تقابل‌ دشمنان اسلام با قرآن و مقدسات پس از انقلاب اسلامی بیشتر شده است

غربی ها یک مبانی برای خودشان آمدند درست کردند مثل فرض کنید سکولاریسم، اومانیسم، آزادی بیان و... خیلی محکم و جدی هم بر روی مبانی شان ماندند، با دنیا هم بر اساس همان مبانی شان تقابل می کنند. اگر ما هم مبانی مان برایمان روشن شود، آن مبانی را باید اجرا کنیم، نه از آن تندروی ها داشته باشیم نه هم خیلی عقب بمانیم که نتوانیم حرف خودمان را بزنیم.

باید مسلمانان مبانی خودشان را بتوانند به دنیا تفهیم کنند، همانطوری که شما آزادی بیان برای تان مقدس است - درست یا غلط - برای خودتان برای همجنس بازی یک مبنایی به عنوان بحث آزادی یا اومانیزم و... درست کردید، ما هم مبانی مان این است و خیلی جدی هم بر مبانی مان بمانیم و آن را برای دنیا تفهیم کنیم و بعد بگوییم اینها مقدسات ماست، اگر توهین شد به مقدسات مان، ما هم دفاع می کنیم.

منتهی آن دفاع، دفاع معقولی باید باشد و به روش درست باشد که خدای ناکرده تندروی ها و اختلافات را درست نکند. به نظر من ما هنوز نتوانستیم این مبانی را به دنیا تبیین کنیم، تفهیم کنیم و جا بیاندازیم. مبانی دینی ما، هم برای خود ما مسلمان ها و هم برای دنیا همچنان جا نیفتاده است و این یک نکته ای است که باید خیلی جدی پیگیری کنیم. 

کشورهای حوزه اسکاندیناوی اساساً خیلی کشورهای مطرحی نیستند و در معادلات جهانی نقش خیلی مهمی ندارند؛ اگر به طور مثال انگلیس یک چنین اقدامی را انجام دهد، طبیعتاً هزینه های زیادی برایش مترتب است، منافع زیادی در کشورهای عرب و در کشورهای مسلمان دارد، تعاملات سیاسی و غیره و زمانی که هزینه-فایده می کند، می بیند که برایش توجیه ندارد و خودش را وارد این معادلات نمی کند. سرویس های جاسوسی هم خیلی راحت تر در این کشورها می توانند فعالیت کنند، یک فردی که عراقی است را انتخاب کنند و وارد این بازی کنند و بازیچه خودشان قرار دهند.

بی شک هم اکنون رویکرد به اسلام، رویکرد به قرآن در حال ازدیاد است، غرب از این مفهوم و از این معنا می ترسد و تمایلی ندارد این اتفاق بیفتد. اما من احساس می کنم که یک مقدار بحث های سیاسی پشت سر این اتفاقات اخیر است، چه اتفاقاتی که در فلسطین همزمان با این قرآن سوزی افتاد که رویکردها را یک مقداری متوجه این اقدام کند، چه بحث هایی چون امتیازگیری های سیاسی، بحث های ناتو و غیره، به نوعی یک منشأهای این شکلی هم می تواند داشته باشد.

نقیب: در واقع ما هنوز قرآن را در کشور خودمان نتوانستیم به مردم خودمان بشناسانیم و حالا در عالم که جای خود دارد. یک سلسله مباحث ادامه دار می خواهیم یعنی قرآن یک چیزی نیست که حالا بگوییم در یک مقطعی یک قرآن سوزی اتفاق می افتد، یکی دو جلسه برگزار کنیم و بعد هم تمام شود. می توانید هم در رابطه با معارف قرآن، هم در رابطه با دیگر مباحث تخصصی و عمومی قرآن، سلسله مباحثی با کارشناسان مختلف به شکل ادامه دار برگزار کنید حتی می شود به شکل هفته ای باشد یا روزانه باشد، به شکلی که منِ علاقه مند بتوانم هر روز یک بحث قرآنی را ببینم. در واقع ما هنوز از لحاظ رسانه در رابطه با قرآن نتوانستیم کاری انجام دهیم.

یک نکته ای که خیلی وقت ها آن را مطرح می کنم این است که شیعه به جهت اینکه تلاشش این بوده از مظلومیت اهل بیت دفاع کند و باید هم می کرده و درست هم انجام داده است – نمی خواهم بگویم نباید این باشد - بیشتر سرمایه فکری و عقیدتی مان را به این سمت آوردیم و در واقع آن ثقل اکبر که قرآن است، کمتر در بین ما شیعیان مورد توجه قرار گرفته است. در بین اهل سنت این برعکس است، لذا نگاه می کنیم در فلان کشور این تعداد حافظ قرآن هست، اما در کشور ما نیست؛ در فلان کشور این تعداد قرآن چاپ می شود، ولی در کشور ما نیست؛

این تعداد جلسات قرآن در فلان کشور دارد برگزار می شود، ولی در کشور ما نیست. به نظر من مشکل ما به این قسمت کار برمی گردد، ما از مظلومیت اهل بیت می خواستیم دفاع کنیم و باید هم انجام می دادیم و درست هم انجام دادیم، آن کار درست بوده، سر جای خودش، ولی این قسمت را نباید فراموش کنیم یعنی باید بیاییم قرآن را هم به همان شکل گسترش دهیم. چگونه در کشور ما برای اربعین چنین حرکت عظیمی ایجاد می شود، باید برای قرآن هم این حرکت ایجاد شود.

در همین جریان قرآن سوزی در کشورهای دیگر چه حرکت هایی ایجاد شد، اما در کشور ما آن حساسیت به این جدی، مثل عراق، مثل پاکستان یا جاهای دیگر اتفاق نیفتاد، فقط بزرگانی موضع گرفتند یا بعضی گروه های سیاسی موضع گرفتند یا حوزه علمیه موضعی گرفته، اما آن حرکتی که باید در بین مردم ایجاد شود را در کشورمان نمی بینیم. این کار رسانه و سایت هایی چون راسخون است که این حرکت را ایجاد کند. 

نواب: در دو نگاه می شود که فکر کرد و تأمل کرد: یکی بحث پروداکتی است؛ در بحث پروداکت ما باید به سمت پلتفرم برویم که کاربر خودش فعال باشد به جای اینکه مصرف کننده باشد تا یک تعاملی در این میان شکل بگیرد. ما در حوزه برای فعالیت های اولیه خودمان، برای اعزام مبلغ مان، برای وجوهات خودمان، برای ارتباط مردم با روحانیت، برای مشاوره مردم با یک روحانی هنوز یک پلتفرم درخوری نداریم. امروز اگر من یک مسئله یا سؤال شرعی داشته باشم و بخواهم به یک روحانی متصل باشم، به راحتی این امکان پذیر نیست.

اگر بخواهم تاکسی بگیرم، سریع می توانم در پلتفرم یک تاکسی بگیرم اما اگر مثلاً یکی از بستگانم فوت کرده و یک روحانی و منبری می خواهم دعوت کنم، پلتفرمی در اختیار ندارم که بخواهم حتی در خود ایران با روحانیت تعامل کنم. این یک ضعفی است که ما در حوزه دینی در ایران داریم. فراتر از این مسئله در حوزه ارتباط مسلمان ها با قرآن پروداکت نداریم، چیزی که مأموریت اوقاف و سازمان های این چنینی است. جوانان قرآنی در سراسر جهان چه پلتفرمی دارند که با همدیگر بخواهند تعامل کنند؟

از سوی دیگر، بحث تولید محتواست؛ مجموعه راسخوان، مجموعه تبیان و مجموعه های مختلف دیگر در کشور زحمات زیادی کشیدند، اما حجم نیازی که در دنیا هست و حجم تولید محتوایی که باید بشود، خیلی بیش از اینها هست. بدنه حوزه علمیه باید با تولید محتوا درگیر شود و چه کسی این ظرفیت را دارد که بدنه حوزه علمیه را در تولید محتوای قرآنی درگیر کند، آموزش دهد، سازماندهی کند؟ این یکی از اقداماتی است که مجموعه راسخون می تواند انجام دهد.

بعضی وقت ها وقتی شما احساس می کنید در جامعه یک مطلبی پرنگ شده است مثلاً گرایش به فلان چیز، تولید محتوایی که در مورد آن مطلب صورت می گیرد، چندین برابر مسائل دیگر است؛ مثلاً پررنگ شدن اربعین به جهت انبوه محتوایی هست که تولید می شود و در شبکه های اجتماعی وایرال می شود ولی در جاهای دیگر مواجه هستیم که یک چنین اتفاقی در خصوص قرآن نمی افتد. بدنه حوزه متأسفانه هنوز با این مطالب درگیر نشده است نه با آن تولید محتوا، نه با آن پروداکت و نه با بحث هوش مصنوعی و پلتفرم ها؛ ما ناچاریم به این سمت برویم یعنی چیزی نیست که یک گزینه ترجیحی یا ایده آل برای ما باشد بلکه یک واجب ضروری هست که ما به این سمت برویم.

به بحث پروداکت جدی فکر کنید، ما نیاز به یک پروداکتی داریم که بتواند مقابل غرب بایستد اگرچه یک سری ها مخالفت کردند. ذائقه مخاطب در طول این سالیان همیشه در حالت تغییر بوده، اگر خاطرتان باشد یک زمانی نرم افزاری بود به نام یاهو مسنجر، بعدها شبکه های اجتماعی دیگر آمدند، بعدها یوتیوب، فیس بوک، بعد اینستاگرام بعد مثلاً تیک تاک؛ ذائقه مخاطب هر پنج سال تقریباً تغییر می کند، وقتی یک پلتفرم جدیدی می آید.

اگر ما در یکی از این تغییر دوره هایی که داریم وارد شویم و پروداکتی مطابق با ذائقه جهانی بیرون بدهیم و بتوانیم یک جایگاهی برای سخن گفتن با دنیا ایجاد کنیم، جایگاهی که ما در آن آزاد باشیم. ما در شبکه های اجتماعی آزاد نیستیم؛ در شبکه اجتماعی که شما نتوانید درباره حاج قاسم پست بگذارید که چند دقیقه بعد بسته می شود، طبیعتاً این شبکه اجتماعی آزادی نیست.

اگر بتوانیم روی یک شبکه اجتماعی یا پلتفرم کار کنیم، می شود امید داشت اتفاقی بیفتد وگرنه با این نگاه اگر پیش برویم و هوش مصنوعی را جدی نگیریم طبیعتاً یک صدای کوچکی، با یک فرقه کوچکی در دنیا می مانیم که کسی صدایمان را نمی شنود، با دنیا هم نمی توانیم تعامل کنیم و خیلی اتفاقات تلخی ممکن است بیفتد. 

ما خودمان در بخشی که الان در دانشگاه علوم قرآنی سر و کار داریم، یک دانشگاهی هستیم که بر اساس همین موقوفات قرآنی داریم اداره می شویم، ولی همیشه با مشکل مواجه هستیم، دلیلش هم این است که زیر یک درصد از موقوفات کشور ما مربوط به قرآن است و مابقی موقوفات مربوط به اهل بیت علیهم السلام خصوصاً حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام؛

ما یک بخشی را مطرح کرده ایم، به درستی هم مطرح کرده ایم، طبیعتاً مردم ما هم تابع بزرگان ما بودند دیگر، موقوفاتشان را به این سمت آوردند و همان یک درصد موقوفات قرآنی هم خیلی هایش مربوط به آموزش قرآن نیست؛ مثلاً شخصی وقفی کرده است که شب های جمعه بیایید سر قبر من قرآن بخوانید که برخی از آن یک درصد هم اینطوری است یا مثلاً وقف کرده است که درآمد این موقوفه صرف خواندن قرآن سر قبر پدر و مادرش شود.

اینکه برای آموزش قرآن وقف شود، برای کارهای قرآنی وقف شود یا برای حفظ قرآن، متأسفانه چنین مواردی نداریم یا خیلی کم است. یک اتفاقی که باید بیفتد، توجیه مردم است، همانطوری که ما یک دوره ای آمدیم، مردم را توجیه کردیم که برای این کارها بیایید وقف کنید، باید مردم را توجیه کنیم که اگر اهل بیت هستند به خاطر این است که قرآن هست که آن ثقل اکبر است بنابراین به قول یکی از دوستان اگر می خواهیم مردم را به وقف تشویق کنیم، بگوییم وقف قرآن و اهل بیت کنید؛ اگر وقف قرآن و اهل بیت شود، این اتفاق می افتد.

الان در کشوری مثل مصر، تمام مساجدشان یک قاری ثابت دارند و همیشه قرآن به شکل زنده پخش می شود، در کشور ما هنوز این اتفاق نیفتاده است یعنی هنوز آن اهمیت قرآن، جایگاه قرآن، آن کاری که قرآن انجام داده است را به مردم تفهیم نکرده ایم. در واقع ما یک جامعه قرآنی نداریم بلکه اجتماعات قرآنی داریم؛

جامعه یعنی گروهی از افراد که در یک هدف مشخص با همدیگر حرکت کنند. ما یک اجتماعات قرآنی داریم یا مسابقات قرآنی برگزار می شود و تمام! یک جمعی از قاری ها در جایی جمع می شوند و قرائت می کنند و تمام! اینکه ما یک جامعه قرآنی داشته باشیم که با یک هدف مشخصی حرکت کنیم و به یک هدفی برسیم، چنین چیزی نداریم. کما اینکه در جامعه روحانیت هم همین اتفاق افتاده است، اجتماعاتی داریم ولی هنوز یک جامعه ای که با آن به یک هدف مشخص بخواهیم برسیم هنور آن اتفاق نیفتاده است.

این موارد باید اتفاق بیفتد یعنی اگر بخواهیم تبلیغ کنیم سایت راسخون می تواند در این زمینه کمک کند، ما به عنوان دانشگاه قرآنی باید این کار را انجام دهیم تمام افرادی که دلشان برای کارهای قرآنی می سوزد باید بیایند و ورود کنند. دانشگاه هایی که مثلاً مربوط به مباحث هنری هستند، می شود در مباحث هنری قرآن را آورد و می شود کارهایی انجام داد که در بخش هنر، قرآن معرفی شود. من حتی با بعضی از این دوستانی که شاعر هستند صحبت کردم گفتم آیا شده است مثلاً شما یک شب شعر قرآنی راه اندازی کنید که مفاهیم قرآن را به شعر بیاورید؟

ما الان شعر آیینی داریم و افرادی داریم در بحث شعرهای آیینی کار می کنند ولی شعر قرآنی داریم؟ کسی که بگوییم این شاعر، یک شاعر قرآنی در کشور است. در بحث های هنری خیلی کار می توانیم انجام دهیم، در فضای رسانه باید کار انجام دهیم، سازمان اوقاف خیلی قدم ها می تواند بردارد. کسانی که می خواهند وقف کنند، وقف قرآن کنند.

در بحث حرکت تاریخ حرف های مختلفی زده شده است که محرک تاریخ چیست؟ بعضی ها گفتند محرک تاریخ اقتصاد است، بعضی ها گفتند عصبیت است، تعصب است، بعضی گفتند محرک تاریخ، سیاست است؛ حرف های مختلفی زده شده است، ما برداشتمان از این واژه «سنة الله» که در قرآن آمده است این است که محرک تاریخ، خداوند است یعنی حرکت تاریخ در اختیار خداونداست.

این حرکت تاریخی که دارد اتفاق می افتد، بر خلاف آن چیزی که بعضی گفته می شود حرکت تاریخ حرکت دورانی است که گاهی وقت ها می گویند تکرار می شود منظور این است که قوانین تاریخی تکرار می شود، مثل قضیه شرطیه است که اگر شرط اتفاق افتاد، جزا و جوابش هم خود به خود اتفاق می افتد. حالا می خواهد در زمان پیغمبر باشد، یا می خواهد در زمان ما باشد، هیچ تفاوتی ندارد؛ یعنی یک قوانینی هستند که اگر اتفاق افتاد، نتیجه اش این خواهد شد؛ می خواهد هر زمانی باشد، باشد. کما اینکه از پیامبر روایتی نقل شده است که آنچه در بنی اسراییل اتفاق افتاد، در قوم من اتفاق می افتد؛ طابق النّعل بالنّعل و القُذّة بالقُذّة؛ بنابراین وقتی می گوییم تاریخ تکرار می شود منظورمان همین است.

ما حرکت تاریخی را نه دورانی می دانیم نه دیالکتیکی، فنری، رفت و برگشتی که بعضی ها مثل کمونیست ها ظاهراً آن را مطرح کردند. حرکت تاریخ از نظر قرآن، یک حرکت مستقیم خطی است، یک سیر مستقیم خطی دارد «یَا أَیُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَىٰ رَبِّکَ کَدْحًا فَمُلَاقِیهِ» یعنی یک حرکتی اتفاق می افتد که البته ممکن است این حرکت یک مقداری نوساناتی داشته باشد یعنی این جاده ممکن است شیب داشته باشد، سر بالایی داشته باشد ولی حرکت، حرکت مستقیم است تا کجا برسد؟ تا برسد به خدا؛ یعنی این حرکت آغاز می شود به حکومت مهدوی که «أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ» این وعده الهی است، باید به اینجا برسیم و بعدش هم می رسیم به خدا! اگر حرکت تاریخ را در اختیار خدا دانستیم بنابراین این آتش سوزی ها و تمام آن حرکت هایی که در مسیر اسلام قرار می گیرد طبق دو آیه ای که مثال زدم سنت الهی هستند.

در سوره توبه می فرماید که «یُرِیدُونَ أَن یُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَیَأْبَى اللَّهُ إِلَّا أَن یُتِمَّ نُورَهُ وَلَوْ کَرِهَ الْکَافِرُونَ» بعد می فرماید «هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَدِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ» در سوره صف می فرماید «یُرِیدُونَ لِیُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ کَرِهَ الْکَافِرُونَ» اصلاً خداوند نورش را تمام کرده است یعنی کار خودش را انجام داده است این دو آیه، دوتا نکته دارد: یکی نوعِ تحقیر طرف مقابل است که تو فکر می کنی نور خدا مثل نور یک شمع است که می خواهی با فوت کردن خاموشش کنی؟

نور خداوند آنقدر عظیم است که تو نمی توانی این کار را انجام دهی؛ یک نکته ای هم که دارد این است چرا یک جا می فرماید «أَن یُطْفِئُوا» یک جا می فرماید «لِیُطْفِئُوا»؟ جناب علامه یک نکته ای را اشاره می کند در تفسیر المیزان، می فرماید آنجا که می فرماید «أَن یُطْفِئُوا» یعنی خود شخص دارد یک تلاشی می کند که خاموش کند در سوره صف که می فرماید «لِیُطْفِئُوا» یعنی اینها متوسل می شوند به اسباب مختلف برای اینکه نور خدا را خاموش کنند یعنی در نهایت هر کاری انجام می دهند تا نور خدا را خاموش کنند.

«وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ» این اراده خداوند، اراده تکوینی است نهایتاً هم چه اتفاقی می افتد؟ «لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ» قرار است این اتفاق بیفتد. چون قرار است این اتفاق «لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ» بیفتد، تمام تلاش ها روی این قرار می گیرد. آنهایی که دارند تلاش می کنند که حالا شاید برگردد به گسترش اسلام در کشورهای غربی، واقعیت این است یعنی الان آمارهایی که دارند خودشان ارائه می دهند می گویند تا سال 2050 تقریباً پنجاه درصد جمعیت اروپا مسلمان خواهد بود و این برایشان خطرناک است لذا تلاش ها می آید به این سمت که «یُرِیدُونَ لِیُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ» اما غافل از اینکه اراده خداوند حاکم بر همه اراده ها است و اراده تکوینی خداوند است و این اتفاق خواهد افتاد «لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ» و نهایتاً «أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ» و «وَنُرِیدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ».      

گزارش تصویری