ماجرای توهین به امام رضا(ع) در یک فیلم و واکنش مردم

قلب ایران

یک: تار عنکبوت یک شبکه است؛ شبکه‌ای منسجم از تارهای نازک که در برخی موارد عنکبوت در مرکز آن، ساکت و خموش و باشکوهی به‌خصوص جای می‌گیرد. قلب و رگ‌های آدمی نیز یک شبکه است. شبکه‌ای تودرتو که از قلب به همه نقاط بدن می‌رسد و با هر تپش قلب خون تازه در آن دمیده می‌شود. یک هتاک بی‌فرهنگ هنر نشناس، امام رأفت و مهربانی را مرکز یک شبکه از تارعنکبوت تصویر کرده؛ اما حقیقت آن است که تمام کوچه‌ها و خیابان‌های ایران رگ‌هایی‌اند که دل ایرانیان را به یگانه قلب ایران وصل می‌کنند.

قلبی که ملقب به رأفت است و هر دم امید و نور و عشق را به سرتاسر ایران می‌دمد. ایران منظومه است و شمس‌الشموس مرکز آن؛ ایران غزل است و امام رضا شاه‌بیت. ایران انگشتری است و امام هشتم عقیق شرف. وقتی از این حقایق بی‌اطلاع باشی و به حریم محترم اعتقاد مردمت اهانت کنی، تعجب می‌کنی از اتحاد و اجماعی که علیهت شکل می‌گیرد. در روزهایی که دوقطبی‌های کاذب بین مردم آتش بحث‌وجدل افروخته بود، محبت علی‌بن‌موسی‌الرضا صداها را یکی کرد. 

دو: کسی که به اعتقاد پاک، مبرهن، مستحکم، همه‌گیر و کهن مردم خود بی‌پروا اهانت می‌کند؛ از هیچ مفهومی به‌اندازه هنر دور نیست. هنر احساسی است که از همزیستی مهربانانه، همدلانه، دلسوزانه و برادرانه هنرمند با مردم جامعه پدید می‌آید. کسی که انسان‌های پیرامونش دل‌زده و منزجر باشد، هرگز نمی‌تواند به احساس زیبایی نابی که آفرینش هنری را در پی دارد دست یابد. این احساس، ثمره مردم‌دوستی است.

هنرمندان بااینکه همواره ایرادات جامعه خود را موردنقد قرار می‌دهند؛ اما دل‌بسته‌ترین افراد به جامعه هستند. در غیر این حالت یک هنرمند هرگز نمی‌تواند دم از رسالت اجتماعی بزند. این نکته‌ای است که در مورد پیامبران الهی نیز صادق است. پیامبر یک قوم فردی است که با افراد آن قوم همدم و مأنوس است. قرآن در آیه هشتاد و پنج سوره مبارکه اعراف می‌فرماید: «وَإِلَىٰ مَدْیَنَ أَخَاهُمْ شُعَیْبًا  قَالَ یَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَکُمْ مِنْ إِلَٰهٍ غَیْرُهُ...» مفسران در توضیح کلمه «أخاهم» می‌گویند این واژه ناظر بر صمیمیت و رفاقت حضرت شعیب با مردم قوم خویش است. 

سه: ما در مواجهه با هنر جشنواره زده، با آثاری طرفیم که رنگ و بویی از فرهنگ ایران ندارند و گویی از اساس برای مخاطب ایرانی ساخته نشده‌اند.

این در حالی است که بزرگ‌ترین آثار هنری جهان، پر ارجاع‌ترین آثار به فرهنگ‌های مبداء خود هستند؛ چنان‌که تنها مردم اهل همان فرهنگ و جغرافیا می‌توانند به‌تمامی مقصود و منظور هنرمند دسترسی داشته باشند. ما وقتی شعر حافظ را می‌بینیم گویی با اثرانگشت فرهنگ ایران طرفیم؛ آیینه‌تمام‌نمای هویت ایرانی. اما اثری که تماما بر ضد فرهنگ مبداء سازنده خود باشد؛ مطلقا هنری نیست. 

چهار: حنای جشنواره‌های خارجی با «کن» امسال بیش‌ از پیش برای مردم بی‌رنگ شد. جشنواره‌ای از حواشی که در آن هم عرف هم وطن و هم اعتقاد ایرانی به فروش رفت. همچنین با جایزه‌ای طرفیم که صرفا به دلیل ظلم ومشقتی که یک بازیگر در گذشته متحمل شده به او رسیده؛ جایزه‌ای که حقیرتر از آن است که حتی سیاسی باشد./ نویسنده: جواد شاملو
 

«ما و آزمون تکرار شونده عنکبوت‌های موهن»

ماجرای فیلم «عنکبوت مقدس» و توهین سازندگان آن به ساحت امام هشتم(ع) که طی چند روز اخیر واکنش‌های بسیاری را برانگیخته‌، نه آغاز ماجراست و نه پایان آن. همه می‌دانیم که طراحی‌های گسترده‌ای برای هجمه به اعتقادات مسلمانان، از چند دهه قبل سازمان دهی شده‌است و آن‌چه امروز شاهد آن هستیم، بخشی از همان روندی است که نمونه‌هایی مانند «آیات شیطانی» سلمان رشدی یا «قرآن‌سوزی» تری جونز را پیش روی ما می‌گذارد.

در واقع ما با یک اقدام خلق‌الساعه روبه‌رو نیستیم که نتوانیم درباره آن، تحلیلی دقیق و درست ارائه کنیم. کافی است نگاهی به پشت سرمان بیندازیم تا ببینیم که طی دست کم سه دهه گذشته، هر از گاهی، تولیدات رسانه‌ای یا سینمایی غربی‌ها، به طور اخص کشورهای اروپای غربی و آمریکا، از زاویه‌های مختلف، با اهداف سیاسی و در قالب‌های مختلف طرح‌های ضد اسلامی خود را به پیش می‌برند.

آن‌ها به طور رسمی و بدون رودربایستی، از هر آن‌چه بتواند در تخریب چهره اسلام مؤثر باشد، حمایت می‌کنند؛ به خصوص اگر این تولیدات، بر بستر وقایعی شکل بگیرد که در ذهن مخاطبان، صاحب سابقه و پیشینه باشد. اگر بخواهیم تعبیر درستی از این روند داشته باشیم، باید آن را نوعی آزمون تکرارشونده بدانیم که درصدد است معیارها، باورها و وابستگی‌ها را در مخاطبانش محک بزند. این آزمون‌ها، هر بار جزئی‌تر می‌شوند و اگر یک‌بار کلیت اسلام و شخصیت بی‌بدیل حضرت ختمی‌مرتبت(ص) هدف هجمه قرار می‌گیرد، برای دفعه‌های بعد، ورود به جزئیات بیشتری مصداق پیدا می‌کند.

اگر شما در ابتدای فیلم «جن‌گیر»، فقط با صدای اذان یا قرار گرفتن در محیطی اسلامی روبه‌رو می‌شوید که در آن، کارگردان به دنبال القای نشئت گرفتن بدی‌ها از آموزه‌های اسلامی است، این بار و در «عنکبوت مقدس»، شما بی‌پرده و صریح، در ابتدای فیلم، با توهینی تصویری روبه‌رو می‌شوید که اصولاً نیازی به القائات یا تفسیرهای جانبی ندارد و به طور مستقیم مخاطب را به سراغ مسئله اصلی و مدنظر کارگردان می‌برد.

کارگردان فیلم نیز بدون رودربایستی و به صراحت اعلام می‌کند که فیلمش نه راجع به قاتل زنجیره‌ای که درباره «جامعه قاتل‌ زنجیره‌ای‌ پرور»‌ است که البته کارگردان ریشه‌های این قاتل پروری را با رندی و گاه با صراحت تماما به اصل دین ارجاع می‌دهد. قصه فیلم نیز مانند بیشتر فیلم‌های ضداسلامی یا ضدایرانی مشابه آن، حول یک داستان واقعی دور می‌زند اما روایت را به شکلی اساسی تغییر داده‌اند تا باورمندی مخاطب به اهداف مدنظر سازندگان بهتر و مؤثرتر باشد؛ روایتی که وقتی به سراغ پیشینه و پرونده مربوط به آن می‌روید، در می‌یابید که با واقعیت تفاوت عجیب و غریبی دارد.

با این حال، همان طور که گفتیم قطعا این فیلم آخرین نمونه از این گونه فیلم‌ها نخواهد بود و آن چه در این میان باید مدنظر قرار گیرد، علاوه بر موضع گیری و محکومیت و اعتراض که در جای خود لازم و واجب است اتخاذ رویکردی بلند مدت مبتنی بر فرهنگ سازی و تولید محتواهای روشنگرانه در قبال این رویکرد مخرب است. دشمن، با اهداف سیاسی در هر حال، کار خودش را می‌کند؛ فیلم و محصولات چندرسانه‌ای می‌سازد و با استفاده از راه‌های گوناگون، آن را تا داخل خانه ما می‌آورد و ما را بیخ گوشمان با تهاجمی سنگین روبه‌رو می‌کند. حال سوال این است که آیا در این مصاف سنگین، توانایی ایستادگی و دفاع از خود و تغییر وضعیت از حالت مدافع به مهاجم را داریم یا نه؟ ما به حق معتقدیم که ظرفیت‌های علمی و دینی‌مان، برای جواب‌گویی و اقناع نسل جوان کافی و بسیار غنی است.

بنابراین، نیازمند راهبردی هستیم که بتواند این ذخیره غنی را با روشی آسان، سریع و در عین حال تأثیرگذار، به جامعه‌ منتقل کند. این یک حقیقت غیرقابل انکار است که دفاع، با پشتوانه محکم اخلاقی و عقلی، دوام، تأثیر و عملکرد بسیار قدرتمندانه‌تری دارد. توهین به ساحت مقدس امام هشتم(ع)، بی‌تردید پاسخی درخور و دندان‌شکن می‌خواهد اما ضروری است که برای مسلح کردن جامعه با سلاح دانش و عقلانیت، تمهیداتی بیندیشیم تا دفاع ما تنها به دوران اوج‌گیری احساسات محدود نباشد./ نویسنده: جوادنوائیان رودسری
 

سخنان کارگردان فیلم عنکبوت مقدس

توضیحات خبرنگار ایرانی جشنواره کن در مورد ماهیت فیلم تماماً ضد ایرانیِ عنکبوت مقدس
 

سوال| چرا برای جایزه بازیگری ولو ایرانی که بابت فیلمی که ایران و اسلام را مستقیما تارگت قرار داده باید خوشحال باشیم و به او تبریک بگیم؟
 

دکلمه احمد بابایی: کن مگو، جشنواره مامون! + فیلم

واکنش کاربران فضای مجازی

 

توهینی سست‌تر از لانه عنکبوت

عضو شورای پروانه نمایش: سازندگان «عنکبوت مقدس» قاتلان تصویری اهل‌بیت(ع) هستند

درباره واکنش‌ها به یک فیلم ضدایرانی در جشنواره کن

 

واکنش 7 مداح به توهین فیلم «عنکبوت مقدس» نسبت به ساحت امام رضا(ع)