تروپفکه، یوهانِس

[yohᾱnes tropfke]
Johannes Tropfke
(ت. برلین، آلمان، 22 مهر 1245/ 14 اکتبر 1866؛ و.برلین، 19آبان 1318/ 10 نوامبر 1939)، تاریخ ریاضیات.
تروپفکه از دودمانی ثروتمند بود. به عنوان دانش آموز‌ی زیرک به شوق آمد که تعدادی از موضوعات گوناگون را در دبیرستان فریدریش بخواند؛ علایق وسیع و متعدّد او در دانشگاه برلین در فهرست موضوعاتی که تروپفکه خود را برای گذراندن امتحانِ دولتی سال 1268 آماده می‌کرده منعکس است: ریاضیات، فیزیک، فلسفه، گیاه شناسی، جانورشناسی، زبان لاتینی، و یونانی. رساله‌ی دکتری او از موضوعی در زمینه‌ی نظریه‌ی توابع بحث می‌کرد. وی، که معلمی با حرارت بود، از سال 1291 تا 1311 با سمت مدیر مدرسه‌ی عالی کیرشنر به کار مشغول بود.
برنامه‌ی تروپفکه برای تغییر برنامه‌ی درسی ریاضیات دبیرستانها، که در سال 1278عرضه شد، به صورتی مبسوط تر با عنوان Geschichte der Elementarmathematik in systematischer Darstellung («تاریخ ریاضیات مقدماتی با توصیف منظّم»، 1902-1903) بچاپ رسید. با این همه، حتی در این شکل نیز، آن کتاب عمدتاً بر پایه‌ی مطالعه‌ای از نوشته های فرعی و دست دوم بود که اکثراً با مأخذِ اصلی مقابله نشده بودند. پس از آن، تروپفکه، چاپ هفت جلدی دیگری عرضه کرد ( 1921-1924) که از انتقادِ سازنده و دلسوزانه‌ی هاینریش (ـــ) ویلایتنر و گوستاف انستروم بهره مند شد. این اثر چیزی را عرضه می‌کرد که، در آن زمان، شرح جالب و جامعی از آن موضوع بود، و با گنجینه‌ای از منقولات و ارجاعاتِ فوق العاده و ارزشمند غنی شده بود. بعلاوه، این کتاب تأثیر قاطعی در تجدیدِ سازمانِ آموزشِ ریاضی داشت، و معلّمان را تشویق می‌کرد که توجه بیشتری به گسترشِ تاریخیِ آن علم معطوف دارند.
پیشرفتهای مربوط به تحقیق در تاریخ ریاضیات تروپفکه را بر آن داشت که سومین بار به چاپ مبسوط و اصلاح شده‌تری از کار خود بپردازد؛ ولی این کار انجام نگرفت. وی اندکی پس از شروعِ جنگ ]جهانی دوم [ وفات یافت؛ و مجلّدات باقیمانده، که قبلاً به صورت نسخه‌ی خطی بود، از میان رفت.

کتابشناسی

نوشته های تروپفکه عبارتند از Zur Darstellung des elliptischen Integrals erster Gattung (هاله، 1889)، که رساله‌ی دکتری او است؛ Erstmaliges Aufreten der einzelnen Bestandleile unserer Schulmathematik (برلین، 1899)؛ - Geschichte der Elementarmathe matik in systematicher Darstellung, 2 جلد (لایپ تسیش، 1902-1903؛ چاپ دوم، 7 جلد، لایپ تسیش- برلین، 1921- 1924؛ چاپ سوم، 4 جلد، لایپ تسیش- برلین، 1930-1940)؛« Archimedes und die Trigonometrie»، در AGMNT، 10 (1928)، 432-461؛ «Zur Geshichte der quadratischen Gleichungen über dreieinhalb Jahrtausende» در JDM، 43 (1933)، 98-107؛ و 44 (1934)، 47-26، 95-119؛ و «Die Siebenecksabhandlung des Archimedes»، در Osi، 1 (1936)، 636-651.
سوکنامه‌ای به قلم ی.ا.هوفمان، همراه با تصویر دانشمند و کتابشناسی، در DM، 6 (1941)، 114-118، موجود است.
منبع مقاله :
گیلیپسی، چارلز کولستون؛ (1387)، زندگینامه علمی دانشوران، برگردان: احمد آرام، [و دیگران]، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول