جایگاه نماز جمعه
نمازهاي جمعه، بخشي از کار دستگاه رهبري را انجام مي دهند
چه کساني در همه ي کشور، مردم را به حرکت دايمي وامي دارند؟ ائمه ي جمعه . مسؤولان انقلاب در سرتاسر کشور، ائمه ي جمعه اند. پايگاههاي هدايت و رهبري مردم در سرتاسر کشور، ائمه ي جمعه اند. سنگرهاي دفاع معنوي در مقابل دشمنان در سطح جامعه، ائمه ي جمعه اند. اين، اهميت ائمه ي جمعه است. اگر امامت جمعه و اين دستگاه و نمازهاي جمعه، از انقلاب گرفته بشود، يقينا لطمه يي سخت به انقلاب خواهد خورد .
يکي از بزرگترين کارهاي امام بزگوارمان (رضوان الله تعالي عليه)، همين ايجاد و تأسيس نمازهاي جمعه بود. نماز جمعه را ايشان به اين ملت دادند . سالهاي متمادي بود که ما از نماز جمعه محروم بوديم، يا آن را نداشتيم . در جاهايي هم که خيلي بندرت پيدا مي شد، آن تأثيري را که نماز جمعه مي توانست در حکومت اسلامي داشته باشد، قهرا نداشت. در جاهايي هم اصلا افراد ناجوري بودند که محل بحث نيست. اين، مسأله ي نماز جمعه است.
آيا امام جمعه در قبال اين امر عظيم و مهم، مسؤوليتي دارد يا ندارد؟ اگر فرض کنيم اين پايگاهها و سنگرهايي که در سرتاسر کشور، براي حفظ و هدايت درست انقلاب، به آنها چشم اميد دوخته شده است. درست کار نکرد و لنگي و اشکالات سياسي و - خداي نکرده - اشکالات اخلاقي داشت، چه چيزي حاصل خواهد شد؟ چه کار بايد کرد؟ همه ي معنويت انقلاب را تقريبا به دستگاه امامت جمعه و نمازهاي جمعه وصل بدانيد؛ آن وقت ببينيد که چه قدر مسؤوليت ائمه ي جمعه زياد مي شود و بالا مي رود .
پس، امامت جمعه فقط اين نيست که ما نمازي مي خوانيم و منبري هم مي رويم، منصب امامت جمعه، مثل پيشنمازي در مسجدها و منبر رفتن - که امري رايج و بسيار مستحسن و خوب است و اين قدر هم مسؤوليت ندارد - نيست . کسي که در شهري به امامت جمعه منصوب مي شود، بايد بداند که به چه سمتي منصوب شده است .
به اداره ي پايگاهي منصوب شده است که بايد در آن جا، مجمع دلها و ذهنها و عواطف و ارواح مردم باشد. بايد اين کار را انجام بدهد و از عهده ي اين کار برآيد.
اگر امام جمعه طوري عمل بکند، يا طوري حرف بزند، يا نرسيدن به کار را به گونه يي از خودش نشان بدهد که در اين جايي که بايد محور و مرکز باشد، مردم کمي اجتماع بکنند، او مورد سؤال است که چرا مردم، اين جا نيستند؟ امام جمعه نبايد بيايد شکايت کند که مردم نمي آيند . امام جمعه بايد جواب بدهد که اگر مردم نمي آيند، چرا نمي آيند؟
وظيفه ي جمع کردن مردم، به عهده ي من امام جمعه است. بايد ببينم چه طوري مي شود مردم را در اين جا جمع کرد. البته نه جمع کردن با تهديد و تطميع - که در کار ائمه جمعه بحمدالله وجود ندارد - بلکه جمع کردن از روي جذب، انجذاب، با مطلب خوب، با عمل خوب و با نفس گرمي که از معنويت و تقوا برمي خيزد.
به نظر من، يکي از مشکلترين کارهايي که به عهده ي ما ائمه ي جمعه گذاشته شده، امر به تقواست. اين کار، براي کسي که خودش در آن حد از تقوا نباشد که بخواهد مردم را به تقوا امر کند، و آدمي که وقتي مي خواهد امر به تقوا کند، ناگهان احساس کند که مصداق آيه ي شريفه ي : «أتأمرون الناس بالبر و تنسون انفسکم» (1) قرار گرفته ، خيلي سخت است.
اگر مي خواهيم که حکومت و نظام و جامعه ي اسلامي، براي ملتهاي مستضعف عالم، مايه ي غبطه و «لتکونوا شهداء»(2) و وسيله ي رغبت و تشويق و جذب باشد، بايد مشکل را علاج کنيم و آن مقداري که در سطح ما و به عهده ي ماست، آن را انجام بدهيم. حالا به مسؤوليتهاي ديگر و آن کس که دو يا سه مسؤوليت دارد، کاري ندارم؛ فعلا امام جمعه - من حيث هو امام جمعه - را عرض مي کنم.
در مورد امام جمعه، اين کار در صورتي تحقق پيدا مي کند که او خود را براي آن، علما و عملا با کفايت کند و آگاهيهاي لازم را براي ايجاد و انتقال معرفت به مردم کسب کند و تقوا و ورع را رعايت نمايد و به آنچه که مي گويد، عمل کند. به همين خاطر است که کار آقايان، کار بسيار مهمي است.
ائمه ي جمعه، خودشان را قدري براي نماز و براي آن خطبه ها و براي تعليم مردم آماده کنند؛ در شهر حضور روحاني داشته باشند؛ در اجتماعات ديني مردم شرکت کنند و هدايت مردم را به عهده بگيرند. خلاصه، به اين نماز جمعه برسند، تا اين که نماز جمعه بتواند - آن چنان که از آن انتظار هست - مفيد واقع بشود.
/ع
مقام معظم رهبری(مدظله العالی) می فرمایند:
چه کساني در همه ي کشور، مردم را به حرکت دايمي وامي دارند؟ ائمه ي جمعه . مسؤولان انقلاب در سرتاسر کشور، ائمه ي جمعه اند. پايگاههاي هدايت و رهبري مردم در سرتاسر کشور، ائمه ي جمعه اند. سنگرهاي دفاع معنوي در مقابل دشمنان در سطح جامعه، ائمه ي جمعه اند. اين، اهميت ائمه ي جمعه است. اگر امامت جمعه و اين دستگاه و نمازهاي جمعه، از انقلاب گرفته بشود، يقينا لطمه يي سخت به انقلاب خواهد خورد .
يکي از بزرگترين کارهاي امام بزگوارمان (رضوان الله تعالي عليه)، همين ايجاد و تأسيس نمازهاي جمعه بود. نماز جمعه را ايشان به اين ملت دادند . سالهاي متمادي بود که ما از نماز جمعه محروم بوديم، يا آن را نداشتيم . در جاهايي هم که خيلي بندرت پيدا مي شد، آن تأثيري را که نماز جمعه مي توانست در حکومت اسلامي داشته باشد، قهرا نداشت. در جاهايي هم اصلا افراد ناجوري بودند که محل بحث نيست. اين، مسأله ي نماز جمعه است.
آيا امام جمعه در قبال اين امر عظيم و مهم، مسؤوليتي دارد يا ندارد؟ اگر فرض کنيم اين پايگاهها و سنگرهايي که در سرتاسر کشور، براي حفظ و هدايت درست انقلاب، به آنها چشم اميد دوخته شده است. درست کار نکرد و لنگي و اشکالات سياسي و - خداي نکرده - اشکالات اخلاقي داشت، چه چيزي حاصل خواهد شد؟ چه کار بايد کرد؟ همه ي معنويت انقلاب را تقريبا به دستگاه امامت جمعه و نمازهاي جمعه وصل بدانيد؛ آن وقت ببينيد که چه قدر مسؤوليت ائمه ي جمعه زياد مي شود و بالا مي رود .
پس، امامت جمعه فقط اين نيست که ما نمازي مي خوانيم و منبري هم مي رويم، منصب امامت جمعه، مثل پيشنمازي در مسجدها و منبر رفتن - که امري رايج و بسيار مستحسن و خوب است و اين قدر هم مسؤوليت ندارد - نيست . کسي که در شهري به امامت جمعه منصوب مي شود، بايد بداند که به چه سمتي منصوب شده است .
به اداره ي پايگاهي منصوب شده است که بايد در آن جا، مجمع دلها و ذهنها و عواطف و ارواح مردم باشد. بايد اين کار را انجام بدهد و از عهده ي اين کار برآيد.
اگر امام جمعه طوري عمل بکند، يا طوري حرف بزند، يا نرسيدن به کار را به گونه يي از خودش نشان بدهد که در اين جايي که بايد محور و مرکز باشد، مردم کمي اجتماع بکنند، او مورد سؤال است که چرا مردم، اين جا نيستند؟ امام جمعه نبايد بيايد شکايت کند که مردم نمي آيند . امام جمعه بايد جواب بدهد که اگر مردم نمي آيند، چرا نمي آيند؟
وظيفه ي جمع کردن مردم، به عهده ي من امام جمعه است. بايد ببينم چه طوري مي شود مردم را در اين جا جمع کرد. البته نه جمع کردن با تهديد و تطميع - که در کار ائمه جمعه بحمدالله وجود ندارد - بلکه جمع کردن از روي جذب، انجذاب، با مطلب خوب، با عمل خوب و با نفس گرمي که از معنويت و تقوا برمي خيزد.
به نظر من، يکي از مشکلترين کارهايي که به عهده ي ما ائمه ي جمعه گذاشته شده، امر به تقواست. اين کار، براي کسي که خودش در آن حد از تقوا نباشد که بخواهد مردم را به تقوا امر کند، و آدمي که وقتي مي خواهد امر به تقوا کند، ناگهان احساس کند که مصداق آيه ي شريفه ي : «أتأمرون الناس بالبر و تنسون انفسکم» (1) قرار گرفته ، خيلي سخت است.
اگر مي خواهيم که حکومت و نظام و جامعه ي اسلامي، براي ملتهاي مستضعف عالم، مايه ي غبطه و «لتکونوا شهداء»(2) و وسيله ي رغبت و تشويق و جذب باشد، بايد مشکل را علاج کنيم و آن مقداري که در سطح ما و به عهده ي ماست، آن را انجام بدهيم. حالا به مسؤوليتهاي ديگر و آن کس که دو يا سه مسؤوليت دارد، کاري ندارم؛ فعلا امام جمعه - من حيث هو امام جمعه - را عرض مي کنم.
در مورد امام جمعه، اين کار در صورتي تحقق پيدا مي کند که او خود را براي آن، علما و عملا با کفايت کند و آگاهيهاي لازم را براي ايجاد و انتقال معرفت به مردم کسب کند و تقوا و ورع را رعايت نمايد و به آنچه که مي گويد، عمل کند. به همين خاطر است که کار آقايان، کار بسيار مهمي است.
ائمه ي جمعه، خودشان را قدري براي نماز و براي آن خطبه ها و براي تعليم مردم آماده کنند؛ در شهر حضور روحاني داشته باشند؛ در اجتماعات ديني مردم شرکت کنند و هدايت مردم را به عهده بگيرند. خلاصه، به اين نماز جمعه برسند، تا اين که نماز جمعه بتواند - آن چنان که از آن انتظار هست - مفيد واقع بشود.
پي نوشت ها :
1- بقره: 44.
2- بقره: 143.
/ع
