روز سه‌شنبه و ساعتی پس از پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره خیام توسط آژانس فضایی روسیه، رئیس رژیم صهیونیستی در تماسی با رئیس جمهور روسیه از وی در این مورد گلایه کرده است!!! در حالی که نخست‌وزیر این رژیم هیچ ارتباطی با کرملین ندارد، صهیونیست‌ها در این زمینه ماموریت را به هرتزوگ قاتل داده‌اند.

اما چرا صهیونیست‌ها از ماهواره خیام می‌ترسند؟ پاسخ بسیار واضح است: این ماهواره از نوع سنجشی و دارای دقت بالای تصویربرداری است و با تصاویر با وضوح یک متر است. همچنین این ماهواره قابلیت تصویربرداری از سطح زمین در طیف‌های مختلف تصویری را دارد.

بله، با وضوح یک متر... این مساله باعث ترس و وحشت صهیونیست‌ها شده، چرا که آن‌ها نمی‌توانند ببینند رقیت قدرتمندشان عاقلانه رفتار کرده و به جای معطلی چند ماهه برای ارسال ماهواره به وسیله تجهیزات بومی، به سراغ روس‌ها رفته و آن‌ها این کار را کرده‌اند...

فیلم

فضا در تسخیر دانش ایرانی

ماهواره ایرانی خیام ساعت 10 و 22 دقیقه صبح 18 مردادماه از ایستگاه فضایی بایکونور قزاقستان پرتاب شد.

گزارش پرتات ماهواره خیام در تلویزیون قزاقستان

اینفوگرافی

واکنش کاربران فضای مجازی

گزارش رسانه ها از پرتاب موفقیت آمیز ماهواره «خیام»

جهان‌بینی با «خیام»

علیرضا سزاوار: در یک همکاری مشترک با کشور روسیه، ماهواره پیشرفته خیام، روز گذشته از ایستگاه فضایی بایکونور به فضا پرتاب شد. این ماهواره سنجش از دور، قابلیت تصویربرداری با دقت یک متر را دارد و مالکیت آن در اختیار سازمان فضایی ایران است. مرکز کنترل عملیات ماهواره، ارسال فرامین و ایستگاه‌های اخذ داده‌های ماهواره در خاک ایران و تحت مدیریت محققان ایرانی قرار دارد. قرارداد ماهواره خیام در دولت گذشته و در دوران برجام و با اشکالات حقوقی و فنی زیادی منعقد شد و راه به جایی نبرد. طی ۱۱ ماه گذشته به همت سازمان فضایی اقدامات زیادی صورت گرفت تا در نهایت خیام ایرانی راهی فضا شد.

در سال‌های اخیر ایران توانایی طراحی و ساخت ماهواره‌های سنجشی با دقت تصویربرداری تا ۱۰ متر را پیدا کرد. سال گذشته هم با پرتاب ماهواره نور ۲ با ماهواره‌بر قاصد، فناوری ارسال ماهواره‌های زیر۵۰کیلوگرم به مدار۵۰۰ کیلومتری کاملاً بومی شد.

قرارداد حقوقی عجیب خیام
با همت محققان و مهندسان ایرانی تا پایان امسال توانمندی تزریق ماهواره‌های تا ۱۰۰ کیلوگرم به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین تثبیت خواهد شد. در همین راستا روز گذشته با توجه به وزن بیش از نیم تنی ماهواره خیام و نیز درصد بسیار بالای موفقیت پرتابگر سایوز، پرتاب ماهواره خیام به کشور روسیه واگذار شد؛ اقدامی که همکاری با غول فضایی جهان در اوج تحریم‌ها را هم کلید زده‌است. ماهواره خیام ۱۰ صبح دیروز از ایستگاه فضایی بایکونور قزاقستان به مدار ۵۰۰کیلومتری پرتاب شد.

سیگنال‌های ارسالی آن هم در پایگاه فضایی ماهدشت قابل دریافت و مشاهده هستند. قرارداد ماهواره خیام سال ۹۶ با اشکالات حقوقی و فنی زیادی منعقد شد. به طور مثال اختیار تمدید ضمانتنامه بانکی انجام تعهدات به پیمانکار واگذار شده‌بود! مکانیزم شفافی هم برای بازگرداندن ماهواره به کارفرما (ایران) در صورت موفقیت آمیز نبودن پرتاب ماهواره پیش‌بینی نشده‌بود! این مشکلات و نواقص موجب شد پرتاب ماهواره در مهلت مشخص انجام نشود. در دولت سیزدهم، وزیر ارتباطات به سرانجام رساندن پروژه ماهواره خیام را به عنوان یک مأموریت ویژه به سازمان فضایی واگذار کرد.

تلاش امریکایی‌ها برای زمینگیر کردن خیام
طی ۱۱ ماه گذشته اقدامات حقوقی و فنی بسیار سنگینی از سوی سازمان فضایی با استفاده از ظرفیت کارشناسان و متخصصان داخل سازمان برای احیای این پروژه بر زمین مانده انجام شده‌است.

در نتیجه این پیگیری‌های فشرده، قرارداد جدیدی منعقد شد و در آن تمامی نکات مورد نظر ایران که در قرارداد اولیه لحاظ نشده بود، در متن قرارداد جدید گنجانده شده و به امضای طرفین رسید. طبق قرارداد جدید کشور روسیه متعهد به پرتاب ماهواره در تاریخ مشخص و با ماهواره‌بر سایوز شد. جالب اینکه ماهواره خیام آن‌قدر دارای اهمیت است که موضوع مذاکره مستقیم و حضوری دو رئیس جمهور آمریکا و روسیه هم بوده‌است.

ماهواره خیام یک ماهواره سنجش از دور با قابلیت تصویربرداری با دقت یک متر و تحت مالکیت سازمان فضایی ایران است. افزایش بهره‌وری در حوزه کشاورزی، پایش دقیق منابع آبی کشور، مدیریت مخاطرات طبیعی، نظارت بر تغییرات کاربری، ساخت و ساز‌های غیر‌مجاز و مقابله با جنگل‌خواری، پایش مخاطرات زیست‌محیطی، پایش معادن و اکتشافات معدنی، پایش مرز‌های کشور تنها اندکی از کاربرد‌های غیرنظامی ماهواره خیام است.

زیرساخت‌های لازم جهت کنترل و بهره‌برداری از این ماهواره در پایگاه‌های فضایی متعلق به وزارت ارتباطات تعبیه شده‌است. از لحظه پرتاب هم داده‌های فضایی حاصل از فعالیت این ماهواره تنها در اختیار ایران قرار دارد. تا انتهای دولت سیزدهم هم امکان دستیابی به مدار ۵۰۰ برای اوزان تا ۵۰۰ کیلوگرم محقق خواهد شد. پرتاب خیام با توجه به وزن ماهواره و قابلیت اطمینان پرتابگر سایوز به روس‌ها واگذار شده و در آینده نزدیک این مهم توسط پرتابگر‌های داخلی انجام خواهد گرفت.

سنجش از دور با خیام
ماهواره خیام یک ماهواره سنجشی است که از آن برای ارتقا‌ی توانایی مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در حوزه‌های مختلف کشاورزی، منابع طبیعی، محیط‌زیست، منابع آبی، معادن و پایش مرزها و مدیریت حوادث غیرمترقبه استفاده می‌شود. این ماهواره پیشرفته تحت کنترل و مدیریت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان فضایی ایران است./روزنامه جوان

تحت ‌نظر ایران

پرتاب ماهواره خیام به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین دست تهران را برای گسترش فعالیت‌های فضایی باز کرد ویژگی‌های غیرمحرمانه خیام هم امیدآفرین است.

سید مهدی طالبی، خبرنگار: صبح روز گذشته ماهواره سنجشی خیام توسط ماهواره‌بر مشهور سایوز به فضا پرتاب شد. این پرتاب راس ساعت 10:22 به وقت تهران انجام شد و 9 دقیقه پس از آن ماهواره به مدار خود تزریق شد.

ماهواره خیام ساخت روسیه بوده و از پایگاه «بایکونور» قزاقستان که تحت ‌اجاره مسکو است، به فضا پرتاب شد. روز گذشته به جز ماهواره تحت‌مالکیت ایران، 16 ماهواره کوچک دیگر در این پرتاب حضور داشتند که توسط چند دانشگاه برجسته، شرکت‌های تجاری و سازمان‌های غیرانتفاعی عمدتا روسی ساخته شده بودند.

چرا ماهواره خیام سفارش داده شد؟
وزن ماهواره خیام 600 کیلوگرم اعلام شده که قرار است در مدار 500 کیلومتری زمین فعالیت کند. گفته می‌شود دقت تصویر‌برداری این ماهواره حدود یک متر است. این درحالی است که ایران خود توانایی ساخت ماهواره‌هایی با وضوح تصویر پنج تا 10 متر را دارد. چنین قدرتی دست‌کم پنج تا 10 برابر از ماهواره خیام کمتر است.

هرچند این میزان از وضوح تصویر نیز می‌تواند موثر باشد اما با توجه به امتیازاتی که تفکیک‌پذیری بالاتر دراختیار ایران قرار می‌دهد، تهران برای خرید ماهواره‌ای پیشرفته از منابع خارجی اقدام کرده است.

در حوزه پرتاب ماهواره ایران هم‌اکنون قادر است ماهواره‌هایی با وزن حداکثر 50 کیلوگرم را به مدار 500 کیلومتری تزریق کند که 12 برابر کمتر از وزن ماهواره خیام است. از این‌رو تهران تا زمان رسیدن به توان لازم برای تزریق ماهواره‌های سنگین به مدارهای میانی، مجبور است از ظرفیت‌های در دسترس بازار جهانی استفاده کند.

تا پیش از این، ایران پرتاب‌هایی به مدار 500 کیلومتری داشته است اما این آزمایش‌ها تاکنون در تزریق ماهواره خود به مدار مزبور ناکام بوده‌اند. در این حوزه ماهواره‌بر ذوالجناح برای پرتاب محموله‌ای به وزن ۲۲۰ کیلوگرم و ماهواره‌بر سیمرغ برای پرتاب محموله‌‌ای با وزن 350 کیلوگرم در نظر گرفته شده‌اند. هرچند تست‌های نهایی این دو ماهواره‌بر موفقیت‌آمیز نبوده‌اند اما به نظر نمی‌رسد رفع‌اشکالات فنی آنها مدت‌زمان زیادی طول بکشد.

در همین راستا عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات می‌گوید ایران قصد دارد در سال جاری ماهواره‌ای 100 کیلوگرمی را در مدار 500 کیلومتری قرار دهد. این اظهارات نشان می‌دهد برنامه فضایی ایران که در دوسال اخیر شتاب بی‌نظیری به خود گرفته و در این مدت شاهد آزمایش‌های متعددی بوده است، همچنان در مسیر صعودی قرار دارد. بنابر گفته سردار امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، این نهاد قصد دارد در سال جاری ماهواره‌بر سنگین قائم را نیز آزمایش کند.

این ماهواره‌بر قادر است محموله‌هایی با وزن 700 کیلوگرم را به مدار 1000 کیلومتری زمین تزریق کند. با این حال پرتاب ماهواره‌بر قائم در سال جاری لزوما به معنای تلاش برای تزریق ماهواره در نخستین آزمایش عملی این موشک نیست. به نظر می‌رسد با توجه به رویه‌های معمول در آزمایش‌های فضایی، ماهواره‌بر قائم با پشت‌سر گذاشتن چند پرتاب، تا دست‌کم پنج‌سال آینده موفق به تزریق ماهواره‌های سنگین در مدار هزار کیلومتری شود.

ایران در هر دو حوزه ساخت ماهواره و ماهواره‌برها به‌شدت درحال تلاش است که حاصل آن در مدار قرارگرفتن دو ماهواره نظامی نور 1 و 2 به همراه در دست آزمایش قرارداشتن چند ماهواره‌بر است. با وجود این اما تهران با توجه به زمانبر بودن آزمایش‌های فضایی، قصد ندارد خود را در انتظار موفقیت برنامه داخلی‌اش محدود سازد. بر همین اساس سفارش از روسیه می‌تواند تا زمان دستیابی ایران به فناوری‌های بالاتر، نیازهای ایران را با کیفیت بهتری تامین کند.

چرا سفارش فضایی به روسیه داده شد؟
در بازار جهانی کشورهای زیادی قادر به ساخت ماهواره‌های پیشرفته و پرتاب کم‌هزینه و مطمئن آنها نیستند. در این میان در حوزه پرتاب ماهواره پنج کشور روسیه، چین، ژاپن، فرانسه و آمریکا حضوری قدرتمند در بازار جهانی دارند. البته در حوزه ساخت ماهواره، تعداد کشورهای توانمند بیشتر می‌شود اما برخی از آنها در بازار پرتاب ماهواره حضوری ندارند.

کشوری مانند ایتالیا در این دسته قرار دارد و با وجود توانایی بالا در ساخت ماهواره‌های تجاری اما در بازار پرتاب تجاری آنها حضور چندانی ندارد. همچنین از میان کشورهای پرتاب‌کننده ماهواره نیز کشوری مانند هند ظرفیت و تخصص کافی در ساخت ماهواره‌های پیشرفته را ندارد.

در تمام توضیحات بالا باید توجه داشت این موضوعات نه در حوزه توانایی ذاتی کشورها بلکه در حوزه تجاری صادق هستند. به‌عنوان مثال شاید هند توانایی ساخت ماهواره‌های پیشرفته ازجمله ماهواره‌های جاسوسی و سنجشی را داشته باشد اما به‌دلیل دراختیار نداشتن تمام زنجیره ساخت و بهره‌گیری از قطعات خارجی در ساخت ماهواره‌هایش، قادر نباشد آنها را در بازارهای جهانی برای فروش ارائه کند.

با توجه به توضیحات بالا از بازار تجارت فضایی، باید به بررسی خرید خیام از روسیه پرداخت. از میان کشورهای پرتاب‌کننده ماهواره، آمریکا، ژاپن، فرانسه و هند به دلیل حضور در جبهه غربی و اعمال کامل تحریم‌ها علیه ایران به‌هیچ‌وجه حاضر به ارائه خدمات فضایی به تهران نیستند. در این میان چین نیز نگرانی‌هایی دارد که باعث می‌شود ایران در این حوزه تنها قادر به کار با روسیه باشد.

در حوزه ساخت نیز کشورهای سازنده اغلب در جبهه غربی قرار دارند و چین نیز همانند حوزه پرتاب، در حوزه فروش ماهواره به ایران دچار محافظه‌کاری است. از این‌رو روسیه در چنین زمینه‌ای نیز تنها گزینه موجود به‌شمار می‌رود.

خیام چه امکاناتی دراختیار ایران قرار می‌دهد؟
ماهواره خیام با لنزهای قدرتمند خود که همانند یک تلسکوپ زمین را می‌کاود، می‌تواند با تبدیل‌شدن به چشم بینای ایران، ظرفیت‌های گسترده‌ای را در برابر کشور بگشاید. ماهواره خیام دارای دو کارکرد در حوزه‌های «غیرنظامی» و «نظامی» است. در حوزه غیرنظامی نیز این کارکردها قابل تقسیم به دو عرصه «مدیریت منابع کشور» و همچنین «حوادث غیرمترقبه» هستند. در عرصه مدیریت منابع کشور، خیام می‌تواند به آمایش زمین‌های کشاورزی، منابع آب و همچنین جمعیت کشور کمک کند.

در عرصه حوادث غیرمترقبه نیز این ماهواره قادر است در پیش‌بینی سیل به کار آمده و در زمان پس از وقوع سیل و زلزله با تصویر‌برداری از حجم خسارت‌ها، به کاراتر ساختن اقدامات در دست انجام مانند جست‌وجو و نجات، اسکان موقت آسیب‌دیدگان در نقطه‌ای امن و همچنین تقسیم مناسب گروه‌ها و تجهیزات کمک کند.

در دومین حوزه کاری که مربوط به امور نظامی است، خیام می‌تواند کارکردهایی در عرصه «داخلی» و همچنین «خارجی» داشته باشد. در عرصه داخلی این ماهواره می‌تواند در نظارت بر مرزها، طراحی استحکامات دفاع سرزمینی و شناسایی نقاط خطرخیز در زمینه نفوذ قاچاقچیان و گروه‌های مسلح مفید باشد.

در عرصه خارجی نیز تصویربرداری‌های خیام می‌تواند به تهیه نقشه از عوارض زمینی مابین محل شلیک موشک‌های کروز و پهپادهای انتحاری منجر شود. این تسلیحات برای شناسایی نشدن توسط رادارهای دشمن در نزدیک زمین پرواز کرده و معمولا از عوارض زمینی برای پنهان شدن استفاده می‌کنند اما این نوع از پرواز می‌تواند برای آنان خطرساز بوده و به برخوردشان با عوارض زمینی منتهی شود. از این‌رو تهیه نقشه از مسیر پروازی آنها تا محل هدف می‌تواند از خطرات پیش‌روی‌شان بکاهد.

یک ماهواره با قدرت تصویر‌برداری بالا ضمن کمک به نقشه‌برداری زمین، می‌تواند برای نظارت بر پایگاه‌های نظامی دشمن و حتی کشف آنها مورد استفاده قرار گیرد. تصویر‌برداری از پایگاه‌های دشمن می‌تواند درصورت حمله به آنها موثر واقع شود زیرا در این تصاویر نقاط قوت و ضعف پدافندی چنین پایگاه‌هایی مشخص شده و نقاط حساس آن نیز تعیین می‌شوند.

صرفه اقتصادی ماهواره خیام چیست؟
استفاده از ماهواره پیشرفته خیام، با در نظر گرفتن امکانات گسترده‌ای که در اختیار ایران قرار می‌دهد، به جز حوزه کیفی در زمینه اقتصادی نیز صرفه‌جویی‌هایی دارد. بهره‌گیری از ماهواره خیام نیاز به استفاده از دیگر تجهیزات جمع‌آوری اطلاعات را به‌شدت کاهش می‌دهد. این کاهش نیاز در یک زمینه منجر به استفاده از هواگردهای کمتری برای تصویر‌برداری می‌شود.

اگر در ماموریت‌ها قرار باشد از پهپاد استفاده شود، درصورت نظامی بودن ماموریت‌شان خطر از دست رفتن این هواگردها نیز وجود دارد، درحالی که ماهواره به آسانی قابل هدف‌گیری نیست. بهره‌گیری از ماهواره‌ها همچنین نیاز به نیروی انسانی و تجهیزات زمینی را کاهش داده و ضمن کاستن از هزینه تهیه تصاویر، بر سرعت کسب اطلاعات نیز می‌افزاید./فرهیختگان

همکاری فضایی ایران و روسیه رصد زمین با دقت یک متر

ماهواره ایرانی خیام صبح دیروز از مقر فضایی بایکونور در قزاقستان با موفقیت به فضا پرتاب شد. این ماهواره با وزن ۶۰۰ کیلوگرم توسط ماهواره‌بر سایوز روسی به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین پرتاب شد. عمر عملیاتی این ماهواره ۵ سال اعلام شده است. براساس اعلام سازمان فضایی ایران، ساعاتی پس از پرتاب این ماهواره ایرانی اولین داده تله متری در ایستگاه‌های زمینی ماهواره خیام در پایگاه‌های سازمان فضایی ایران در ماهدشت دریافت شد.

علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت در حساب کاربری خود در توئیتر با اشاره به پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره خیام، نوشت: فضا در تسخیر دانش ایرانی؛ ماهواره خیام با دقت تصویربرداری یک متر با همکاری روسیه به فضا پرتاب شد.

مأموریت ماهواره خیام چیست؟
ماهواره خیام یک ماهواره سنجش از دور است که تمامی فرامین مربوط به کنترل و بهره‌برداری از این ماهواره از روز اول و بلافاصله پس از پرتاب توسط کارشناسان ایرانی مستقر در پایگاه‌های فضایی متعلق به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در خاک جمهوری اسلام ایران انجام و صادر خواهد شد.

مرکز کنترل عملیات ماهواره، ارسال فرامین و ایستگاه‌های اخذ داده‌های ماهواره‌ای ماهواره خیام تنها در خاک جمهوری اسلامی ایران و تحت مدیریت سازمان فضایی ایران است و مهندسین و محققین ایرانی در آن مستقر هستند.

با توجه به فعالیت‌ها و اهداف صرفاً صلح‌آمیز و غیرنظامی سازمان فضایی ایران، تصاویر ماهواره خیام برای ارتقا توانایی مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در حوزه‌های مختلف کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست، منابع آبی، معادن و پایش مرزها، مدیریت حوادث غیرمترقبه و ... استفاده می‌شود و نیروهای دفاعی کشور برای رفع نیازهای خود مسیرهای اختصاصی و منحصر به فرد خود را به لحاظ فنی و راهبردی پیگیری می‌کنند.

ماهواره خیام چه ویژگی‌هایی دارد؟
ماهواره «خیام» یک ماهواره سنجش از دور با قابلیت تصویربرداری با دقت یک متر است. جمهوری اسلامی ایران هم‌اکنون توانایی طراحی و ساخت ماهواره‌های سنجشی با دقت تصویربرداری 5 تا 10 متر را دارد و حوزه فضایی کشور با عزم و اراده بسیار جدی در مسیر رسیدن به توانایی ساخت ماهواره‌های سنجشی با دقت‌های بهتر از یک متر قرار دارد و این مسیر با جدیت دنبال می‌شود.

برنامه توسعه ماهواره‌برهای بومی نیز در کشور، با یک برنامه مدون و از پیش تعریف‌شده و با تکیه بر فناوری‌های بومی با جدیت و قوت در دولت جدید در حال پیگیری است. ماهواره خیام، تحت حاکمیت و بهره‌برداری جمهوری اسلامی ایران قرار دارد، از ایستگاه‌های زمینی در خاک جمهوری اسلامی ایران هدایت و کنترل خواهد شد و اطلاعات و تصاویر ارسالی آن نیز در همین ایستگاه‌ها دریافت خواهد شد.

چرا ماهواره ایرانی خیام توسط روسیه پرتاب شد؟
یکی از سؤالاتی که درباره این ماهواره مطرح است این است که چرا ماهواره ایرانی خیام توسط روسیه پرتاب شد؟ ایران در سال گذشته با پرتاب ماهواره کاملا ایرانی «نور 2» با ماهواره‌بر بومی قاصد، در تزریق ماهواره‌های زیر پنجاه کیلوگرم به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین موفق عمل کرد و سپس در گام بعدی تزریق ماهواره‌های تا ۱۰۰ کیلوگرم به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین تا انتهای سال جاری هدف‌گذاری شد تا در ادامه کار، به امکان تزریق ماهواره‌های چندصد کیلوگرمی به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین تا پایان دولت سیزدهم برسیم.

بنابراین تجربه موفق ایران در این باره در زمینه ماهواره‌های زیر پنجاه کیلوگرم به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین بوده است و اکنون ماهواره خیام بیش از ۵۰۰ کیلوگرم وزن دارد.

همچنین بنابر اعلام سازمان فضایی ایرانی به دلیل درصد بسیار بالای موفقیت پرتابگر سایوز، پرتاب ماهواره خیام به کشور روسیه واگذار شده است. لازم به ذکر است با توجه به ضریب اطمینان بالای پرتابگر سایوز در پرتاب و در مدارگذاری ماهواره‌ها، بسیاری از کشورهای صاحب چرخه کامل فناوری فضایی که خود توانایی پرتاب ماهواره را دارند نیز از پرتابگرهای روسی استفاده می‌کنند.

«سایوز» حامل ماهواره‌های مخابراتی انگلیس، ژاپن کانادا و آلمان
پایگاه فضایی بایکونور با ده‌ها سکوی پرتاب، چندین مرکز کنترل، ساختمان مونتاژ، انبار نگهداری از قطعات، کارخانه‌های تولید سوخت‌های مایع یا جامد، شبکه توزیع برق، شبکه گسترده جاده‌ای و ریلی، مراکز ردیابی و ارتباط فضایی توسط شوروی سابق بنا نهاده شده و در ابتدا به‌منظور پشتیبانی از پرتاب موشک‌های قاره‌پیمای R۷ این کشور برنامه‌ریزی شد. امکانات و تجهیزات پیشرفته این پایگاه در طول سالیان دراز و با عبور از چندین دهه رشد، تکامل یافته و هنوز هم در دست توسعه است.

بایکونور در قزاقستان واقع شده، اما منطقه‌ای در قلمرو روسیه است. دولت‌های قزاقستان و روسیه با یکدیگر در زمینه نگهداری و عملیات‌های این منطقه همکاری می‌کنند و روسیه سالانه حداقل 115 میلیون دلار برای اجاره زمین پرداخت می‌کند.

اما این تنها کشور ما نیست که برای پرتاب ماهواره از ماهواره‌بر سایوز استفاده می‌کند. به دلیل درصد بسیار بالای موفقیت پرتابگر سایوز، پرتاب ماهواره خیام به کشور روسیه واگذار شده است. لازم به ذکر است با توجه به ضریب اطمینان بالای این پرتابگر در پرتاب و در مدارگذاری ماهواره‌ها، بسیاری از کشورهای صاحب چرخه کامل فناوری فضایی که خود توانایی پرتاب ماهواره را دارند نیز از پرتابگرهای روسی استفاده می‌کنند.

مارس سال گذشته روسیه 38 ماهواره خارجی را پس از پرتاب موفقیت‌آمیز از فضانوردی بایکونور در قزاقستان در مدار قرار داد. خبرگزاری AFP فرانسه با پوشش این خبر اعلام کرد که این موشک با موفقیت توانست 38 ماهواره از بیش از 12 کشور از جمله کره جنوبی، ژاپن، کانادا، عربستان سعودی، آلمان، ایتالیا و برزیل را در مدار قرار بدهد. همچنین ماهواره Challenge-1، اولین ماهواره ساخت تونس که توسط گروه مخابراتی Telnet ساخته شده بود نیز در این پرتاب قرار داشت.

علاوه‌بر این بریتانیا نیز برای فرستادن ماهواره‌های مخابراتی به منظور پوشش اینترنت در جهان از همین موشک استفاده کرده است. فوریه سال جاری بود که آژانس فضایی روسکوسموس مسکو اعلام کرد موشک سایوز روسی روز پنجشنبه 34 ماهواره را برای اپراتور بریتانیایی OneWeb به فضا پرتاب کرد که هدف آن ارائه اینترنت پهن باند در همه جای جهان است. پایگاه خبری فیز در این باره نوشت: این شرکت بریتانیایی قصد دارد تا سال آینده خدمات اینترنتی تجاری جهانی خود را با پشتیبانی حدود 650 ماهواره عملیاتی کند.

مارس سال گذشته نیز دوباره یک موشک سایوز توانست با موفقیت 36 ماهواره وان وب به مدار زمین بفرستد. اسپیس درباره این پرتاب نوشت که این پنجمین راه‌اندازی کلی OneWeb بود.

همکاری مشترک ایران و روسیه در فضا
به دنبال پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره ایرانی «خیام » در صبح روز سه شنبه از ایستگاه فضایی «بایکونور» در قزاقستان، رئیس‌شرکت فضایی روسیه این رویداد را «نقطه عطف مهم» برشمرد. «یوری بوریسف» رئیس‌«روسکوسموس» شرکت فضایی دولتی روسیه، پرتاب این ماهواره را به عنوان یک «نقطه عطف مهم» در همکاری بین مسکو و تهران ستود. وی افزود: «روسیه امروز مانند همیشه آماده همکاری در زمینه اکتشافات فضایی با همه کشورهای ذی‌نفع و شرکاست.»

عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات کشورمان نیز که در کشور قزاقستان به‌سرمی‌برد، در این باره گفت: این آغاز یک همکاری راهبردی بین ایران و روسیه در حوزه فضایی است، البته این همکاری چند سالی به‌طول انجامیده است اما در دولت سیزدهم با تلاش و مجاهدت همکارانم در وزارت ارتباطات و وزارت امور خارجه این مهم به ثمر نشست.

وی تأکید کرد: این ماهواره برای تأمین داده‌های فضایی مورد نیاز کشور، گام بسیار بلندی است و می‌توانیم از تصاویر آن با دقت بسیار بالا برای ارتقای کاربردهای فضایی کشور در حوزه‌های محیط زیست و کشاورزی استفاده کنیم.

زارع‌پور خاطرنشان کرد: ما کنار همکاری‌های راهبردی با کشورهای صاحب‌نام در صنعت فضایی دنیا مانند روسیه، توسعه فناوری بومی فضایی را در دستور کار داریم و تا پایان سال جاری به هدف قرار دادن ماهواره سنجشی در مدار 500کیلومتری فضایی دست خواهیم یافت.

بازتاب وسیع پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره ایرانی به فضا در رسانه‌های جهان
پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره بومی «خیام» و پیشرفت‌های جمهوری اسلامی ایران در این زمینه مورد توجه رسانه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی قرار گرفت. «خبرگزاری فرانسه» با ذکر جزئیات این رویداد نوشت، ایران اولین ماهواره نظامی خود را در‌آوریل ۲۰۲۰ با موفقیت در مدار قرار داد که با انتقاد شدید ایالات متحده مواجه شد.

روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست» نیز روزهای گذشته گزارش داد که مقامات ایالات متحده از همکاری فضایی نوپا بین روسیه و ایران نگران هستند. ژاکوب پل، ستون نویس روزنامه انگلیسی اکسپرس معتقد است پس از پرتاب ماهواره خیام از بایکانور به مدار زمین که توسط متخصصان روسی به سفارش ایران انجام می‌شود، روابط بین مسکو و تهران به طور جدی تقویت خواهد شد؛ او ادعا کرد این همکاری «وحشتناک» بوده و انگلیس را ترسانده است.

براساس این گزارش با توجه به افزایش قدرت نظامی ایران هرگونه همکاری فضایی میان تهران و مسکو برای رژیم صهیونیستی و آمریکا نیز به شدت نگران‌کننده است. پیش از این، روسکوسموس گزارش داده بود که موشک سایوز در ۹ اوت (۱۸ مرداد)، ماهواره سنجش از دور خیام را از پایگاه بایکانور که توسط شرکت‌های روسی به سفارش ایران ایجاد شده است، به مدار خواهد فرستاد.

شبکه تلویزیونی المنار لبنان با پخش پرتاب ماهواره خیام به فضا اعلام کرد که موشک روسی سایوز این ماهواره را در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار داد. به گفته این شبکه، عمر کاری این ماهواره پنج سال و برای بهبود توان ایران در مدیریت و برنامه‌ریزی در زمینه‌های کشاورزی و محیط زیستی و نظارت بر مرزها به کار گرفته خواهد شد.

شبکه تلویزیونی العربی نیز در گزارشی اعلام کرد که یک موشک سایوز ماهواره ایرانی خیام را از پایگاه بایکونور به فضا پرتاب کرد. این شبکه افزود: نام این ماهواره از نام دانشمند و شاعر ایرانی سده‌های ۱۱ و ۱۲ گرفته شده است و بنا بر اعلام ایران، هدف از آن نظارت بر مرزها و بهبود تولیدات کشاورزی و نظارت بر منابع آبی و مدیریت خطرات طبیعی است.

شبکه تلویزیونی المسیره یمن نیز با پخش تصاویر پرتاب ماهواره به نقل از مقامات ایرانی اعلام کرد که این پرتاب گامی بسیار بزرگ در زمینه داده‌های فضایی برای کشور به شمار می‌رود.

پرتاب ماهواره خیام در شبکه تلویزیونی الجزیره قطر نیز بازتاب داشت و این شبکه با اشاره به ویژگی‌ها و اهداف ارسال آن به فضا اعلام کرد: اعلام پرتاب این ماهواره بعد از سفر رئیس‌جمهوری روسیه به ایران در ۱۹ ماه ژوئیه و دیدار وی با مقامات بلندپایه ایرانی صورت گرفت. به گفته این شبکه، ایران پیش از این ماهوارهایی را به طور مستقیم از خاک خود به فضا پرتاب کرد که آخرین آن ماهواره نور۲ در ماه مارس سال ۲۰۲۲ بود.

شبکه العین امارات دیروز (سه شنبه) در این‌باره گزارش داد که موشک «سایوز» روسی حامل ماهواره ایرانی «خیام» پس از بلند شدن از ایستگاه بایکونور قزاقستان ماهواره ایرانی را با موفقیت در مدار زمین قرار داد. این شبکه اماراتی با اشاره به اینکه این طرح با همکاری ایران و روسیه اجرایی شد، افزود: ایستگاه «بایکونور» در قزاقستان یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های پرتاب فضایی فعال و رکورددار تعداد پرتاب‌های فضایی در جهان است که سال‌ها قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی محل پرتاب موشک‌های فضایی مسکو بود.

شبکه العین امارات اضافه کرد: سازمان فضایی ایران یکشنبه گذشته گزارش‌هایی مبنی بر تلاش روسیه برای استفاده از ماهواره ایرانی «خیام» جهت استفاده از مقاصد نظامی روسیه در اوکراین را تکذیب کرد و آن را «شایعه» دانست.

شبکه «i۲۴» رژیم اسرائیل نیز با اشاره به پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره ایرانی «خیام» گزارش داد که روسیه موشکی که بر روی آن ماهواره ایرانی خیام قرار داشت را به فضا پرتاب کرد و با موفقیت این ماهواره ایرانی را به فضا برد.

این شبکه صهیونیستی در ادامه همانند گذشته این بار نیز دست به تشویش افکار عمومی در قبال موفقیت‌های علمی جمهوری اسلامی ایران زد و ادعای هفته گذشته روزنامه «واشنگتن پست» را تکرار کرد و افزود: در حالی که بیم آن می‌رود این ماهواره نه تنها به روسیه در جنگ اوکراین کمک کند بلکه توانایی‌های بی‌سابقه‌ای در زمینه نظارت بر اهداف نظامی در اسرائیل و خاورمیانه در اختیار ایران قرار دهد.

شبکه «i۲۴» رژیم اسرائیل در ادامه افزود: ایران اتهامات مربوط به اینکه مسکو ممکن است از این ماهواره برای تقویت قابلیت‌های اطلاعاتی خود در جنگ علیه اوکراین استفاده کند را رد کرده و گفته است که کنترل کاملی بر آن خواهد داشت و از روز اول آن را به کار خواهد گرفت.

همچنین پایگاه خبری «ارم نیوز» امارات پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره خیام ایران را بازتاب داد و افزود: ایران ماهواره خیام خود را با همکاری روسیه پرتاب کرد. این پایگاه خبری اضافه کرد که «خیام» جدیدترین و پیشرفته‌ترین ماهواره خانواده ماهواره‌های ایرانی است که با پرتاب به فضا همانند ماهواره‌های قبلی امید، سینا، مصباح و نور در مدار زمین قرار گرفت.

شبکه «تی‌آر‌تی» ترکیه نیز گزارش داد که در بحبوحه ترس غرب مبنی بر کمک ماهواره ایرانی خیام به روسیه در جنگ علیه اوکراین و همچنین ارائه قابلیت‌هایی به ایران برای نظارت بر پایگاههای نظامی منطقه، موشک روسی «سایوز»، ماهواره ایرانی «خیام» را از پایگاه فضایی «بایکونور کوزمودروم» مقر پرتاب‌های فضایی روسیه در جنوب قزاقستان، پرتاب کرد.

این شبکه خبری ترکیه افزود: در حالی که مسکو و تهران به دنبال ایجاد روابط نزدیکتر در مواجهه با تحریم‌های غرب هستند، یک موشک روسی با موفقیت یک ماهواره ایرانی را به فضا پرتاب کرد.
«تی آر تی» اضافه کرد که آژانس فضایی روسیه (روسکوزموس) فیلم پرتاب این ماهواره را در یوتیوب قرار داد و آن را منتشر کرد.

ایران هسته‌اى و فضایى، رژیم تحریم را شکسته است
انتشار خبر غرورآفرین پرتاب ماهواره ایرانی خیام بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی به همراه داشته و کاربران واکنش‌های فراوانی نسبت به آن نشان داده‌اند. یکی از کاربران با هشتگ ایران قوی و ماهواره خیام نوشت: پیامبر مهربان ما 1400 سال قبل فرمود دانش اگر در ثریا باشد مردمانی از سرزمین پارس بدان دست خواهند یافت.

یکی دیگر از کاربران در صفحه خود در توئیتر نوشت: به خاطر لجاجت و قبیله‌گرایی سیاسی میگفتند باید برجام و FATF امضا شود تا حتی مشکل آب خوردن مردم حل شود، چه برسد به تعامل با سایر کشورها.(هرچند برجام را هم امضا کردند و نتیجه آن هیچ شد)‌، اما امروز بدون برجام و FATF ایران ماهواره خیام را آنهم از طریق خاک یک کشور دیگر به فضا فرستاد.

کاربری دیگری نوشت: چند وقت پیش امارات یک ماهواره غیر بومی را با ماهواره بر خارجی در خاک فرانسه به فضا پرتاب کرد و 2 دقیقه بعد سقوط کرد اما در رسانه‌ها تیتر زدند امارات فضایی شد. در ایران پس از فضایی شدن امید و نور بومی و امروز خیام با پرتاب موفق سایوز روسی حرف از استعمار میزنن. یک فریم از جنگ روایت‌ها.

همچنین کاربر دیگری در صفحه خود در شبکه اجتماعی توئیتر نوشت: قرار گرفتن ماهواره خیام در مدار 500 کیلومتری زمین و بهره‌برداری از این ماهواره توسط دانشمندان فضایی ایرانی از یک سو قدم بزرگی در حوزه صنعت فضایی کشور و از سوی دیگر پرتاب آن توسط موشک سایوز روسی نشانه همکاری نزدیک بین ایران و روسیه بود. ایران هسته‌ای و فضایی رژیم تحریم را شکسته است./کیهان

وحشت به جان صهیونیست‌ها

اگر تا دیروز قدرت موشکی و نظامی ایران در حوزه‌هایی مثل قدرت پهپادی کابوس صهیونیست‌ها شده بود، امروز قدرت فضایی و ماهواره‌ای جمهوری اسلامی ایران نیز به لیست عوامل هراس اسرائیل اضافه شده است.

ماهواره ایرانی خیام توسط ماهواره‌بر روسی سایوز از پایگاه بایکونور قزاقستان به فضا پرتاب شد و در مدار 500 کیلومتری زمین قرار گرفت.
خیام، یک ماهواره ایرانی و تحت مالکیت جمهوری اسلامی ایران است که در مشارکت با روسیه به فضا پرتاب شد. از همین رو این ماهواره را باید نقطه عطفی در همکاری‌های متقابل ایران و روسیه دانست، چرا که چنین پروژه‌ای نوید همکاری‌های بیشتر ۲ کشور در سطوح بالاتر و مهم‌تر را می‌دهد. از همین رو رسانه‌های دنیا با اعلام خبر پرتاب خیام، به موضوع همکاری ایران و روسیه در این زمینه پرداختند. خبرگزاری رویترز در این رابطه نوشت همزمان با برنامه تهران و مسکو برای ایجاد روابط نزدیک‌تر در مواجهه با تحریم‌های غرب، یک ماهواره‌ ایرانی به صورت موفقیت‌آمیز توسط یک ماهواره‌بر روسیه به فضا پرتاب شد.

خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس نیز با اعلام خبر پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره خیام، در گزارشی نوشت: «اگر این ماهواره با موفقیت عمل کند، به ایران این توانایی را می‌دهد که دشمن خود اسرائیل و کشورهای خاورمیانه را زیر نظر بگیرد».

همچنین روزنامه واشنگتن‌پست در روزهای گذشته با اعلام اینکه آمریکا از همکاری ایران و روسیه در پرتاب ماهواره خیام نگران است، نوشت: ایالات ‌متحده به خاطر قابلیت‌های بی‌سابقه‌ای که ماهواره خیام برای نظارت بر منطقه و سرزمین‌های اشغالی به ایران می‌دهد نیز هراسان است.

پرتاب موفقیت‌آمیز خیام، همان‌طور که رسانه‌های آمریکایی خبر داده‌اند، باعث ایجاد ترس بین صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها شده است. در همین رابطه روزنامه صهیونیستی جروزالم‌پست در گزارشی با عنوان «ماهواره روسی- ایرانی می‌تواند به منافع اسرائیل و غرب آسیب برساند» به پرتاب ماهواره ایرانی توسط روسیه واکنش نشان داد و نوشت: «مقامات اسرائیلی نگران هستند که جدیدترین همکاری فضایی بین مسکو و تهران توانایی‌های ایران را برای پرتاب احتمالی موشک‌های بالستیک قاره‌پیما با کلاهک هسته‌ای در آینده و همچنین بهبود نظارت بر اهداف در اسرائیل و سراسر منطقه افزایش دهد».

جروزالم‌پست در ادامه گزارش خود آورده است: «یک نگرانی دیگر برای اسرائیل می‌تواند این باشد که در آینده ماهواره‌های ایرانی- روسی توانایی جاسوسان اسرائیل را برای نفوذ به مرزهای جمهوری اسلامی با عملیاتی که مانع پیشرفت هسته‌ای این کشور می‌شود، کاهش دهند».

اگر چه سازمان فضایی کشورمان چند روز پیش از پرتاب خیام، در اطلاعیه‌ای ضمن اشاره به اینکه این ماهواره کاربردی غیرنظامی خواهد داشت، اعلام کرده بود که خیام اهدافی از قبیل ارتقای بهره‌وری در حوزه کشاورزی، پایش دقیق منابع آبی کشور، مدیریت مخاطرات طبیعی، پایش تغییرات کاربری، ساخت و سازهای غیرمجاز و مقابله با جنگل‌خواری، پایش مخاطرات زیست‌محیطی، پایش معادن و اکتشافات معدنی و پایش مرزهای کشور خواهد داشت اما موضوعی که موجب هراس اسرائیلی‌ها و حتی آمریکا شده، توانایی خیام در تصویربرداری با وضوح یک متر است؛ موضوعی که تایمز اسرائیل نیز در گزارشی تحت عنوان «ماهواره جدید ایران چالش مهمی برای اسرائیل، ایالات متحده و متحدان ایجاد می‌کند» به آن پرداخته است.

این رسانه صهیونیستی در واکنش به پرتاب موفقیت‌آمیز خیام نوشت: کارشناسان هشدار داده‌اند که ماهواره جدید ایرانی دارای قابلیت‌های تجسسی است که به دلیل توانایی آن در نظارت بر مکان‌های حساس در اسرائیل و گرفتن تصاویر با وضوح بالا از اشیای روی زمین، مشکلی جدی برای اسرائیل ایجاد می‌کند.

در بخشی از گزارش تایمز اسرائیل آمده است: «تال اینبار» پژوهشگر ارشد در ائتلاف غیرحزبی حمایت از دفاع موشکی مستقر در ایالات متحده به نیویورک تایمز گفت: تا آنجا که به ایران ارتباط دارد، این یک پیشرفت واقعی است. برای نخستین بار ایران صاحب ماهواره‌ای با وضوح تصویر بالا می‌شود و از آن استفاده می‌کند، بسیار بهتر از آنچه تاکنون داشته‌اند.

این روزنامه صهیونیستی در ادامه به نقل از اینبار نوشته است: قابلیت‌های تصویربرداری این ماهواره چالش بزرگی را برای اسرائیل به وجود می‌آورد که خود مدت‌هاست از این فناوری استفاده می‌کند. به گفته این کارشناس: «از این پس، ایران می‌تواند اطلاعات بسیار دقیق‌تری را برای عملیات نظامی نیروهای خود و همچنین سازمان‌هایی که از آنها حمایت می‌کند جمع‌آوری کند. این کاهش قابل توجه شکاف فناوری بین ایران، اسرائیل و ایالات متحده است».

بنا به گزارش تایمز اسرائیل، ریچارد گلدبرگ تحلیلگر سابق ایران در شورای امنیت ملی دولت ترامپ که اکنون مشاور ارشد «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» اندیشکده مستقر در واشنگتن است، به واشنگتن‌پست گفت که ماهواره خیام یک خطر «روشن و فعلی» برای آمریکا و متحدانش است.

این روزنامه در ادامه آورده است: به گفته گلدبرگ، «از آنجا که ایران زرادخانه موشکی خود از موشک‌های کوتاه، متوسط تا برد بلندتر، در کنار قابلیت رو به رشد پهپاد خود در سراسر خاورمیانه را تکمیل می‌کند، توانایی همگام‌سازی این قابلیت‌ها با قابلیت‌های ماهواره‌ای و نظارت، تنها مرگ‌بارتر بودن تهدید ایران را افزایش می‌دهد».

واکنش آمریکا به پرتاب ماهواره خیام
پرتاب ماهواره خیام توسط ماهواره‌بر سایوز از پایگاه فضایی «بایکونور» واکنش وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا را نیز برانگیخته است. به گزارش فارس، خبرگزاری «آناتولی» ترکیه گزارش کرد، در حالی که مسکو یک ماهواره ایرانی را در مدار قرار داد، وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا گفت همکاری رو به رشد روسیه با ایران یک خطر بزرگ برای جامعه بین‌المللی محسوب می‌شود. طبق این گزارش، یکی از سخنگویان وزارت خارجه آمریکا به خبرگزاری آناتولی اظهار کرد: که ایالات متحده از اقدام روسیه در پرتاب یک ماهواره با قابلیت چشمگیر جاسوسی از جانب ایران آگاه است.

وزیر ارتباطات: ماهواره‌بر جدید در روزهای آینده پرتاب می‌شود
عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات در حاشیه جلسه روز گذشته هیات دولت، در جمع خبرنگاران اظهار کرد: ماهواره خیام با همکاری بین ایران و روسیه شکل گرفت و ساخت آن از حدود 5 سال قبل شروع شده بود و یک‌ سال هم بود آماده بود و ما در دولت سیزدهم با کار جهادی توانستیم با دیپلماسی فعال این را با ماهواره‌بر سایوز2 که برای اعزام فضانوردان هم مورد استفاده قرار می‌گیرد، پرتاب کنیم و تا الان ۴ بار سیگنال‌های آن در ماهدشت را دریافت کرده‌ایم؛ ماهواره با موفقیت پرتاب شد.

زارع‌پور گفت: هم‌اکنون امکان پرتاب ماهواره تا زیر 50 کیلوگرم و قرار دادن در مدار را داریم که آخرین آن ماهواره‌بر قاصد بود و در 3-2 هفته آینده ماهواره‌بر جدیدی تست می‌شود که می‌تواند ماهواره‌ای تا 100 کیلوگرم در مدار قرار دهد. هدف داریم تا پایان دولت ماهواره‌های بالای 500 کیلوگرم را با ماهواره‌بر ایرانی در مدار قرار دهیم که بتوانیم مانند خیام را با پرتابگر داخلی با موفقیت در مدار قرار دهیم./وطن امروز