نويسنده: دکتر عباس عطاري
بعضي از شيرخواران را مشاهده مي کنيد که انگشتان يا حتي تمام دست خود را در دهان مي گذارند و مي مکند، پشت خود را قوس مي کنند و غذاي بلعيده شده را به داخل دهان باز مي گردانند و مجدداً مي جوند، به اين عمل، عمل نشخوارکردن مي گويند.
در شروع اين اختلال، مواد برگردانده شده از معده به صورت استفراغ از دهان خارج مي شود.
اين حالت اغلب در دوره ي شيرخوارگي بروز مي کند و بيش تر زماني که کودک تنها به حال خود گذاشته مي شود اين اتفاق مي افتد. بعضي از اين کودکان مثل اين که استفراغ کرده باشند دور و بر دهان شان از محتويات معده و دهان کثيف شده است.
يکي از زمينه هاي بروز اين حالات کمبود محرک هاي عاطفي است. کودکاني که کم تر مورد توجه قرار مي گيرند و محبت کافي دريافت نمي کنند مستعد بروز اين بيماري هستند. در صورت مشاهده ي چنين حالتي بايد به مختل بودنِ رابطه ي مادر با کودک، جدايي مادر از کودک، جدايي مادر از کودک يا کودکِ فراموش شده فکر کرد. نگراني هاي متعدد مادر، مشاجرات، جدايي و از هم پاشيدگي خانوادگي، تعداد زياد فرزندان و فاصله ي کم آن ها، تولد کودک ناخواسته و تنبيهات فيزيکي کودک شيرخوار، از جمله عوامل زيربنايي بروز اين اختلال هستند.
در موارد شديد و پيشرفته ي بيماري، کودک پس از اين که غذا را برگرداند و نشخوار کرد، دوباره آن را مي بلعد. در اين حالت ممکن است اطرافيان متوجه اين حالت نشوند، مگر اين که دقت کافي در حرکات دهان کودک صورت گيرد و ضمناً بوي بد دهان شيرخوار هم از ديگر علايم اين اختلال است.
اين اختلال در پسرها شايع تر از دخترهاست و هم چنين در کودکان مبتلا به عقب ماندگي ذهني نيز قابل مشاهده است.
گاهي استفراغ ناشي از مشکلات جسمي باعث برانگيخته شدن اين بيماري مي شود. وقتي زمينه ي هيجاني و عاطفي که پيش از اين گفته شد وجود داشته باشد و کودک به علت يک مشکل گوارشي استفراغ کند، ياد مي گيرد که غذا را به داخل دهان برگرداند و لذا اين اختلال شروع مي شود.
براي رفع اين اختلال بايد ابتدا توجه مادر به شيرخوار بيش تر گردد. يکي از روش هاي ساده ي مبارزه با اين رفتار، چکاندن چند قطره آبليمو در دهان کودک موقع نشخوار کردن است، و هم چنين هر زمان که کودک اقدام به نشخوار کرد رعايت بهداشت و تميزي دهان او ضروري است.
منبع مقاله :
عطاري، عباس؛ (1387)، اختلالات تغذيه اي (مشکلات رفتاري تغذيه در کودکان)، تهران: نشر قطره، چاپ اول
/ج