهبر معظم انقلاب نیز در بیانات اخیر خود تاکید داشتند «درباره برجام، حرف‌ها و وعده‌هایی گفته می‌شود، ولی ما حرف و وعده خوب که نقض و بر ضدّ آن عمل شود، زیاد شنیدیم. بنابراین حرف و وعده فایده ندارد و این‌بار «فقط عمل» مهم است. اگر عملِ طرف مقابل را ببینیم، ما هم عمل خواهیم کرد و این‌بار، جمهوری اسلامی با حرف و وعده قانع نخواهد شد.»
اقدامات نمایشی آمریکا
سه اقدام سطحی، حداقلی و نمایشی مقامات دولت بایدن یعنی، عقب‌نشینی از مکانیسم ماشه، کاهش محدودیت‌های تردد دیپلمات‌های ایران در نیویورک و همچنین آمادگی آمریکا برای حضور در مذاکرات 1+5 بیش از آنکه اقدامی در جهت جبران کوتاهی‌ها و سیاست اشتباه دولت ترامپ باشد، تلاشی برای بازسازی وجهه آمریکا و ماله‌کشی بر شکست آنها در سازمان ملل بود. در واقع اقدام دولت بایدن در لغو مکانیسم ماشه بیش از آنکه در جهت منافع ایران باشد، تلاشی از سوی بایدن برای خارج کردن آمریکا از انزوا و بن‌بست دیپلماتیک و حقوقی ایجاد شده توسط ترامپ است.در پی نامه دولت بایدن به شورای امنیت سازمان ملل که طی آن درخواست دولت ترامپ برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه را پس گرفته‌اند، علاوه بر رسانه‌های آمریکایی و رسانه‌ها ضدانقلاب که تلاش کردند با بزرگنمایی این اقدامات سطحی، آن‌را به عنوان گامی بزرگ و مؤثر از سوی آمریکا و حسن‌نیت بایدن معرفی کنند و به دنبال آن با انداخت توپ در زمین ایران، امتیازخواهی کنند، جریان غرب‌گرای داخلی و مدافعان برجام نیز سعی داشتند اقدامات نمایشی دولت بایدن را به‌عنوان برگشت امریکا به برجام تصویرسازی کنند و با فشار به حاکمیت، بار دیگر ایران را در شرایطی نابرابر پای میز مذاکره بنشانند.
وجود همین جریان تحریف در داخل، ممکن است طرف غربی را که در مقابل مقاومت و اراده راسخ ایران در ایستادگی بر اصول و حقوق خود، به دست و پا زدن افتاده، امیدوار به راه‌اندازی موج رسانه‌ای علیه ایران کند تا بار دیگر در عین حالی که هیچ تحریمی، حتی یک مورد از سوی آمریکا لغو نشده و دولت بایدن بدون برداشتن هرگونه گامی به‌سمت برجام اجرای کامل آن را ازسوی ایران مطالبه کند. هر‌چند جریان تحریف به‌خوبی می‌دانند این‌بار سیاست «نشان دادن دَر باغ سبز» آنها به‌واسطه فشارهای حداکثری دولت ترامپ در سال‌های اخیر و سوء مدیریت‌های دولت در حل مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم، موجب ریزش شدید پایگاه اجتماعی آنها شده است.
نتیجه خطرناک بازگشت تدریجی به برجام
به دنبال اظهارات اخیر بایدن در نشست امنیتی مونیخ و تاکید وی بر تعامل با کشورهای 1+5 درباره موضوع هسته‌ای ایران، تلاش‌های طرف غربی برای برگزاری این نشست با طرح حضور آمریکا در قالب «میهمان» تشدید شده است. این درحالی است که ایران تاکید کرده امریکا به دلیل خروج رسمی از برجام در اردیبهشت 97، صرفا بعد از لغو همه تحریم‌ها به صورت مؤثر و با قابلیت راستی آزمایی می‌تواند به عضویت در برجام بازگردد.آمریکا درحالی تلاش دارد به صورت تدریجی به توافق هسته‌ای بازگردد که اظهارات مقامات دولت بایدن بیانگر آن است که آنها در نظر دارند بدون توجه به پیش شرط‌های ایران (لغو همه تحریم‌ها) به برجام برگردند. همچنانکه «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید در مصاحبه با شبکه سی‌ان‌‌ان عنوان می‌کند «فکر می‌کنم دستیابی به یک راه‌حل دیپلماتیک امکان‌پذیر است؛ مساله این است که پشت یک میز بنشینیم».
وی در این گفتگو به هدف و پِلن بعدی دولت بایدن از حضور در مذاکرات 1+5 نیز اذعان کرده و می‌گوید «باید با کشورهای عضو دائم شورای امنیت به اضافه آلمان بحث کنیم که چگونه می‌توانیم ایران را به تعهداتش ذیل برجام بازگردانیم». در واقع آمریکا می‌خواهد در قالب جلسات 1+5 اهداف مدنظر خود درباره ایران از جمله به‌روزرسانی بندهای محدودیت‌های ایران و طرح موضوع موشکی و منطقه‌ای را نیز در دستور کار قرار دهد.
بنابراین با خروج رسمی آمریکا از برجام، جلسات برجام به صورت 1+4 برگزار شده و خواهد شد. این درحالی است که در صورت تمایل آمریکا به بازگشت به توافق هسته‌ای و تشکیل دوباره جلسات برجامی در قالب 1+5 دولت بایدن می‌بایست همه تحریم‌ها را به‌صورت مؤثر لغو کند، در غیر این‌صورت بر‌اساس مصوبه مجلس، دولت ایران نمی‌تواند حضور آمریکا در برجام را به رسمیت بشناسد. چراکه بر‌اساس قانون مجلس تا زمانی که آمریکا تحریم‌ها را به صورت مؤثر لغو نکند دولت ایران نمی‌تواند به محدودیت‌های برجامی بازگردد.
تجربه نقض تعهدات از سوی طرف‌های غربی و همچنین مطالبه عمومی که خواستار پافشاری مسئولان بر مواضع منطقی و قانونی جمهوری اسلامی در مقابل زیاده‌خواهی آمریکا و کشورهای اروپایی هستند به ما می‌گوید ارائه هرگونه ابتکار و راه‌حلی که مبتنی بر خوش‌بینی به طرف غربی و بازگشت امریکا به برجام بدون لغو موثر همه تحریم‌ها باشد، ورود به بازی خطرناکی است که ممکن است بار دیگر منافع ملی را برای چند سال معطل رفت و آمدها دیپلماتیک و وعده‌ها نسیه کند.
در شرایطی که دلایل و استدلال‌های منطقی جمهوری اسلامی دارای پشتوانه قوی داخلی و بین المللی است و طرف مقابل به دلیل نقض عهد و عدم پایندی به تعهدات در جایگاه متهم است، چرا باید وارد بازی مذاکراتی شویم که با زیاده‌خواهی‌های طرف مقابل فرسایشی خواهد بود و نمی‌توان برای آن انتهایی متصور شد. در این‌صورت آمریکا با طرح مطالبات و موضوعات فرا برجامی، دور باطلی از مذاکرات را کلید خواهد زد و در انتها هم با بهانه‌تراشی‌هایی همچون طرح مخالف جمهوری‌خواهان کنگره، نگرانی کشورهای منطقه و... از رفع تحریم‌ها شانه خالی خواهد کرد.
با نظر به تجربه سال‌های گذشته برجام که البته پرهزینه نیز بود، برای ایران روشن و مبرهن است که آمریکا به محض ورود به 1+5 هیچ تحریمی را لغو نخواهد کرد، چراکه آنها تلاش دارند با همراه ساختن اروپا با ایده مذاکراتی کاخ سفید درباره ایران، بدون اجرای پیش شرط لغو موثر همه تحریم‌ها، وارد مذاکرات هسته‌ای شده و به برجام برگردند و در ادامه موضوعات موشکی و منطقه ای ایران را در دستور کار مذاکرات 1+5 قرار دهند.
