فرمانده‌ای از نسل اول
چند هفته بعد از ترور سیدحسن نصرالله، دبیرکل شهید حزب‌الله لبنان که 30سال سکاندار مقاومت اسلامی در لبنان بود، شیخ نعیم قاسم، قائم‌مقام سیدحسن نصرالله به‌عنوان دبیرکل جدید انتخاب شد. انتخاب‌شدن شیخ نعیم قاسم یک پیام اساسی و مهم برای اسرائیلی‌ها داشت؛ این که نسل اولیه حزب‌الله لبنان کماکان در میدان نبرد و مقاومت است و ترورهای اسرائیل نمی‌تواند باعث ازبین‌رفتن این نسل مقاوم شود. به تعبیر رهبر معظم انقلاب؛ «حزب‌الله زنده و روینده است و نقش تاریخی خود را ایفا می‌کند.» شیخ نعیم قاسم هم کسی است که بیش از 3دهه قائم‌مقام دبیرکل حزب‌الله، از شهید موسوی تا شهید نصرالله بوده و کوله‌باری از تجربه در حوزه مقاومت دارد و به‌عنوان مرد فرهنگی و سیاسی مقاومت شناخته می‌شود.نعیم قاسم کیست؟
متولد 1953 در کفرفیلا، استان نبطیه در جنوب لبنانلیسانس و فوق‌لیسانس شیمی خود را به زبان فرانسه از دانشگاه لبنان دریافت کرد.
در کنار تحصیلات دانشگاهی در حوزه علمیه لبنان نیز دروس دینی را فراگرفت.
همزمان دروس عالی دینی و الهیات خود را نزد آیت‌الله محمدحسین فضل‌الله گذراند.
تأسیس اتحادیه دانشجویان مسلمان در لبنان.
کارهای فرهنگی شیخ نعیم قاسم چیست؟
شیخ نعیم قاسم یک نویسنده پرکار و فعال است که بیش از 12کتاب در موضوعات مذهبی و سیاسی منتشر کرده است.تالیف کتاب «حزب‌الله: روش‌شناسی، تجربه، آینده»
تالیف کتاب «جامعه مقاومت (اراده شهادت و صنعت پیروزی)»
نعیم قاسم کتابی تحت عنوان «الولی المجدد» درباره رهبر معظم انقلاب دارد که با عنوان «رهبر احیاگر» منتشر شده است.
در سال2005 قاسم کتابی تهیه و در آن تاریخ حزب‌الله را بازگو کرد و این کتاب به‌عنوان «نگاهی (نادر) از درون گروه» توصیف شد.
تا امروز چندین ترجمه از این کتاب منتشر شده و درمجموع به چند زبان عربی، انگلیسی، فارسی، فرانسوی، اندونزیایی، ترکی و اردو به چاپ رسیده است.
از شیخ نعیم قاسم به‌عنوان تاریخ شفاهی حزب‌الله لبنان یاد می‌شود.
شورای مرکزی حزب‌الله لبنان چگونه است؟
ساختار سازمانی حزب‌الله از زمان ظهور این گروه در سال1982 تکامل و گسترش یافته است.حزب‌الله 5شورای تخصصی زیرمجموعه از جمله اجرایی، قضایی، پارلمانی، سیاسی و جهادی دارد.
حزب‌الله از ابتدای تشکیل یک شورای مرکزی دارد که در این شورا دبیرکل، قائم‌مقام و روسای شوراهای تخصصی انتخاب می‌شوند.
مجلس شورا یا شورای مشورتی، مرجع عالی و مرکز تصمیم‌گیری حزب‌الله در سطح بالاست.
تصمیمات این مجلس که به اتفاق و با اکثریت آرا گرفته می‌شود، بعد از تصویب، لازم‌الاجراست.
تعداد اعضای شورای مرکزی ابتدا 9نفر بود و بعدها به 7نفر کاهش یافت و بعدتر یک نفر از شورای جهادی هم به شورا افزوده شد و تعدادشان به 8نفر افزایش یافت.
ورود نعیم قاسم به عرصه سیاسی لبنان
وی فعالیت سیاسی خود را در جنبش شیعی «امل» لبنان که در سال1974تأسیس شد، آغاز کرد.همراه با امام موسی صدر در تشکیلات حرکه المحرومان حضور داشت.
معاون فرهنگی جنبش امل در زمان امام موسی صدر و سیدالحسینی
عضو تشکیل‌دهنده حزب امل اسلامی
رئیس جمعیت آموزش دینی و اسلامی از سال۱۹۷۴ تا ۱۹۸۸
رئیس مدارس المصطفای جنبش امل
چگونه وارد حزب‌الله شد؟
شیخ نعیم قاسم و چند عضو دیگر از جنبش امل جدا شدند و امل اسلامی را تشکیل دادند.شیخ و افرادی مانند شهید عباس‌الموسوی، صبحی‌الطفیلی، محمد یزبک، ابراهیم امین السید و شهید سید حسن نصرالله حزب‌الله را تأسیس کردند.
شیخ قاسم در 22مه1991 در دومین کنفرانس حزب به‌عنوان معاون دبیرکل انتخاب شد و در زمان دبیرکل وقت شهید عباس الموسوی آغازبه‌کار کرد.
مسئولیت‌های نعیم قاسم در حزب‌الله چه بود؟
قائم‌مقامی دبیرکل حزباللهعضو شورای مجلس حزب‌الله لبنان
مسئول نظارت و هماهنگی حضور سیاسی حزب‌الله در انتخابات پارلمانی
مسئول بسیاری از مصاحبه‌ها و شرکت حزب‌الله در اجلاس‌های سیاسی و فرهنگی و بین‌المللی
او یکی از بنیانگذاران نهادها و جریان‌های فرهنگی اسلامی شیعی در لبنان به‌شمار می‌رود.
وی 3بار به عضویت مجلس شورای حزب‌الله انتخاب شد و مسئولیت بخش‌های مختلف ازجمله شورای اجرایی، فعالیت‌های آموزشی و غیره را بر عهده گرفت.
شیخ نعیم قاسم طی سال‌های گذشته مدیریت پرونده کاری پارلمانی بلوک «حزب‌الله» در پارلمان لبنان و کارهای دولتی و نهادی را بر عهده داشت.
اعضای شورای مرکزی حزب‌الله چه کسانی هستند؟
شهید نصرالله قبل از شهادت(دبیرکل)شیخ نعیم قاسم(قائم‌مقام قبلی و دبیرکل فعلی)
شهید صفی‌الدین قبل از شهادت(رئیس شورای اجرایی)
ابراهیم امین السید(رئیس شورای سیاسی)
شیخ محمد یزبک(رئیس شورای عقیدتی و قضایی)
حسین خلیل، (معاون سیاسی دبیرکل)
محمد رعد(رئیس فراکسیون الوفاء للمقاومه در مجلس لبنان)
فرمانده شورای نظامی حزب‌الله
مهم‌ترین نکات آخرین سخنرانی شیخ نعیم قاسم
ما با خطر خاورمیانه جدید به شیوه آمریکایی- صهیونیستی مواجه هستیم.هر نقطه از اراضی اشغالی را می‌توانیم هدف قرار دهیم و خودمان نقطه مناسب را انتخاب می‌کنیم.
ایران به‌خاطر آزادی فلسطین از فلسطینیان حمایت می‌کند.
اسرائیل برای جهان و منطقه یک تهدید به شمار می‌رود.
با شکست دشمن، آنها را از سرزمین‌مان ریشه‌کن خواهیم کرد.
تنها راه‌حل، توقف جنگ است و رژیم صهیونیستی اگر می‌خواهد ادامه بدهد ما هم ادامه می‌دهیم.
ارتش اسرائیل شکست خواهد خورد و حزب‌الله با وجود ترورها همچنان قدرتمند است. /همشهری
صالح بعد صالح
در این بیانیه برای شیخ نعیم قاسم آرزوی موفقیت در انجام ماموریت وی در رهبری حزب‌الله شده است. در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: با خداوند متعال، شهید سید حسن نصرالله و دیگر شهدا، مجاهد مقاومت اسلامی، ملت صبور و وفادار لبنان عهد می‌بندیم که برای تحقق آرمان‌های حزب‌الله و تحقق اهداف آن و برافراشته ماندن پرچم حزب‌الله تا تحقق پیروزی تلاش کنیم.
پس از رسانه‌ای شدن این خبر، محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی که ۲۱مهرماه برای حمایت از مقاومت به لبنان سفر کرده بود و سفرش هم بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های منطقه داشت در پیامی انتخاب او را تبریک گفت و تاکید کرد: به‌طور یقین عرصه‌های مقاومت و مبارزه با جبهه کفر و اقدامات ضدبشری رژیم صهیونیستی و متجاوز با حضور چهره‌های ممتاز جبهه مقاومت و رزمندگان سلحشور همچون جناب‌عالی، همواره تجلی پایداری و ایستادگی و نصرت و ظفر الهی خواهد بود و دشمنان کوردل بدانند با شهادت چهره‌های درخشان محور مقاومت هیچ خلل و خدشه‌ای در دل رزمندگان و اهداف مبارزه وارد نخواهد داشت.
خط و نشان شیخ برای صهیونیست‌ها
شیخ نعیم از زمانی که ردای مبارزه با دشمن صهیونی را بر تن کرده با صراحت با آنها سخن می‌گوید و همواره از مقاومت دفاع می‌کند. پس از شهادت سیدحسن نصرالله که امت اسلام و جبهه مقاومت عزادار بود، او مقابل دوربین قرار گرفت و با بیان قوی و صریح برای صهیونیست‌های تروریست خط و نشان کشید و با بیان اینکه کشتار و دیگر جنایات صهیونیست‌ها کوه‌ها را تکان می‌داد اما ما ادامه می‌دهیم و ثابت‌قدم هستیم، گفت: مسیر مقاومت ادامه دارد و حزب‌الله به اهداف و میدان جهاد خود ادامه می‌دهد. او به این نکته هم اشاره کرد که اگر اسرائیل تصمیم ورود زمینی دارد نیروهای مقاومت آماده مقابله با یورش زمینی هستند؛ آماده‌ایم و خودمان را تجهیز کرده‌ایم.پیام انتخاب دبیرکل حزب الله
اما سوال اساسی در مقطع فعلی این است که انتخاب جانشین سید حسن نصرالله چه پیام مهمی برای منطقه دارد؟ محمدعلی حسن‌نیا، کارشناس مسائل منطقه گفت: انتخاب شدن شیخ نعیم قاسم یک پیام اساسی و مهم برای اسرائیلی‌ها داشت و آن این بود که نسل اولیه حزب‌الله لبنان کماکان در میدان نبرد و مقاومت است و ترورهای اسرائیل نمی‌تواند باعث ازبین‌رفتن این نسل مقاوم شود. او به فعالیت‌های شیخ نعیم در جبهه مقاومت اشاره و اظهار کرد: او کسی است که بالغ بر بیش از سه دهه قائم‌مقام دبیرکل حزب‌الله از شهید موسوی تا شهید نصرالله بود و کوله‌باری از تجربه در حوزه مقاومت دارد و به‌عنوان مرد فرهنگ و سیاست مقاومت شناخته می‌شود. سیدرضا صدرالحسینی، کارشناس مسائل غرب آسیا هم در پاسخ به این سوال می‌گوید: با توجه به شرایط امروز حزب‌الله این نیاز وجود داشت که حزب‌الله دبیرکلی را انتخاب کند که در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی و دفاعی فعالیت کند. بعد از شهادت سید حسن نصرالله، برخی از اسامی به‌عنوان جانشین ایشان مطرح می‌شد و در واقع افراد باسابقه جریان حزب‌الله در این زمینه مطرح بودند از جمله شهید «سیدهاشم صفی‌الدین» که البته ایشان قبل از اینکه به این سمت انتخاب شوند به شهادت رسیدند.او تاکید کرد: «انتخاب دبیرکل نشان‌دهنده انسجام و قوام داخلی در بدنه حزب‌الله و شورای عالی آن است و از دیگر سو این انتخاب می‌تواند از دخالت‌های سیاسی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در امور داخلی لبنان با نادیده گرفتن حزب‌الله جلوگیری کند.» از سوی دیگر، این نکته حائزاهمیت است که مهم‌ترین اولویت یا راهبرد حزب‌الله در دوره دبیرکلی شیخ نعیم قاسم چیست؟ حزب‌الله پس از شهادت سیدحسن نصرالله یک روز منفعل ظاهر نشد و در میدان حضوری فعال و تاثیرگذار داشت. در همین دوره بود که پهپاد حزب‌الله منزل نتانیاهو را بمباران کرد و این نشان از اقتدار و توانمندی حزب‌الله بود به همین جهت روند فعلی همچنان استمرار پیدا خواهد کرد و چه بسا قوت بیشتری هم بگیرد.
تضعیف رژیم صهیونی؛ راهبرد حزب‌الله
احد نوری، کارشناس سیاسی ضمن بیان این مطلب، گفت: رژیم صهیونیستی علی‌رغم گسترده بودن تمام ترورها و جنایت‌هایی که مرتکب شده است نتوانسته هیچ‌کدام از گروه‌های مقاومت را تضعیف کند، بلکه با وضعیت تهاجمی شدیدتری از سوی گروه‌های مقاومت روبه‌رو شده است. حزب‌الله همان روز بعد از شهادت سیدحسن نصرالله عملیات سنگین‌تری علیه رژیم صهیونیستی انجام داد و از موشک‌های بالستیک خود استفاده کرد.وی تاکید کرد: حزب‌الله توانسته است در هر جبهه، رژیم صهیونیستی را محاصر و محدود کند، به‌طوری‌که گالانت، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی اذعان کرد در میان حلقه آتش گروه‌های مقاومت گیر افتاده‌اند و با چالش و سختی‌های زیادی روبه‌رو هستند. بدون تردید گروه‌های مقاومت با تجربه‌هایی که به دست آورده‌اند نه‌تنها با ترور شدن تضعیف نمی‌شوند، بلکه وضعیت آنها به‌شدت تهاجمی‌تر خواهد شد. این کارشناس سیاسی به راهبرد حزب‌الله در تقابل با صهیونیست‌ها اشاره کرد و گفت: حزب‌الله طی یک سال میدان نبرد را گسترش داده و این نشان می‌دهد تضعیف اسرائیل از طریق یک رویارویی فرسایشی طولانی‌مدت، استراتژی مورد ارائه حزب‌الله است.
زیبنده و روینده
انتخاب شیخ نعیم قاسم نشان‌دهنده آن است که حزب‌الله زنده و روینده است و راه و مکتب دبیران کل آن (شهیدان عباس موسوی و سیدحسن نصرالله) ادامه خواهد یافت؛ از این رو نسخه فرامنطقه‌ای در لبنان قابل تجویز نیست؛ قرار است، شیخ نعیم ـ بخوانید سید حسن ثانی ـ و یاران او ضربات سنگین بر پیکر فرسوده و رو به زوال رژیم صهیونی وارد کنند.دبیرکل جدید حزب‌الله که ۷۱ساله است در سال ۱۹۵۳میلادی در روستای «کفرفیلا» در استان «النبطیه» در جنوب لبنان متولد شد. او لیسانس شیمی خود را به زبان فرانسوی در دانشگاه تربیت معلم لبنان دریافت کرد. تحصیلات حوزوی خود را از ابتدا همزمان با تحصیلات آکادمیک پیش برد و در حوزه علمیه لبنان نیز دروس دینی را فراگرفت. شیخ قاسم فعالیت‌های سیاسی خود را در دهه ۱۹۷۰م در جنبش «اَمَل» به‌رهبری« امام موسی صدر» آغاز کرد و چنانکه خود گفته، در تاسیس «حرکه المحرومین» نیز نقش داشته است. او همچنین معاون فرهنگی جنبش امل بود و پس از ناپدیدشدن امام موسی صدر، از جنبش امل جدا شد. شیخ نعیم قاسم در سال ۱۹۸۲میلادی همراه با «سید عباس موسوی»، «صبحی طُفیلی»، «محمد یزبک»، «ابراهیم امین السید» و شهید «سید حسن نصرالله» در تاسیس حزب‌الله سهیم بود و از سال۱۹۹۱ تا پیش از دبیرکلی، معاون دبیرکل حزب‌الله لبنان بوده است.
جانشین شهید سید حسن نصرالله نقش اساسی در توسعه روابط حزب‌الله با دیگر احزاب سیاسی لبنان داشت. او در بسیاری از مذاکرات که منجر به توافقات سیاسی با دولت لبنان شد، ایفای نقش کرده است. چنانکه در سایت شخصی شیخ نعیم قاسم ذکر شده، او به نظریه ولایت فقیه و در نتیجه ولایت آیت‌الله «سید علی خامنه‌ای» پس از امام خمینی(ره) باور دارد و درباره هر کدام از دو رهبر جمهوری اسلامی ایران کتاب نوشته است. شیخ نعیم قاسم همچنین دستی در تالیف دارد و نویسنده آثار پرشماری در زمینه‌های حقوق مدنی، وضعیت زنان، وضعیت معلمان، وضعیت دانش‌آموزان، حقوق مردان و زنان، وظایف والدین نسبت به فرزندان و ... است.
او همچنین کتاب «الإمام الخمینی بین الأصالة والتجدید» را درباره امام خمینی و کتاب «الولِّی المجدِّد» را درباره آیت‌الله امام خامنه‌ای نوشته است که ترجمه فارسی آن در ایران با نام «رهبر احیاگر؛ سیری در اندیشه‌های راهبردی امام خامنه‌ای» ازسوی انتشارات خبرگزاری تسنیم به چاپ رسیده است. همچنین یکی از تالیفات او کتابی است با نام «حزب‌الله: المنهج - التجربه- المستقبل» (حزب‌الله لبنان؛ خط‌مشی، گذشته و آینده آن) که در سال۲۰۰۲ نوشته شده و تاکنون به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسوی، ترکی، اردو و اندونزیایی ترجمه شده است. /آگاه
تکمیل ترمیم حزب‌الله
زهرا طیبی: حزب‌الله لبنان روز گذشته رسما شیخ نعیم قاسم را به عنوان دبیرکل حزب‌الله انتخاب کرد. این انتخاب در شرایطی که صهیونیست‌ها تلاش می‌کنند، تمام قوت و توان حزب‌الله را بگیرند و آن را کم‌رمق کنند، یک پیام واضح دارد و آن هم این است که نابودی حزب‌الله کار راحتی نخواهد بود. جدای از اینکه با توجه به جنس فعالیت نیروهای حزب‌الله، ساختار حزب‌الله هیچ‌زمان فردمحور نبوده و به همین خاطر حتی با شهادت فرماندهان شاخص آسیب ندیده است، انتخاب نعیم قاسم به عنوان دبیرکل حزب‌الله نشان می‌دهد، حزب‌الله قصد دارد تا آسیب‌های وارد شده را نیز ترمیم کند. این انتخاب البته آنقدر برای صهیونیست‌ها گران آمده که گالانت نیز حزب‌الله را تهدید کرده که دبیرکل جدید را ترور خواهد کرد. نکته مهم ماجرا این است که نعیم قاسم روابط سیاسی خوبی هم با گروه‌های سیاسی داخل لبنان داشته و این انتخاب از این جهت که تلاش آمریکایی‌ها بر کم کردن نفوذ حزب‌الله در لبنان متمرکز شده، می‌تواند تا حد زیادی از تغییر شرایط به زیان حزب‌الله جلوگیری کند. برای بررسی اهمیت انتخاب نعیم قاسم به عنوان دبیرکل حزب‌الله لبنان با محمدخواجویی، مدیرگروه مطالعات لبنان پژوهشکده تحقیقات استراتژیک و سیدهادی سیدافقهی، کارشناس مسائل غرب آسیا گفت‌وگو کردیم که در ادامه متن آنها را از نظر می‌گذرانید.
محمدخواجویی:انتخاب نعیم قاسم، پیام انسجام حزب‌الله
محمدخواجویی، مدیر گروه مطالعات لبنان در ابتدا با اشاره به انتخاب نعیم قاسم، با توجه به نقش مؤثری که در تثبیت جایگاه سیاسی حزب‌الله داشت، گفت: «انتخاب شیخ نعیم قاسم در شرایط ویژه‌ای رخ داد. ایشان در شرایطی انتخاب شد که چهره‌های مختلف چه به لحاظ سیاسی و چه نظامی ترور شدند. این انتخاب پیامی دارد و به‌رغم اینکه حزب‌الله با ضرباتی روبه‌رو شد اما توانسته خود را بازیابی کند. انتخاب دبیرکل، به‌عنوان کسی که در رأس حزب قرار می‌گیرد، روحیه‌ای را در بدنه حامیان حزب‌الله ایجاد می‌کند که این انگاره را که این حزب دچار بحران رهبری است کنار می‌زند و عملاً شرایطی را ایجاد می‌کند که نشان دهد، حزب‌الله برخلاف تلاش‌ها برای تضعیف در حال احیای خودش است. به‌جز دیگر رهبرانی که ترور شدند. آقای نعیم قاسم جزء کادر رهبری حزب‌الله بودند و بعد از ترور سیدعباس موسوی و پس از آن سیدحسن نصرالله، عملاً در رأس هرم حزب‌الله بودند و اشراف کاملی نسبت به جنبش و ارکان مختلف آن دارند. چهره نعیم قاسم بیشتر در حوزه سیاسی پررنگ بوده است و ایشان بیشتر امورات سیاسی حزب‌الله را اداره می‌کرد.نعیم قاسم نقش قابل توجهی در ورود حزب‌الله به عرصه سیاسی داشت. در طول چهار دهه‌ای که از عمر حزب‌الله می‌گذرد، در دو دهه ابتدایی، حزب‌الله جنبشی بود که کارکرد نظامی داشت و مهم‌ترین کارویژه‌اش تقابل با اسرائیل بود به این دلیل که لبنان، تحت اشغال بود اما بعد از آزادسازی لبنان گرایشاتی ایجاد شد که علاوه بر اینکه حزب‌الله، ضامن امنیت لبنان بود و حضورش عامل مؤثری در قدرت دادن به لبنان است، در کنار آن خوب است که حزب‌الله وارد عرصه سیاسی نیز بشود، از آن دوره بود که حزب‌الله دوره جدیدی را شروع کرد و پا به عرصه سیاست گذاشت و نامزدها وارد عرصه انتخابات در پارلمان و دولت شدند. ما وزرایی داشتیم که عضو حزب‌الله بودند و در کابینه‌های دولت لبنان حضور داشتند. این فرایند سیاسی شدن حزب‌الله، پرونده‌ای بود که مدیریت آن در اختیار آقای نعیم قاسم بود به همین خاطر آقای نعیم قاسم، چهره پرنفوذی در عرصه سیاسی در لبنان است و ارتباط وسیع و گسترده‌ای با گروه‌های سیاسی در لبنان دارد. از طرفی ایشان رسانه‌ای‌ترین چهره لبنان در بین رهبران اصلی حزب‌الله بود. چهره‌ای بود که اگر رسانه‌ها می‌خواستند، ارتباطی با منبع ارشد حزب‌الله بگیرند، سراغ آقای نعیم قاسم می‌آمدند و شخصیت پرنفوذی‌اند. به صورت کل انتخاب آقای نعیم قاسم می‌تواند، پیامی از انسجام حزب‌الله داشته باشد و آمادگی برای احیای دوباره را نشان دهد.»
انتخاب نعیم قاسم، مانع جدی برای تضعیف حزب‌الله
خواجویی در مورد اینکه با توجه به روابط گسترده نعیم قاسم در عرصه سیاسی، انتخاب ایشان می‌تواند از ضربه به نفوذ سیاسی حزب‌الله جلوگیری کند، گفت: «واقعیت این است که اسرائیل تلاش کرد ضربات گسترده‌ای به حزب‌الله وارد کند. در عرصه میدانی، هدف این است که توان نظامی حزب‌الله به حدی کاهش پیدا کند که تهدید پیشین را علیه اسرائیل نداشته باشد و آن قدرت بازدارندگی که خلق کرده بود را به‌نوعی از بین ببرد و فعلاً هم بنا بر این دارد که عملیاتش را استمرار دهد. همزمان با این نقشه، نقشه سیاسی هم در پیش گرفته شده که مدیریت این نقشه، مشخصاً در دست آمریکایی‌هاست. صحبت‌های زیادی مطرح شده از جمله اینکه روزنامه الاخبار لبنان گزارشی را در مورد تحرکات سفیر آمریکا در لبنان منتشر کرده، مشخصاً دیدارهایی که سفیر لبنان در آمریکا با رهبران سیاسی مخالف حزب‌الله داشته است و به آنها این پیام را داده که باید خودشان را آماده شرایط جدیدی کنند که در آن حزب‌الله ضعیف شده است. تحرکات آمریکایی‌ها این است که همزمان با تضعیف حزب‌الله در عرصه نظامی، این نقشه را هم پیش ببرند که بتوانند با همکاری متحدان سیاسی خود در لبنان، نقش حزب‌الله در عرصه سیاسی را هم کاهش دهند. وقتی این اتفاق می‌افتد، حزب‌الله به نحو محسوسی ضعیف خواهد شد.انتخاب آقای نعیم قاسم با توجه به تجربه سیاسی که ایشان داشته، می‌تواند اثر مهمی داشته باشد، مبنی‌بر اینکه نگذارد حزب‌الله در عرصه سیاسی، آسیب زیادی ببیند و بتواند همچنان به‌عنوان یک عنصر سیاسی مهم در عرصه لبنان حضور داشته باشد. البته بخش مهمی از این موضوع و تقویت جایگاه حزب‌الله بعد از اتفاقاتی که افتاده، در اختیار آقای نبیه بری هم است، به هر صورت طایفه شیعه در لبنان، مبتنی بر فعالیت دو حزب عمده یعنی حزب‌الله و جنبش امل بوده - سال‌ها و بعد از دوره‌ای که دو حزب در تقابل بودند. در سال‌های اخیر، یک قرابت مثال زدنی را در لبنان داشتند که باعث شد، طایفه شیعه در لبنان، متشکل‌ترین طایفه باشد و همه طوایف به احزاب متعدد تقسیم می‌شدند که گرایش‌های متعددی داشتند اما طایفه شیعه تنها طایفه‌ای بود که دوحزب آن متحد هم بودند، حتی در انتخابات‌ها لیست‌های مشترک می‌دادند و این باعث می‌شد، کرسی‌هایی که در اختیار شیعیان بود و یا نمایندگان حزب‌الله یا نمایندگان جنبش امل وارد پارلمان شوند_ انتخاب آقای نعیم قاسم در کنار ارتباطی که با آقای نبیه بری دارد، می‌تواند مانعی جدی برای تحرکاتی شود که درصدد تضعیف حزب‌الله‌اند.»
مدیر گروه مطالعات لبنان در مورد اینکه مسیر حزب‌الله بعد از دبیرکلی نعیم قاسم، چه تغییراتی خواهد کرد نیز توضیح داد: «نمی‌شود این را انکار کرد که در فاصله زمانی کوتاهی ضرباتی به حزب‌الله وارد شده است و نمی‌توان انتظار داشت که به‌یکباره این آسیب‌ها در فاصله کوتاهی خود را احیا کند. چند عامل وجود دارد که می‌تواند کمک کند حزب‌الله قدرت خود را برای احیا حفظ کند. مهم‌ترین قدرت یعنی حمایت و پایگاه مردمی را داشته است، این نه فقط مختص طایفه شیعه بوده، بلکه در طوایف دیگر هم این حمایت را داشته و این برای احیای دوباره، کمک زیادی به حزب‌الله می‌کند البته توجه داشته باشید، حزب‌الله یک ساختار متشکل دارد و با وجود ضرباتی که متحمل شده است؛ اما این ساختار که مرهون چهاردهه تلاش و زحمت افرادی مثل شیخ نعیم قاسم بوده است، اما همچنان این مجموعه توان خود را حفظ کرده و همچنان اثرگذار است. در عرصه نبرد اتفاقاً در دو سه دهه اخیر شاهد تحولات جدید و اتفاقاً بی‌سابقه‌ای از حزب‌الله در عرصه نبردیم، مناطق جدیدتری از جانب حزب‌الله در فلسطین اشغالی هدف قرار می‌گیرد، از طرفی تحرکات زمینی که نیروهای اسرائیلی در جنوب لبنان داشتند با مقاومت قابل توجه نیروهای حزب‌الله و با کمین نیروهایشان روبه‌رو شده که باعث کشته شدن تعداد زیادی از نظامیان اسرائیل شده است. این‌ها نشان می‌دهد با وجود ضرباتی که حزب‌الله متحمل شده، اما همچنان یک نیروی اثرگذار در عرصه میدان است.»
مدیریت جنگ مهم‌ترین چالش حزب‌الله
خواجویی البته در ادامه نیز به این موضوع اشاره کرد که نعیم قاسم، با چالش‌هایی در دبیرکلی خود مواجه است و توضیح داد: «شیخ نعیم قاسم برای ادامه رهبری خود در حزب‌الله چالش‌هایی نیز دارد یکی از چالش‌ها این است که حزب‌الله الان در وضعیت جنگی است و سایه تهدیدی که اسرائیل بالای سر حزب‌الله و شیخ نعیم قرار داده باعث می‌شود ایشان در شرایط امنیتی خاصی قرار گیرد و مقوله رهبری در شرایط فعلی به‌خاطر شرایط امنیتی کار دشواری است. از این بابت آقای نعیم قاسم کارسختی دارد و رهبری حزب‌الله در شرایطی ویژه قرار گرفته است. مسئله بعدی چگونگی مدیریت جنگ است، مهم است که حزب‌الله چطور این جنگ را مدیریت می‌کند و از آن خارج می‌شود.آینده حزب‌الله در گرو آینده این جنگ است، اگر حزب‌الله بتواند در عرصه میدانی جنگ را در جبهه لبنان به فرسایش بکشاند و مانع از آن شود که اسرائیل بتواند پروژه خود را در لبنان اجرا کند، یعنی تحمیل یک برنامه عملیاتی فراتر از قطعنامه 1701 و اگر بتواند جلوی نقشه اسرائیل را بگیرد در مسیر احیای خود در آینده می‌تواند مؤثر باشد، چون می‌تواند امید و حمایت‌ها را در لبنان به نفع خود برگرداند و به‌عنوان طرف پیروز، وارد عرصه لبنان شود. اما اگر حزب‌الله نتواند مانع از اجرای پروژه مدنظر اسرائیل شود، طبیعتا به‌عنوان طرف ناکام به عرصه سیاسی لبنان باز می‌گردد و در ادامه نقش خود به‌عنوان مقاومت در لبنان چالش‌هایی خواهد داشت؛ چراکه اگر معادله اسرائیل تثبیت شود، طبیعتاً حزب‌الله برای احیای خود از منظر قدرت نظامی چالش‌هایی خواهد داشت و بسیاری از مسیرهایی که حزب‌الله خود را مسلح می‌کرد، با چالش همراه می‌شود.
از نظر سیاسی هم چالش‌هایی خواهد داشت، از جمله اینکه حزب‌الله از سمت برخی گروه‌های مخالف یا متحدان تاکتیکی حزب‌الله در داخل لبنان تحت فشار است، مبنی‌براینکه این گروه‌ها حزب‌الله را مقصر می‌دانند که وارد این جنگ شد و مشخصاً حزب مسیحی جریان ملی آزاد به رهبری آقای باسیل، اصلی‌ترین متحد حزب‌الله در سال‌های اخیر بود؛ این حزب حامی مسلح شدن مقاومت است اما استدلالش این است که این سلاح باید در اختیار دولت لبنان باشد. مشخصاً در مورد جنگ اخیر این حزب مخالف ورود حزب‌الله به جنگ بود و معتقد بود که این باعث شد لبنان آسیب ببیند، طبیعتاً اگر حزب‌الله بازنده جنگ شود، تحت فشار مضاعفی قرار می‌گیرد.»
سید افقهی: نعیم قاسم بهترین انتخاب برای دبیرکلی حزب‌الله بود
سیدهادی سیدافقهی، نعیم قاسم را شخصیتی با سابقه مبارزاتی و تشکیلاتی کهن دانست و گفت: «آقای نعیم قاسم، سابقه مبارزاتی و تشکیلاتی کهنی دارند، زمانی قبل از حزب‌الله لبنان با سازمان امل و نبیه بری همکاری می‌کردند. بعد از آن مقداری اختلاف دیدگاه پیدا کردند، از تشکیلات امل جدا شدند و جزء هسته اصلی و اولیه حزب‌الله لبنان قرار گرفتند که آن زمان ابتدا شیخ طفیلی و بعد از آن شهیدعباس موسوی، دبیر کل حزب‌الله لبنان بودند و بعد از آن هم که سیدحسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان بودند، ایشان مسئول دفتر اجرایی و نفر سوم حزب‌الله بود، جایی که آخرین پست هاشم صفی‌الدین بود و مجلس تنفیذی یا همان معاونت اجرایی حزب‌الله، در آن مرحله تازه داشت نشو و نما پیدا می‌کرد و در آن زمان علاوه بر فعالیت‌های نظامی و امنیتی، فعالیت‌های سیاسی هم داشتند که شیخ نعیم قاسم، به دلیل تحصیلات و ذوق و فکر خلاق در زمینه‌های تربیتی هم کتاب تألیف کردند، اما در عین حال از بعد تشکیلاتی و مبارزاتی حزب‌الله فاصله نگرفتند.در ابتدای امر کسی که جانشین می‌شود باید این مراحل را به مرور زمان طی کند تا به مقام جانشینی برسد، درست است که آقای نعیم قاسم به شدت و حدت سیدحسن، درگیر مسائل نظامی نبودند و میدانی حضور نداشتند، اما بی‌اطلاع نبودند چون در جلسات شورا، سیاستگذاری‌های کلان ترسیم می‌شود و ایشان در همه جلسات حاضر بوده و هستند اما وارد ریز مسائل میدانی نمی‌شدند. بعد از اینکه چهره‌های حزب‌الله وارد زندگی مخفیانه شدند، برای دور بودن از دسترسی رژیم‌صهیونیستی، بیشتر ظهورها در مناسبت‌ها چه داخل و چه خارج لبنان را شرکت می‌کردند و این نقش را به ایشان واگذار کردند. فلذا شخصیت ایشان، شخصیت اصیل و کهن و ریشه‌دار در روند مبارزات ضدصهیونیستی دارد. چه زمانی که با امل همکاری داشتند و چه زمانی که الان به‌عنوان دبیرکل انتخاب شدند. خیلی از افراد قبل از حادثه انفجار مقر صفی‌الدین فکر می‌کردند، جایگزین سیدحسن نصرالله، شیخ هاشم صفی‌الدین خواهد بود ولی دشمن این محاسبه را کرده بود که به‌محض ترور سیدحسن نصرالله، شیخ صفی‌الدین بلافاصله به‌عنوان جانشین انتخاب می‌شود، فلذا پیش دستی کرد و سیدهاشم را ترور کرد. جناب شیخ نعیم قاسم شایسته این مقام بود و مناسب‌ترین مقام برای دبیرکلی، نعیم قاسم است.»
تشکیلات حزب‌الله به‌خاطر فردمحور نبودن آسیب ندید
سیدهادی، سیدافقهی به این موضوع هم اشاره کرد که به نظر نمی‌رسد مسیر حزب‌الله بعد از انتخاب آقای نعیم قاسم، تغییر چندانی کند و توضیح داد: «اولاً تشکیلات حزب‌الله فردمحور نیست، چون طبیعت دشمن ما این است، روزی نوبت یک فرمانده می‌شود، روز بعد نوبت فرمانده دیگری می‌شود، فلذا از همان ابتدا تشکیلات را سازمان محور و نه فرد محور یا شخص محور، تنظیم کردند. در عین حال جایگاه دبیرکل، فرماندهان نظامی، تشکیلات نظامی، امنیتی و روابط عمومی‌شان مهم است.به هر جهت تشکیلات حزب‌الله تشکیلات گسترده و در عین حال ریشه‌دار است. عمق 42ساله دارد و از سال 1982 اعلام موجودیت کردند و روزبه‌روز راسخ‌تر، قوی‌تر و حرفه‌ای‌تر می‌شوند. مسئله دیگر این است که چه دبیرکل، چه فرماندهان نظامی هرکدام که مسئولیت می‌گیرند، سه چهار نفر را به‌عنوان معاون و مشاور پیش‌بینی می‌کنند. دلیل اینکه به سرعت، خلأ فرماندهان نظامی پر شد و امروز می‌بینیم که حزب‌الله بیشتر از زمان سیدحسن نصرالله آتش‌بازی کرده و به مناطق حساس‌تر ضربه وارد می‌کند و در همین جنگ زمینی که در جنوب لبنان با فلسطین اشغالی جریان دارد، سربازان نخبه حزب‌الله با اسرائیل درگیرند و حالا نیز دوبرابر شدند. قبلاً اگر به‌خاطر پشتیبانی از غزه بوده ولی الان انگیزه نبرد با دشمن چندبرابر شده است اما حالا شرح وظایف حضور نعیم قاسم مشخص است.
تصور نمی‌کنم تغییرات جدی و راهبردی در روش حزب‌الله ایجاد شود، اما به لحاظ تاکتیکی، متناسب با وضعیت بحرانی و شرایط حساس، در جنگی که یک ماهی از آن گذشته میزان بمباران و خرابی‌ها و عمق بمباران‌ها بیشتر از جنگ 33روزه بوده است. در آینده حزب‌الله با شیوه قبلی جنگ 33روزه سال 2006 میلادی نخواهد جنگید، تعداد آوارگان لبنانی از جنوب لبنان و شهر صور هم تهدید کرده بخشی از شهرها را تخلیه کنند. بار سنگین آن را حزب‌الله به دوش می‌کشد، مسائل امنیتی لبنان، بافت سیاسی حزب‌الله، ادامه فعالیت‌ها و ارتباط با محور مقاومت، نیاز به بازبینی یا روزآمدی دارد که تصور می‌کنم حزب‌الله دارد به مرور زمان بر اوضاع مسلط‌تر می‌شود.» /فرهیختگان
