مدیریت آشوب های تهران با پنج ستون عملیاتی در سفارت انگلیس

فتنه 88 به روايت اسناد خارجی (4)

چند ماه بیشتر به انتخابات ریاست جمهوری سال 88 باقی نمانده است. مردی میانسال با چهره‌ای آراسته در یکی از رستورانهای تهران با میهمانان خود در حال بحث درباره انتخابات پیش‌رو است. با این حال، نوع گفتوگو و اطلاعاتی که رد و بدل می‌شود، نشان نمی‌دهد آن‌ها شهروندانی عادی در حال گفتوگو درباره انتخابات باشند.

پرده اول: میزبانی سفارت انگلیس از آشوبگران

دولت لندن میزبان این بزمهای چندنفره است و "میرمحمد حسین رسام" تحلیلگر ارشد بخش سیاسی سفارت انگلیس به عنوان نماینده دولت در بسیاری از جلسات حضور دارد. در سوی دیگر میز، فعالان قومی و نمایندگان احزاب و تشکل‌های سیاسی، اقلیت‌های مذهبی، تشکل‌های غیردولت و گاه افرادی در ردههای مهم مدیریتی ایران حضور دارند. چهره‌هایی مانند "محمد عطریانفر"، "ماشالله شمس الواعظین" و "سعید لیلاز" به عنوان نمایندگان جریان اصلاح‌طلب هم از دیگر کسانی هستند که گاه و بی‌گاه به این میهمانی فراخوانده می‌شوند.[1]
سفارت انگلیس با ورود "سایمون گس" از فروردین 88 تحرکات تازه ای را آغاز می کند. دیدارهای برنامه ریزی شده توسط سفارت انگلیس به موجب دستورالعملی انجام می‌شوند که از حدود 4 ماه قبل از انتخابات، در دستور کار قرار گرفته است. اکنون 5 سال از همکاری "محمد حسین رسام" با سفارت انگلیس می‌گذرد و او شبکه‌ای متشکل از حدود 130 نفر از این مرتبطین دارد، اما برای سفارت این تعداد کافی نیست و به او دستور داده شده تعداد مرتبطین خودش را به 180 نفر برساند.[2]
علاوه بر محمدحسین رسام، سایر کارمندان محلی سفارت هم مأمور شده‌اند با نیروهایی که با دولت ایران زاویه دارند ارتباط بگیرند و تا آن‌جا که می‌توانند به لندن اخبار انتخاباتی ارسال کنند. دیپلمات‌ها به عمد از این وظیفه مستثنی شده‌اند چون بیم آن می‌رود که دولت ایران به دلیل حساسیت ویژه‌ای که روی آن‌ها دارد تماس‌هایشان با گروه‌های داخلی را ردیابی و عملیات جمع‌آوری و ارسال اطلاعات را مختل کند.
سفارت انگلیس، در اقدامی مرتبط به منظور گسترش شبکه مرتبطین خود، بخش VIP سفارت را فعال کرده و افراد متقاضی ویزا که زمینه‌های فکری نزدیک به جریان اصلاح طلبی دارند را برای همکاری بیش‌تر دعوت می‌کند. تهران، تنها کانون توجه سفارت انگلیس نیست و سفرهای استانی کارمندان این سفارت در سر تا سر استانهای ایران در دستور کار قرار گرفته است و آن‌ها مأمور شده‌اند درباره میزان مشارکت مردم هر استان در انتخابات و گرایشهای آن‌ها نسبت به هر کاندید اخبار جمع‌آوری کرده و به لندن ارسال کنند.[3]
شبکه دولتی بی‌بی‌سی از 6 ماه مانده به انتخابات، شبکه فارسی خود واقع در خیابان "رگنت[4] لندن را با 8 ساعت پخش برنامه آغاز کرده و پخش برنامه‌های مختلفی درباره انتخابات ایران را در دستور کار قرار داده است.[5] گزارش‌های این رسانه بلافاصله پس از آغاز بر دو محور تمرکز دارند: القای شائبه احتمال تقلب در انتخابات از یک سو و حمایت از جریان اصلاحطلب و نامزدهای آن از سوی دیگر.
از مجموع شواهد این‌طور به نظر می‌رسد که سفارت انگلیس در آستانه انتخابات آماده مدیریت عملیاتی وسیع در سراسر ایران است، اما هنوز مشخص نیست که این عملیات چیست. با این حال، از 3 سال قبل از انتخابات در ایران، اسنادی منتشر شده و اتفاقاتی در ردههای تصمیم‌گیری آمریکا افتاده است که می‌تواند چارچوبی برای رمزگشایی از این آمادهباش همه‌جانبه در لندن فراهم کند.

دفتر مشترک آمریکا و انگلیس برای مدیریت آشوب ها در ایران

سال 2006 روزنامه فایننشالتایمز انگلیس گزارشی منتشر کرد که در سایه حوادثی که بعداً رخ داد بسیار معنادار بود. خبر این بود: دولت‌های انگلیس و آمریکا به طور مشترک در حال تدوین راهبردی برای ایجاد تغییرات سیاسی در ایران هستند.[6]
گزارش روزنامه فایننشالتایمز از قول مقامات آمریکا و انگلیس از دفتری مخفیانه در وزارت خارجه آمریکا برای هماهنگی عملیات‌های دو کشور برای تغییر نظام ایران و سوریه پرده بر میداشت. این دفتر، "گروه عملیات‌ها و سیاست‌های ایران و سوریه"[7] نام داشت و اعضای آن به مدت یک سال هر هفته دیدار و راه‌های تغییر حکومت ایران و سوریه را بررسی می‌کنند.[8]

دفتر هماهنگی انگلیس و آمریکا 5 ستون عملیاتی برای محقق کردن هدفش داشت:

1- ستون "نظامی" که هدفش کمک‌های نظامی به عمان، بحرین و امارات بود و در همین حال به دنبال راهی برای تسهیل انتقال تسلیحات به داخل ایران بود. این گروه ترتیب فروش تجهیزات نظامی به کشورهای همسایه ایران و سوریه را فراهم می‌کرد. طبق گزارش روزنامه بوستون گلوب، گروه نظامی با همین هدف، به ارتش کشورهای عربستان سعودی، امارات و بحرین کمک کرده است؛
2- ستون "تماس دموکراسی" که با هدف تغییر حکومت‌های ایران و سوریه کمک‌های مالی مخفیانه به گروه‌های مخالف داخلی دو کشور فراهم می‌کرد؛
3- ستون "توسعه اقتصادی" که به دنبال محدود کردن دستیابی ایران به خدمات بانکی بین‌المللی بود؛
4- ستون "روابط ویژه" که وظیفه نظارت بر تعاملات ایران با کشورهای لبنان، سوریه، افغانستان و برخی سازمان‌هایی که تروریستی لقب گرده بوند را در دستور کار داشت؛
5- ستون "تماس رسانه‌ای" که با هدف اثرگذاری بر مردم ایران، سوریه و منطقه خلیج فارس ایجاد شده بود. [9]

دفتر هماهنگی انگلیس و آمریکا برای پیگیری پروژه براندازی نظام ایران به فاصله کم‌تر از یک سال بعد از تشکیل، منحل شد، اما در همان زمان گروهی از مقامات وزارت خارجه تعطیلی این اقدام را تنها یک تجدید "ساختار ادرای" بیان کردند.[10] اظهارات این مقامات در آن زمان صحیح بود چون به فاصله کوتاهی در سال 2007 خبرگزاری ای‌بی‌سی نیوز آمریکا گزارش داد جورج دبلیو بوش، رئیس‌جمهور وقت آمریکا به طور مخفیانه به سازمان سیا مأموریت داده دولت ایران را با اقداماتی از قبیل پروپاگاندا، اطلاعات غلط و دستکاری مبادلات بانکی بین‌المللی بی‌ثبات کند.[11]

پوشش انگلیس برای وزارت خارجه آمریکا در سال‌های نزدیک به انتخابات

چنانکه اسناد نشان می‌دهند همکاری‌های آمریکا و انگلیس هم در سال‌های منتهی به سال 2009 به‌رغم تعطیلی ظاهری دفتر همکاری‌های دو کشور ادامه یافت. یکی از این اسناد، سند محرمانه وزارت خارجه آمریکا مربوط به آوریل 2008 است که از سفارت آمریکا در لندن به واشنگتن ارسال شده است.
این سند افشا می‌کند دانشگاه دورهام انگلیس در لفافه فعالیت‌های علمی به وزارت خارجه آمریکا برای جاسوسی از ایران کمک کرده است. [12] [13] [14] دانشگاه دورهام برای این‌که آمریکا را متقاعد به دریافت بودجه 300 هزار پوندی برای کمک به فعالیتهای جاسوسی و تغییرات سیاسی در سطح توده مردم بکند بر ارتباطهایی که با مقامات بلندپایه ایرانی دارد تأکید کرده و افزوده این ارتباطها می‌توانند پوشش سیاسی مناسبی برای این فعالیت فراهم آورند.
سفارت آمریکا در انگلیس 6 طرح پیشنهادی از کسانی که آن‌ها را مرتبطین ایرانی در لندن خطاب کرده دریافت کرده بود که قرار بود در قالب آن‌ها زمینه‌های کسب اطلاعاتی از فضای سیاسی ایران در سطح توده مردم فراهم شود. دکتر "محمد علی پدرام" و دکتر "انوش احتشامی" افرادی بودند که سفارت آمریکا در انگلیس از آن‌ها به عنوان مرتبطین واشنگتن در لندن یاد می‌کند و طرحهایی در همین راستا ارائه داده‌اند.
کنفدراسیون دانشجویان ایران به رهبری"امیرعباس فخرآور"، دبیر کل این کنفرانس که بعدها در تل‌آویو با زیپی لیونی، وزیر خارجه پیشین اسرائیل ملاقات کرد[15] و از حامیان تحریم‌های شدید علیه ایران بود، ارائه دهنده یکی از این طرح‌ها بوده است. این کنفدراسیون مدعی شده بود شبکه‌ای از دانشجویان در ایران ایجاد کرده که خواستار "اصلاحات غیرخشونتطلبانه" در ایران هستند.
این اسناد نشان می‌دهد که وزارت خارجه آمریکا با همکاری انگلیس به این دانشگاه به عنوان ابزاری برای گسترش نفوذ در ایران نگاه می‌کرده است.
در این برنامه مجموعه‌ای از چندین پیشنهاد مطرح شده بود که برخی از آنها اهداف محدود اجتماعی و انسانی داشت، همچون پروژه "کارگاه آموزشی دورهام: سازمانهای غیردولتی زنان" که هدف آن کمک به دانشگاههای آمریکا و ایران و سازمانهای غیردولتی بود که برای برای قدرتمند کردن زنان تلاش می‌کردند.
با این حال، بسیاری از این پروژه‌ها، شامل تماس با اعضای بانفوذ جامعه ایران برای بحث درباره ایدئولوژی سیاسی و مذهبی می‌شد. این اسناد نشان می‌دهد پیشنهادات به مقامات ایران اجازه می‌داد تا در گفت‌وگو با همتایان آمریکایی و کارشناسان آمریکایی و انگلیسی شرکت کنند.
برنامه مالی که دانشگاه دورهام انگلیس به موجب آن خواستار دریافت بودجه برای هدایت پروژه‌های به ظاهر دانشگاهی شده هم جای بحث‌های گوناگون داشت. "برنامه کمک مالی کوچک دموکراسی"[16] که قرار بود بودجه این پروژه‌ها را پرداخت کند دقیقاً همان برنامه‌ای بود که دولت آمریکا در سال 2004 با کمک آن منابع مالی انقلاب نارنجی در اوکراین را در لفافه ارتباطات سازمان‌های مردمنهاد (NGO) فراهم کرده بود.[17]

پرده دوم: انگلیس در روزهای انتخابات و پس از آن

سفارت انگلیس در روزهای نزدیک به انتخابات ایران در وضعیتی شبیه آماده باش کامل به سر می‌برد. سفرهای استانی کارمندان محلی سفارت انگلیس تا دو روز پیش از انتخابات ادامه دارد.[18] یک سند کم‌تر دیده شده و محرمانه که از لندن به سازمان‌های مختلف آمریکا ارسال شده نشان می‌دهد که مرتبطین انگلیس در ایران، در فاصله 21 روز مانده به انتخابات احمد نژاد را شانس اول پیروزی در انتخابات می‌دانند.
در این سند این‌طور آمده است: "آن دسته از کسانی که اخیراً از ایران به انگلیس بازگشته اند و در گفتگو با تحلیلگران با هیجان از افزایش حمایت‌ها از موسوی و کروبی سخن می‌گویند هنگام اصرار اعتراف می‌کنند که دیدارهایشان از ایران از شمال تهران که حمایت از اصلاح طلبان معمولاً در آن نقاط متمرکز است، فراتر نرفته است".[19]
در بخش دیگری از سند این‌طور آمده است که "علیرضا نوری زاده"[20] ، تحلیلگر شبکه صدای آمریکا می‌گوید هنوز احمدی‌نژاد را شانس اول پیروزی در انتخابات می‌داند اما خود او از طرفداران مشتاق پر و پا قرص کروبی است و موسوی را از لحاظ ایدئولوژیک بسیار به احمدی‌نژاد نزدیک می‌داند.
بنابراین تحلیل‌ها در لندن در روزهای نزدیک به 22 خرداد سال 88 حاکی از آن است که احمدی‌نژاد برنده انتخابات خواهد بود. اما بی‌بی‌سی فارسی همچنان از کلید واژه "تقلب" به گونه‌ای استفاده می‌کند که یادآور عبارت "حالا دقیقاً نیمه است" در نیمه شب روز 28 مرداد 1332 است: عبارتی که رمز عملیات کودتایی آمریکایی ـ انگلیسی علیه دولت دکتر مصدق شد.
کارمندان سفارت مأموریت یافته‌اند تحولات بعد از انتخابات را گزارش کنند. پس از برگزاری انتخابات، بی‌بی‌سی فارسی برنامه‌هایش را 24 ساعته می‌کند تا اخبار اغتشاشات را به طور کامل منعکس کند. به کارمندان سفارت دستور داده شده در تجمعات و اغتشاشات حضور داشته باشند. "کاردار سفارت" در راهپيمايي "خيابان انقلاب" تا "دانشگاه صنعتي شريف" حضور دارد. "ساموئل اورگان" - دبير سوم سفارت- در 25 خردادماه، حد فاصل خيابان هاي "مطهري" و "شريعتي" در بين تجمع‌ کنندگان حاضر است. "تامبرن" از بخش سیاسی سفارت در 28 خردادماه، در بین تجمع کنندگان "خيابان انقلاب" است و آقاي "پل بروني" (معاون بخش ويزاي سفارت) نيز از تجمع "خيابان فردوسي" مقابل "خيابان منوچهري"؛ عکس میگیرد.
در 27 خرداد، "دبير اول سياسي سفارت" از کارمندان محلي درخواست می‌کند تا فرداي تجمع "ميدان بهارستان"، از آثار تخريب شده توسط اغتشاشگران عکس تهيه کنند. سفير انگليس به همراه "کاردار سفارت" در 28 خرداد، براي مشاهده تجمعات اقدام می‌کنند ... سفير انگليس، هر روز ساعت 9 صبح، با اعضاي "بخش سياسي سفارت" و ديپلماتها و کارمندان محلي، جلسه دارد و آخرين اخبار را دريافت و به لندن؛ گزارش می‌کند. گزارشهای سفارت انگليس، به آمريكا هم ارسال ميشود و از آنجا که دولت آمريكا، فاقد هرگونه امکاناتي براي دسترسي به اخبار داخل ايران است؛ اين گزارش ها بعنوان يک منبع غني، مورد استفاده ميگیرند. محمد حسین رسام من به علت فعاليتهایش به همراه هشت کارمند محلي ديگر، بازداشت می‌شوند و دو ديپلمات سفارت به نامهای "تام برلي" و "پل بروني" از کشور اخراج می‌شوند.[21]
سایمون گس پس از گذشت 5 ماه از ورودش به تهران در 22 شهريورماه برای اولین بار به حضور "رئيس جمهوري اسلامي ايران" میرسد و همراه سفراي جديد چهار كشور ديگر، استوارنامه خود را تقديم "محمود احمدي نژاد" می‌کند. گفته می‌شود که یکی از دلایل عدم پذیرش «گس» توسط رئیس جمهوری و تعلل در این رابطه، مربوط به اقدامات تنش زای میدانی سفارت انگلیس بوده است.
بالاخره، «سایمون گس» توانست به حضور رئیس جمهور برود و استوارنامه خود را تسلیم وی کند اما این مراسم حواشی را نیز به دنبال داشت. علیرغم عرف دیپلماتیک که هنگام تقدیم استوارنامه توسط سفرای خارجی، همزمان با سفیر و رئیس جمهور به سمت یکدیگر حرکت میکنند؛ «احمدی نژاد» سر جای خود ایستاد تا سفیر انگلیس به سمت او بیاید تا استوارنامه سفیر انگلیس را تحویل بگیرد.
"احمدی‌نژاد" حین گفتگوي كوتاه خود با "گس"، در پاسخ به بخشي از اظهارات او که گفته بود: "دولت بريتانيا قصد دخالت در امور ايران را ندارد"، اینگونه واکنش نشان داده بود که "ملت ايران، اساساً اجازه دخالت به بيگانه را نمي دهد البته در مسير توسعه روابط، نگاه ما به آينده است و اميدواريم دولت انگليس از گذشته خود تجربه خوبي گرفته باشد و در مسير اصلاح رفتارهای گذشته، گام بردارد. از اين رو، مهمترين مأموريت شما بعنوان يك سفير، اين است كه اين خاطرات منفي را به خاطره مثبت؛ تبديل كنيد".

پرده سوم: شکست در رهبری کودتا و رهبری تحریم‌ها

دولت انگلیس با حضور مردم در صحنه‌های مختلف مانند 22 بهمن و 9 دی ماه عملاً در رهبری کودتایی دیگر در ایران شکست خورده است. اکنون زمان آن است که طرح جایگزینی که از قبل و برای شکست پروژه کودتا طراحی شده فعال شود. پیش از انتخابات ماموریت مدیریت فشارهای اقتصادی علیه تهران و پیگیری پروژه تحریم‌ها از جانب آمریکایی ها به دولت انگلیس محول می‌شود.
سندی محرمانه که در 4 فوریه سال 2011 افشا شده حاکی از آن است که "دیوید میلیبند" وزیر خارجه انگلیس وعده داده رهبری فشار بر تهران را به عهده خواهد گرفت و کشورهای اتحادیه اروپا را به اتخاذ مواضع سخت علیه ایران وادار خواهد کرد.[22] سندی دیگر از قول یک مقام وزارت خارجه انگیس حاکی از فشارهای مخفیانه لندن بر آلمان برای موافقت این کشور با تحریم بانکهای ایرانی است.[23]
دولت‌های آمریکا وانگلیس در سالهای پس از 2009 شدیدترین تحریم‌ها را با بهانه‌های حقوق بشر و برنامه هسته‌های علیه ایران اعمال کردند. تحلیل‌های سیاسی در لندن واشنگتن در آن زمان آن بود که تحریم‌ها می توانند بار دیگر ناآرامی‌هایی شبیه سال 88 را تکرار کنند؛ آرزویی که البته ناکام ماند.

پي‌نوشت‌ها:

[1] بازخوانی اعترافات حسین رسام، تحلیلگر ارشد سفارت انگلیس در تهران لینک
[2] بازخوانی اعترافات حسین رسام، تحلیلگر ارشد سفارت انگلیس در تهران لینک
[3] UK Window on Iran: NGO Argues More Saberi-Like Arrests Likely Link
[4] Regent
[5] Iran: BBC Persian TV Begins Operations Link
[6] US and UK develop democracy strategy for Iran Link
[7] Iran Syria Policy and Operations Group
[8] US unit works quietly to counter Iran's sway Link
[9] US unit works quietly to counter Iran's swayLink
[10] US unit created to pressure Iran, Syria disbanded Link
[11] ABC News Report 22, May 2007
[12] Durham University provided "cover” for American spying on Iran, says US embassy cable Link
[13] Durham University engulfed in Wikileaks allegationsLink
[14] Cable ‘reveals US cash bid by university Link
[15] آزادیخواهان ایرانی ! بدنبال دلارهای اسرائیلی + فیلم لینک
[16] Democracy Small Grants Program
[17] US security Interests and democracy Assistance programs in Georgia and Ukraine Link
[18] بازخوانی اعترافات حسین رسام، تحلیلگر ارشد سفارت انگلیس در تهران لینک
[19] UK Window on Iran: NGO Argues More Saberi-Like Arrests Likely Link
[20] "علیرضا نوریزاده" به همراه "محسن سازگارا" بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در سال 1388 از جمله مهم‌ترین تبلیغ کنندگان شائبه تقلب در انتخابات بودند و مردم را به تجمعات غیرقانونی خیابانی فرا می‌خواندند.
[21] سایمون گس کیست و هدف او از سفر به تهران چیست؟ لینک
[22] FOREIGN SECRETARY SAYS UK TO LEAD FINANCIAL PRESSURE ON TEHRAN Link
[23] FCO QUIETLY URGES PRESSURE ON GERMANS FOR EU DESIGNATION OF IRANIAN BANKS, DISCUSSES NEW UK TOOLS AGAINST Iran Link

منبع مقاله : مشرق نیوز