پس از ارزیابی معلمان در نظام سنجش صلاحیت، برای آنها گواهینامه صادر می‌شود و البته هر چند سال یک بار به‌روز خواهد شد. این گواهینامه معلمان را در امتیازهای رتبه‌بندی طبقه‌بندی می‌کند و در ادامه مزایایی همچون کسب پست‌های مدیریتی، امکان شرکت در آزمون‌های اعزام به خارج از کشور یا حضور در گروه‌های آموزشی را برای آنها به همراه دارد.
رئیس کمیسیون آموزش روز یکشنبه 16 ابان 1400، از پایان بررسی لایحه رتبه‌بندی معلمان در کمیسیون آموزش با اعمال تغییراتی با نظر اعضای کمیسیون خبر داد و گفت: این لایحه برای بررسی در جلسه علنی تقدیم هیأت رئیسه شد.
علیرضا منادی سفیدان رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در تشریح جلسه امروز کمیسیون متبوعش عنوان کرد: در نشست امروز بررسی مواد لایحه رتبه‌بندی مجلس به پایان رسید و این لایحه با اعمال تغییراتی راهی صحن علنی مجلس می‌شود.
وی افزود: برابر نظر اعضای کمیسیون برای معلمان با رتبه آموزشیار معلم 25 درصد، مربی معلم 45 درصد، استادیار معلم 60 درصد، دانشیار معلم 70 درصد و استاد معلم 75 درصد علاوه بر افزایش رتبه‌های قبلی به مجموع حقوق، مزایا و فوق‌العاده‌های مستمر و ارقام مندرج در احکام کارگزینی معلمان افزوده می‌شود.
رئیس کمیسیون آموزش تصریح کرد: همچنین بر اساس مصوبه کمیسیون آموزش معلمان نباید از 80 درصد حداقل مجموع حقوق و فوق‌العاده‌های اعضای هیأت علمی دریافتی کمتری داشته باشند و این بند مهم با نظر کمیسیون باقی ماند.
نماینده مردم تبریز در مجلس یکی دیگر از تغییرات لایحه رتبه‌بندی معلمان را حذف بند مربوط به لزوم تمام وقت بودن معلمان برشمرد و گفت: با نظر اعضای کمیسیون موضوع مربوط به تمام وقت بودن معلمان وزارات آموزش و پرورش حذف شد تا نگرانی‌ها از بابت تدریس 30 ساعته معلمان در آموزش و پرورش برای معلمان برطرف شود.
رئیس کمیسیون آموزش از ارائه لایحه رتبه‌بندی به صحن مجلس خبر داد و یادآور شد: این لایحه با تغییرات اعمال شده در کمیسیون راهی صحن مجلس خواهد شد.
جزئیات لایحه نظام رتبه بندی معلمان
برای اولین بار در سال ۱۳۹۰ و با تدوین سند بنیادین آموزش و پرورش به نظام رتبه بندی معلمان به عنوان راهکاری مثبت در افزایش کیفیت کار معلمان اشاره شد. البته دولت در موارد متعددی اقدام به افزایش حقوق فرهنگیان کرده است، اما هدف از اجرای نظام رتبه بندی این قشر تنها افزایش حقوق نبوده است.
معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش در رابطه با این طرح گفت که اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها دارای رتبه بندی هستند، اما تاکنون چنین سازمانی برای معلمان تعریف نشده بود و یک معلم از بدو استخدام تا هنگام بازنشستگی تحت هیچ نظامی رتبه بندی نخواهد شد.
در لایحه رتبه بندی پنج طبقه برای معلمان تعریف شده است. این پنج طبقه شامل معلم پایه، معلم مربی، معلم حرفه‌ای، معلم سرآمد و معلم راهبر خواهد بود. بدیهی است که با افزایش رتبه فرد، حقوق و مزایای دریافتی نیز افزایش خواهد داشت.
البته این طرح تنها شامل کلیه معلمانی می‌شود که تحت عناوینی همچون دبیر، آموزگار، هنرآموز، مشاور، مراقب سلامت، معاون و کادر مدرسه در مدارس دولتی حضور دارند و نیروهای نهضتی و حق‌التدریس را در بر نمی‌گیرد.
فوق‌العاده رتبه بندی در ماده ۷ این لایحه به این صورت تعریف شده است: « فوق‌العاده مذکور درصدی از مجموع حقوق ثابت و فوق‌العاده‌های مستمر آنان است که به طور میانگین (۲۵درصد) بیشتر از میانگین حقوق و فوق‌العاده‌های مستمر مشمولین قانون مدیریت خدمات کشوری در نظر گرفته می‌شود. این فوق‌العاده به صورت مستمر و مشمول کسور بازنشستگی است. درصدهای فوق‌العاده هریک از رتبه‌های موضوع این قانون در آیین‌نامه اجرایی تعیین خواهد شد.»
بر اساس ماده ۱۰ لایحه رتبه بندی معلمان، دولت باید تا حداکثر سه ماه از تاریخ ابلاغ این قانون، آیین‌نامه اجرایی آن را که شامل ساختار اجرایی، نظام سنجش و ارزیابی، شرایط و ویژگی‌های هر رتبه و نحوه انجام کار و نظارت بر آن می‌شود با پیشنهاد مشترک وزارت آموزش و پرورش، سازمان برنامه و بودجه و سازمان اداری و استخدامی کشور آماده کرده و به تصویب هیئت وزیران برسد.
همچنین در کلیات نظام رتبه بندی معلمان از تخصص، شایستگی‌ها و عملکرد رقابتی به عنوان معیارهای قرار گرفتن در یکی از رتبه‌های پنج‌گانه نام برده شده است. حداقل سابقه لازم برای ورود به طرح رتبه بندی ۲ سال است و به منظور دریافت ارتقاء رتبه نیز فرد باید حداقل ۶ سال در رتبه فعلی توقف داشته باشد و بتواند سایر شرایط لازم تعیین شده در آیین‌نامه اجرایی را نیز کسب کند.
علاوه بر این‌ها، حداقل سابقه خدمتی برای نیل به رتبه‌های ۴ و ۵ نیز در این قانون به ترتیب ۲۰ و ۲۶ سال تعیین شده است و تخصیص رتبه‌ها نیز به گونه‌ای خواهد بود که حداقل همواره حداقل ۳۰ درصد از افراد مشمول در رتبه ۱، حداقل ۲۵ درصد در رتبه ۲، حداکثر ۲۰ درصد در رتبه ۳، حداکثر ۱۵ درصد در رتبه ۴ و حداکثر ۱۰ درصد در رتبه ۵ جای گیرند.
معلمان چه می گویند؟
این موضوع نیز دارای اهمیت است که دیدگاه خود معلمان نسبت به طرح رتبه بندی چیست، علی رغم بسیاری از آنان که از این طرح استقبال کرده و آن را گامی موثر در راستای احقاق حقوقشان می‌دانند عده‌ای نیز امید به اجرایی شدن چنین طرح‌هایی را نداشته و معتقدند برخی از این طرح ها در اجرا دچار چالش ها و موانعی می شوند.
شیرازی، دبیر ریاضی مقطع متوسطه دوم در مورد طرح رتبه بندی معلمان می گوید: سال‌ها است که صحبت از حل مشکلات اساسی فرهنگیان می شود، اما زمانی که کار به اجرا می رسد مشکلات عدید‌ه ای بر سر راه آن معرفی می شود اگر این بار طرحی که قرار است تصویب شود، اجرایی نیز بشود می توان گفت قدم مثبتی برای ارتقای جایگاه معلمان کشور برداشته شده است.
محسنی معاون متوسطه یکی از مدارس شهر تهران گفت: به طرح رتبه بندی معلمان امیدوارم و آرزو دارم با اجرایی شدن آن گام بزرگی در راستای اعتلای کرامت و منزلت اجتماعی معلمان حاصل خواهد شد.
وی ادامه داد: فشارکاری و استرس وارده به معلمان درهمین دوسال اخیر ناشی از بیماری کرونا دیده نشده است، خیلی از خانواده‌ها تنها برای همراهی با فرزندانشان در طول آموزش مجازی با داشتن یک فرزند اظهار خستگی و فرسودگی می‌کنند، تصور کنید معلمان حداقل با سی نفر از این دانش آموزان هر روز در ارتباط هستند و خود نیز دچار مشکلات زیادی شده اند، کسی تاثیرات منفی بر سلامت روانی این قشر از جامعه را در نظر نگرفته است.
وی گفت: علت مخالفت و عدم همراهی برخی از نمایندگان با تصویب این طرح و یا منتقدان دیگر را نمی دانم، معلمان ما همیشه با توجه به مسئولیت خطیرشان آنچنان که باید مورد توجه قرار نگرفته اند این موضوع باید درک شود که تا زمانی که این قشر درگیر و دغدغه مند باشند نمی توانند چنان که باید توانا و توانمند عمل کنند.
در نتیجه اینکه جدای از اهداف این طرح که در بالا نیز اشاره شده است که به دنبال افزایش کیفیت آموزش و افزایش شان و منزلت معلمان است اجرایی شدن و اعمال آن نیز در وضعیت معلمان تاثیر گذار است اینکه صرفا با وسواس بر برخی اصول در انشا تاکید کنیم اما در اجرا مسکوت بماند فایده ای ندارد ، اگر از پس اجرایی شدن این لایحه فرهنگیان به شکلی ملموس آن را در زندگی و موقعیت خود احساس کنند آن زمان می توان از اثر گذاری مثبت آن سخن گفت.
فریبا هوشیار، دبیر دبیرستان فرزانگان اصفهان در خصوص وضعیت زندگی فرهنگیان، اظهار می‌کند: فارغ از طرح رتبه‌بندی، حق اولیه هر انسان داشتن زندگی متناسب با شأن و منزلت انسانی و جایگاه اجتماعی او است. اما اگر نگاهی به زندگی همکاران فرهنگی بیندازیم به جرأت می‌توان گفت زندگی بسیاری از آنها مناسب شأن انسانی‌شان نیست. بسیاری از همکاران فرهنگی دچار مشکلاتی هستند که برای حل کردن آنها مجبور به داشتن مشاغل نه چندان مناسب شده و اغلب به دنبال وام و قرض گرفتن حتی در حد یک یا دو میلیون تومان هستند.
وی درباره تأثیر مسائل مالی معیشت دبیران بر کیفیت آموزش، می‌افزاید: عدم داشتن زندگی و معیشت در شأن افراد فرهنگی آسیب بسیاری به آموزش و پرورش وارد کرده و خواهد کرد. به جز خدشه‌دار شدن شأن و منزلت انسانی، دبیری که قرار است متولی آموزش و پرورش کشور، فرهنگ‌ساز و تربیت کننده نسل‌های مختلف باشد و در جهت ارتقای فرهنگ قدم بردارد، چنان دچار مشکلات مالی زندگی است که فرصت و توانی برای ارتقای کیفیت آموزش ندارد.
رئیس انجمن علمی دبیران زبان استان اصفهان تصریح می‌کند: یک دبیر برای گذراندن معیشت خود ممکن است دو تا سه شیفت کار کند و در کنار دبیری مشاغل دیگری را هم اداره کند. چنین فردی با تنی خسته و روح و روانی آسیب دیده باید همزمان بتواند با انرژی به دانش‌آموزان نیز تدریس کند. آیا چنین چیزی امکان دارد؟ مسائل مالی و کیفیت زندگی یک دبیر مستقیماً روی کیفیت آموزش و پرورش تأثیرگذار است.
وی ادامه می‌دهد: دبیران و به طور کلی پرسنل آموزش و پرورش بسیار رنجیده خاطر از دیده نشدن‌ها، تحقیرها و بی‌توجهی‌ها هستند. برای مثال یک فرد مشغول به کار با مدرک لیسانس فیزیک در آموزش و پرورش دستمزد بسیار پایین‌تری نسبت به فردی با مدرک تحصیلی مشابه و مشغول به کار در شرکت یا وزارتخانه دیگری دارد و چنین شرایطی قطعاً ناعادلانه است. از جامعه‌ای که با همه انسان‌ها عادلانه برخورد نشود و میزان دریافتی حقوق افراد شأن انسانی آنها را زیر سوال ببرد، نباید توقع شکوفایی و رشد داشته باشیم.
منبع:
1. راهبرد معاصر/طرح رتبه بندی معلمان اصلاح شد
2. روزیاتو/نظام رتبه بندی معلمان چیست؟
3. ایمنا/ رتبه‌بندی معلمان؛ از رویا تا واقعیت
4. میزان/ لایحه رتبه بندی معلمان به دنبال چیست؟
