بسترهاى ترويج فرهنگ قرآنى
منبع:روزنامه جوان
برخى معتقدند كه در شرايط فعلى همه فعاليت هاى اخلاقى و اسلامى جامعه را بايد فعاليت قرآنى ناميد؛ از يك خوشنويس قرآن تا قارى و مداح و فيلمساز و خبرنگار و عكاسى كه دراين راستا فعاليت دارد همگى را مى توان به عنوان فعال در امر ترويج فرهنگ قرآنى محسوب كرد و همين مسأله، گستردگى بحث قرآن و آموزه هاى آن را تبلورى عينى مى بخشد. به بيان ديگر بايد گفت مفاهيم عميق دينى، اخلاقى، اجتماعى، فرهنگى و آداب و معاشرت قرآنى به حدى وسيع است كه قطعا يك سازمان مشخص و واحد هر قدر هم كارآمد و توانا باشد توان اداره اين امور به شكل همه جانبه و كامل را نخواهد داشت. امروزه اگر عملكرد بسيارى از دستگاه هاى مديريتى و سازمان ها و وزارتخانه هاى مختلف كشور را در زمينه فعاليت هاى قرآنى مورد نقدى منصفانه قرار دهيم خواهيم ديد كه اغلب آنها با مشكلاتى عديده روبه رو هستند و همين امر بر روند كسب موفقيت آنها اثرات سوئى را بر جاى گذاشته و بعضا از موازى كارى ضعف مديريت و عدم برنامه هاى كارشناسى شده رنج مى برند. بنابراين براى فعاليت هاى قرآنى كشور در سطح كلان بايد برنامه ريزى دقيقى صورت گيرد.
براى ترويج فرهنگ قرآنى بايدهزينه كرد
به ديدار حاج مهدى تاجزاده قارى ممتاز بين المللى مى روم تا نظرش را درباره موانع پيش روى ترويج فرهنگ قرآنى در جامعه جويا شوم. وى مى گويد: به نظر من بايد براى ترويج و اشاعه فرهنگ قرآنى در كشور هزينه كرد و برنامه ريزى درستى را دنبال نمود. يكى از راه هاى جذب جوانان به جلسات قرآنى اين است كه در ابعاد مالى آنها را تامين كنيد و براى موفقيتشان جايزه بگذاريد. مثلا ما در بلوار فردوس يك جلسه قرآن داريم و گفته ايم كه اگر هر كس ۱۵ جزء قرآن را حفظ كند فيش حج عمره به او مى دهيم و اگر ۳۰ جزءقرآن را كامل حفظ كند، فيش حج تمتع مى دهيم كه همين موضوع سبب شده تا استقبال گسترده اى از اين كلاس ها صورت بگيرد. تاجزاده در ادامه مى گويد: اهداء جايزه به كسانى كه در جلسات قرآنى شركت مى كنند و يا به حفظ و قرائت آن مى پردازند يكى از بهترين راه هايى است كه مى تواند جوانان را به شركت در جلسات قرآنى راغب كند.
داوودجعفرى از قاريان ممتاز قرآن كريم كه مقام هاى مختلفى را در مسابقات كشورى و سراسرى كسب كرده ديدگاه ديگرى را مطرح مى كند و مى گويد: مسئله اى كه بايد در موضوع ترويج فرهنگ قرآنى مدنظر قرار بگيرد، توجه به حركت هاى قرآنى مردمى است. يعنى فعاليت هاى قرآنى نبايد صرفا دولتى باشد و تنها از سوى دولت به اجرا گذاشته شود بلكه مردم بايد در اين حركت ها نقش موثرى داشته باشند و نقش مردم هم نقش محورى باشد. درواقع حركت هاى قرآنى موقعى مى تواند موفق باشد كه با تركيبى از سياستگذارى و حمايت و پشتيبانى از دولت و اجرا توسط مراكز مردمى صورت پذيرد.
دكتر على مصيبى، قارى بين المللى قرآن در پاسخ به اين سوال كه باتوجه به فضاى گسترده تهاجم فرهنگى استقبال از مفاهيم قرآنى در ميان جوانان را چگونه مى بينيد مى گويد: استقبال خوب و چشمگيرى را در اين زمينه متاسفانه نمى بينيم. جامعه فعلى بسيار پيچيده است و مثل گذشته ها نيست. در گذشته به جرأت مى توان گفت كه ما از صبح تا شب در مجالس و محافل قرآنى شركت داشتيم، اما جو فعلى متفاوت شده و باتوجه به اينكه به لطف الهى در جمهورى اسلامى زندگى مى كنيم و تلاش هاى زيادى در راستاى ارتقاى مسائل قرآنى در سراسر كشور صورت گرفته است و هر چند وقت يكبار مسابقات قرآنى برگزار مى شود و شبكه هاى سراسرى راديويى و تلويزيونى قرآنى داريم اما بايد قبول كنيم كه جوانان گرايش هاى متفاوتى پيدا كرده اند. امكاناتى كه الان داريم در گذشته ها اصلا نداشته ايم كه در اين خصوص به نظر من بايد جلسات قرآنى بيشتر شود و دست اندركاران و متوليان امور نقش واحد و يكپارچه اى را داشته باشند تا بتوانيم بسترهاى مناسب و مفيدى را براى فعاليت جوانان در اين زمينه فراهم كنيم و جوانان و جامعه را با مسائل قرآنى بيشتر آشنا كنيم.
مقابله با تهاجم فرهنگى
حميدرضا حاجى بابايى عضوهيات رئيسه مجلس شوراى اسلامى و نماينده مردم همدان كه دكتراى الهيات و معارف اسلامى دارد در زمينه ترويج فرهنگ قرآنى مى گويد: امروزه تهاجم فرهنگى بحث مفصلى است كه مقابله اى همه جانبه را مى طلبد اما اين ديدگاه كه چون مورد تهاجم قرار گرفته ايم بايد براى مقابله با آن از هر ابزارى استفاده كرد و در اين ميان قرآن را هم يك ابزار به حساب آوريم ديدگاهى وهن آلود است.
اين نماينده مردم همدان در مجلس شوراى اسلامى در ادامه مى گويد: اينكه چون تهاجم فرهنگى ما را تهديد مى كند بايد به ترويج فرهنگ قرآنى پرداخت يك نظريه درست محسوب نمى شود چون ترويج قرآن درهر موقعيتى- چه مورد تهاجم فرهنگى قرار بگيريم و چه قرار نگيريم- وظيفه مسلمانان بوده و هست. روايتى از پيامبربزرگ اسلام (ص) نقل شده كه فرمودند: قرآن را به فرزندان خود بياموزيد زيرا از ميان علوم الهى، اولين چيزى كه سزاوار آموزش است قرآن است. يعنى تعليم قرآن بر هر تعليمى مقدم است اما باز روايتى از پيغمبر(ص) داريم كه فرمودند: وقتى فتنه ها چون پاره هاى شب برشما هجوم آورند به سراغ قرآن برويد و فتنه اى كه پيامبر(ص) فرموده را مى توان به همين تهاجم فرهنگى امروز تعبير كرد.
از امام صادق(ع) منقول است: هركس صد آيه از قرآن از هر جايى كه خواهد تلاوت نمايد بعد از آن هفت مرتبه يا الله بگويد اگر بر سنگ سخت دعا كند هر آينه شكافته گردد.
فعاليت هاى اثرگذارقرآنى
دكتر عبدالرضا مصرى رئيس كميسيون اجتماعى مجلس شوراى اسلامى در پاسخ به سوالم به اخلاص درونى درترويج قرآن كريم اشاره مى كند و مى گويد: امروز فعاليت هاى مختلفى درامر قرآن وجود دارد و بايد گفت فعاليت هايى كه اثرگذار هستند به نيت پاك و اخلاص درونى گردانندگان آن برمى گردد.
اگر بخواهيم براى قرآن خالصانه كاركنيم بايد به نيات درونى توجه كنيم و كسى كه از دوران كودكى با قرآن و آموزه هاى دينى آشنا باشد و معنى اخلاص را درك كند قطعا مى تواند دراين راستا قدم بردارد.
اين نماينده مردم كرمانشاه در مجلس شوراى اسلامى درخصوص نقش رسانه ها و مطبوعات در پوشش اخبار دينى و قرآنى مى گويد: امروز از رسانه هايى كه به نوعى پاسدار ارزش هاى دينى محسوب مى شوند توقع خاصى وجود دارد و دركل چهره هاى فعال درامر قرآن به نوعى از مطبوعات گله مندند. چون اخبار و مسائل قرآنى كمتر پوشش داده مى شود كه بايد دراين زمينه فرهنگسازى درستى صورت بگيرد و نقش رسانه ها در ترويج فرهنگ و آموزه هاى قرآنى پررنگ تر شود.
آنچه درقانون تعريف شده و در آيين نامه اجرايى مصوبه دولت نيز تصريح گرديده، هدف اصلى نهضت قرآن آموزى اين است كه مردم با روخوانى، روانخوانى ومفاهيم عمومى قرآن آشنا شوند و دراين راستا بايد خيلى از كارها را انجام داد. اما ريشه كن كردن بى سوادى قرآنى كه همان طرح نهضت قرآن آموزى است به زمان و فرصت نياز دارد.
در معارف اسلامى و در سفارش هايى كه از پيامبر مكرم اسلام(ص) و ساير پيشوايان دين رسيده مكررا بر قرائت قرآن تاكيد شده است و بر همه مردم آموختن و تعلم قرآن و بعد قرائت قرآن به طور خاص مورد تاكيد قرارگرفته است.
مرحوم فيض كاشانى در محجه البيضاء از يك حكيم و عارف نقل مى كند كه گفته بود: من قرآن مى خواندم ولى از قرائت قرآن لذت نمى بردم. بعد از مدتى خود را وادار كردم كه چنين تلقى كنم وقتى قرآن مى خوانم آن را از زبان پيامبراكرم(ص) مى شنوم اين خودش تاثيرى در روح من داشت بعد گفتم خود را به جاى پيامبر مى گذارم و فرض مى كنم كه فرشته وحى خدا جبرئيل اين قرآن را الان بر قلب مبارك رسول الله(ص) نازل مى كند يعنى من شنونده و گيرنده قرآن از جبرئيل هستم. در مرحله سوم بنا را بر اين گذاشتم كه قرآن را مستقيما از خداى بزرگ دريافت مى دارم يعنى وقتى قرآن را مى شنيدم يا مى خواندم چنان صحنه اى را براى خود مجسم مى كردم كه خداوند متعال با من سخن مى گويد آنگاه بود كه لذت قرائت قرآن را درك كردم.
در گفتگو با يكى از كارشناسان فعاليت هاى قرآنى در شوراى عالى انقلاب فرهنگى ايشان ضعف در ترويج فرهنگ قرآنى در كشورمان را اينگونه بيان مى كنند: به نظر من اولين ضعف عمده در اين زمينه ناآشنايى عمومى مردم با متن قرآن است كه بايد با برنامه هاى كارشناسى شده ضريب استماع، درك و فهم قرآنى مردم را بالا ببريم كه البته كليدى ترين مسأله، فهم آيات قرآن است چون با توجه به خصوصيات انسان جديد توجه دادن آن به خواندن قرآن بدون درك معانى شايد غيرممكن باشد اما اگر افراد با معناى قرآن آشنا باشند بطور طبيعى هم علاقه به تلاوت زيباى قرآن و هم روخوانى و حفط آن پيدا مى كنند.
براى ترويج فرهنگ قرآنى بايدهزينه كرد
به ديدار حاج مهدى تاجزاده قارى ممتاز بين المللى مى روم تا نظرش را درباره موانع پيش روى ترويج فرهنگ قرآنى در جامعه جويا شوم. وى مى گويد: به نظر من بايد براى ترويج و اشاعه فرهنگ قرآنى در كشور هزينه كرد و برنامه ريزى درستى را دنبال نمود. يكى از راه هاى جذب جوانان به جلسات قرآنى اين است كه در ابعاد مالى آنها را تامين كنيد و براى موفقيتشان جايزه بگذاريد. مثلا ما در بلوار فردوس يك جلسه قرآن داريم و گفته ايم كه اگر هر كس ۱۵ جزء قرآن را حفظ كند فيش حج عمره به او مى دهيم و اگر ۳۰ جزءقرآن را كامل حفظ كند، فيش حج تمتع مى دهيم كه همين موضوع سبب شده تا استقبال گسترده اى از اين كلاس ها صورت بگيرد. تاجزاده در ادامه مى گويد: اهداء جايزه به كسانى كه در جلسات قرآنى شركت مى كنند و يا به حفظ و قرائت آن مى پردازند يكى از بهترين راه هايى است كه مى تواند جوانان را به شركت در جلسات قرآنى راغب كند.
داوودجعفرى از قاريان ممتاز قرآن كريم كه مقام هاى مختلفى را در مسابقات كشورى و سراسرى كسب كرده ديدگاه ديگرى را مطرح مى كند و مى گويد: مسئله اى كه بايد در موضوع ترويج فرهنگ قرآنى مدنظر قرار بگيرد، توجه به حركت هاى قرآنى مردمى است. يعنى فعاليت هاى قرآنى نبايد صرفا دولتى باشد و تنها از سوى دولت به اجرا گذاشته شود بلكه مردم بايد در اين حركت ها نقش موثرى داشته باشند و نقش مردم هم نقش محورى باشد. درواقع حركت هاى قرآنى موقعى مى تواند موفق باشد كه با تركيبى از سياستگذارى و حمايت و پشتيبانى از دولت و اجرا توسط مراكز مردمى صورت پذيرد.
دكتر على مصيبى، قارى بين المللى قرآن در پاسخ به اين سوال كه باتوجه به فضاى گسترده تهاجم فرهنگى استقبال از مفاهيم قرآنى در ميان جوانان را چگونه مى بينيد مى گويد: استقبال خوب و چشمگيرى را در اين زمينه متاسفانه نمى بينيم. جامعه فعلى بسيار پيچيده است و مثل گذشته ها نيست. در گذشته به جرأت مى توان گفت كه ما از صبح تا شب در مجالس و محافل قرآنى شركت داشتيم، اما جو فعلى متفاوت شده و باتوجه به اينكه به لطف الهى در جمهورى اسلامى زندگى مى كنيم و تلاش هاى زيادى در راستاى ارتقاى مسائل قرآنى در سراسر كشور صورت گرفته است و هر چند وقت يكبار مسابقات قرآنى برگزار مى شود و شبكه هاى سراسرى راديويى و تلويزيونى قرآنى داريم اما بايد قبول كنيم كه جوانان گرايش هاى متفاوتى پيدا كرده اند. امكاناتى كه الان داريم در گذشته ها اصلا نداشته ايم كه در اين خصوص به نظر من بايد جلسات قرآنى بيشتر شود و دست اندركاران و متوليان امور نقش واحد و يكپارچه اى را داشته باشند تا بتوانيم بسترهاى مناسب و مفيدى را براى فعاليت جوانان در اين زمينه فراهم كنيم و جوانان و جامعه را با مسائل قرآنى بيشتر آشنا كنيم.
مقابله با تهاجم فرهنگى
حميدرضا حاجى بابايى عضوهيات رئيسه مجلس شوراى اسلامى و نماينده مردم همدان كه دكتراى الهيات و معارف اسلامى دارد در زمينه ترويج فرهنگ قرآنى مى گويد: امروزه تهاجم فرهنگى بحث مفصلى است كه مقابله اى همه جانبه را مى طلبد اما اين ديدگاه كه چون مورد تهاجم قرار گرفته ايم بايد براى مقابله با آن از هر ابزارى استفاده كرد و در اين ميان قرآن را هم يك ابزار به حساب آوريم ديدگاهى وهن آلود است.
اين نماينده مردم همدان در مجلس شوراى اسلامى در ادامه مى گويد: اينكه چون تهاجم فرهنگى ما را تهديد مى كند بايد به ترويج فرهنگ قرآنى پرداخت يك نظريه درست محسوب نمى شود چون ترويج قرآن درهر موقعيتى- چه مورد تهاجم فرهنگى قرار بگيريم و چه قرار نگيريم- وظيفه مسلمانان بوده و هست. روايتى از پيامبربزرگ اسلام (ص) نقل شده كه فرمودند: قرآن را به فرزندان خود بياموزيد زيرا از ميان علوم الهى، اولين چيزى كه سزاوار آموزش است قرآن است. يعنى تعليم قرآن بر هر تعليمى مقدم است اما باز روايتى از پيغمبر(ص) داريم كه فرمودند: وقتى فتنه ها چون پاره هاى شب برشما هجوم آورند به سراغ قرآن برويد و فتنه اى كه پيامبر(ص) فرموده را مى توان به همين تهاجم فرهنگى امروز تعبير كرد.
از امام صادق(ع) منقول است: هركس صد آيه از قرآن از هر جايى كه خواهد تلاوت نمايد بعد از آن هفت مرتبه يا الله بگويد اگر بر سنگ سخت دعا كند هر آينه شكافته گردد.
فعاليت هاى اثرگذارقرآنى
دكتر عبدالرضا مصرى رئيس كميسيون اجتماعى مجلس شوراى اسلامى در پاسخ به سوالم به اخلاص درونى درترويج قرآن كريم اشاره مى كند و مى گويد: امروز فعاليت هاى مختلفى درامر قرآن وجود دارد و بايد گفت فعاليت هايى كه اثرگذار هستند به نيت پاك و اخلاص درونى گردانندگان آن برمى گردد.
اگر بخواهيم براى قرآن خالصانه كاركنيم بايد به نيات درونى توجه كنيم و كسى كه از دوران كودكى با قرآن و آموزه هاى دينى آشنا باشد و معنى اخلاص را درك كند قطعا مى تواند دراين راستا قدم بردارد.
اين نماينده مردم كرمانشاه در مجلس شوراى اسلامى درخصوص نقش رسانه ها و مطبوعات در پوشش اخبار دينى و قرآنى مى گويد: امروز از رسانه هايى كه به نوعى پاسدار ارزش هاى دينى محسوب مى شوند توقع خاصى وجود دارد و دركل چهره هاى فعال درامر قرآن به نوعى از مطبوعات گله مندند. چون اخبار و مسائل قرآنى كمتر پوشش داده مى شود كه بايد دراين زمينه فرهنگسازى درستى صورت بگيرد و نقش رسانه ها در ترويج فرهنگ و آموزه هاى قرآنى پررنگ تر شود.
آنچه درقانون تعريف شده و در آيين نامه اجرايى مصوبه دولت نيز تصريح گرديده، هدف اصلى نهضت قرآن آموزى اين است كه مردم با روخوانى، روانخوانى ومفاهيم عمومى قرآن آشنا شوند و دراين راستا بايد خيلى از كارها را انجام داد. اما ريشه كن كردن بى سوادى قرآنى كه همان طرح نهضت قرآن آموزى است به زمان و فرصت نياز دارد.
در معارف اسلامى و در سفارش هايى كه از پيامبر مكرم اسلام(ص) و ساير پيشوايان دين رسيده مكررا بر قرائت قرآن تاكيد شده است و بر همه مردم آموختن و تعلم قرآن و بعد قرائت قرآن به طور خاص مورد تاكيد قرارگرفته است.
مرحوم فيض كاشانى در محجه البيضاء از يك حكيم و عارف نقل مى كند كه گفته بود: من قرآن مى خواندم ولى از قرائت قرآن لذت نمى بردم. بعد از مدتى خود را وادار كردم كه چنين تلقى كنم وقتى قرآن مى خوانم آن را از زبان پيامبراكرم(ص) مى شنوم اين خودش تاثيرى در روح من داشت بعد گفتم خود را به جاى پيامبر مى گذارم و فرض مى كنم كه فرشته وحى خدا جبرئيل اين قرآن را الان بر قلب مبارك رسول الله(ص) نازل مى كند يعنى من شنونده و گيرنده قرآن از جبرئيل هستم. در مرحله سوم بنا را بر اين گذاشتم كه قرآن را مستقيما از خداى بزرگ دريافت مى دارم يعنى وقتى قرآن را مى شنيدم يا مى خواندم چنان صحنه اى را براى خود مجسم مى كردم كه خداوند متعال با من سخن مى گويد آنگاه بود كه لذت قرائت قرآن را درك كردم.
در گفتگو با يكى از كارشناسان فعاليت هاى قرآنى در شوراى عالى انقلاب فرهنگى ايشان ضعف در ترويج فرهنگ قرآنى در كشورمان را اينگونه بيان مى كنند: به نظر من اولين ضعف عمده در اين زمينه ناآشنايى عمومى مردم با متن قرآن است كه بايد با برنامه هاى كارشناسى شده ضريب استماع، درك و فهم قرآنى مردم را بالا ببريم كه البته كليدى ترين مسأله، فهم آيات قرآن است چون با توجه به خصوصيات انسان جديد توجه دادن آن به خواندن قرآن بدون درك معانى شايد غيرممكن باشد اما اگر افراد با معناى قرآن آشنا باشند بطور طبيعى هم علاقه به تلاوت زيباى قرآن و هم روخوانى و حفط آن پيدا مى كنند.
