پرسش :

درباره مقام علمي حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) توضیح دهید.

پاسخ :
فضايل و كمالات حضرت فاطمه زهرا (سلام الله عليها)، مانند فضايل ساير معصومان است چون آن حضرت دختر خاتم پيامبران است كه براي تولدش رسول خدا چنين بشارت داده شد: انا اعطيناك الكوثر...
براي درك مقام معنوي و فضايل آن حضرت كافي است كه روايات رسيده از پيامبر اكرم (صلی الله عليه و آله و سلم) را از خاطر بگذرانيم. فاطمه(سلام الله عليها) بهترين زنان دو عالم است، افضل از همه بانوان جهان از مقام عصمت كبري برخوردار بود، و از هر حيث نسبت به بانوان جهان برتري و الگوي زنان بعد از خود است «فاطمه سيدة زنان عالمين است».
چنان كه در روايات فراوان آمده است، حضرت زهرا(سلام الله عليها) تنها بانويي بود كه در شأن همسري اميرمؤمنان(علیه السلام) بود و اگر امام علي(علیه السلام) نبود براي حضرت فاطمه زهر(سلام الله عليها) ا كفوي نبود، اين روايت و روايتهاي ديگري كه در منابع حديثي درباره مقام و فضيلت حضرت زهر(سلام الله عليها) آمده است همه نشانگر اين است كه اين بانو فضايل و مقام معنوي و علمي بسيار بالايي داشت. از نظر علمي در حدّي بود كه ساير ائمه در آن درجه قرار داشتند، اگر آن بانو هم‎كفوي غير از علي نداشت اين حقيقت بيانگر عظمت علمي حضرت زهرا (سلام الله عليها) است. از امام صادق (علیه السلام) نقل شده كه سؤال فرمودند: آيا مي‎دانيد تفسير كلمه «فاطمه» چيست؟ راوي گويد خير مولايم مرا به تفسير آن آگاه فرماييد؛ فرمودند: يعني كه شرّ و بدي در وجود او راهي ندارد و اگر براي همسري اين بزرگوار امام علي(علیه السلام) نبود تا قيامت كسي همشأن ايشان نمي‎شد[1] مقام علمي آن حضرت نيز چونان امام علي(علیه السلام) بعد از پيامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) سرآمد تمام بشريت است اگرچه عرصه را به آن حضرت به قدري تنگ نمودند كه اندكي پس از پدر مهربانش دنيا را ترك كرد و با پهلوي شكسته به حضور پدرش شتافت.
((الله لقد فطمها الله تبارك و تعالي بالعلم و عن الطمث بالميثاق [2] ؛ خداوند آن با نور را از علم مملو ساخت و از ناپاكيهاي زنان در عالم در منع كرد و مبرا نمود. ))
« به خدا سوگند خداوند متعال آن حضرت را به قدري در علم وسعت و ظرفيت داد كه از علم بشري بي‎نياز نمود و هرگز نيازي به آموختن از ديگران نداشته باشد زيرا پدرشان اولين معلم اسلام و آخرين پيامبر است كه خداوند او را با دين كامل و كتاب آسمانيش به سوي بشريت فرستاد».[3]
همچنان كه امام علي(علیه السلام) مي‎فرمودند: «بپرسيد از من از هر چيزي كه نمي‎دانيد و از هر چيزي كه مي خواهيد زيرا كه در اين سينة من علومي انباشته شده كه از پيامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فراگرفته‎ام و همواره دنبال مردمي هستم كه لياقت داشته باشد، تا آن را به آنها بياموزم. حضرت فاطمه(سلام الله علیها) نيز از اين مقام رفيع علمي برخوردار بود، چون هم شأن با حضرت علي(علیه السلام) در تمام فضايل معنوي و علمي بود، اگر ما به خطبه آن حضرت كه دربارة دفاع از ولايت كه در مسجد ايراد فرمود خوب تأمل كنيم خطبه‎اش را هم‎سنگ خطبه‎هاي اميرمؤمنان(علیه السلام) خواهيم يافت.[4]
مرحوم مجلسي دربارة تفسير حديث امام باقر (علیه السلام) كه فرمودند: «...فطمها الله بالعلم...»
يعني به سبب كثرت علم از جهل بريده شد و به قدري علم دارد كه جهالت هرگز در آن راه ندارد و از آغاز آفرينش برخوردار از علوم رباني شده[5] بنابراين با توجه به اين‎كه آن حضرت تنها دختر پيامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) بوده است كه فرزندانش امامان معصومي چون امام حسن و امام حسين(علیهما السلام) هستند كه هر يك معدن و مخرن علوم الهي بودند و در حضور آن بانو تعليم و تربيت ديده بودند.
از طرفي آن بانو تنها هم شان اميرمؤمنان(علیه السلام) بود و از هر جهت خصوصاً از جهت علمي و همچنين يازده امام معصوم(علیهم السلام) كه وارث علم الهي هستند، فرزندان آن حضرت هستند و تمام آنها به فضائل آن حضرت تصريح كرده‎اند و آن حضرت در تمام فضائل با آنها شريك است[6] و آنها وارث علم حضرت فاطمه (سلام الله علیها) هستند كه مصحف فاطمه به آنها رسيد.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. بانوي نمونه، آيت الله ابراهيم اميني، انتشارات شفق.
2. زندگاني حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) ، دكتر سيدجعفر شهيدي، انتشارات، نشر فرهنگ اسلامي.
3. حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) ، سيد محمدكاظم قزويني، انتشارات آفاق.
4. حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) ، رحماني همداني، انتشاران مرضيه.
پی نوشتها:
[1] . موسوي، محمدكاظم، فاطمه از مهد تا لحد، نشر آقاق، چاپ چهارم، 1371، ص65.
[2] . مجلسي، بحارالانوار، ج43، ص14، 15، و رحماني همداني، فاطمه الزهرا و بهجه قلب المصطفي، تهران، مرضيه، چاپ دوم، 1372ش، ص149.
[3] . موسوي، محمدكاظم، «پيشين»، ص 64.
[4] . ر.ك: خطابة فدك، عزالدين زنجاني، شرح خطبه حضرت زهرا، مشهد، چاپ اول، ص40.
[5] . مجلسي «پيشين» ج 43، ص65، 101. و ر.ك: رحماني همداني، پيشين، ج43، ص14.
[6] . ر.ك: رحماني همداني، پيشين، ص37، 60 و ص9، 13. (فضائل حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) از زبان فرزندانش).