تمرین حرکت های اکشن در باشگاه بدلکاری

در این نوشته می خواهیم به بحث هایی در زمینه ی تمرین های اکشن در باشگاه بدلکاری که تحت نظر مربی با تجربه ی این رشته انجام می شود، بپردازیم. با کسب اطلاعات کافی در مورد تمرین های باشگاه بدلکاری، متوجه خواهیم شد که بدلکار، هنگامی که می خواهد به خلق یک صحنه ی مهیج و خطرناک بپردازد، باید چه تمرین های فیزیکی را انجام بدهد تا بتواند توانایی های لازم را به دست آورد و یک حرکت سخت و دشوار را به درستی و به دور از اشتباه انجام دهد.

یک روز تمرین در باشگاه بدلکاری

هنگامی که شاگردان وارد باشگاه می شوند، به رختکن می روند، لباس های ویژه ی تمرین را می پوشند، پس از آن که همگی لباس های شان را پوشیدند و آماده شدند، به ترتیب وارد سالن ورزشی می شوند و با مربی خود، سلام و احوال پرسی می کنند. مربی نیز با برخورد گرم با شاگردانش سلام و احوال پرسی می کند که این برخورد صمیمی و گرم باعث می شود شاگردان با او احساس نزدیکی کنند و بتوانند با روحیه ی خوب و مثبت تمرین کنند. مربی برای آماده سازی شاگردان از جنبه ی روحی و ذهنی، پرسش هایی از آنان می کند. برای مثال از آنان می پرسد که ظرف چند روز گذشته چه کارهایی انجام داده اند و چه اتفاقات مهمی برایشان رخ داده است؟ پس از مطرح شدن این پرسش های معمولی و روزمره که برای ایجاد پیش زمینه ی ذهنی مناسب مطرح می شوند، مربی از شاگردان دوره های بالاتر که تجربیات بیشتری نسبت به دیگران دارند و احیاناً توانسته اند در یک فیلم پرتحرک یا در یک صحنه ی پرتحرک، حرکات محیرالعقول انجام دهند و از تجربیات آموزشی شان استفاده کنند، پرسش هایی را در میان می گذارد، نظیر این که هنگام فیلمبرداری و اجرای آن صحنه ی پرتحرک چه اتفاقاتی برایشان رخ داده است و با چه دشواری هایی روبه رو شده اند؟
بعد از مطرح شدن مشکلات از جانب شاگردان، مربی نحوه ی درست اجرا کردن آن صحنه ی پرتحرک و هم چنین رفع مشکل آن حرکت را برای شاگردان شرح می دهد و اگر در مواردی شاگردان موفق شده باشند در هنگام فیلمبرداری کار خود را در آن صحنه به درستی انجام دهند، مربی آنان را تشویق می کند تا روحیه ی بهتر و بالاتری برای ادامه ی راه و کارهایش در زمینه ی بدلکاری داشته باشند.
هدف اصلی مربی از طرح این پرسش ها و پاسخ گویی به آن ها با شکیبایی و حوصله و هم چنین بیانی گرم و دلنشین، برقراری ارتباط ذهنی و تقویت روحیه و انگیزه ی شاگردان است، زیرا مهم ترین بخش برای آمادگی جسمانی شاگردان، در ابتدا به وجود آوردن انگیزه ی بیشتر برای آنان و ارتباط درست کلامی و فکری مربی با آن هاست.
بعد از این احوال پرسی و پرسش و پاسخ دوستانه، مربی یکی از مباحث بدلکاری را به صورت تئوری برای شاگردان توضیح می دهد تا آنان پیش زمینه ی فکری مناسب و اطلاعات لازم و مورد نیاز را برای تمرین و اجرای آن حرکت ها داشته باشند.البته گفتنی است که این مباحث نظری و توضیحات آن ها از جانب مربی برای هنرآموزان فقط مربوط به مباحث بدلکاری نیست، بلکه برای آشنایی و درک بهتر و بیشتر مطالب از جانب شاگردان است. در مواردی مربی درباره ی مباحث مختلف سینمایی از جمله کارگردانی، بازیگری و فیلمبرداری نیز توضیحات لازم را به آنان می دهد.
بعد از آماده سازی شاگردان از نظر فکری و روحی و هم چنین توضیحات نظری مباحث مختلف سینمایی و بدل کاری، می رسیم به آماده سازی بدن شاگردان برای تمرین و اجرای یک صحنه ی پرتحرک که این آمادگی جسمانی با گرم کردن کل عضلات بدن شروع می شود.
در آغاز مربی از شاگردانش می خواهد تا در سالن ورزشی آرام آرام قدم بزنند و پس از آن، تندتر گام بردارند. پس از چند دقیقه پیاده روی، دویدن آغاز می شود. شاگردان می کوشند در حین دویدن دم و بازدم خود را به صورت درست تنظیم کنند و تنفسی درست انجام دهند تا در زمان عملیات احساس نفس تنگی، خستگی و کوفتگی عضلات نکنند.
هنگامی که فرد بتواند درست تنفس کند، اکسیژن مورد نیاز را به همه ی قسمت های بدن می رساند و سوخت و ساز بدن در هنگام ورزش به درستی انجام می پذیرد و خستگی و کوفتگی در عضلات به وجود نمی آید. اما زمانی که اکسیژن به صورت درست و به اندازه وارد بدن نشود، برای اکسیژن رسانی به عضلات بدن و تولید انرژی در آن ها سیستم بدن مجبور خواهد شد از چربی های ذخیره شده ی بدن استفاده کند و این چربی ها بر اثر فعالیت بدنی می سوزند و کاهش پیدا می کنند. سوختن چربی های مورد نیاز بدن باعث ایجاد درد و کوفتگی و احساس خستگی در عضلات در حین ورزش و تمرین خواهد شد.
بعد از دویدن در سالن ورزشی و تنظیم درست دم و بازدم، شاگردان به ترتیب، پشت سر هم و با فاصله ی مناسب از یکدیگر می ایستند و برای نرم کردن عضلات، نرمش می کنند. معمولاً این نرمش ها از انگشتان پا آغاز می شود و به ترتیب به گردن و سر می رسد یا برعکس از سربه پا؛ یعنی، از بالا به پایین بدن به ترتیب اجرا می شود. در هر دو صورت ایجاد نظم و ترتیب در نرمش باعث می شود، به عضلات بدن فشار اضافی وارد نشود.
پس از این که نرمش و آماده سازی عضلات بدن شاگردان برای تمرین یک حرکت به پایان رسید، مربی، شاگردانش را برحسب اولویت هایشان گروه بندی می کند. این اولویت ها برحسب دوره هایی است که هر یک از گروه ها گذرانده و به پایان رسانده اند. مربی، گروه بندی ها را از روی جدول آموزشی ای که در اختیار دارد، انجام می دهد و از روی همان جدول می داند چه گروهی از شاگردان چه دوره هایی را آموزش دیده اند و چه دوره هایی را هنوز آموزش ندیده اند.
برای مثال شاگردان گروه نخست که دو دوره از حرکت های بدل کاری را پشت سر گذاشته اند، نسبت به بقیه ی شاگردان با تجربه ترند و از این به بعد در دوره های پیشرفته تر باید فعالیت کنند. پس باید تمرینات مهم تر و بیشتری را انجام دهند. گروه دوم، فقط یک دوره از دوره ی بدلکاری را گذرانده اند و باید تمریناتی را که هنوز آموزش ندیده اند، انجام دهند. گروه سوم، آن دسته از شاگردانی هستند که هنوز دوره ی اول خود را تکمیل نکرده اند و باید تمرینات ساده تر و سبک تری را نسبت به گروه نخست و دوم انجام دهند.
پس از گروه بندی شاگردان، مربی سرگروه ها را انتخاب می کند. معمولاً سرگروه ها در مقایسه با دیگر اعضای گروه با احتیاط تر رفتار می کنند و همه ی نکته های ایمنی را برای اجرای یک حرکت به درستی رعایت می کنند. این سرگروه ها، سرپرستی و مسئولیت کارهای دیگر افراد گروه را بر عهده می گیرند و بر کار آنان نظارت می کنند. هدف مربی از انتخاب سرگروه، بالا بردن حس مسئولیت پذیری شاگردان است.
بعد از گروه بندی ها و انتخاب سرگروه، مربی به هر گروه یک حرکت را برای تمرین یاد می دهد. یک بار خودش آن حرکت را اجرا می کند، سپس از شاگردانش می خواهد با رعایت نکات ایمنی آن را اجرا کنند. مربی بر همه ی حرکت های گروه ها و تک تک شاگردانش نظارت کافی و لازم را دارد و به هر یک از شاگردانش براساس توانایی و خلاقیت شخصی در حین اجرای یک تمرین بدلکاری نمره می دهد و از روی همین نمره ها متوجه می شود که هر یک از شاگردانش از نظر خلاقیت در طراحی و اجرای یک صحنه ی شگفت آور و دشوار در چه سطحی قرار دارد و براساس قابلیت ها و خلاقیت هایی که از خودشان در تمرینات به نمایش گذاشته اند، برای کار کردن در چه صحنه ی پرتحرکی در یک فیلم مناسب ترند.
حال می رسیم به تمریناتی که مربی باید به گروه ها براساس گذراندن دوره هایشان بدهد. برای مثال، مربی به گروه نخست که دو دوره را گذرانده است و با تجربه تر است، تمریناتی برای پرش از ارتفاع با طناب سنگ نوردی می دهد و به گروه دوم، که تجربیات کمتری نسبت به گروه نخست دارند، تمرین حرکت های رزمی نمایشی را می دهد و به گروه سوم تمرین افتادن و سُر خوردن از روی پله ها و هم چنین افتادن از روی خرک (یکی از وسیله های ورزش ژیمناستیک) را می دهد.

تمرین های گروه نخست:

پرش از ارتفاع با طناب های صخره نوردی یا کوهنوردی

برای اجرای درست این تمرین در ابتدا مربی توضیحاتی درباره ی طناب های ویژه ی کوهنوردی یا سنگ نوردی می دهد. این طناب ها گونه های مختلفی دارند.
در یک تقسیم بندی، طناب های سنگ نوردی یا کوهنوردی به دو دسته تقسیم می شوند:
1-طناب های پویا یا دینامیک
2- طناب های ایستا یا استاتیک
طناب دینامیک، خاصیت ارتجاعی و کششی دارد و هنگام پرش فرد از ارتفاع زیاد به سبب خاصیت کششی و فنری اش به آسانی باز می شود. در هنگام فرود از ارتفاع، فشار شدید ناشی از سرعت و وزن بدن آن فرد را می گیرد و فشار کمتری به او وارد می آید.
طناب استاتیک، به هیچ وجه خاصیت ارتجاعی و کششی ندارد و هنگام پرش از ارتفاع به راحتی باز نمی شود؛ بنابراین فشار ناشی از سرعت و وزن بدن شخص هنگام فرود از ارتفاع تماماً به بدن او وارد می شود. پس طناب مناسب تر برای پرش از ارتفاع زیاد طناب دینامیک است.
مربی هم چنین به شاگردان توضیح می دهد که در حرفه ی سنگ نوردی، از گره های مختلف و متعددی روی طناب ها استفاده می شو که زدن این گره ها نیز آموزش های مخصوص به خود را دارد. در واقع گره ها بر روی طناب حکم ترمزهای طناب را دارند؛ یعنی اگر هنگام سنگ نوردی یا پرش از ارتفاع گرهی از روی طناب باز یا پاره شد، طناب بر روی گره ی بعدی می افتد و حرکت در همان جا به اصطلاح ترمز می کند و متوقف می شود تا شخص دچار آسیب نشود. بعضی از انواع گره های طناب های سنگ نوردی عبارت اند از: گره ملوانی، گره دار، گره معمولی، و گره هشت. یکی از مهم ترین و کارآمدترین گره بر روی طناب سنگ نوردی، گره هشت است. این گره که به صورت هشت لاتین است، یکی از امن ترین گره هاست و به هیچ روی در هنگام سنگ نوردی یا پرش از ارتفاع باز نمی شود.
نکته ی قابل توجه دیگر در سنگ نوردی با طناب این است که فرد نباید بدن خود را از سطح سنگ جدا کند، بلکه باید کاملاً بدن خود را به سنگ بچسباند تا بتواند وزن بدن خود را بر روی کل سطح سنگ یا صخره پخش کند و تعادل لازم را برای صعود به مرحله ی بالاتر به دست آورد. بعد از توضیحات لازم در مورد طناب های سنگ نوردی و شیوه ی اجرای درست سنگ نوردی، مربی از شاگردان می خواهد از بالای دیواره های بلندی که در سالن تمرینات طراحی شده است، با طناب سنگ نوردی به پایین بپرند و پرش از ارتفاع را تجربه تمرین کنند.

تمرین های گروه دوم:

حرکت های رزمی نمایشی

در تمرین های حرکت های رزمی نمایشی، همان گونه که از اسمش بر می آید، همه ی فنون و حرکت های رزمی و مبارزه ای به صورت نمایشی آن اجرا می شود؛ یعنی به صورت واقعی، زدوخورد و برخورد فیزیکی نخواهد بود، بلکه مربی از شاگردان می خواهد نمایش آن حرکت ها را تمرین کنند تا کسی آسیب جدی نبیند. برای مثال اگر یکی از شاگردان می خواهد با لگد شخص دوم را بر زمین بیندازد، شخص دوم لحظه ای پیش از این که پای شخص اول به بدنش بخورد، باید خودش را بر روی زمین و تشک ها پرتاب کند تا دچار آسیب نشود.
در واقع شاگردان با انجام این تمرینات یاد می گیرند چگونه در صحنه های زدوخورد یا حرکت های مبارزه ای از خود به صورت درست کنش و واکنش نشان دهند و در حین اجرای درست این حرکت ها به صورت نمایش هیچ آسیبی به خود یا طرف مقابلشان وارد نسازند.

تمرین های گروه سوم:

زمین خوردن از پله ها و افتادن از روی خرک

تمرین از پله ها و به زمین افتادن، ابتدا با غلت زدن بر روی زمین آغاز می شود. در واقع غلت خوردن بر روی زمین باعث می شود که شاگردان، محور گردی بدن خودشان را در هنگام غلتیدن بر روی پله ها به درستی شناسایی کنند.
شاگردان در این تمرین ابتدایی یاد خواهند گرفت که هنگام غلتیدن مانند مربع به دور خود نچرخند، بلکه مانند دایره به راحتی و با حالتی طبیعی تر و زیباتر بچرخند و غلت بخورند. شاگردان بعد از چندین بار غلتیدن بر روی زمین آمادگی می یابند تا از پله ها به پایین بغلتند و به زمین برخورد کنند.
اما پیش از آن که بخواهند از بالای پله ها به پایین غلت بخورند، مربی به آنان توضیح می دهد که هنگام افتادن از پله ها و غلتیدن بر روی پله، نقاط آسیب پذیر بدن در کجاها قرار دارند. نقاط آسیب پذیر و حساس بدن عبارت اند از: آرنج ها، زانوها، استخوان پهلو و پشت کمر و هم چنین استخوان داخلی مچ دست.
نقاط اصلی ای که باعث می شوند غلتیدن از روی پله ها بهتر و آسان تر انجام شود، همان آرنج ها زانوها هستند که شاگردان یاد می گیرند بدون این که آسیب شدیدی به آن ها وارد شود، به کمک آن ها از بالا به پایین پله ها غلت بخورند و به زمین بیفتند. در آغاز شاگردان زانوها و آرنج های خود را با زانوبند و آرنج بند ضدضربه می بندند و با کمک گرفتن از آرنج ها و زانوهای خود از بالای پله ها به پایین می غلتند. سرو صورت و شکم به این علت که در قسمت مرکزی بدن قرار دارند، هنگام افتادن از پله ها دچار آسیب نخواهند شد.
تمرین دیگری که گروه سوم انجام می دهند، پرتاب کردن خودشان از روی خرک بر روی زمین است. شاگردان برای اجرای درست این حرکت، به روی خرک می روند و به حالت چهاردست و پا بر روی خرک زانو می زنند، می نیشنند و پس از این که همه ی هوای بدنشان را خارج کردند و عضلات کل بدنشان منقبض شدند، خود را با شتاب به روی تشک هایی که روی زمین هستند، پرتاب می کنند.
مربی به شاگردان توضیح می دهد که اگر عضلات بدن خود را هنگام انجام دادن این حرکت منقبض و سفت نگه دارند، ساختار بدنشان هنگام افتادن بر روی زمین آسیب می بیند و درد و فشار کمتری به عضلات بدن آنان وارد می آید. این تمرین برای صحنه های زدوخورد، پرتاب شدن بر روی میز و افتادن با شدت بر روی زمین مناسب است. این حرکت هم چنین برای صحنه های برخورد عابر پیاده به اتومبیل در صحنه های تصادف کاربرد دارد.
منبع مقاله :
طاهری جو، مهسا؛ (1389)، اصول و فنون بدلکاری در سینما، تهران: (سروش) انتشارات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول