همچنانکه حسن عابدینی در گفت‌وگویی می‌گوید: بن‌سلمان برای اثبات سخنان و تغییر رویکردش، اول باید محاصره و بمباران یمن را قطع کند، دیگر اینکه نیروهای خودش را از بحرین عقب بکشد و همچنین سیاست منافقانه و ضدایرانی‌ای را که سال‌ها در منطقه دنبال می‌کند، کاهش دهد و از بین ببرد. شبکه اینترنشنال را که علیه ایران و مقاومت از سوی آل‌سعود حمایت می‌شود نیز تعطیل کند. اگر بن‌سلمان بخشی از این‌ها را به مرحله اجرا درآورد، شاید بتوان گفت که صحبت‌های او ریشه در واقعیت دارد.
ولیعهد سعودی که پیشتر گفته بود جنگ را به داخل ایران خواهد کشاند، حالا در مصاحبه تلویزیونی گفته است: «عربستان خواستار برقراری روابط دوستانه با ایران است». ولیعهد سعودی در یک گفت‌وگوی تلویزیونی با تغییر لحن خود در قبال ایران اظهار داشت که این کشور همسایه عربستان است و ریاض خواستار داشتن روابط خوب با تهران است. از سویی دیگر، محمد بن سلمان جمله قابل‌توجهی در قالب درخواست از صنعا برای پذیرش ابتکار سعودی جهت توقف جنگ یمن هم گفت و در آن خوی و منش یمنی_ عربی حوثی‌ها را مورد تاکید قرار داد.
استقبال ایران
البته انعکاس سخنان ولیعهد سعودی و تغییر دیدگاهش نسبت‌به ایران و یمن، واکنش سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان را نیز به همراه داشت و «سعید خطیب‌زاده» در پاسخ به سوالی درباره اظهارات اخیر ولیعهد عربستان درزمینه مناسبات ایران و عربستان و منطقه اظهار داشت: با دیدگاه‌های سازنده و روش گفت‌وگومحور، این دو کشور مهم منطقه و جهان اسلام می‌توانند با پشت سر گذاشتن اختلافات، وارد فصل تازه‌ای از تعامل و همکاری برای نیل به صلح و ثبات و توسعه منطقه‌ای شوند. سخنگوی وزارت امورخارجه افزود: جمهوری اسلامی ایران با ارائه پیشنهادها و طرح‌هایی برای گفت‌وگو و همکاری در منطقه خلیج‌فارس ازجمله پویش صلح هرمز و ابتکار امید، پیشگام مسیر مودت و همکاری منطقه‌ای بوده و از تغییر لحن عربستان‌سعودی استقبال می‌کند. خطیب‌زاده ابراز امیدواری کرد ماه مبارک رمضان ماه رحمت و مغفرت الهی سرآغازی مبارک برای همگرایی جامعه اسلامی و زدودن جنگ و آوارگی و ناامنی از این منطقه باشد.استقبال قطر، امارات و پاکستان از اظهارات بن‌سلمان
از سویی دیگر، اظهارات اخیر ولیعهد عربستان نسبت‌به ایران با استقبال مقامات پاکستان، قطر و امارات نیز همراه بوده و تاکید شده است که ایران و عربستان به‌عنوان دو کشور مهم منطقه و جهان اسلام می‌توانند با پشت‌سرگذاشتن اختلافات، وارد فصل تازه‌ای از همکاری شوند. «محمد بن‌عبدالرحمن آل‌ثانی»، وزیرخارجه قطر در صفحه توییتر خود از درخواست بن‌سلمان برای برقراری روابط خوب ریاض با تهران استقبال کرد و گفت: «ما از این درخواست بن‌سلمان در عرصه سیاست خارجی که در آن بر حسن همجواری و گفت‌وگو با کشورهای همسایه از جمله ایران تاکید شده است، حمایت می‌کنیم». وزیرخارجه قطر افزود: «ما به منشور سازمان ملل و احترام به حاکمیت کشورها به‌عنوان سوپاپ اطمینان برای حفظ امنیت منطقه و جهان پایبندیم.»همچنین عمران‌خان، نخست‌وزیر پاکستان، از اظهارات محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان‌سعودی برای صلح با ایران استقبال کرد و گفت این اقدام باعث تقویت امت اسلامی خواهد شد. عمران‌خان در توییتر نوشت: «ما از اظهارات عربستان‌سعودی برای صلح با ایران استقبال می‌کنیم. ایران همسایه ما و عربستان‌سعودی نزدیک‌ترین دوست ماست. صلح باعث تقویت امت اسلامی خواهد شد. «محمد بن‌زاید»، ولیعهد ابوظبی هم با انتشار توییتی، به موضع‌گیری محمد بن‌سلمان درباره ایران واکنش نشان داد و آن را بازتابدهنده مواضع متعادل و دیدگاه‌های حکیمانه ولیعهد سعودی توصیف کرد. بن‌زاید با انتشار توییتی نوشت که مصاحبه ولیعهد عربستان بازتابدهنده «مواضع متعادل و افکار عمیق و دیدگاه‌های حکیمانه و بلندپروازانه‌ای متناسب با توانایی‌های عربستان و جایگاه آن در منطقه و جهان است.» او افزود که سران عربستان مسیر آینده درخشان برای این کشور و ملتش را به‌خوبی می‌دانند.
مذاکرات محرمانه
پیش از این روزنامه «فایننشال‌تایمز» در گزارشی به نقل از سه مقام مدعی شد، مقام‌های ارشد عربستان‌سعودی و ایران در تلاش برای بهبود روابط بین این دو کشور رقیب در منطقه، در حال انجام مذاکرات مستقیم بوده‌اند. طبق این گزارش، مذاکرات مستقیم مقام‌های سعودی و ایرانی در بغداد صورت گرفته و بعد از گذشت پنج‌سال از قطع روابط دیپلماتیک ریاض و تهران انجام شده است. منابع استنادی «فایننشال‌تایمز» مدعی شدند، اولین دور مذاکرات مستقیم عربستان‌سعودی و ایران در تاریخ نهم آوریل (۲۰فروردین) انجام شد و به گفته یکی از مقام‌ها، این گفت‌وگوها، «مثبت» بودند.خبرگزاری «رویترز» نیز به نقل از یک دیپلمات غربی مدعی شد که آمریکا و انگلیس از مذاکرات ایران و عربستان‌سعودی در بغداد مطلع بوده‌اند. این گزارش همچنین به نقل از این منبع غربی گفته، محور مذاکرات تهران و ریاض دو پرونده یمن و لبنان بوده است. همچنین یک مقام مسوول بلندپایه در دفتر «مصطفی الکاظمی»، نخست‌وزیر عراق که خواست نامش فاش نشود، در گفت‌وگو با «العربی الجدید» ادعا می‌کند: این نشست ۱۰روز پیش در منطقه سبز واقع در مرکز بغداد و تحت نظارت «قاسم الاعرجی»، مشاور امنیت ملی عراق و زیر نظر مستقیم الکاظمی و در چارچوب حل‌وفصل مناسبات تنش‌آلود تهران و ریاض برگزار شد.
از سویی دیگر، سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان در نشست خبری خود از گفت‌وگو با عربستان‌سعودی استقبال کرده و این مساله را به نفع مردم دو کشور و صلح و ثبات منطقه‌ای می‌داند. سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان اخبار منتشرشده در این رابطه را تکذیب نکرد و به‌نوعی تلویحا این مذاکرات را تایید کرد.
عابدینی: تحولات داخلی و بین‌المللی موجب شد تا کاخ بلندی که بن‌سلمان برای خودش ساخته بود ویران شود
«حسن عابدینی»، کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «صبح‌نو» با اشاره به اظهارات اخیر ولیعهد عربستان درباره مناسبات ایران و عربستان، عنوان کرد: صحبت‌های «محمد بن‌سلمان» ماجراجوی سعودی را که در 6سال گذشته منشا تحولات منفی در غرب آسیا بوده است نمی‌توان به فراموشی سپرد، کمک به تروریست‌های داعش در منطقه، ناامن کردن سوریه، عراق، لبنان و راه‌اندازی جنگی را که بیش از 6سال در یمن به درازا کشیده است باید در زمره کارنامه بن‌سلمان دانست. صحبت ایشان در 6سال گذشته هم بسیار بازتاب پیدا کرد. در رسانه‌ها اعلام کرد که ناامنی را به داخل مرزهای ایران می‌کشاند و دیگر اینکه مردم یمن (الحوثی‌ها) را کمتر از یک‌ماه وادار به تسلیم می‌کند اما پس از 6سال شاهدیم که تحولات داخلی و بین‌المللی عربستان به‌گونه‌ای رقم خورده است که بن‌سلمان از آن کاخ بلندی که برای خودش متصور بود، در همان رسانه‌ها، اذعان به عقب‌نشینی و شکست می‌کند.بی‌تاثیر بودن دلارهای سعودی در تحولات منطقه
این کارشناس مسائل غرب آسیا با اشاره به اینکه نگاه بن‌سلمان پس از چند سال ایجاد کشمکش و آشوب در منطقه، واقع‌بینانه‌تر شده است، افزود: شاهزاده سعودی پیش از این فکر می‌کرد که هر موضوعی در روابط بین‌الملل با کمک دلارهای نفتی قابل حل است اما اکنون دریافته که شرایط اینگونه نیست و باید واقع‌بین‌تر باشد؛ به همین دلیل در مصاحبه‌ای که انجام داد با شبکه العربیه که العبریه هم به آن می‌گویند، گفت که یمنی‌ها از نسل عرب هستند و درباره ایران هم گفت ایران همسایه ماست. درباره سخنان بن‌سلمان باید گفت، نه تغییری در مردم یمن پیش آمده است که اکنون به آنها می‌گوید که از نسل عرب شدند و نه ایران از دیروز همسایه عربستان شده است اما چه اتفاق افتاد که شرایط اینگونه تغییر کرد تا شاهد چرخش و تغییر نگاه بن‌سلمان باشیم و از ماخولیایی به واقع‌بینانه گرایش پیدا کرده است.دست برتر مقاومت یمن در برابر آل‌سعود
عابدینی ادامه داد: تغیر نگرش بن‌سلمان را ناشی از چند مساله می‌دانم؛ اول اینکه این تغییر رویکرد ناشی از مسائل داخلی است. کاهش قیمت نفت سبب شد تا سیاست بلندپروازانه بن‌سلمان که برای سال2030 دیده بود دچار چالش جدی شود. دوم اینکه ناآرامی‌ها و اختلافات شاهزادگان سعودی کار را برای کسب قدرت زودرس محمد بن‌سلمان دشوار کرده است. دیگر اینکه مقاومت مردم یمن در میدان سبب شد تا بن‌سلمان به نتیجه برسد که به همان راحتی که فکر می‌کرد تحولات طبق امیال و خواسته‌های او رقم نمی‌خورد. از سویی دیگر، شلیک موشک‌های یمن به‌سوی عربستان باعث شد هر روز شاهد ناکارآمدی سیستم دفاعی سرزمین حجاز در مقابل نیروهای مقاومت مردمی و ارتش یمن باشیم.وی با اشاره به اینکه یمنی‌ها دست برتر در معادلات بازدارندگی را به دست آورند، خاطرنشان کرد: عربستان علاوه‌بر شکستی که در جنگ یمن متحمل شد، فشار آل‌سعود بر قطر هم نتوانست زمینه سرنگونی دولت دوحه را فراهم کند و از امیر قطر هم خواسته است که روابط‌شان مسالمت‌آمیز شود. نباید فراموش کرد، ایران و متحدان مقاومت در عرصه میدان به برتری کامل رسیدند؛ به‌گونه‌ای که داعش ساخته و پرداخته آل‌سعود، از لحاظ سرزمینی ازهم پاشیده است و سوریه‌ای که برای نابودی آن هزینه‌های سرسام‌آور کردند، در امنیت کامل است و در آستانه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری قرار دارد. از سوی دیگر، عراق هم توانسته سیستم حکومت باثباتی ایجاد کرده و دخالت‌های آل‌سعود نتوانست این کشور را دچار دیگر توطئه‌ها کند.
رسوایی بین‌المللی آل‌سعود در قتل جمال خاشقچی
این کارشناس ارشد رسانه‌ای با اشاره به اینکه قتل جمال خاشقچی، رسوایی دیگری برای آل‌سعود به‌دنبال داشت، یادآور شد: در حوزه بین‌الملل هم بن‌سلمان رسوایی‌هایی را برای خود به وجود آورد و قتل جمال خاشقچی ناراضی سعودی باعث شد تا همگان بدانند آل‌سعود یک رژیم مغایر با حقوق بشر است. روی‌کارآمدن دولت جدید بایدن در آمریکا باعث شد کاخ سفید برای حفظ وجهه خودش مذاکره با بن‌سلمان را لغو و از طریق پادشاه سعودی مسائل واشنگتن-ریاض را دنبال کند. همه این مسائل دست‌به‌دست هم داده تا حاکمیت سعودی به واقع‌بینی برسد اما این گفته‌ها چه مقدار راهبرد یا تاکتیک باشد گذر زمان آن را مشخص می‌کند و باید دید بن‌سلمان آنچه بر زبان جاری کرده در مقام عمل هم انجام می‌دهد یا خیر.بایدها و نبایدهای دوستی با بن‌سلمان
وی ادامه داد: بن‌سلمان برای اثبات سخنان و تغییر رویکردش، اول باید محاصره و بمباران یمن را قطع کند، دیگر اینکه نیروهای خودش را از بحرین عقب بکشد و همچنین سیاست منافقانه و ضدایرانی را که سال‌ها در منطقه دنبال می‌کند کاهش دهد و از بین ببرد. شبکه اینترنشنال را که علیه ایران و مقاومت از سوی آل‌سعود حمایت می‌شود باید تعطیل کند. اگر بن‌سلمان بخشی از این‌ها را به مرحله اجرا درآورد شاید بتوان گفت که صحبت‌هایش ریشه در واقعیت دارند.رویوران :مذاکرات ایران_ عربستان فرصتی مناسب و متفاوت در منطقه است
«حسین رویوران» کارشناس مسائل غرب آسیا درگفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «صبح‌نو» با اشاره به سخنان تلویحی «محمدبنسلمان» نسبت به توسعه روابط با کشورمان، عنوان کرد: اظهار نظر ولیعهد سعودی اظهارات نسبتا بی‌سابقه و جدید و نشان‌‌دهنده تغییر 180درجه‌ای است. استقبال ایران از این اظهارات که از زبان سخنگوی وزارت خارجه اعلام شد، نشان از آمادگی ایران برای چنین گفت‌وگویی است، اما صحبت و سؤال این است که آیا زمنیه گفت‌وگویی وجود دارد یا خیر؟ از اول انقلاب تا‌کنون چالش‌هایی میان طرفین وجود داشته و گفت‌وگوی سازنده نیاز به زمینه خوبی دارد. آیا برای این مسأله چنین فرصتی وجود دارد یا خیر؟این کارشناس مسائل منطقه تصریح کرد: در گذشته نشانه‌های تاریکی وجود دارد که می‌توان به حمایت آل‌سعود از صدام و پرداخت هزینه جنگ که از طرف عربستان صورت گرفت و یا پیشنهاد دادن به آمریکا برای جنگ با ایران نیز دیده می‌شود. اما الان در یک شرایط خاصی قرار داریم و نظام بین‌المللی در برابر آمریکا نظام تقابلی تبدیل شده است. یک طرف اروپا، آمریکا و یک طرف دیگر روسیه و چین قرار دارند. این تغییر نظام بین‌الملل نیاز به تعریف سیاست‌های طرفین دارد که بالطبع در نظام منطقه‌ای هم تغییراتی شکل می‌گیرد.
وی افزود: از سویی دیگر، احتمال بازگشت آمریکا به توافق یعنی اعتراف به شکست و این یعنی تغییر جدی در معادلات مختلف منطقه؛ پایان جنگ یمن هم با پیروزی مردم یمن می‌تواند در این تحولات منطقه‌ای تغییر ایجاد کند. نباید فراموش کرد هم ایران و هم عربستان با نسبت‌های متفاوت در تقابل بین‌المللی قرار دارند که این مسأله می‌تواند یک فرصتی باشد برای هر دو کشور، فرصتی برای آغاز مذاکرات سازنده به دور از برخوردهای تاریخی و تنش‌های گذشته؛
منبع: صبح نو
