مسیر جاری :
جمهوریت
عبارت رومی res-publica حاکی از این است که امور عمومی باید مورد توجه و علاقهی مردم باشد: دولت را باید شهروندان فعال بگردانند و نه پادشاهان، اقلیتهای اشرافی یا حتی حزب واحد. شهروندان با یکدیگر همچون افراد...
جامعه باز
این عبارت اکنون وارد اصطلاحات رایج علم سیاست شده است و به وفور مورد استفادهی همهی نویسندگان و سیاستمداران قرار میگیرد؛ البته مردم کوچه و بازار به ندرت ممکن است از آن استفاده کنند. معمولاً از این اصطلاح...
توتالیتاریسم / تمامتخواهی
توتالیتاریسم که رواج و محبوبیت شایانی کسب کرده است، از اصطلاحات ناظر بر طبقهبندی در علوم اجتماعی است برای توصیف ویژگیهای اساسی رژیمهای تکحزبی مدرن که یک شخص دیکتاتور یا اقلیت ثروتمند خودکامهای بر...
تجدیدنظرطلبی
این اصطلاح در اواخر قرن نوزدهم وارد تفکر مارکسیستی شد و مقصود از آن ارزیابی انتقادی و تقریر دوبارهی ایدههای مارکس، خصوصاً دربارهی رشد و توسعهی سرمایهداری و ماهیت گذار به سوسیالیسم بود. این اصطلاح...
پراگماتیسم
پراگماتیسم نامی است که معمولاً به نهضت فلسفی کلاسیکی در ایالات متحدهی امریکا داده میشود. این نهضت در آخرین دههی قرن نوزدهم پدیدار شد و در دورهی موسوم به «دوران ترقی» (1896-1914) و بلافاصله پس از آن،...
پدرسالاری
زنان در جامعهی قرن بیستم در اکثر حیطههای زندگی اجتماعی به صورت نظاممند با محرومیت و نابرخورداری مواجهاند. پدرسالاری نظامی اجتماعی است که در آن مردان بر زنان سیطره دارند و آنها را مورد ستم و استثمار...
بنیادگرایی
این اصطلاح که در بدو پیدایش برای اشاره به انواع آیینهای پروتستانی محافظهکار، به طور اخص در امریکا به کار میرفت درکاربرد فعلی با مسامحه بسط یافته و انواع مختلف اسلام محافظه کار و یهودیت محافظه کار را...
بناپارتیسم
نوعی حکومت، که شکل اصلی آن در رژیمهای ناپلئون اول و سوم دیده میشد و در آن جامعهی مدنی و نهادهای سیاسی نمایندگی به انقیاد قدرت نظامی پلیسی در میآید. رژیم بناپارتی از طریق کودتا منصوب میشود، که پیامد...
امپریالیسم
مفهوم «امپریالیسم» در آغاز قرن بیستم و برای بحث نظری و مقابلهی عملی با توسعه غیرمنتظرهی اقتصاد جهانی سرمایهداری ابداع شد. هم در تفکر لیبرالی و هم در تفکر سوسیالیستی قرن نوزدهم فرض میکردند که نظم جهانی...
الیگارشی
این اصطلاح، به قسمی که افلاطون و ارسطو برای نخستین بار تعریف کردند، به معنای حکومت اقلیت کوچکی از ثروتمندان است و قابل مقایسه با پادشاهی (حکومت یک نفر) و دموکراسی (حکومت مردم). در تفکر اجتماعی مدرن این...