آمارهای باورنکردنی مطالعه ایرانی‌ها

به گزارش راسخون به نقل از مهر، مسئولان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و همچنین کتابداران کشور روز ۲۹ تیرماه سال ۹۰ با رهبر معظم انقلاب اسلامی دیدار داشتند. در این دیدار سخنانی از طرف کتابداران و مسئولان نهاد کتابخانه‌ها بیان شد و بیانات و نقد و نظرهایی هم توسط رهبر انقلاب خطاب به مسئولان و متولیان امر کتاب و کتابخوانی کشور اعلام شد. این دیدار برای مسئولان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و دیگر مسئولانی که به نوعی با امر فرهنگ، کتاب و فرهنگ مطالعه در ارتباط هستند، بسیار مهم ارزیابی می‌شود. 

از روزی که از این دیدار می‌گذرد تا امروز، مسئولان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به آن اشاره دارند و سخنان رهبری را به کارکنان و پرسنل خود یادآوری می‌کنند. نکته مهم این است که رهبری در سال ۹۰ شرایط تولید و نشر کتاب و آمار مطالعه در کشور را راضی کننده ندانستند. بنابراین طی مدتی که از این دیدار و بیان این سخنان می‌گذرد، مسئولان مذکور، اعلام می‌دارند که باید فاصله را تا ایده‌آل‌های اعلام شده توسط رهبری کمتر کنند و در نهایت به آن‌ها برسند. 

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار مذکور اعلام کردند: امروز برای برخی کالاها و محصولات کم اهمیت و حتی مضر تبلیغات گسترده ای در صدا و سیما و مطبوعات می شود اما برای کتاب که محصولی با عظمت و با ارزش است، تبلیغ و تشویق مناسبی صورت نمی گیرد. رهبری شرایط کنونی تولید و نشر کتاب و آمارهای مطالعه کتاب در کشور را راضی کننده ندانستند و همه مسئولان دستگاههای فرهنگی و مرتبط با موضوع کتاب و کتابخوانی را به بازنگری جدی و حرکتی جدید و فراگیر برای ترویج کتابخوانی و مطالعه کتاب های مفید و سالم بویژه در میان نوجوانان و جوانان دعوت کردند. 

ترویج کتابخوانی همراه با تدبر یکی از مواردی بود که رهبر انقلاب در جلسه دیدار با کتابداران کشور بر آن تاکید داشتند. «کتابخوانی باید به یک عادت همیشگی در مردم به ویژه جوانان تبدیل شود و در سبد کالاهای مصرفی خانواده سهمی قابل قبول پیدا کند.» فارغ از اهمیتی که رهبری برای نقش کتابدارها توصیف کردند، باید گفت که توسعه کیفی مطالعه در کشور به نوعی به رشد کمی آن نیز وابسته است و طبق سخنان مسئولان مختلف نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، تلاشی که این نهاد داشته در جهت رشد و توسعه کمیت مطالعه در کشور بوده است. 

منصور واعظی، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، نهادی که متولی بالاتر بردن میزان سرانه مطالعه در کشور است، در نشست خبری خود که با هدف ارائه گزارش وضعیت شاخص‌های کتاب و کتابخوانی و آمارهای جدید سرانه مطالعه سال ۱۳۹۱، اواخر این سال برگزار شد، اعلام کرد براساس آخرین سنجش صورت گرفته در اردیبهشت ماه سال ۹۱ آمار سرانه مطالعه در ایران روزانه ۷۵ دقیقه و ۳۴ ثانیه است. 

طبق سخنان واعظی سرانه مطالعه در کشور در سال ۸۷ و با در نظر گرفتن یک جامعه آماری ۲ هزار نفری در سطح کشور ۷۰ دقیقه بود. طبق سخنانی که دبیرکل شورای فرهنگ عمومی داشته است، این آمار باعث درگیری و چالش نهاد کتابخانه‌های عمومی با برخی از نخبگان فرهنگی کشور بوده است. دلیل این چالش هم باور موجود به میزان سرانه ۲ دقیقه‌ای مطالعه در کشور عنوان شد. 

دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور پیش‌تر و در مقاطع قبلی، اعلام کرده بود: بر اساس آخرین نظرسنجی های صورت گرفته و جمع بندی مربوط به سال ۸۹، سرانه مطالعه کتاب در کشور به ۱۸ دقیقه و ۴۷ ثانیه رسیده است. وی طی این مدت، رشد رقم سرانه مطالعه در کشور را خوب و مناسب ارزیابی کرده و گفته بود: سرانه مطالعه در کشور از رشد خوبی برخوردار بوده به طوری که در سال ۱۳۵۳، این میزان تنها در شهرها دو دقیقه بوده است و در دومین سنجش که در سال ۱۳۷۸ انجام گرفت سرانه مطالعه به هفت دقیقه افزایش یافت. 

واعظی درباره چگونگی انجام نظرسنجی‌های انجام شده توسط نهادکتابخانه‌ها هم اعلام کرده که این نظرسنجی‌ها مطابق مدل جهانی انجام می‌شود که مدل تصادفی ۱۷ هزار نفری است و براساس آن به هر استان ۵۰۰ سهمیه اختصاص داده می‌شود. به برخی نیز بیشتر که آن سهمیه هم بین روستاها و شهرها تقسیم می‌شود. 

وی در برنامه‌های برگزار شده در سال ۹۱ و هنگام سخنرانی‌های خود به این موضوع اشاره داشت که امروز کسی نمی‌تواند این تهمت را به ایرانی‌ها وارد کند که سرانه مطالعه‌شان در روز ۲ دقیقه است. شاهد مثال و مورد استناد واعظی نیز نظرسنجی‌های صورت گرفته توسط نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور بود که از سال ۸۷ به این سو انجام شده‌اند. دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور همچنین در سخنرانی‌ها خود اعلام کرد که آمار مطالعه عمومی کتاب از رقم میزانه مطالعه قرآن و ادعیه جدا شده است. 

این مسئول در اعلام آمارهایی که در برنامه‌های برگزار شده در سال گذشته داشت، رقم کلی سرانه مطالعه ایرانیان داخل کشور را ۷۵ دقیقه و ۳۴ ثانیه اعلام کرد و گفت این رقم مطالعه در فضای مجازی را هم شامل می‌شود. از رقم اعلام شده، ۱۵ دقیقه به کتاب‌، ۳۲ دقیقه به روزنامه‌، ۲۱ دقیقه به قرآن و ادعیه و ۵ دقیقه هم به مطالعه نشریات اختصاص داشته است. واعظی بارها در سخنرانی‌های خود در سال ۹۱ و همچنین سال‌های پیش از آن از دست‌اندرکاران دولت‌های نهم و دهم برای بالا بردن میزان رقم سرانه مطالعه در کشور تقدیر و تشکر کرد و اقدامات این دو دولت را یکی از عوامل بالا رفتن سرانه مطالعه در کشور توصیف کرد. 

آخرین آماری که واعظی درباره اولین و آخرین استان جدول میزان مطالعه در کشور در سال ۹۱ بیان کرد، مربوط به تهران و چهار محال و بختیاری بود. به این ترتیب بیش‌ترین میزان مطالعه در بین استان‌ها با ۹۳ دقیقه و ۵۴ ثانیه به استان تهران و پایین‌ترین آن برای استان چهارمحال و بختیاری با ۴۸ دقیقه و ۵۹ ثانیه اعلام شد. 

در یک نگاه به گذشته و بررسی آمارهای اعلام شده، با نظر به چند سال پیش، میزان سرانه مطالعه در سال ۸۹ توسط واعظی ۱۸ دقیقه و ۴۷ ثانیه در روز اعلام شد. آمار مذکور در سال ۸۸ نیز، ۱۸ دقیقه و ۱۲ ثانیه اعلام شده است. 

/7432/