چرا به نماز اهمیت می‏دهید؟

چرا به نماز در اسلام این قدر اهمیت داده شده و بهترین عمل و راه رستگاری و ستون دین معرفی گردیده است، در حالی كه شاید به نظر برسد اعمال دیگری چون امر به معروف و نهی از منكر و جهاد در راه خدا بیش‏تر در حفظ دین مؤثرند؟ انسان در زندگی این جهان با توجه به «عوامل غافل كننده‏» به تذكر و یادآوری نیاز دارد . باید وسیله‏ای او را در فاصله‏های مختلف زمانی به مبدا هستی توجه دهد، هدف آفرینش را به یادش آورد و از غرق شدن در گرداب غفلت و بی‏خبری بازش دارد . این وظیفه مهم به عهده نماز است (34) ; به عبارت دیگر، انسان موجودی دو بعدی است و خداوند هستی‏بخش او را مركب از جسم و روح آفریده است . همان‏گونه كه وی از ابتدای خلقت جسم و ماده خویش تا پایان زندگانی در این دنیا به افاضه از ناحیه خالق خویش نیاز دارد و بدون آن لحظه‏ای درنگ نخواهد كرد، در زندگانی روحانی نیز از هنگامی كه درك و شعورش كامل شد تا پایان زندگانی به فیض‏بخشی از سوی مبدا پیدایش خویش نیازمند است تا قلبش نمیرد و به زندگانی روحانی‏اش ادامه دهد; و این مقصود جز از راه ارتباط با آفریدگار متعال حاصل نخواهد شد; و چنان كه خود فرمود و در آیات بسیاری از قرآن بر آن تاكید ورزید: بهترین راه ارتباط با او نماز است . از این رو، در نخستین دستورها به موسی (علیه السلام) آمده است «نماز را برپادار تا به یاد من باشی‏» (35) .
یكی از مفسران می‏گوید: این كه در این آیه «ذكر» و یاد خدا را مخصوص نماز كرده بدان سبب است كه نماز برترین عملی است كه فروتنی و بندگی در آن نمودار می‏شود; و به عبارتی در نماز «یاد خداوند» تجسم پیدا می‏كند (36) .
در چندین آیه قرآن، مهم‏ترین مساله پس از شناخت‏خداوند و ایمان به او برپا داشتن نماز شمرده شده است (37) . امام صادق (علیه السلام) نیز می‏فرماید: پس از شناخت‏خداوند هیچ عملی نیست كه با نماز برابری كند (38) . برخی از احادیث‏بر این نكته تاكید ورزیده‏اند كه نماز اساس و پایه اصلی دین و ایمان است; پایه‏ای مركزی كه در وسط خیمه قرار می‏گیرد و اگر برداشته شود، خیمه فرو می‏ریزد (39) .
برخی از اعمال چون امر به معروف و نهی از منكر و جهاد در راه خدا آثار بسیار دارند و بر آن‏ها تاكید فراوان شده است; اما اگر نیك بنگریم در می‏یابیم همه آن‏ها بسان طناب‏ها یا چوبك‏های اطراف خیمه‏اند . البته برای برپا ماندن خیمه به همه این طناب‏ها و چوبك‏ها نیاز است; اما آنچه انگیزه كارهای نیك را تقویت می‏كند و كارهای امر به معروف و جهاد و . . . جهت می‏دهد یاد خدا است كه بهترین قالب آن نماز است .
قرآن كریم در دو سوره مؤمنون (آیات 1 تا 11) و معارج (آیات 22 تا 34) به ترتیب شش و هشت ویژگی انسان‏های شایسته را برشمرده و در آغاز و انجام آن‏ها نماز را مطرح فرموده است . از نماز شروع و به نماز ختم می‏گردد . این آغاز و پایان نشان می‏دهد در میان تمام این اوصاف توجه به نماز برترین و مهمترین آن‏ها است; چرا كه نماز مهم‏ترین رابطه مخلوق با خالق و برترین مكتب تربیت است (40) .