نويسنده: علي صدرايي خويي (1)
چكيده:
كتاب الوافي تأليف محمد محسن بن مرتضي معروف به فيض كاشاني ( متوفاي 1091ق )، از بدو تأليف مورد توجه دانشمندان قرار گرفته و يكي از كتابهاي چهارگانه ي متأخر شيعه قلمداد شده است. فيض كاشاني در كتاب وافي، جميع احاديث كتابهاي چهارگانه متقدم حديثي شيعه ( كافي كليني، من لا يحضره الفقيه شيخ صدوق، تهذيب و استبصار شيخ طوسي ) را تنظيم و به صورت موضوعي مرتب نموده است. فيض تلاش كرده است در اين كار از صحيح ترين نسخه هاي چهار كتاب ياد شده استفاده نمايد و در مواردي كه حديثي ابهام و ايهامي داشته با آوردن بياني كوتاه به رفع دشواري آن پرداخته است. دقت فيض در ترتيب ابواب كتابش و استفاده از نسخه هاي صحيح و آوردن بيانهاي موجز و دقيق موجب امتياز آن از سه كتاب ديگر ( وسائل الشيعه شيخ حر عاملي، بحارالانوار علامه مجلسي و مستدرك الوسائل محدث نوري ) گرديده است. كتاب وافي در صدر اين چهار كتاب حديثي بوده و بيشتر از هر سه مورد مراجعه و استنساخ دانشمندان بوده است. در اين مقاله ضمن معرفي چاپ هاي سنگي، چاپ هاي جديد و قديم نسخ خطي وافي معرفي مي گردند؛ نسخه هاي خطي كتاب وافي در كتابخانه هاي ايران، در دو مرحله مورد پژوهش قرار گرفته است: مرحله ي اول: از آغاز انتشار فهارس نسخ خطي تا سال 1380 ش، در اين مرحله تعداد 523 نسخه خطي از كتاب وافي شناسايي گرديده، كه مشخصات كامل آنها در كتاب فهرستگان نسخه هاي خطي حديث و علوم حديثي معرفي گرديده، و نياز به تكرار نيست. مرحله ي دوم: نسخه هاي معرفي شده در فهارس منتشره شده از سال 1380 تا 1390 ش، که در اينجا معرفي مشخصات اين نسخه ها درج مي گردد. نسخه هاي خطي جديد وافي كه در فهارس منتشر شده از سال 80 تا 90، در كتابخانه هاي ايران شناسايي گرديده، به صد و نود و دو نسخه بالغ مي گردد. كه در اين مقاله به معرفي آنها مي پردازيم.كليدواژه ها:
نسخه شناسي وافي، فيض كاشاني، كتابهاي چهارگانه حديثي شيعه.مقدمه
فيض كاشاني در كتاب وافي، جميع احاديث كتاب هاي چهارگانه ي متقدم حديثي شيعه ( كافي كليني، من لا يحضره الفقيه شيخ صدوق، تهذيب و استبصار شيخ طوسي ) را تنظيم و به صورت موضوعي مرتب نموده است. فيض تلاش كرده در اين كار از صحيح ترين نسخه هاي چهار كتاب ياد شده استفاده نمايد و در مواردي كه حديثي ابهام و ايهامي داشته با آوردن بياني كوتاه به رفع دشواري آن پرداخته است. دقت فيض در ترتيب ابواب كتابش و استفاده از نسخه هاي صحيح و آوردن بيان هاي موجز و دقيق موجب امتياز آن از سه كتاب ديگر ( وسائل الشيعه شيخ حر عاملي، بحارالانوار علامه مجلسي و مستدرك الوسائل محدث نوري ) گرديده است. دليل براي اين مدعا اينكه در استقصاي نسخ خطي اين چهار كتاب كه در فهرستگان نسخ خطي حديث و علوم حديث شيعه و مستدركات آن صورت گرفته، تعداد نسخه هاي خطي هر يك از اين چهار كتاب به شرح ذيل مي باشد:وافي فيض كاشاني: 694 نسخه؛ وسائل الشيعه شيخ حر عاملي: 394 نسخه؛ بحارالانوار علامه مجلسي: 990 ( كه 608 نسخه ي آن مربوط به تاريخ انبيا و ائمه (عليه السّلام) و اجازات مي باشد كه در وافي مورد بحث قرار نگرفته است ) بنابراين، بقيه ي نسخ بحار كه با وافي مشترك هستند، سيصد و هشتاد و دو نسخه مي باشد؛ مستدرك الوسائل محدث نوري: 22 نسخه.
اين آمار نشان مي دهد كه كتاب وافي در صدر اين چهار كتاب حديثي بوده و بيشتر از هر سر مورد مراجعه و استنساخ دانشمندان بوده است.
فيض، الوافي را در سه مقدمه و چهارده جزء ( كتاب ) و يك خاتمه تنظيم نموده و هر كتاب، خطبه، ديباچه و خاتمه اي جداگانه دارد.
عنوان مقدمه هاي سه گانه ي كتاب عبارت است از:
مقدمه ي اول: شيوه ي شناخت علوم ديني؛
مقدمه ي دوم: درباره ي شناخت اسانيد و مباحثي پيرامون اسناد كتب اربعه، مانند: ذكر نمونه هايي از اسامي مشترك در سند؛ تفاوت اصطلاح صحيح نزد قدما و متأخران، اصحاب اجماع، طرق روايتي مؤلف به كتب اربعه، توضيح اصطلاحات حديثي نظير: اضمار، اضطراب، ارسال سند و غيره؛
مقدمه ي سوم: بررسي برخي از اصطلاحات و قواعد مانند شيوه ي محمدون ثلاث اول در ذكر اسناد كتب اربعه.
عنوان چهارده جزء كتاب وافي به ترتيب عبارتند از:
1. كتاب العقل و العلم و التوحيد؛
2. كتاب الحجة؛
3. كتاب الايمان و الكفر؛
4. كتاب الطهارة و الزينة؛
5. كتاب الصلاة و القرآن و الدعاء؛
6. كتاب الزكاة و الخمس و المبرات ( مبراث شامل: قرض، عتق، مكاتبه، وقف و هبه )؛
7. كتاب الصوم و الاعتكاف و المعاهدات؛
8. كتاب الحج و العمرة و الزيارات المشاهد؛
9. كتاب الامر بالمعروف و النهي عن المنكر و القضاء و الشهادات؛
10. كتاب المعاش و المعاهدات و المكاسب و المعاملات؛
11. كتاب المطاعم و المشارب و التجملاتة
12. كتاب النكاح و اطلاق و الولادة؛
13. كتاب الموت و الارث و الوصية؛
14. كتاب الروضة.
خاتمه در بيان مشيخه ي شيخ صدوق و شيخ طوسي كه براي سهولت مراجعه اسامي راويان را به ترتيب حروف الفبا تنظيم نموده و براي اختصار اسامي برخي راويان را آورده است. فيض كتاب وافي را در ظرف نه سال و يك ماه تأليف نموده و در سال 1068 ق آن را به اتمام رسانده است.
چاپ سنگي
متأسفانه تاكنون تحقيق جامعي درباره ي چاپ هاي سنگي ايران به عم نيامده تا معلوم شود كه چه كتابي و چند بار به صورت چاپ سنگي به چاپ رسيده است. بر اساس اطلاعات به دست آمده، كتاب وافي پنج بار در سال هاي 1267، 1312، 1314 و 1324ق و يك بار بدون تاريخ، به صورت سنگي به چاپ رسيده است.در همه ي اين چاپ ها، چهارده جزء وافي در سه مجلد، به قطع رحلي، به چاپ رسيده بدين ترتيب:
جلد اول: جزء اول تا چهارم ( از اول وافي تا اول صلوة )؛
جلد دوم: جزء پنجم تا نهم ( از اول صلوة تا اول كتاب المعايش و المكاسب )؛
جلد سوم: از جزء دهم تا پانزدهم ( از اول كتاب المعايش و المكاسب تا آخر وافي ).
كاتبان اين چاپ ها: محمدتقي بن محمدحسن طالقاني كوزاني، محمدصادق بن ابوالقاسم حسيني خوانساري، محمد حسن بن محمد علي اصفهاني و مصحح يكي از چاپ هاي آن محمد رضا بن عبدالرسول رضوي خوانساري، است.
چاپ جديد
اخيراً كتاب وافي در اصفهان در مركز تحقيقات علمي كتابخانه ي امام علي عليه السلام، تصحيح و در بيست و شش جلد منتشر گرديده است. ولي در آن حواشي كه فيض بعد از اتمام كتاب وافي بر آن نوشته بود- و در چاپ هاي سنگي آمده بود- درج نشده است.شروح و حواشي
بر اين اثر سترگ، حواشي، استدراك و رديه هايي به رشته تحرير درآمده است. از جمله حاشيه ي خود مؤلف و حواشي: ملافضل الله، ميرزاحسن لاهيجي، ميرزا عبدالله افندي، سيدعبدالله جزايري، سيدابراهيم رضوي قمي، وحيد بهبهاني، سيدمحسن اعرجي كاظمي، ملامحمدرضا قمي و شروحي از محمدرضي قزويني، محمدجواد حسيني عاملي، محمد تقي بن عبدالرحيم و رديه از ملا شاه افضل كاشان و استدراك از محمدهادي بن مرتضي كاشاني برادرزاده ي فيض و منتخب وافي از محمدابراهيم طبسي و فهرست وافي از علم الهدي فرزند فيض و مصطلحات وافي از فضل الله. (2)نسخ خطي كتاب وافي
نسخه هاي خطي كتاب وافي در كتابخانه هاي ايران، در دو مرحله مورد پژوهش قرار گرفته است:مرحله ي اول:
از آغاز انتشار فهارس نسخ خطي تا سال1380ش، در اين مرحله تعداد 523 نسخه خطي از كتاب وافي شناسايي گرديده، كه مشخصات كامل آنها در كتاب فهرستگان نسخه هاي خطي حديث و علوم حديث معرفي گرديده، و نياز به تكرار نيست. (3)مرحله ي دوم:
نسخه هاي معرفي شده در فهارس منتشر شده از سال 1380 تا 1390 ش كه در اينجا معرفي مشخصات اين نسخه ها درج مي گردد.نسخه هاي نويافته
نسخه هاي خطي جديد وافي كه در فهارس منتشر شده از سال 80 تا 90، در كتابخانه هاي ايران شناسايي گرديده، به صد و نود و دو نسخه بالغ مي گردد. در اينجا مشخصات مربوط به هر نسخه، و در هر نسخه اطلاعات ذيل، به ترتيب، معرفي مي گردد:نام شهر، نام كتابخانه، شماره ي نسخه، نوع خط، نام كاتب و تاريخ كتابت، مباحثي را كه نسخه شامل است، تعداد برگ ها، تعداد سطور، مأخذ.
نسخه هاي خطي جديد وافي
1 . قم، مرعشي:
13630، جلد 1 و 2، نسخ، محمدباقر بن حاجي ملك حاجي مرتضي كاشي، شنبه غره ي جمادي الاول 1029 ق، با تصحيح، بر مؤلف قرائت شده و مؤلف در پايان نسخه با عبارت « بلغ سماعا ايده الله تعالي » قرائت را تأييد كرده، آغاز مقابله در تاريخ غرة جمادي الثاني 1077 ق، داراي حاشيه نويسي بسيار با نشان هاي « منه سلمه الله، منه دام فيضه، منه دام ظله، 12، صالح، ع ب ق سلمه الله، منه و غير آن » رساله دوم مجموعه، 336 برگ، 23 سطر، 5/ 18×5 /25 [ فهرست مرعشي: 514/34 ] .2 . قم، مركز احياي ميراث اسلامي:
967، كتاب نكاح و طلاق و كتاب الجنائز، نسخ، محمد مومن جربادقاني، پنجشنبه 3 محرم 1060ق، 279 برگ، 27 سطر، 5/31×19 [ فهرست مركز احيا: 186/3 ] .3 . مشهد، آستان قدس رضوي:
23797، جلد 1، نستعليق، محمد بن محمد محسن فيض كاشاني، علم الهدي، 23 صفر 1062ق، با تصحيح و مقابله، خط مؤلف در حاشيه ي صحفه ي آخر مبني بر مقابله، با حواشي به لفظ منه مدظله العالي، 145برگ، 21 سطر [ فهرست آستان قدس: 640/26 ] .4 . قم، مرعشي:
12171، جزء اول كتاب العقل و العلم، نسخ، محمد شفيع ملقب به نجات، اواخر صفر 1062ق، با علامت مقابله و تصحيح و قرائت از فيض كاشاني در اواسط صفر 1082ق، 140 برگ، 21 سطر، 17× 7 [ فهرست مرعشي: 671/30 ] .5. قم، مرعشي:
13493، جلد سيزدهم ( كتاب جنائز )، نستعليق، محمد مؤمن بن عبدالعلي، رمضان المبارك 1064 ق، از روي نسخه خط مؤلف، با حواشي با نشان هاي « منه، منه مد ظله و منه ره »، در چند جا حاشيه به خط خود مؤلف، آغاز نسخه نو نويس، 187برگ، 19 سطر، 21×5/15 [ فهرست مرعشي: 224/34 ] .6. قم، مرعشي:
13598، جلد 1، نسخ، محمدعلي بن نورالدين واعظ كاشاني، خطيب، 1064ق، در حيات مؤلف كتابت شده است، با حواشي بسيار از فضل الله بن محمد شريف بن فضل الله كاشاني ( 12ق ). رساله ي اول مجموعه، « 48 »48-1 برگ، 22 سطر [ فهرست مرعشي: 436/34 ] .7 . مشهد، آستان قدس رضوي:
20435، جزء نهم، شامل جلد 12 از نكاح تا ولادات و جلد 11 از مطاعم تا تجملات است، جلد 12 مقدم بر جلد 11 مي باشد. آغاز: « بسمله الحمد الله... كتاب النكاح، نسخ، عبدالله بن عبدالغفار طبسي، ربيع الاول 1066ق، با حواشي به لفظ « منه »، 228 برگ، 26 سطر [ اهدايي رهبري ( استادي ): 249 فهرست آستان قدس: 653/26؛ اهدايي رهبري: 2/2: 799 ] .8. مشهد، آستان قدس رضوي:
20435، جلد 12 از نكاح تا ولادات و ج 13 از مطاعم تا تجملات، نسخ، شيخ عبدالله بن عبدالغفار طبسي، ربيع الاول 1066ق، با حواشي به لفظ « منه »، 228 برگ، 26 سطر [ اهدايي رهبري ( استادي ): 248؛ فهرست آستان قدس: 653/26 ] .9 . قم، مرعشي:
13605، جلد 5، آغاز: الحمدالله رب العالمين... كتاب الصلاة و الدعاء و القرآن و هو الخامس من اجزاء كتاب »، نسخ، حاجي محمد جعفر بن حاجي محراب، ربيع الثاني 1067 ق، بر مؤلف قرائت شده، دست خط مؤلف در پايان نسخه چنين آمده است: « ثم بلغ قرائة و كشفاً و فحصاً و تصحيحاً و افادةً و استفادةً أيده الله تعالي و بلغه أقصي مراتب التحقيق و كتب مصنف الكتاب عفي عنه » يادداشت مقابله ي ديگري به خط ناشناخته در پايان نسخه چنين آمده است: « ثم بلغ تصحيحه بحمدالله تعالي في اواخر شهر صفر لسنة 1074ق »، نشانه هاي بلاغ در غالب برگ ها مشهود است، نسخه قلم خوردگي دارد، تصحيح شده، داراي حواشي با نشان « منه دام ظله و غير آن »، 377 برگ، 21 سطر، 5/25×18 [ فهرست مرعشي: 469/34 ].10. كرمانشاه، جليلي:
101، كتاب طهارت، نسخ، كلب علي بن احمد نهاوندي، پنجنشبه جمادي الاول 1067ق، 177 برگ، 21 سطر [ فهرست جليلي كرمانشاه: 317 ] .11. كرمان، زين العابدين ابراهيمي ( شيخيه ):
1500، مجلد يازدهم، نسخ خوش، عبد الحسين بن عنايت الله مشهور به خطيب، 2 رجب 1067ق، با يادداشت سماع مورخ محرم 1081ق، با يادداشت هاي بسيار در كناره ها، خط خوردگي در بسياري از رويه ها، « 241ص »121 برگ [ فهرست عكسي دائرة المعارف بزرگ اسلامي: 400/1 ] .12. مشهد، آستان قدس رضوي:
36809، جزء چهاردهم ( كتاب روضه مرتب بر ابواب خطب و رسائل، مواعظ و قصص و نوادر قر ت، تغيير الآيات و الأخبار )، نسخ، بدون نام كاتب، 1067ق، داراي حواشي و بلاغ، تصحيح و مقابله شده، 113 برگ، 25 سطر [ اهدايي رهبري: 2/2: 800 ] .13 . تهران، مجلس شوراي اسلامي:
9529، كتاب الجنائز، آغاز: « الحمدلله رب العالمين و الصلوة علي رسول الله ثم علي اهل بيت رسول الله ثم علي رواة احكام الله ثم علي من انتفع بمواعظ الله جل و عز كتاب الجنايز و الثالث عشر من اجزاء كتاب الوافي »، انجام: « و لم يورث الخ في الولادة آخر ابواب المواريث و بتمامها تم الجزء الثالث عشر... و يتلوه في الجز الرابع عشر كتاب الروضة »، نسخ، محمد امين بن محمد بن محمد مؤمن تبريزي، 1067 ق، در حاشيه ي تصحيح شده و حواشي با امضاي « منه دام فيضه » دارد، 198 برگ [ فهرست مجلس: 199/30 ] .14. قم، مرعشي:
13609، جلد 3 و 4، نستعليق محمد بن محمد محسن فيض كاشاني، علم الهدي، ست بقين من ربيع الثاني 1068ق، اصفهان، كاتب و تاريخ و مكان كتابت مربوط به جلد 3، علم الهدي اين نسخه را از روي مسوده ي مؤلف نقل كرده است و نسخه را بر مؤلف قرائت كرده است، گوايه قرائت به خط مؤلف در پايان جلد 3 آمده است، 180 برگ، 23-21 سطر، 26×19 [ فهرست مرعشي: 475/34 ] .15. قم، مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي:
477، شامل جزء 14 ( كتاب الروضه ) و جزء 15 ( خاتمه ) است، نسخ، محمدرضي، اتمام در 1068ق در زمان حيات مؤلف، با تصحيح و بلاغ، 199 برگ مختلف سطر، 19×14 [ فهرست مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي: 401/1 ] .16. كرمان، زين العابدين ابراهيمي ( شيخيه ):
1777، مجلد پنجم ( كتاب صلات و دعا )، ثلث خوش، بدون نام كاتب، 1069ق، در كناره ها افزوده هايي با نشانه ي « منه »، 683 ص 342 برگ [ فهرست عكسي دائرة المعارف بزرگ اسلامي: 399/1 ] .17 . تهران، مجلس شوراي اسلامي:
8298، نسخ، گويا به خط مؤلف، جمعه 10 ذي قعده 1071ق، در حاشيه ي تصحيح شده با برخي تعليقات و حواشي خط مؤلف در هامش نسخه ديده مي شود، 315 برگ، 23 سطر1 [ فهرست مجلس: 2/27: 55 ] .18. تهران، مجلس شوراي اسلامي:
مجموعه طباطبايي 365، جزء7 ( كتاب الصيام و الاعتكاف و المعاهدات )، نسخ، هدي بن زين العابدين حسيني، 1073ق، حاشيه از مؤلف در صفحه ي 13 با علامت « مدظله »160 برگ، 16 سطر [ فهرست مجلس: 398/24 ] .19. تهران، مجلس شوراي اسلامي:
مجموعه ي طباطبايي، 645، بخش هفتم ( كتاب الصيام و الاعتكاف و المعاهدات )، نسخ، مهدي بن زين العابدين حسيني، 1073ق، در حاشيه ي 13 تعليقه اي از مصنف با علامت « مدظله »، 160 برگ، 16 سطر [ فهرست مجلس: 398/24 ] .20. قم، مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي:
362، باب صيام الشك تا پايان كتاب الصيام و الاعتكاف، نسخ، طاهر بن شكر الله، اوايل جمادي الثاني 1074ق، با حواشي « منه دام فيضه »، 88 برگ، 23 سطر، 25×13 [ فهرست مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي: 316/1 ] .21. قم، مرعشي:
13627، جلد 9 ( كتاب الحسبة و الاحكام و الشهادات )، نسخ، بدون نام كاتب، 1074ق، با تصحي و نشان بلاغ مقابله و حاشيه نويسي با نشان « منه دام ظله، منه دام فيضه و ظله » 178 برگ، 21 سطر، 30×20 [ فهرست مرعشي: 510/34 ] .22. قم، مرعشي:
13637، جلد 1، نسخ، محمدمقيم بن حمزه، 19 محرم 1075ق، در زمان مؤلف كتابت شده، با تصحيح، داراي اندكي حاشيه نويسي با نشان « مهدي ره »، 113 برگ، 27 سطر، 5/26×19 [ فهرست مرعشي: 524/34 ] .23. قم، مرعشي:
13560، بخشي از جلد 1 و 4، نسخ، محمدنبي، شوال 1075ق، محمدعلم الهدي بن فيض كاشاني مقابله كرده است، كاتب هم مقابله كرده است، داراي حواشي با نشان « منه و منه دام ظله » بسياري از حواشي با امضاي محمد تقي، تصحيح شده است، 139 برگ، 23 سطر، 25×15 [ فهرست مرعشي: 379/32 ] .24. قم، مرعشي:
13634، جلد 12 ( كتاب النكاح و الطلاق و الولادات )، نسخ، محمد مقيم، ذي قعده 1076ق، محمد بن نورالدين محمد اخباري بر پدرش نورالدين محمد اخباري خوانده است « آغاز در تاريخ چهارشنبه 9 ربيع الاول 1112 ق و پايان در تاريخ يكشنبه نيمه ماه ذي قعده 1112ق »، با علامت هاي بلاغ مقابله، داراي حواشي با نشان هاي « منه حفظه الله، منه سلمه الله منه دام ظله، منه و غير آن »، با تصحيح، 296 برگ، 21 سطر، 26×16 [ فهرست مرعشي: 520/34 ] .25. قم، مرعشي:
13552، جلد 3، آغاز: « الحمدلله رب العالمين... كتاب الايمان و الكفر و هو الثالث من اجزاء »، نسخ، بدون نام كاتب، 1076ق، با تصحيح، كتابت شده در زمان حيات مؤلف، 320 برگ، 21 سطر، 25×15 [ فهرست مرعشي: 368/34 ] .26. تهران، مجلس شوراي اسلامي:
14883، جزء پنجم از كتاب الصلاة و الدعاء و القرآن تا باب 270 در نوادر قبل از آن باب 269 در اختلاف قرائات و عدد آيات است، نسخ، محمد نبي از شاگردان فيض كاشاني، 4 ربيع الاول 1077ق، كاتب نسخه را نزد سبط برادر مصنف خوانده و سپس آخر آن را با نسخه ي اصل آن به خط مصنف مقابله كرده است، سپس در تاريخ 1086ق نسخه را عرض بر اصل خط فيض كرده، داراي دو امضاي مقابله ي ديگر بدون تاريخ، با تصحيح، داراي حواشي با نشان هاي مختلف گاهي با نشان « منه سلمه الله »، 334 برگ، 23 سطر [ فهرست مجلس: 258/41 ] .27. اصفهان، حضرت زهرا (عليه السّلام):
255، بخش اول از صد و هشتاد و سه بخش كتاب، نسخ، محمدقلي جاپلقي، 28 رمضان المبارك 1079ق، تصحيح و مقابله به تاريخ 25 رجب 1100ق، 176 برگ، 20 سطر [ مكتبة الزهرا: 152 ] .28. تهران، مدرسه معمارباشي:
13، جلد 3، 4 و 5 شامل كتاب الكفر و الايمان و كتاب الطهارة و كتاب الصلوة، از آخر افتادگي دارد، آغاز: « الحمدلله و الصلوة لاهل رسول الله، ثم علي اهل بيت رسول الله، ثم علي رواة احكام الله... كتاب الكفر و الايمان و هو الثالث من اجزاء الوافي »، انجام: « باب الدعاء و الحاجة و الحادثة كالعدة عن احمد عن بعض اصحابه عن ابراهيم »، نسخ، مير فصيح بن سيد اسماعيل حسيني، نيمه شوال 1080 ق، كاتب مذكور جلد سوم را كتابت كرده و بقيه ي نسخه به خط كاتب ديگر است، در حاشيه تصحيح شده، 419 برگ، 28-24 سطر [ فهرست مدرسه معمار باشي: 22 ] .29. كرمانشاه جليلي:
332، از كتاب المعايش و المكاسب ( جلد10 ) تا آخر مكاسب، آغاز: « بسمله الحمد الله رب العالمين كتاب المعايش و المكاسب و المعاملات »، نسخ، بدون نام كاتب، دهه دوم صفر 1081ق، با حواشي از مؤلف، 157 برگ، 21 سطر [ فهرست جليلي كرمانشاه: 318 ] .30. مشهد، گوهرشاد:
1648، جلد 11 ( ابتداي كتاب المطاعم و المشارب و التجملات تا انتهاي آن )، آغاز: « بسمله الحمدلله رب العالمين و الصلاة و السلام علي رسول الله ثم علي اهل بيت رسول الله ثم علي رواة احكام الله »، نسخ، رضي الدين بن ابوالحسن شريف، 3 ذي قعده 1081 ق، با تصحيح و مقابله، 237برگ، 15 سطر [ فهرست گوهرشاد: 60/5 ].31. اراك، ابراهيم دهگان اراكي:
229، نسخ، بدون نام كاتب، 1081ق، با حواشي، تصحيح شده، 154 برگ، 19سطر [ فهرست دهگان اراكي: 309/2 ] .32. شهر ري، آستان عبدالعظيم ( حافظيان ):
274، جزء ثاني: كتاب الحجة، نسخ، علي رضا بن اسماعيل سمناني، 1081ق، با تصحيح و حواشي به رمز « منه دام خيره »، 245 برگ، 23سطر [ فهرست آستانه ي عبدالعظيم، 658/2 ] .33. مشهد، آستان قدس رضوي:
24121، جلد 6، مشتمل بر كتاب زكات، خمس و مبرات است، نسخ، محمدبن سعدالدين محمد جعفر غفاري، پنج شنبه آخر ذي حجه 1082ق، مصدرّ به فهرست ابواب، 162 برگ، 21 سطر [ فهرست آستان قدس: 650/26 ] .34. كرمان، زين العابدين ابراهيمي ( شيخيه ):
2174، مجلد يكم، نسخ خوش، بدون نام كاتب، 1083ق، مقاله شده، افتادگي ها و اصلاح ها در كناره ها، « 283ص » 142 برگ [ فهرست عكسي دائرة المعارف، بزرگ اسلامي: 398/1 ] .35. قم، مرعشي:
13608، جلد10، آغاز: « الحمدلله رب العالمين كتاب المعايش و المكاسب و المعاملات و هو العاشر من اجزاء الكتاب »، نسخ، بدون نام كاتب، 1084ق، درحيات مؤلف كتابت شده، با تصحيح، 138 برگ، 20 سطر، 25×20 [ فهرست مرعشي: 474/34 ] .36
. قم، مرعشي:
13591، جلد 3 و 4، آغاز: « الحمدلله رب العالمين... كتاب الايمان و الكفر و هو الثالث من اجزاء »، نسخ، محمدتقي بن ابوالحسن، اواسط رجب 1085ق، كاتب برگ 174، در زمان حيات مؤلف كتابت شده، دو بار مقابله شده يك بار در سال 1092 ق و ديگري به سال 1099، داراي حواشي با نشان « منه » به خط محمدهادي بن شاه مرتضي ثاني، 267 برگ، 25 سطر، 25×5/16 [ فهرست مرعشي: 428/34 ] .37. قم، مرعشي:
13573، جلد 7، آغز: « الحمدلله رب العالمين... كتاب الصيام و الاعتكاف و المعاهدات و هو السابع من اجزاء »، نسخ و نستعليق، بدون نام كاتب، رمضان المبارك 1085ق، به چند خط، يكي از شاگردان مؤلف در زمان حياتش كتابت كرده است، و با تصحيح و حاشيه نويسي، 119 برگ، 27-19، سطر، 20×15 [ فهرست مرعشي: 398/34 ] .38. مشهد، آستان قدس رضوي:
19645، جزء يكم ( از ابتداي مقدمه تا پايان كتاب توحيد است )، نستعليق، يونس بن عبدالله آشتياني، قمي، آخر رجب 1086ق، شماره اهدايي رهبري 707، باحواشي به لفظ « منه مدظله »، 216 برگ، 19 سطر [ اهدايي رهبري ( استادي ): 248؛ فهرست آستان قدس: 637/26؛ اهدايي رهبري: 2/2: 790 ] .39. قم، مرعشي:
13596، جلد4، آغاز: « الحمدلله رب العالمين... كتاب الطهارة و التزين و هو الرابع من اجزاء كتاب الوافي »، نسخ، زين العابدين حسني حسيني كاشاني، 1088ق، بر مؤلف قرائت شده، يادداشت فيض در پايان نسخه چنين آمده است: « بلغ سماعا علي سماع ضبط و تحقيق ايده الله سبحانه » داراي حواشي اندك به خط علم الهدي فرزند مؤلف و حواشي ديگر با نشان « منه دام ظله، منه دام فيضه، منه، عهد سلمه الله، ق، م ح ق، ه و غير آن » با تصحيح، نشان « بلغ » در برگ ها مشهود است، 168 برگ، 20 سطر، 25×19 [ فهرست مرعشي: 434/34 ] .40. دامغان، مدرسه فتحعلي بيگ ( صادقيه ):
137، كتاب الزكاة تا پايان عتق و جزء ششم را داراست، نسخ، ابوالحسن بن محمدعلي علايي، پنجشنبه 14 صفر 1089 ق، تصحيح شده، 126 برگ، 21 سطر، 20×15 [ فهرست مدرسه فتحلي بيگ: 103 ] .41. قم، مرعشي:
13562، جلد8، آغاز: « الحمدلله رب العالمين... كتاب الحج و العمرة و الزيارات و هو الثامن من اجزاء الكتاب »، نسخ، جعفر بن محمد باقر، عشر بقين من شعبان 1090ق، محمد علم الهدي بن فيض كاشاني مقابله كرده است، صورت دست خط مرحوم فيض كاشاني مبني بر تأييد مقابله و قرائت فرزندش با جلد 8 و بعد از تأييد اجازه به فرزندش داده است، اوايل نسخه در زمان مؤلف نوشته شده و با حواشي « منه دام فيضه و منه سلمه الله » به آن اشاره شده است، حواشي ديگري با نشان « منه رحمه الله، منه قدس الله و عهد سلمه الله، دارد. تصحيح شده، در آغاز نسخه صورت دست خط فيض و فرزندش علم الهدي آمده، 248 برگ، 21 سطر، 25×19 [ فهرست مرعشي: 381/34 ] .42. قم، مرعشي:
13561، جلد 6، آغاز: الحمدلله رب العالمين... كتاب الزكاة و الخمس و العبرات و هو السادس من اجزاء »، نسخ، زين العابدين حسني حسيني كاشاني، 23 شعبان 1090ق، يك سال قبل از فوت مؤلف از روي نسخه اصل به خط مؤلف كتابت شده، داراي آنها با عبارت « انهاه سماعا عليّ »، داراي حواشي با نشان « منه دام فيضه و عهد سلمه الله »، با تصحيح، 158برگ، 20 سطر، 5/24×19 [ فهرست مرعشي: 380/34 ] .43. مشهد، گوهرشاد:
1898، جلد9 ( كتاب الحسبة و الاحكام و الشهادات )، آغاز: « بسمله الحمدلله رب العالمين كتاب الحسبة و الاحكام و الشهادات و هو التاسع من اجزاء الوافي »، نسخ، حسن بن غلام علي نجفي مشهدي، سه شنبه 23 ذي حجه 1091ق، 187 برگ، 23 سطر [ فهرست گوهرشاد: 287/5 ] .44. مشهد، آستان قدس رضوي:
15275، جلد اول، نسخ، اسماعيل بن امام ويردي مشهدي، 1091ق، تصحيح شده، 115 برگ [ فهرست آستان قدس: 607/14 ] .45. مشهد، آستان قدس رضوي:
15296، جلد 12، از كتاب النكاح تا ابواب الولادات، آغاز: « بسمله الحمدلله... كتاب النكاح و الطلاق »، نسخ، محمدعلي سمناني، چهارشنبه 15 رجب 1092ق با تصحيح و مقابله، 211 برگ، 23 سطر [ فهرست الفبايي آستان قدس: 680، فهرست آستان قدس: 654/26 ] .46. عراق، نجف، اميرالمؤمنين (عليه السّلام) نجف:
بدون شماره، كتاب المكاسب و المعايش و مطاعم و مشارب، نسخ، جعفر بن محمد باقر كاشاني، 5 ذي حجه 1096ق، 262 برگ [ فهرست عكسي مركز احيا: 268/6 ] .47. مشهد، آستان قدس رضوي:
20743، جزء دوم، شامل « كتاب الحجة » است، آغاز: « بسمله الحمدلله... كتاب الحجة و هو الثاني من اجزاء كتاب »، انجام: « آخر ابواب بدو خلق الحجج و مواليدهم و مكارمهم سلام الله عليهم... اولاً و آخراً » نسخ بدون نام كاتب، 1097ق، برگ اول توسط مرحوم سيد مصطفي حسيني خوانساري نونويسي شده، 319 برگ، 20 سطر [ اهدايي رهبري ( استادي ): 249؛ فهرست آستان قدس: 642/26؛ اهدايي رهبري: 2/2: 793 ] .48. عراق، نجف، اميرالمؤمنين (عليه السّلام) نجف:
بدون شماره، عنوان معرفي: كتب النكاح، نسخ، جعفر بن محمد باقر كاشاني، 24 رمضان المبارك 1098ق، 218برگ [ فهرست عكسي مركز احياء: 309/6 ] .49. مشهد، آستان قدس رضوي:
20498، از كتاب حسبه و حدود و شهادات را شامل است، آغاز: « بسمله، الحمدلله و الصلوة علي رسول الله... كتاب الحسبة و الاحكام و الشهادات »، انجام: مانند نسخه 35919، نسخ، محمدزمان بن قوچ احمد، پنجشنبه 20 صفر 1099ق، داراي حواشي به لفظ « منه رحمه الله »، 204 برگ، 33 سطر [ اهدايي رهبري: 2/2: 797 ] .50. مشهد، آستان قدس رضوي:
20211، جلد 10-8، از كتاب الحج و العمرة، كتاب الحسبة و الاحكام و الشهادات، كتاب المعايش و المكاسب و المعاملات، را شامل است. هر سه جزء مصدّر است به فهرست ابواب. آغاز: « بسمله الحمد لله رب العالمين و بعد فهرس ما في هذا المجلد من الابواب... بسمله الحمدلله و الصلاة و السلام علي رسول الله »، نسخ، مهدي قلي بن افراسياب چكني، قرن 11 ق، 292برگ، 31 سطر [ فهرست آستان قدس: 647/26؛ اهدايي رهبري ( استادي ): 248؛ اهدايي رهبري: 2/2: 797 ] .51. قم، مرعشي:
11698، كتاب الجنائز، آغاز: « الحمدلله و الصلاة علي رسول الله... كتاب الجنائز و هو الثالث عشر من اجزاء الكتاب الوافي »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11 ق، با تصحيح و حواشي و فهرست، 122 برگ، 25 سطر، 20×9 [ فهرست مرعشي: 483/29 ] .52. قم، مرعشي:
11872، جزء نهم و دهم ( كتاب الحسبة و الحدود و الشهادات و كتاب المعايش و المكاسب و المعاملات )، آغاز: « الحمدلله و الصلاة و السلام علي رسول الله... كتاب الحسبة و الاحكام و الشهادات و هو التاسع من اجزاء كتاب الوافي »، نسخ، محمد بن محمدرضا مشهور به ابراهيم، قرن 11 ق، تصحيح شده، 255 برگ، 25 سطر، 17×11 [ فهرست مرعشي: 144/30 ] .53. قم، مرعشي:
13466، بخشي از جلد 3 ( بخشي از قسم اول و دوم « كتاب الايمان و الكفر » ) از باب معني زهد ( 49 ) آغاز و تا باب علل تحريم الكبائر ( 185 ) شامل است، از آغاز و انجام افتادگي دارد، «: حتفها عند سمعها و لكن اجعل الدنيا بمنزلة قنطرة علي نهر جرت عليها »، انجام: « فدخل اصحاب اليمين فصارت عليهم برداً و سلاماً و ابي اصحاب الشمال »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11 ق، چند بار مقابله و تصحيح شده از جمله به سال 1108ق با عبارت هاي « شرعت في مقابلته يوم الاربعاء ثامن شهر ذي قعدة سنة ثمان و مائة بعد الف 1108ق قد وقع الفراغ بحمدلله سبحانه يوم الاربعين...افتاده »، « شرعت في... شهر جمادي الاخر... »، « و ثم بلغ قبالا و تصحيحا بحمدالله »، 172 برگ، 19 سطر، 19×5/12 [ فرست مرعشي: 179/34 ] .54. قم، مرعشي:
13495، جلد4، آغاز: « الحمدلله رب العالمين...كتاب الطهارة و التزين و هو الرابع من اجزاء كتاب الوافي »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11 ق، دو بار مقابله و تصحيح شده است يكي به سال 1102ق، 156 برگ، 21 سطر، 5/21×5/11 [ فهرست مرعشي: 227/34 ] .55. قم، مرعشي:
13511، جلد 9، آغاز: « الحمدلله رب العالمين... كتاب الحسبة و الحدود و الاحكام و هوالتاسع من اجزاء »، نسخ، ابن عبدالغفور بن شاه مرتضي اول كاشاني، برادرزاده فيض كاشاني، قرن 11 ق، بر فيض كاشاني و برادرش عبدالغفور قرائت شده، با تصحيح و حاشيه نويسي، 251 برگ، 18 سطر، 20×15 [ فهرست مرعشي: 284/34 ] .56. قم، مرعشي:
13530، جلد 12، آغاز: « الحمدلله رب العالمين... كتاب النكاح و الطلاق و الولادات و هو الثاني عشر من كتاب الوافي »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11 ق، در زمان حيات مؤلف كتابت شده، داراي حواشي با نشان هاي « منه دام ظله العالي و منه ادام الله تعالي افاداته »، با تصحيح نيمه اول به يك خط و نيمه دوم به خط ديگر، 213 برگ، 21 سطر، 23×5/14 [ فهرست مرعشي: 335/34 ] .57. قم، مرعشي:
13569، جلد 12، آغاز: « الحمدلله رب العالمين... كتاب النكاح و الطلاق و الولادات و هو الثاني عشر من اجزاء »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11 ق، در زمان مؤلف كتابت شده، با نسخه ي اصل خط مؤلف مقابله و تصحيح شده، داراي حواشي با نشان « منه دام ظله و منه »، 204 برگ، 21 سطر، 24×16 [ فهرست مرعشي: 393/34 ] .58. قم، مرعشي:
13577، نسخ، سلطان محمد بن تاج الدين حسن، قرن 11 ق، احتمالاً بر فيض قرائت و تصحيح شده، داراي انهايي با نشان « انهاه سماعا » داراي حواشي با نشان هاي « منه دام احسانه، منه دام ظله، عهد دام عزه، منه، عهد عفي عنه و غير آن » بعضي حواشي منه با خط فيض همخواني دارد، 154 برگ، 19 سطر، 25×5/18 [ فهرست مرعشي: 411/34 ] .59. قم، مرعشي:
13594، جلد 7، آغاز: « الحمدلله رب العالمين كتاب الصيام و الاعتكاف و المعاهدات و هو السابع »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11 ق، ظاهرا بر فيض قرائت شده، با تصحيح، داراي حواشي با نشان « 5 و غير آن »، داراي علامت آنها، 127 برگ، 19 سطر، 5/24×17 [ فهرست مرعشي: 432/34 ] .60. قم، مرعشي:
13600، جلد 7، آغاز: « الحمدلله رب العالمين كتاب الصيام و الاعتكاف و المعاهدات »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11 ق، داراي آنهايي ظاهراً به خط مؤلف به عبارت الله و... » با تصحيح، 166 برگ، 20 سطر، 5/25×19 [ فهرست مرعشي: 440/34 ] .61. قم، مرعشي:
13623، جلد 1 و 2، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11ق، با تصحيح و داراي نشان بلاغ مقابله، داراي حاشيه نويسي با نشان « منه دام فيضه، منه، م ق ر، منه ره، عهد سلمه الله و غير آن »، حواشي با نشان عهد از محمد علم الهدي است، 287 برگ، 25 سطر، 5/30×18 [ فهرست مرعشي: 502/34 ] .62. قم، مرعشي:
13625، جلد 3 و 4، اغاز: الحمدلله رب العالمين... كتاب الايمان و الكفر و هو الثالث من اجزاء »، نسخ، بدون نام كاتب، نيمه دوم قرن 11 ق، داراي حواشي و تصحيحات به خط علم الهدي بن فيض و برخي به خط خود مؤلف، دوبار محمد علم الهدي بن فيض بر مؤلف قرائت و مقابله كرده كه يكي به تاريخ چهارشنبه 12 جمادي الاول 1072 ق به پايان رسيده و ديگري 22 شعبان 1069 ق در صافهان به انجام رسيده است. خط فيض در برگ 227 « ثم بلغت قرائته علي مرة ثانية و كانت قرائة تفهم و تدبر و فحص و استفادة و افادة زاده الله فهما و تأييداً و وقفه للعمل بما علم و كتب والده المصنف بيده غفر الله له » و در برگ 351 « ثم بلغت قرائته علي مرة ثانية قرائته ابلغ غوراً و تحقيقاً و اكثر تفهماً و تصحيحاً من الاولي زاده الله توفيقاً و كتب والده مؤلف الكتاب »، « ثم بلغت قرائته علي قرائة تفهم و تفحص وفقه الله للعمل بما فيه و جعل آتيه خيراً من ماضيه و كتب مصنفه عفي عنه » يادداشت هاي علم الهدي دال بر مقابله و تصحيح نسخه و عرضه ي آن بر مؤلف، رساله ي سوم مجموعه، « 345 » 351-6 برگ، 21 سطر، 30×20 [ فهرست مرعشي: 506/34 ] .63. قم، مرعشي:
13629، جلد1، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11 ق، در زمان مؤلف كتابت شده، داراي انها با نشان « انها سماعا علي ايده الله »، داراي حواشي با نشان هاي « منه دام ظله و منه مد ظله » با تصحيح، نام كتاب محو شده، 160برگ، 26×14 [ فهرست مرعشي: 512/34 ] .64. قم، مرعشي:
13643، جلد8، از انجام افتادگي دارد، آغاز: « الحمدلله رب العالمين... كتاب الحج العمرة و الزيارات » انجام: « كالعدة عن سهل عن البزنطي عن صفوان »، نسخ: بدون نام كاتب، قرن 11ق، با تصحيح و حواشي با نشان « منه، ق و غير آن »، 72 برگ، 22 سطر، 26× 5/18 [ فهرست مرعشي: 533/34 ] .65. قم، مرعشي:
13644: جلد 8، آغاز: « الحمدلله رب العالمين... كتاب الحج و العمرة و الزيارات و هو الثامن من »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11 ق، بر مؤلف خوانده و مقابله شده است و مؤلف در برگ پاياني اين مطلب را تأييد كرده با عبارت « ثم بلغ سماعه علي وفقه الله لاتمام سائر اجزائه و الانتفاع بما فيه كله و كتب مصنفه محمد بن مرتضي المدعو بمحسن عفي الله عنه »، با نشان هاي بلاغ و تصحيح ديگر، داراي حواشي با نشان « منه ادام الله ظله العالي و غيرآن »، با تصحيح، 227 برگ، 21 سطر، 30×22 [ فهرست مرعشي: 534/34 ] .66. مشهد، آستان قدس رضوي:
11152، سه مقدمه ي اول كتاب، آغاز: « من حبك و رويتهم من صافي شرابك »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11ق، با حواشي، رساله ي اول مجموعه، 15 برگ، 15 سطر [ فهرست آستان قدس: 399/16 ] .67. مشهد، آستان قدس رضوي:
11250، آغاز تا آخر توحيد، نسخ، بدون نام كاتب، قرن11 ق، با حواشي ( منه ) و تصحيح و مقابله شده، 155 برگ [ فهرست آستان قدس: 605/14 ] .68. مشهد، آستان قدس رضوي:
20267، جلد 6-5، از كتاب الصلاة و الدعاء و القرآن تا پايان كتاب الزكاة و الخمس و العبرات را شامل است، آغاز: « بسمله الحمدلله و الصلاة و السلام علي رسول الله »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11 ق، با حواشي به لفظ منه، تصحيح شده، 203 برگ، 27 سطر [ فهرست آستان قدس: 643/26؛ اهدايي رهبري: 2/2: 795 ] .69. مشهد، آستان قدس رضوي:
20329، جزء يازدهم، كتاب المطاعم و المشارب و التجملات را شامل است، آغاز: « بسمله الحمدلله... كتاب المطاعم و المشارب و التجملات »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11ق، برگ آخر توسط سيد مصطفي صفائي خوانساري در محرم 1376ق نونويسي شده، 87 برگ، 27سطر [ اهدايي رهبري ( استادي ): 248؛ فهرست آستان قدس: 653/26؛ اهدايي و رهبري: 2/2: 799 ] .70. مشهد، آستان قدس رضوي:
21403، جزء سيزدهم، شامل كتاب موت و ارث و وصية مي باشد. آغاز: برابر نسخه 23172 آستان قدس، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11 ق، با حواشي به لفظ « منه دام بقائه »، 166 برگ، 20 سطر [ اهدايي رهبري ( استادي ): 249؛ فهرست آستان قدس: 655/26؛ اهدايي رهبري: 2/2: 799 ] .71. مشهد، آستان قدس رضوي:
21402، جزء يكم، موجودي نسخه از ابتداي مقدمه تا پايان كتاب توحيد است، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11 ق، با تصحيح و مقابله و داراي حواشي به لفظ « منه دام ظله »، 115 برگ، 23 سطر [ اهدايي رهبري ( استادي ): 249؛ فهرست آستان قدس: 638/26؛ اهدايي رهبري: 2/2: 791 ] .72. مشهد، آستان قدس رضوي:
23537، جلد7 ( از كتاب الصيام تا باب كفارة النذر ) و هشت برگ از اصول، از انجام ناقص است، آغاز: « بسمله الحمدلله و الصلاة و السلام علي رسول الله ثم علي اهل بيت رسول الله »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11 ق، با تصحيح، 105 برگ، 23 سطر [ فهرست آستان قدس: 644/26 ] .73. مشهد، آستان قدس رضوي:
23775، جلد10، آغاز: برابر نسخه 20725 آستان قدس، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11ق، نسخه را محمد علم الهدي نزد مؤلف قرائت كرده كه خط پدر و امضاي مؤلف و خط علم الهدي مبني بر تصحيح و مقابله ي نسخه توسط آن دو در 19 شوال 1080ق در كاشان، با حواشي به لفظ « منه دام ظله »، با بلاغ هاي فراوان از مؤلف، 174برگ، 21 سطر [ فهرست آستان قدس، 652/26 ] .74. مشهد، آستان قدس رضوي:
23776، جلد2-1، از كتاب العقل و العلم و التوحيد تا پايان كتاب الحجة را شامل است، آغاز: « بسمله الحمدلله اللذي رفع درجات الذين اوتو العقل و العلم بتوحيده »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11ق، با حواشي به نشان هاي « منه دام ظله و عهد »، محمد علم الهدي نسخه ي اصل را نزد پدر قرائت كرده سپس به دستور محمد اين نسخه از آن استنساخ شده است بعد در سال 1069 ق در قمصر كاشان با آن مقابله نموده است آنگاه همين نسخه را در سال 1071ق همين نسخه را از آغاز تا انجام نزد پدر خوانده است، 357 برگ، 21 سطر [ فهرست آستان قدس: 636/26 ] .75. مشهد، آستان قدس رضوي:
23777، جلد9 ( كتاب الحسبة و الاحكام و الشهادات )، آغاز: « بسمله الحمدلله و الصلاة علي رسول الله... كتاب الحسبة »، نسخ، بدون نام كاتب، قبل از 1079ق، محمدعلم الهدي نسخه را با نسخه اصل مقابله نموده و بار ديگر نزد پدر قرائت كرده، خط مؤلف و پسرش علم الهدي مبني بر قرائت نسخه، با حواشي به نشان « منه دام فيضه و دام عزه » داراي بلاغ هاي متعدد از علم الهدي، 214 برگ، 21 سطر [ فهرست آستان قدس: 646/26 ] .76. مشهد، آستان قدس رضوي:
23782، جلد 10-11، آغاز: « بسمله الحمدلله... كتاب المعايش »، نستعليق، محمد محسن بن مرتضي فيض كاشاني ( مؤلف ) / ظاهراً قرن 11 ق، با حواشي، 324 برگ، 21 سطر [ فهرست آستان قدس: 648/26 ] .77. مشهد، آستان قدس رضوي:
23787، جلد 12، نستعليق، بدون نام كاتب، قرن 11 ق، با حواشي، نسخه بر مؤلف قرائت شده و نزد او تصحيح شده است، 21 سطر [ فهرست آستان قدس: 654/26 ] .78. مشهد، آستان قدس رضوي:
23789، جلد 7-6، ازكتاب الزكاة و الخمس و المبرات تا پايان كتاب الصيام و الاعتكاف و المعاهدات را شامل است، آغاز: « بسمله الحمدلله و الصلاة و السلام علي رسول الله »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11 ق، با حواشي به نشان هاي « منه مدظله العالي و عهد »، محمد علم الهدي فرزند مؤلف اصل نسخه را نزد پدر قرائت كرده و سپس به دستور محمد اين نسخه از آن استنساخ شده بعد همين نسخه را از آغاز تا انجام نزد پدر در 24 صفر 1074ق قرائت كرده است كه دست خط هر دو پايان نسخه موجود است، نسخه داراي بلاغ از علم الهدي، برگ آخر نيز دستخط اجازه مؤلف و فرزندش علم الهدي و ظهر آن دست خط علم الهدي در سه شنبه 20 جمادي الاول 1081ق، 226 برگ، 21 سطر [ فهرست آستان قدس: 643/26 ] .79. مشهد، آستان قدس رضوي:
25017، جلد 5 از اوائل باب فضل المساجد و الصلاة فيها تا اواخر باب من حفظ القرآن ثم نسيه، از آغاز و انجام ناقص است، آغاز: « من الطرفة و هي النفيس و الجديد و المحكم ما استقل بالدلالة: انجام: لم يبق شي من الخير الا و قد تفلت مني منه طائفه حتي القرآن »، نسخ، بدون نام كاتب، اواخر قرن 11ق، با حواشي به لفظ « منه » و نشان « عهد »، 184 برگ، 27 سطر [ فهرست آستان قدس: 641/26 ] .80. مشهد، آستان قدس رضوي:
25895، جلد 12، از آغاز و انجام ناقص است، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11 ق، 200 برگ، 25 سطر [ فهرست آستان قدس: 655/26 ] .81. مشهد، آستان قدس رضوي:
35862، از ابتداي مقدمه تا « باب البداء » از كتاب توحيد، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11ق، با تصحيح و مقابله و داراي بلاغ، 162 برگ، 19 سطر [ اهدايي رهبري: 2/2: 791 ] .82. مشهد، آستان قدس رضوي:
35919، از ابواب الجهاد و الامر بالمعروف و النهي عن المنكر و الحدود و القصاص و الديات و القضاء و الشهادات ( حسبة و حدود ) را شامل است.، از آغاز افتادگي دارد، آغاز: « و ادني و يحتمل ان يکون المراد بالحکمة بيان احق المزيل للشبهة »، انجام: « و الحمدلله الذي هدانا بهم و باحكامهم الي الطريق القويم.. و الشهادات و بتمامهم تم كتاب الحسبة و الحدود و الاحكام »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11 ق، 204 برگ، 33 سطر، [ اهدايي رهبري: 2/2: 796 ] .83. مشهد، گوهرشاد:
1649، جلد 15-14 ( كتاب روضه و خاتمه )، آغاز: « بسمله الحمدلله رب العالمين... كتاب الروضة و الرابع عشر من اجزاء كتاب الوافي »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11ق، با تصحيح و مقابله با نسخه اصل در تاريخ 1105ق، و عوض بن محمد امين رضوي مشهدي در 1094ق تصحيح كرده است، رساله اول مجموعه [ فهرست گوهرشاد: 61/5 ] .84. تهران، دائرة المعارف بزرگ اسلامي:
621، جلد 8 و9و10 ( از كتاب حج و عمره تا پايان كتاب مكاسب و معاملات )، آغاز: « الحمدلله رب العالمين صلاة كتاب الحج و العمرة و الزيارات و هو الثامن من اجزاء كتاب الوافي »، نسخ خوش، بدون نام كاتب، قرن 11ق، 344 برگ [ فهرست دائرة المعار: 262/2 ] .85. اصفهان، مدرسه ي صدر بازار اصفهان:
738، كتاب الصوم، از انجام افتادگي دارد، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11ق، رساله ي اول مجموعه، 39 برگ، مختلف سطر، 26×49 [ فهرست مدرسه صدر بازار اصفهان: 547/3 ] .86. عراق، نجف اشرف، اميرالمؤمنين (عليه السّلام):
بدون شماره، از كتاب الطهارة تا اواخر كتاب الزكاة و الخمس و الميراث، از آغاز و انجام افتادگي دارد، نسخ، جعفر بن محمد باقر كاشاني، قرن 11 ق، 347 برگ [ فهرست عكسي مركز احياء: 106/7 ] .87. كرمانشاه، ميبدي ( كرمانشاه ):
115 كتاب الحجه، نسخ، بدون نام كاتب، نزديك عصر مؤلف، 152 برگ، 24 سطر، 28×19 [ فهرست خاندان ميبدي: 85 ] .88. بيرجند، دياني بيرجندي:
16، كتاب العقل و التوحيد، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11ق، تصحيح شده، برخي از اوراق در صحافي جابه جا شده است، 79 برگ، 25 سطر، 31×5/19 [ فهرست كتابخانه دياني بيرجندي: 21 ] .89. شهر ري، آستان عبدالعظيم ( حافظيان ):
116، كتاب الصلاة و الدعاء و القرآن، آغاز:« الحمدلله و الصلوة و السلام علي رسول الله... كتاب الصلوة و الدعاء و القرآن و هو الخامس من أجزاء كتاب الوافي »، انجام: « سمعته بقول وقع مصحف في البحر فوجده و قد ذهب ما فيه الا هذه الآية الا الي الله تصير الاُمور »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11 ق، متن اندكي خط خوردگي دارد، در اول فهرست مطالب كتاب درج شده، با تصحيح و حواشي با امضاي « منه دام فيضه، ع س »، 295 برگ، 23 سطر [ فهرست آستانه عبدالعظيم: 659/2 ] .
90. شهر ري، آستان عبدالعظيم ( حافظيان ):
316، كتاب الصيام، از انجام افتادگي دارد، آغاز: « بسمله حمد له و الصلوة... كتاب الصيام و الاعتكاف »، انجام: بيان مواقع النجوم مساقطها او منازلها و مجاريها... و لا يخرجون منه دابة فقال الله تعالي. »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11ق، با تصحيح و حواشي به لفظ « منه دام فيضه »، 153برگ، 22سطر [ فهرست آستانه عبدالعظيم: 659/2 ] .91. شيراز، علامه طباطبايي:
353، صلاة، نسخ، محمدمحسن، دوشنبه 27 جمادي الاول1102 [ نسخه پژوهي: 239/2 ] .92. اصفهان، مدرسه ي صدر بازار اصفهان:
524، نسخ، محمود بن محمد قاسم موسوي، چهارشنبه 29 جمادي الثاني 1103ق، تصحيح شده با حواشي مختصر با امضاي « منه دام ظله »، 230 برگ، 26 سطر، 5/24×18 [ فهرست مدرسه ي صدر بازار اصفهان: 380/2 ] .93. مشهد، آستان قدس رضوي:
27599، جلد 1 و 4 و 5، آغاز: « بسمله الحمدلله و الصلاة و السلام علي رسول الله ثم علي اهل بيت رسول الله... كتاب الطهارة »، نسخ، محمد سعيد، 1103، نسخه نامرتب است و به صورت صوري شامل مباحث جلدهاي ياد شده است، با حواشي به نشان « منه رحمه الله »، 166برگ، 47سطر [ فهرست آستان قدس: 640/26 ] .94. مشهد، آستان قدس رضوي:
26016، جلد1، نسخ، بدون نام كاتب، رجب 1104ق، داراي حواشي به لفظ « منه دام ظله »، مصدّر به فهرست مطالب، 189 برگ، 21سطر [ فهرست آستان قدس: 639/26 ] .95. مشهد، آستان قدس رضوي:
20169، جلد 3-1، موجودي نسخه از كتاب العقل تا پايان كتاب الايمان و الكفر است. نسخ، رضا علي بن سلطان محمد زرقاني، چهارشنبه 13 ذي قعده 1107ق، با حواشي به لفظ « منه »، 404برگ، 30 سطر [ فهرست آستان قدس: 639/26؛ اهدايي رهبري: 2/2: 792 ] .96. مشهد، آستان قدس رضوي:
20725، جزء دهم، شامل مباحث معايش، مكاسب و معاملات است، آغاز: « بسمله الحمدلله... كتاب المعايش »، انجام: « قال فحرثوا فجادت زروعهم... ثم كتاب المعايش... »، نسخ، محمدكاظم بن ملا محمد زمان شهميرزادي، 1 رجب 1109ق، برگ اول نونويس، با حواشي به لفظ « منه »، 215 برگ، 19 سطر [ اهدايي رهبري ( استادي ): 249؛ فهرست آستان قدس: 651/26؛ اهدايي رهبري: 2/2: 798 ] .97. شهر ري، آستان عبدالعظيم ( حافظيان ):
135، جزء13: كتاب الجنائز و الفرائض و الوصيات، آغاز: « الحمدلله و الصلوة... كتاب الجنائز و الفرائض و الوصيات و هو ثالث عشر من اجزاء كتاب الوافي »، انجام: « و لم يورث الأخ في الولادة آخر ابواب المواريث و بتمامها ثمّ كتاب الجنائز و الفرائض و الوصيات... و يتلوه في الجزء الرابع عشر كتاب الروضة »، نسخ، شيخ حسن بن ملا كاظم كاظمي، غره شوال 1109ق، مشهد رضوي، با تصحيح و حواشي اندك، 100 برگ، 26 سطر [ فهرست آستانه عبدالعظيم، 660/2 ] .98. مشهد، آستان قدس رضوي:
20757، جزء سوم، شامل كتاب ايمان و كفر است.، اغاز: « بسمله، الحمدلله... كتاب الايمان و الكفر »، نسخ، محمد بديع، يكشنبه 8 ذي حجه 1110ق، استنساخ از نسخه اي كه به قلم مؤلف و پسرش علم الهدي بوده، 204 برگ، 21 سطر [ اهدايي رهبري ( استادي ): 249؛ فهرست آستان قدس: 652/26؛ اهدايي رهبري: 2/2: 794 ] .99. مشهد، گوهرشاد:
2187، جلد8 ( حج )، آغاز: « بسمله الحمدلله رب العالمين كتاب الحج »، نسخ، محمدمهدي بن محمود، 1110ق، 217برگ، 23سطر [ فهرست گوهرشاد: 549/5 ] .100. قم، مرعشي:
13642، جلد 1 و 2 و 3، نسخ، حسن بن جمال صفر هرجي، عبد الرشيد بن عبدالحسين اسيري، 1113ق، در برگ 230 نام كاتب و تاريع عبدالرشيد بن عبدالحسين اسيري چهارشنبه دهه ي اول جمادي الثاني 1113 ق، در برگ پاياني نام كاتب و تاريخ حسن بن جمال صفر هرجي عصر سه شنبه 9 ماه رمضان المبارك 1113ق، با نسخه ي مصصحه ي مقابله شده كه آن نسخه در سال 1110ق بلاغ سماع دارد، داراي نشان هاي بلاغ در برگ هاي بسيار، با تصحيح، داراي حواشي با نشان هاي « منه ره، يوسف و يوسف استرآبادي »، در پشت برگ آغازين حديث ولاية علي بن ابي طالب حصني به نقل از كتاب عيون الاخبار الرضا به سال 1271ق در ارك شيراز كتابت شده، رساله ي دوم مجموعه، 348برگ، 29 سطر [ فهرست مرعشي: 531/34 ] .101 . تهران، دانشگاه تهران:
10647، جزء 14 ( كتاب روضه ) و جزء 15 ( پايان كتاب وافي ) را شامل است. از انجام يك برگ افتاده است. آغاز: « الحمدلله و الصلوة و السلام علي رسول الله ثم هلي اهل بيت رسول الله ثم علي رواة احكام الله... كتاب الروضة و هو الرابع عشر من اجزاء كتاب الوافي »، انجام: « و انشد المصنف ايده الله تعالي في تاريخه... لختم و في الله امداده، جمعت الاحاديث تاريخه »، نستعليق، جعفر بن محمد مومن قاري، 1113ق ( كتاب روضه )، با اندكي نسخه بدل در حاشيه، در برگ اول حديثي از امام كاظم (عليه السّلام)، انجامه: « تم كتاب الروضة من اجزاء كتاب الوافي و يتلوه في الجزء الخامس عشر خاتمة الكتاب ان شاء الله و الحمدلله اولاً و اخراً و ظاهراً و باطناً قد وفقني الله لاستكتابه بلطفه الباري و انا العبد المسي ء جعفر بن محمد مؤمن القاري سنة 1113ق. » ( برگ 167ر، پايان روضه )، 184برگ، 20 سطر1 [ فهرست دانشگاه تهران: 129/20 ] .102 . كرمان، زين العابدين ابراهيمي ( شيخيه ):
2188، مجلد نهم ( كتاب الحسبة و الاحكام و الشهادات )، آغاز: « الحمدلله و الصلاة... كتاب الحسبه و الاحكام و الشهادات و هو التاسع من اجزاء كتاب الوافي »، نسخ خوش، محمد مدعو به ربيع، 1113ق، اصلاحات در كناره ها، « 310ص » 155برگ [ فهرست عكس دائرة المعارف بزرگ اسلامي: 400/1 ] .103. كرمان، زين العابدين ابراهيمي ( شيخيه ):
2182، مجلد دهم و يازدهم ( كتاب معايش و مكاسب و معاملات و كتاب مطاعم و مشارب تجملات )، ثلث و نسخ درهم، محمد مدعو به ربيع، شنبه 19 صفر 1114ق، اصلاحات و افزوده ها در كناره ها، « 459ص » 230 برگ [ فهرست عكسي دائرة‌المعارف بزرگ اسلامي: 400/1 ] .104 . شهر ري، آستان عبدالعظيم ( حافظيان ):
120، جزء سوم و چهارم: كتاب الايمان و الكفر تا آخر طهارت و تزين، آغاز: « الحمدلله و الصلوة و السلام علي رسول الله... كتاب الايمان و الكفر و هو الثالث من أجزاء كتاب الوافي »، انجام: « كما في الخبر السابق آخر أبواب قضاء التفث و التزين و بتمامها قد تمّ كتاب الطهارة و التزين الذي هو الجزء الرابع من اجزاء كتاب الوافي... »، نسخ، عبد الحي بن فضل الله بن محمد شريف كاشاني، 19 رجب 1115ق، با تصحيح و بلاغ مقابله به تاريخ 7 ذيحجه 1152، 285 برگ، 25سطر [ هرست آستانه عبدالعظيم: 660/2 ] .105. مشهد، آستان قدس رضوي:
37522، از اوايل مقدمه تا پايان كتاب ايمان و كفر است، از اول افتادگي دارد، آغاز: « الاخبار الواردة الهداية تعتبر الرجوع الي المجموع لاختلاف ابوابها في العنوانات »، انجام: مانند نسخه 20169، نسخ، محمد بن محمد قاسم حسيني، دوشنبه 23 شعبان، 1116ق، تصحيح شده، 290برگ، 25سطر [ اهدايي رهبري: 2/2: 793 ] .106. كرمان، زين العابدين ابراهيمي ( شيخيه ):
1956، مجلد سيزدهم ( كتاب الجنائز و الفرائض و الوصيات ) و پانزدهم ( خاتمه كتاب شامل مشيخه شيخين در فقيه و تهذيبين )، نسخ خوش، محمدربيع بن ميرزا محمد، 1116ق، « 521ص »، 261برگ [ فهرست عكسي دائرة المعارف بزرگ اسلامي: 401/1 ] .107. كرمان، زين العابدين ابراهيمي ( شيخيه ):
2189، جزء ششم و هفتم ( كتاب الزكاة و الخمس و المبرات و كتاب الصيام و الاعتكاف و المعاهدات )، آغاز: « الحمدلله... كتاب الزكاة و الخمس و المبرات و هو السادس من اجزاء كتاب الوافي »، نسخ خوش، جمال الدين بن محمدقاسم جبراني، رجب 1117ق، در مشهد خراسان، نشانه ها و افزوده ها در كناره ها، حاشيه ها با نشانه ي « منه » و « م ح ق »، « 357ص » 179 برگ [ فهرست عكسي دائرة المعارف بزرگ اسلامي: 39/1 ] .108. قم، مركز احياي ميراث اسلامي:
1222، كتاب الايمان و الكفر، نسخ، بدون نام كاتب، چهارشنبه، 20 محرم 1118ق، با تصحيح از كاتب و داراي حواشي اندك، از روي نسخه اي كه ميرمحمدخان نزد مؤلف خوانده بوده تحرير شده، به ضميمه ي اجازه ي مؤلف به ميرمحمدخان، 184 برگ. [ فهرست مركز احياء: 29/4 ] .109. قم، مرعشي:
13651، جلد 12 و 13 و 14 و 15، آغاز: « الحمدلله رب العالمين... كتاب النكاح و الولادات و هو الثاني عشر من اجزاء كتاب الوافي »، نسخ، محمدابراهيم بن محمد رضا، جمادي الاول 1119ق، مقابله شده با عبارت هاي گوناگون در برگ 183 عبارت « قوبل كتاب الوافي من اوله الي آخره باجزائه الخمسة عشر فصح الا ما زاغ عنه البصر و لمح عنه النظر كل من لوازم البشر و الحمدلله و الصلاة علي سيد البشر و اله مادامت الشمس و القمر و فرغ من مقابلته مالكه مملوك الرب الاعلي... في قرية چادگان من قري... تاريخ سادس عشرين من شهر رجب في يوم الجمعه في سنة احدي و اربعين و مائة بعد الألف من الهجرة النبوية 1141ق »، در برگ 79 عبارت « بلغ مقابلة بعون الله تعالي في 8 ذي القعدة سنة 1140ق »، در برگ 129 « بلغ مقابلة بعون الله 14 ربيع الثاني 1141ق »، عبارت « بلغ » در بسياري از برگها، با تصحيح، داراي حواشي با نشان « منه، منه ره و غير آن »، 183 برگ، 42 سطر. [ فهرست مرعشي: 541/34 ] .110. مشهد، آستان قدس رضوي:
26901، جلد8 ( كتاب الحج )، از آغاز ناقص است، آغاز: « قال قلت له الرجل يحج كذا من آخر ماله من الأجر و الثواب »، نسخ، محمد مؤمن بن محمد طالب، 1119ق، 261 برگ، 22سطر [ فهرست آستان قدس: 644/26 ] .111 . مشهد، آستان قدس رضوي:
26903، جلد1، نسخه كامل است، نسخ، محمد مؤمن بن محمد طالب، 1119ق، 142برگ، 22 سطر [ فهرست آستان قدس: 638/26 ] .112 . مشهد، آستان قدس رضوي:
27328، جلد5، مشتمل بر مباحث صلاة، دعا و قرآن است، آغاز: « بسمله الحمدلله و الصلاة و السلام علي رسول الله... كتاب الصلاة و الدعاء و القرآن، نسخ، بدون نام كاتب، سه شنبه 15 شعبان 1120ق، اندكي پاك شده و كاملاً خوانا نيست، 188 برگ، 25 سطر [ فهرست آستان قدس: 641/26 ] .113. شهر ري، آستان عبدالعظيم ( حافظيان ):
112، جزء هشتم تا آخر جزء دهم، آغاز: « حمد له و الصلوة... كتاب الحج و العمرة و الزيارات و الثامن من أجزاء كتاب الوافي »، انجام: آخر أبواب الأرضين و المياه و بتمامها تمّ كتاب المعايش و المكاسب و المعاملات من أجزاء الوافي و يتلوه في الجزء الحادي عشر كتاب المطاعم و المشارب و التجملات »، نسخ، عبدالحي بن فضل الله بن محمد شريف كاشاني، 20 رجب 1121ق، قمصر، با تصحيح و ذكر نسخه بدل ها و حواشي به لفظ « منه »، 407 برگ، 25 سطر [ فهرست آستانه عبدالعظيم: 661/2 ] .114 . كرمان، زين العابدين ابراهيمي ( شيخيه ):
1417، مجلد دوم ( كتاب الحجة )، آغاز: الحمدلله رب العالمين و الصلاة و السلام علي اهل بيت رسول الله ثم علي رواة احكام الله ثم علي من انتفع بمواعظ الله، نسخ پخته، محمدتقي بن محمد مقيم ملقب به صفا، 16 محرم 1122ق، « 567ص » 284برگ [ فهرست عكسي دائرة المعارف بزرگ اسلامي: 398/1 ] .115. قم، مفتي الشيعة:
33، جزء دوم و سوم كتاب، از آغاز و انجام افتادگي دارد، نسخ، بدون نام كاتب، يكشنبه 6 شعبان 1123ق ( پايان جزء دوم )، 296 برگ، 24 سطر، 25×15 [ فهرست مفتي الشيعه: 41؛ مجله تراثنا: 254/67؛ مخطوطات مكتبه الاردبيلي: 46 ] .116. بيرجند، دياني بيرجندي:
11، از آغاز كتاب تا پايان الايمان و الكفر، نسخ، مهدي قلي بن افراسياب جكني، اواسط ربيع الاول 1124ق به امر حيدرعلي، در برگ پاياني يادداشتي از محمدحيدر مشهدي به سال 1133ق در استكتاب كتاب و تصحيح آن با سه نسخه ي معتبر به اتفاق جمعي از برادران آمده است، 339 برگ، 31 سطر، 30×18 [ فهرست كتابخانه دياني بيرجندي: 16 ] .117. مشهد، آستان قدس رضوي:
21290، جزء دهم و يازدهم، شامل كتاب معايش، كاسب، معاملات، مطاعم، مشارب و تجملات است. آغاز: بسمله الحمدلله... كتاب المعايش، نسخ، محمد سعيد بن محمدهاشم خروتي سمناني، دوشنبه 20 ذي حجه 1125ق، با حواشي به لفظ « منه »، فهرست ابواب در 7 صفحه، 229 برگ، 25 سطر [ اهدايي رهبري ( استادي ): 249؛ فهرست آستان قدس: 648/26؛ اهدايي رهبري: 2/2: 798 ] .118. همدان، تويسركان، مدرسه شيخ عليخان تويسركان:
89، جزء پنجم ( كتاب دعا و صلاة و قرآن )، نسخ، محمدحسين بن محمدمقيم تبريزي، 1125ق [ يادمان تويسركان: 68 ] .119. قم، مرعشي:
11452، كتاب الكفر و الايمان، آغاز: الحمدلله و السلام علي رسول الله... كتاب الايمان و الكفر و هو الثالث من اجزاء الوافي، نسخ، ابوتراب محمد مؤمن ملقب به برهان، 2 محرم 1126ق، تصحيح شده، 148 برگ، 25 سطر، 20×13 [ فهرست مرعشي: 79/29 ] .120. زنجان، امام جمعه زنجان ( سيدعزالدين ):
109، كتاب الصلاة تا آخر كتاب القران، جلد پنجم، نسخ، محمدرضا بن محمد شريف طالقاني، 26 صفر 1126ق، تصحيح شده، داراي حواشي مختصر به نقل از مؤلف و برخي با عنوان « مهد عفي عنه »، 214برگ، 33 سطر 1 [ دليل المخطوطات: 168؛ اوراق عتيق: 170/1؛ امام جمعه زنجان: 85 ] .121 . تهران، مجلس شوراي اسلامي:
مجموعه طباطبايي 83، كتاب الطهارة و التزئين، اغاز: بسماه الحمدلله رب العالمين... كتاب الطهارة و التزيين و هو الرابع من اجزاء، نسخ و نستعليق، شفيع بن نبي كجوري، 1127ق، 161 برگ، 23 سطر [ فهرست مجلس: 79/24 ] .122. كرمانشاه، جليلي:
160، كتاب حج و زيارت تا نوادر، آغاز: « الحمدلله و الصلاة و السلام علي رسول الله... الآيات قال الله تبارك و تعالي علي الناس حج البيت »، نسخ، بدون نام كاتب، 1128ق، تصحيح شده، 175 برگ، 25 سطر [ فهرست جليلي كرمانشاه: 317 ] .123 . مشهد، آستان قدس رضوي:
25018، جلد 6 و 10 و 11، از آغاز تا انجام ناقص است، آغاز: « ايزكيهن قال يزكي شيئا منها لانها ليس شيء منهن »، نسخ، محمدقلي حكيمي، چهارشنبه جمادي الاول 1130ق، نسخه نامرتب است و مباحث مذكور را به صورت صوري شامل است، كاتب جلد 6 فرد ديگري است، 270 برگ، 25 سطر [ فهرست آستان قدس: 649/26 ] .124
. قم، مرعشي:
13555، جلد 13 و 14 و 15، آغاز: « الحمدلله رب العالمين... كتاب الجنائز و الفرائض و الوصيات و هو الثالث عشر من اجزاء »، نسخ، محمد بن ابراهيم بن محمد شفيع نجات، 1132ق، با تصحيح، داراي حواشي با نشان « منه، منه طاب ثراه، غير آن » مقابله شده، 319 برگ، 23 سطر، 24×5/15 [ فهرست مرعشي: 372/34 ] .125. يزد، صدوقي يزد:
101، كتاب الايمان و الكفر، نسخ، محمدمقيم بن محمدتقي، يكشنبه 29 رجب 114ق، توسط كاتب مقابله شده است، 400 برگ، 27 سطر، 31×20 [ فهرست كتابخانه صدوقي يزد: 79 ] .126. كرمان، زين العابدين ابراهيمي ( شيخيه ):
1915، مجلد دهم ( كتاب معايش و مكاسب و معاملات )، آغاز: « الحمدلله رب العالمين صلاة كتاب المعايش و المكاسب و المعاملات و هو العاشر من اجزاء كتاب الوافي، نستعليق شكسته آميز، نعمت الله بن ميرزا مراد بيدگلي كاشاني، دوشنبه اواخر ربيع الثاني 1176ق، افتادگي ها در كناره ها آورده شده، « 276ص » 138 برگ [ فهرست عكسي دائرة المعارف بزرگ اسلامي: 400/1 ] .127. قم، مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي:
414، جزء چهارم « كتاب الطهارة و التزين » تا اول ابواب الذكر و الدعاء، آغاز: « الحمدلله و الصلاة و السلام علي رسول الله ثم علي اهل بيت رسول الله »، نسخ، علي اكبر بن جمال الدين، جمعه 4 جمادي الاول 1177ق، همراه با جدول رموز رجال از علم الهدي، 289 برگ، 19سطر، 21×16 [ فهرست مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي: 346/1 ] .128. شهر ري، آستان عبدالعظيم ( حافظيان ):
152، جزء اول: « كتاب العقل و العلم و التوحيد »، انجام: « ما حصل في الذكر أي في الخاطر آخر ابواب معرفة مخلوقاته و أفعاله سبحانه و بتمامه قد تم الجزء الاوّل من كتاب الوافي »، نسخ، بدون نام كاتب، سلخ رجب 1181ق، با تصحيح و حواشي « منه دام فيضه، منه ره و ص » در اول نسخه فايده اي به نقل از علامه دواني در تفسير آيه ي « خذوا زينتکم عند كل مسجد و كلوا و اشربوا و لا تسرفوا »، 148برگ، 24 سطر [ فهرست آستانه عبدالعظيم: 661/2 ] .129. قم، مرعشي:
11416، جلد نهم كتاب، آغاز: الحمدلله و الصلاة و السلام علي رسول الله ثم علي اهل بيت رسول الله، نسخ، بدون نام كاتب، جمع ذي قعده قبل از 1184ق، 184برگ، 25سطر، 20×5/10 [ فهرست مرعشي: 29/24 ] .130. قم، مرعشي:
13452، جلد پانزده ( خاتمه ي كتاب الوافي )، آغاز: الحمدلله رب العالمين... خاتمه ي كتاب تصنيف محمدبن مرتضي... و هو الخامس عشر من اجزائه، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 12ق، 36 برگ، 14 سطر، 18×12 [ فهرست مرعشي: 133/34 ] .131. قم، مرعشي:
13504: جلد 4، از آغاز افتادگي دارد. آغاز: « فأرة او جرزا و صعوة ميتة قال اذا تفسخ فيها فلا تشرب منها »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 11ق يا اوايل قرن 12 ق داراي حواشي با نشان « منه » و غير آن، با تصحيح، در زمان حيات مؤلف كتابت شده است، 104برگ، 29-26سطر، 20×15 [ فهرست مرعشي: 274/34 ] .132. قم، مرعشي:
13554، جلد 3، آغاز: « الحمدلله رب العالمين.. كتاب الايمان و الكفر و هو الثالث من اجزاء كتاب الوافي »، نسخ، جعفر بن باقر، اوايل قرن 12ق، دوبار مقابله شده يك بار به تاريخ غره شوال 1111 قو بار ديگر در اوايل ربيع الاول سال 1123ق، با حواشي بسيار با نشان هاي « منه ره، منه رحمه الله، عهد دام ظله، ه، ق، و غير ان »، اجازه ي شيخ منيرالدين بروجردي اصفهاني از نوادگان ميرزاابوالقاسم بن حسم قمي ( صاحب قوانين ) به محمد ضياء الدين از نوادگان ملا مهدي نراقي در آغاز نسخه آمده است، 254برگ، 21 سطر، 24×16 [ فهرست مرعشي: 370/34 ] .133. قم، مرعشي:
13556، جلد6، آغاز: « الحمدلله رب العالمين... كتاب الزكاة و الخمس و المبرات و هو السادس من اجزاء »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 12ق، مقابله شده با نشان « انها قرائة علي ايده الله » با تصحيح، داراي حواشي با نشان « منه »، 138 برگ، 19سطر، 5/24×17 [ فهرست مرعشي: 374/24 ] .134. قم، مرعشي:
13571، جلد9، از انجام افتادگي دارد، آغاز: « الحمدلله رب العالمين... كتاب الحسبة و الاحكام و الشهادات و هو التاسع من اجزاء الكتاب »، انجام: « و بقوله ان شاء الله و هكذا في الفقيه »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 12ق، به قرينه ي حاشيه برگ97، مقابله شده، تصحيح شده، داراي حواشي با نشان « منه، ميرزا محمد و غير آن »، 191 برگ، 23 سطر، 26×5/15 [ فهرست مرعشي: 395/24 ] .135. قم، مرعشي:
13593، جلد5، آغاز: الحمدلله رب العالمين كتاب الصلاة و الدعاء و القرآن و هو الخامس، نسخ، محمدابراهيم ملقب به خان، قرن 12ق، مقابله شده، داراي حواشي با نشان « منه، عهد رحمه الله و غير آن »، با تصحيح، 213برگ، 23 سطر، 5/24×5/15 [ فهرست مرعشي: 430/34 ] .136. قم، مرعشي:
13603، جلد 14 و 15، از انجام يك برگ افتادگي دارد، در آغاز: « الحمدلله رب العالمين كتاب الروضة و هو الرابع عشر من اجزاء »، انجام: « عن الصفار و سعد عن الفضل بن غانم و احمد بن »، نسخ، بدون نام كاتب، اوايل قرن 12ق، داراي نشان مقابله با عبارت « بلغت قرائة علي قرائة افادة و ايقان و استفادة و اتقان رزقه الله و ايانا سعادة الدارين و كمال النشأتين بالنبي و آل المنتجبين تم الحمد لله »، « ثم بلغ مقابلة و تصحيحا »، عبارت « بلغ بحمدلله » در بسياري از برگ ها مشهود است، با تصحيح، داراي حواشي با نشان « منه »، 171برگ، 23 سطر، 5/25×15 [ فهرست مرعشي: 467/23 ] .137. قم، مرعشي:
13612، جلد 9 و 11 ( جلد 11 مقدم )، آغاز: « الحمدلله رب العالمين... كتاب المطاعم و المشارب و التجملات و هو الهادي عشر من اجزاء الكتاب »، نسخ، بدون نام كاتب، اوايل قرن 12ق، با تصحيح 268برگ، 24سطر، 29×12 [ فهرست مرعشي: 483/24 ] .138. قم، مرعشي:
13619، جلد 5 و 6، آغاز: « الحمدلله رب العالمين... كتاب الصلاة و الدعاء و القرآن و هو الخامس من اجزاء كتاب »، نسخ، بدون نام كاتب، اوايل قرن 12ق، از روي نسخه اي كه علم الهدي بن فيض كاشاني استنساخ كرده و بر پدرش قرائت و تصحيح نموده كتابت شده، صورت دست خط مرحوم فيض و علم الهدي در پايان نسخه به خط نصيرالدين سليمان بن محمد علم الهدي آمده، داراي حواشي بسيار به خط محمد هادي بن مرتضي كاشاني و برخي حواشي به خط علم الهدي، رساله ي دوم مجموعه، [ فهرست مرعشي: 496/34 ] .139. مشهد، آستان قدس رضوي:
21163، جزء چهاردهم، شامل كتاب روضه است، نسخ، بدون نام كاتب، اوايل قرن 12ق، مصدر به خطبه ي مونق از امام علي (عليه السّلام) كه خالي از حرف « الف » است، 159 برگ، 21 سطر [ اهدايي رهبري ( استادي ): 249، فهرست آستان قدس: 651/26؛ اهدايي رهبري: 2/2: 801 ] .140. مشهد، آستان قدس رضوي:
21220، جلد 8-7 ( از آغاز تا پايان حج )، آغاز: « بسمله الحمدلله و الصلاة و السلام علي رسول الله...، نسخ، محمدابراهيم بن محمدرضا، قرن 12ق، محمدحسين بن عسكر بفروئي در شوال 155ق با نسخه اصل تصحيح شده و مقابله كرده، 319برگ، 24سطر [ فهرست آستان قدس: 645/6؛ اهدايي رهبري: 2/2: 796 ] .141. مشهد، آستان قدس رضوي:
21267، جزء چهارم و پنجم، از كتاب الطهارة تا پايان كتاب الصلاة و الدعاء و القرآن را شامل است. هر دو جزء مصدر است به فهرست ابواب..، آغاز: « بسمله الحمدلله و الصلاة و السلام علي رسول الله... كتاب الطهارة و التزين »، نسخ، محمد موسي بن محمد جعفر حسيني توني، قرن 12ق، شماره ي اهدايي رهبري 1278، 300 برگ، 25 سطر [ اهدايي رهبري ( استادي ): 249؛ فهرست آستان قدس: 642/26؛ اهدايي رهبري: 2/2: 794 ] .142. مشهد، آستان قدس رضوي:
21342، جلد1، نسخه فاقد مقدمه و شامل كتاب العقل و العلم و التوحيد است. آغاز: بسمله الحمدلله و الصلاة و السلام علي رسول الله، انجام: ما حصل في الذكر اي في الخاطر آخر ابواب معرفة مخلوقاتة و افعاله سبحانه، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 12ق، با حواشي به نشان « م ق ر، صالح رحمه الله، عهد، منه »، 94برگ، 22 سطر [ فهرست آستان قدس: 637/26؛ اهدايي رهبري ( استادي ): 249؛ اهدايي رهبري: 2/2: 792 ] .143. مشهد، آستان قدس رضوي:
21424، جلد 3-1 ( از اوايل كتاب تا پايان ايمان و كفر )، از آغاز افتادگي دارد، آغاز: و انه شرهم في نفسه لاطلاعه علي دقائق عيوب نفسه، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 12ق، با حواشي به نشان « منه طاب ثراه، عهد ( علم الهدي فرزند مؤلف ) »، 468برگ، 25 سطر [ فهرست آستان قدس: 645/26؛ اهدايي رهبري ( استادي ): 249؛ اهدايي رهبري: 2/2: 793 ] .144. مشهد، آستان قدس رضوي:
21837، جلد 7-6، شامل كتب صلاة، صوم، زكات، خمس و حج است، از وسط ناقص است، آغاز: « بسمله الحمدلله و الصلاة و السلام علي رسول الله ثم علي اهل بيت رسول الله »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 12ق، نامرتب است، 303برگ، 31 سطر [ فهرست آستان قدس: 635/26؛ اهدايي رهبري: 2/2: 795 ] .145. مشهد، آستان قدس رضوي:
23173، جلد 15-14 كتاب الروضه و خاتمه، آغاز: « بسمله الحمدلله... كتاب الروضه »، نسخ بدون نام كاتب، اواخر قرن 12ق، 129برگ، 29سطر [ فهرست آستان قدس: 650/26 ] .146. تهران، مجلس شوراي اسلامي:
15364، جلد يازدهم و دوازدهم و آغاز جلد سيزدهم، نسخ، ابراهيم بن محمدرضا، قرن 12 ق، با تملكي در 1199ق، با حواشي به خطوط مختلف، 270برگ، 24 سطر [ فهرست مجلس: 24/43 ] .147. تهران، مجلس شوراي اسلامي:
مجموعه طباطبايي 415، جلد 11 ( مطاعم و مشارب و تجملات و تحصيلات )، آغاز، « بسمله الحمدلله... قال الله سبحانه يا ايها الذين آمنوا كلوا من طيبات ما رزقناكم »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 12ق، با تملكي به تاريخ 1142ق، 265 برگ، 15 سطر [ فهرست مجلس: 276/24 ] .148. قم، مركز احياي ميراث اسلامي:
3708، كتاب الروضه و المشيخه، از آغاز و انجام افتادگي دارد. آغاز « باب 18 مواعظ ابي جعفر الباقر (عليه السّلام) باب 19 مواعظ سائر الائمه المعصومين »، انجام: « و بلغنا الي تمامه و قد فرغ مؤلفه و جامعه اقل العباد عملاً و اكثرهم »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 12ق، 207برگ، 19 سطر، 5/23×5/14 [ فهرست مركز احيا: 10/مخطوط ] .149. مشهد، گوهرشاد:
2183، جلد 4-3 ( كتاب الطهارة و التزين )، آغاز: بسمله الحمدلله رب العالمين كتاب الايمان و الكفر و هو الثالث من اجزاء، نسخ، ابراهيم بن محمدرضا، قرن 12ق، 24برگ، 283سطر [ فهرست گوهرشاد: 546/5 ] .150. اصفهان، مدرسه صدر بازار اصفهان:
450، كتاب الحج و المزار، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 12ق، 277 برگ، 21سطر، 5/25×5/16 [ فهرست مدرهس صدر بازار اصفهان: 325/2 ] .151. اصفهان، مدرسه صدر بازار اصفهان:
598، كتاب الصلاة، از آغاز و انجام افتادگي دارد، آغاز« تضمنت رواية المفصل تسميتها سورتين و نحن قد بينا ان الجمع بين السورتين في الفريضة مكروه، انجام: و يقول في سجوده يا خير مدعو يا خير مسئول يا من أعطي و افضل مرتجي صل علي محمد و ال محمد و اغفر لي، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 12ق، توسط كاتب تصحيح شده، 258برگ، 25سطر، 25×19 [ فهرست مدرهس صدر بازار اصفهان: 436/2 ] .152. اصفهان، مدرسه صدر بازار اصفهان:
678، از كتاب الصلاة تا پايان فضل القرآن، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 12ق، توسط كاتب تصحيح شده، 275برگ، 25سطر، 5/29×20 [ فهرست مدرسه صدر بازار اصفهان: 499/2 ] .153. قم، مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي:
183، كتاب الطهارة و الصلاة، بسمله... ثم علي اهل بيت رسول الله ثم رواة احكام الله ثم علي من انتفع بمواعظ الله، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 12ق، داراي حواشي با امضاي « منه، منه ره » داراي تصحيح و نسخه بدل، 226برگ، مختلف سطر، 25×18 [ فهرست مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي: 152/1 ] .154. بيرجند: دياني بيرجندي:
66، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 12ق، 219برگ، 14سطر، 24×12 [ فهرست كتابخانه دياني بيرجندي: 56 ] .155. اصفهان، مدرسه صدر خواجو اصفهان:
62، نسخ، ابراهيم بن محمدرضا، قرن 12ق، توسط كاتب تصحيح شده، 283برگ، 24سطر، 5/24×5/18 [ فهرست مدرسه خواجو اصفهان: 52 ] .156. تهران ( شهر ري )، حوزه عبدالعظيم حسني:
24، كتاب الحجة، آغاز: الحمدلله و الصلوة و السلام علي رسول الله ثم علي اهل بيت رسول الله... كتاب الحجة و هو الثاني من اجزاء الوافي، انجام: باب النوادر كا علي عن العبيدي عن يونس... قالوا لكم قلت قالوا قد يكون ولدا لابنه من الولد و لا يكون من الصلب، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 12ق، با حواشي به امضاي « منه » و « ص » و تصحيحات اندك، 298برگ، 20سطر [ فهرست حوزه و موزه عبد العظيم حسني: 77 ] .157. شهر ري، آستان عبدالعظيم ( حافظيان ):
537، باب الاشارة و النص علي أميرالمومنين تا باب جمل المعاصي و المناهي، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 12ق، با حواشي « يوسف »، 272 برگ، 26سطر [ فهرست آستانه ي عبدالعظيم: 661/2 ] .158. بشرويه، مدرسه اميرالمؤمنين (عليه السّلام) بشرويه:
29، كتاب الصلاة و الدعاء و القرآن، آغاز: « الحمدلله... ثم علي رواة احكام الله... كتاب الصلوة و الدعاء و القرآن و هو الخامس من اجزاء كتاب الوافي »، نسخ، محمدعلي طبسي، ربيع الثاني1202ق، در حاشيه تصحيح شده، با حواشي به امضاي « منه و زين »، 274برگ، 22 سطر، 25×19 [ فهرست مدرسه اميرالمؤمنين بشرويه ( مخطوط ) ] .159. كرمان، زين العابدين ابراهيمي ( شيخيه ):
1788، مجلد دوازدهم ( نكاح و طلاق و ولادات )، آغاز: « الحمدلله و الصلاة و السلام علي رسول الله ثم علي اهل بيت رسول الله ثم علي رواة الاحكام ثم علي من انتفع بمواعظ عز و جل كتاب النكاح و الطلاق و الولادات و هو الثاني عشر من اجزاء كتاب الوافي »، نسخ تحريري، علي نقي بن محمد حسيني، محرم 1207 ق، « 417ص »209برگ [ فهرست عكسي دائرة المعارف بزرگ اسلامي: 400/1 ] .160. اصفهان، دانشگاه اصفهان:
17207، از باب العرش و الكرسي تا پايان باب نوادر كتاب الحجة را شامل است، نسخ، محمدباقر بن محمد حسن بروجني، دوشنبه شعبان 1215ق، در آغاز برخي از كتاب ها « گ 285 » كتاب به نام « مجمع الانوار في معرفة بحار الاسرار » ناميده شده است و پايان ابواب مقداري از برگ ها سفيد مانده تا احاديثي بدان افزوده شود، 314برگ، 23 سطر1 [ فهرست دانشگاه اصفهان: 710/3 ] .161. شيراز، علامه طباطبايي:
351، اطعمه تا آخر طلاق و ولادات، نسخ، بدون نام كاتب، 1230ق، تصحيح شده، 272برگ [ نسخه پژوهي: 239/2 ] .162 . يزد، صدوقي يزد:
193، جلد چهارم و كتاب طهارت را شامل است، نسخ، محمدتقي بن محمد زمان يزدي، رجب 1235ق، يزد، عناوين نوشته نيست، 237برگ، 16سطر، 21×5/15 [ فهرست كتابخانه صدوقي يزد: 150 ] .163. مشهد، آستان قدس رضوي:
23172، جلد 13 از ابتداي وصيت تا پايان ابواب مواريث، آغاز: « بسمله الحمدلله و الصلاة علي رسول الله ثم علي اهل بيت رسول الله »، نسخ، بدون نام كاتب، 1238ق، با تصحيح و مقابله، 91برگ، 29سطر [ فهرست آستان قدس: 655/26 ] .164 . قم، مركز احياي ميراث اسلامي:
1078، جز يازدهم تا پايان كتاب الروضة، نسخ، حاجي صفي بن امين الدين، 14 ربيع الاول 1244ق، اصفهان، به ضميمه ي اجازه سيدمهدي شهرستاني، 42برگ، 22سطر، 22×18 [ فهرست مركز احياء: 310/3 ] .165. مشهد، آستان قدس رضوي:
19481، جزء چهاردهم، شامل كتاب روضه است، آغاز: « بسمله الحمدلله... كتاب الروضه و هو الرابع عشر »، نسخ، محمدباقر بن زين العابدين بن حسين بن علي يزدي حائري، پنجشنبه 27 محرم 1269ق، كاتب مذكور كاتب بخش نونويس است كه در پنجشنبه 27 محرم 1269ق كتابت كرده، 210 برگ، 18سطر [ اهدايي رهبري ( استادي ): 248؛ فهرست آستان قدس: 649/24، اهدايي رهبري: 2/2: 800 ] .166. اصفهان، مدرسه ي صدر بازار اصفهان:
552، جزء ششم، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 13ق، 91برگ، 21 سطر، 5/20×15 [ فهرست مدرسه ي صدر بازار اصفهان: 399/2 ] .167. كرمان، زين العابدين ابراهيمي ( شيخيه ):
2185، مجلد هفتم و هشتم ( صيام و اعتكاف تا كتاب حج )، آغاز: « الحمدلله... كتاب الصيام و الاعتكاف و المعاهدات و هو السابع من اجزاء كتاب الوافي »، ثلث تحريري پخته، محمدبن محمدرضا مدعو به ابراهيم، قرن 13ق، وقف نسخه در 1289ق، « 621ص »311برگ [ فهرست عكسي دائرة المعارف بزرگ اسلامي: 400/1 ] .168 . تهران، مدرسه قنبرعلي خان:
6، از آغاز و انجام افتادگي دارد، آغاز: « عزوجل في رقاب الناس و التعميم اولاً ثم التخصيص... ابواب بدو المشاعر و المناسك و فضلها »، انجام: « باب زيارة ابن ابي الحسن و ابي جعفذ ببغداد... ان الله قريب مجيب يب لو داعهما تقف كوقفك في اول دخولك »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 13ق، 342برگ، 19 سطر [ مدرسه قنبرعلي خان: 20 ]169. شيراز، شاه چراغ:
2383، جزء 4 و 5، از انجام ناقص است، نسخ، سليمان بن صالح عاملي كاظمي قمي، بدون تاريخ كتابت، قم [ فهرست شاه چراغ: 89/3 ] .170 . تهران، مجلس شوراي اسلامي:
مجموعه طباطبايي 414، مشتمل بر كتاب عقل و جهل و توحيد، از آغاز و انجام افتادگي دارد، آغاز: « اسانيد التهذيب ابوجعفر و لا سيما في كتاب لزكوة و الصيام منه »، انجام: « و قوله لا غير و في الجناب القدسي يترتب الفعل الذي هو »، نسخ، بدون نام كاتب، قرن 12-11 ق، 265 برگ، 15 سطر [ فهرست مجلس: 276/24 ] .171 . تهران، ملي تهران:
3284ع، جزء دهم كتاب كه مشتمل بر معايش و مكاسب و معاملات است، آغاز: « بسمله الحمدلله و الصلاة و السلام علي رسول الله ثم علي رواة احكام الله » نسخ، بدون نام كاتب، بدون تاريخ كتابت، تصحيح شده، 197 برگ، 17سطر، 5/24×18 [ فهرست ملي تهران: 94/15 ] .172 . تهران، ملي تهران:
3317ع، جزء چهارم تا هفتم ( طهارت تا ميراث )، آغاز: « بسمله الحمدلله و الصلاة و السلام علي رسول الله... كتاب الطهارة و التنوير »، نسخ، بدون نام كاتب، بدون تاريخ كتابت، تصحيح شده، 385برگ، 34 برگ، 34سطر، 32×5/20 [ فهرست ملي تهران: 130/15 ] .173. قم، مركز احياي ميراث اسلامي:
1063، كتاب المعايش و المكاسب، نسخ، بدون نام كاتب، عصر مؤلف، داراي تصحيح از كاتب و حواشي از مؤلف، 142برگ، 23سطر، 23×15 [ فهرست مركز احياء: 296/3 ] .174. قم، مركز احياي ميراث اسلامي:
1077، جزء نهم و دهم، نسخ، محمدابراهيم بن محمدرضا، بدون تاريخ كتابت، به ضميمه اجازه ي سيدمهدي شهرستاني به تاريخ 1215ق، 284 برگ، 23سطر، 5/24×18 [ فهرست مركز احياء: 310/3 ] .175. مشهد، مدرسه آية الله خويي:
338، جلد سوم، بدون نام كاتب، بدون تاريخ كتابت، با بلاغ و تصحيحات كامل و يادداشت سماع به خط شريف مؤلف 1 [ اوراق عتيق: 258/1 ] .176 . مشهد، مدرسه آية الله خويي:
402، جزء هشتم تا دهم را شامل است، بدون نام كاتب، نزديك به روزگار مؤلف1 [ اوراق عتيق: 258/1 ] .177 . اصفهان، مدرسه ي صدر بازار اصفهان:
340، كتاب الطهارة و التزين، نستعليق و نسخ، اميرجان بن محمدرضا قصاع سمناني، بدون تاريخ كتابت تصحيح شده و در برخي برگ ها علامت بلاغ ديده مي شود، 250 برگ، 17 سطر، 5/22×5/13 [ فهرست مدرسه ي صدر بازار اصفهان: 239/1 ] .178 . قم، مؤسسه ي امام صادق (عليه السّلام):
54، كتاب المطاعم و المشارب تا مشيخه را شامل است، نسخ، بدون نام كاتب، نزديك عصر مؤلف، 387 برگ، 30 سطر، 29×20 [ فهرست مؤسسه امام صادق (عليه السّلام): 53 ] .179 . فردوس ( تون )، مدرسه حبيبيه:
75، كتاب العقل و العلم و التوحيد، از انجام افتادگي دارد، آغاز: « بسمله الحمدلله... كتاب العقل و العلم و التوحيد و هو الجزء الاول من اجزاء كتاب الوافي »، انجام: « رجعوا الي ما كانو عليه من الفرقة و العداوة كما قال سبحانه الاخلاء يومئذ بعضهم لبعض عدو الا المتقين و ضدها في بعض النسخ »، نسخ، بدون نام كاتب، بدون تاريخ كتابت، در حاشيه ي تصحيح شده، برخي صفحات محشي، رساله ي اول مجموعه، « 1پ-8پ »8 برگ، 25سطر، 25×17 [ فهرست مدرسه حبيبيه فردوس ( مخطوط ) ] .180 . اصفهان، حضرت زهرا (عليهاالسّلام):
58، جزء چهارم از اول كتاب طهارت، نسخ، بدون نام كاتب، بدون تاريخ كتابت، 105برگ، 25 سطر [ مكتبة الزهراء: 47 ] .181. اصفهان، حضرت زهرا (عليهاالسّلام):
59، جزء ششم و هفتم از اول كتاب زكات، و خمس و ميراث و صيام و اعتكاف و معاهدات، نسخ، بدون نام كاتب، قبل از 1292ق، برگ اول سند حديث « ولاية علي بن ابيطالب حصني فمن دخل حصني امن من عذابي » و اثرات آن به تاريخ 1292ق در تهران مكتوب است، 200 برگ، 25 سطر [ مكتبة الزهراء: 47 ] .182 . بشرويه، مدرسه ي اميرالمؤمنين (عليه السّلام) بشرويه:
140، كتاب طهارت تا آخر باب « 77 » در مواضع اذان و اقامه، از انجام افتادگي دارد، آغاز: « الحمدلله رب العالمين كتاب الطهارة و لاتزين و هو الرابع من اجزاء كتاب الوافي »، انجام: « قال كتبت اليه رجل يجب عليه اعادة الصلاة أيعيدها بأذان و اقامة »، نسخ، بدون نام كاتب، بدون تاريخ كتابت، 166برگ، 25 سطر، 25×19 [ فهرست مدرسه اميرالمؤمنين بشرويه ( مخطوط ) ] .183. بشرويه، مدرسه ي اميرالمؤمنين (عليه السّلام) بشرويه:
36، كتاب الروضه ( جزء14 )، آغاز: « الحمدلله... كتاب الروضه و هو رابع عشر و اجزاء كتاب الوافي تصنيف محمد بن المرتضي المدعو بمحسن ايده الله »، نسخ، بدون نام كاتب، بدون تاريخ كتابت، با برخي حواشي مختصر به امضاي « ص، ق و نهايه »، 147برگ، 21سطر، 24×16 [ فهرست مدرسه ي اميرالمؤمنين بشرويه ( مخطوط ) ] .184 . بشرويه، مدرسه اميرالمؤمنين (عليه السّلام) بشرويه:
82، جزء يازدهم ( كتاب المطاعم و المشارب )، از انجام افتادگي دارد، آغاز: « الحمدلله... ثم علي رواة احكام الله... كتاب المطاعم و المشارب و هو كتاب الحادي عشر من اجزاء كتاب الوافي »، انجام: « عانين من العنا و هو التعب و المشقه محمد بن احمد عن ابن فضال عن ابن بكير عن عنبد بن »، نسخ، بدون نام كاتب، بدون تاريخ كتابت، 101 برگ، 22سطر، 21×9 [ فهرست مدرسه ي اميرالمومنين بشريه ( مخطوط ) ] .185 . قم، مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي:
692، كتاب المعائش و المكاسب و المعاملات، از آغاز و انجام افتادگي دارد، نسخ، بدون نام كاتب، بدون تاريخ كتابت، تصحيح شده، 111برگ، 18 سطر، 24×14 [ فهرست مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي: 591/1 ] .186 . كرمان، زين العابدين ابراهيمي ( شيخيه ):
1499، آغاز: « الباب الاول في الرزق و قد فصل اثني عشر فصلا الفصل الاول »، انجام: « فان الله تبارك و تعالي قول فمن بدله بعد ما سمعه »، نستعليق تحريري شكسته آميز، بدون نام كاتب، بدون تاريخ كتابت، با خط خوردگي بسيار، يادداشت ها در كناره ها، ممكن است به خط مؤلف باشد، « 329ص » 165 برگ [ فهرست عكسي دائرة المعارف بزرگ اسلامي: 399/1 ] .187 . كرمان، زين العابدين ابراهيمي ( شيخيه ):
1511، مجلد سوم و چهارم ( كتاب ايمان و كتاب طهارت )، آغاز: « الحمدلله رب العالمين صلاة... كتاب الايمان و الكفر و هو ثالث من اجزاء الكتاب الوافي »، نسخ خوش، بدون نام كاتب، با يادداشت سماع « ولدالمؤلف ابومحمد » صفر 1121ق، با حواشي بسيار، « 405ص » 203 برگ [ فهرست عكسي دائره المعارف بزرگ اسلامي: 399/1 ].188 . كرمان، زين العابدين ابراهيمي ( شيخيه ):
1536، جزء هاي 4و5و6و7، نسخ خوش و بخشي معرب، بدون نام كاتب، با تملكي در صفر 1137ق، با سماع مقابله و با حاشيه هاي بسيار در كناره ها و ميان سطور، « 642 » 321برگ [ فهرست عكسي دائره المعارف بزرگ اسلامي؛ 399/1 ] .189. كرمان، زين العابدين ابراهيمي ( شيخيه ):
1567، مجلد سيزدهم از كتاب جنائز تا پايان مواريث، آغاز: « الحمدلله... كتاب الجنائز و هو الثالث عشر من اجزاء كتاب الوافي »، انجام: « آخر ابواب المواريث و بتمامها ثم كتاب الجنائز و هو الجزء الثالث عشر من كتاب الوافي و يتلوه في الجزء الرابع عشر كتاب الروضة... »، نسخ پخته، بدون نام كاتب، تملك در 1143ق، يادداشت مقابله با نسخه دستنويس مؤلف از محمدهاشم حسيني، يادداشت ها در كناره ها در توضيح متن و يا افتادگي ها، « 358ص » 179 برگ [ فهرست عكسي دائرة المعارف بزرگ اسلامي: 401/1 ] .190. كرمان، زين العابدين ابراهيمي ( شيخيه ):
1781، مجلد چهارم از باب « طهارت » آغاز و در باب « الجمع بين كل من الظهرين و العشائين » ناتمام مانده است، آغاز: « الحمدلله... باب الطهارة و التزيين و هو الرابع من اجزاء كتاب الوافي »، انجام: « عن علي بن الحكم عن ابي بكير عن »، نسخ پخته، بدون نام كاتب، بدون تاريخ كتابت، « 306ص » 153 برگ [ فهرست عكسي دائرة المعارف بزرگ اسلامي: 399/1 ] .191. شيراز، علامه طباطبايي:
352، نسخ، محمدسعيد بن محمد ملك، بدون تاريخ كتابت، با نسخه ي نوشته شده از نسخه ي مؤلف مقابله شده با حواشي به نشان هاي « منه و مير حسين »، 169برگ [ نسخه پژوهي: 239/9 ] .192. شهر ري، آستان عبدالعظيم ( حافظيان ):
607، جزء 13: كتاب الجنائز، از انجام افتادگي دارد، آغاز: « الحمدلله و الصلوة علي رسول الله ثمّ أهل بيت رسول الله... كتاب الجنائز و هو ثالث عشرين اجزاء كتاب الوافي... الايات قال الله عزّ و جلّ كلّ نفس ذائقة الموت »، انجام: « في كلّ الف قصر لمحمد و آل محمد (صلي الله عليه و آله و سلم) و علي »، نسخ، بدون نام كاتب، عصر مؤلف، با تصحيح و حواشي به لفظ « منه دام فيضه »، رساله ي او مجموعه، « 143 » 143-1 برگ، 25 سطر [ فهرست آستانه عبدالعظيم: 660/2 ] .و آخر دعوانا ان الحمدلله رب العالمين.
پي‌نوشت‌ها:
1. پژوهشگر حوزه ي كلام، فهرست نگار.
2. براي اطلاعات تفصيلي پيرامون اين شروح و حواشي به كتاب فهرستگان نسخه هاي خطي حديث و علوم حديث شيعه ( قم، 1374-1380ش، مؤسسه دارالحديث، 12جلد )، مراجعه گردد.
3. همان، ج6، صص 319-265.
به کوشش شهناز شايان فر؛ (1392)، فيض پژوهي (مجموعه مقالاتي در معرفي آرا، احوال و آثار ملامحسن فيض كاشاني)، تهران: نشر خانه کتاب، چاپ اول
