مهار پاركينسون با تغذيه متناسب
نويسنده:آرزوحقيقيان
بيماري پاركينسون يا فلج رعشه اي اختلال مغزي است كه موجب لرزش، سفتي و ضعف عضلات مي شود. علائم زودرس بيماري پاركينسون شامل: سفتي عضلات، خستگي زودرس نسبت به حالت معمول، رعشه كه به طور معمول با لرزش خفيف در يك دست، بازو و يا پا شروع مي شود. اين لرزش زماني كه بدن درحال استراحت است تشديد مي شود، اما عموما وقتي كه بدن درحال انجام فعاليت است، متوقف مي گردد. به عنوان مثال زماني كه دو انگشت شست و سبابه به هم ماليده مي شود، لرزش وجود ندارد.
با پيشرفت بيماري علائمي مانند: ريزش آب دهان، كاهش اشتها، سفتي عضلات در طرفين بدن، ضعف، لرزش ماهيچه ها، سخت ايستادن، حركت آهسته، بيقراري، قدم هاي نامتعادل، لرزش مداوم دست ها و سر، به سختي خم شدن بروز مي كند. در مراحل بعدي بيماري، شخص توانايي كنترل حركات خود را از دست مي دهد، فعاليت ها به سختي صورت مي گيرد و بتدريج قوه ادراك نيز تحت تاثير بيماري قرار مي گيرد. حدود يك سوم از افراد مبتلا به پاركينسون از افسردگي رنج مي برند. معمولا اين بيماري حدود ده سال ادامه دارد و سرانجام به مرگ منجر مي شود كه علت آن به طور عمده عفونت و يا پنوموني ناشي از آسپيراسيون است. شيوع اين بيماري در مردان بيشتر از زنان است.
علت بيماري پاركينسون ناشناخته است، هرچند دراين مورد تئوري هاي زيادي وجود دارد. در مغز بيماران مبتلا به پاركينسون، دوپامين وجود ندارد (دوپامين نوروترانسميتري است كه پيام را از يك سلول عصبي به سلول ديگر مي برد)، زيرا سلول هايي كه اين ناقل شيميايي مهم را مي سازند، از بين رفته اند. يكي از تئوري ها در مورد علت از بين رفتن اين سلول ها اين است كه سلول هاي كبدي كارآيي خود را از دست داده و نمي توانند سموم را دفع كنند و اين سموم روي سلول هاي مغز اثر مي گذارند. نظريه ديگر اين است كه ژنتيك و سموم محيطي در بروز پاركينسون نقش دارند. راديكال هاي آزاد نيز از علل ايجاد بيماري هستند، چون سبب اكسيداسيون دوپامين مي شوند.
چه مواد مغذي دراين بيماري موثر هستند؟
ويتامين E: اين آنتي اكسيدان به عنوان از بين برنده راديكال آزاد، سلول هاي مغز را از آسيب حفظ مي كند. مصرف مقادير زياد ويتامين C و E براي اين بيماري پيشنهاد مي شود. اين مقادير به طور معمول از طريق موادغذايي تامين نشده و بايد مكمل ياري صورت گيرد.
ويتامين هاي گروه B: نقش بسيار مهمي در عملكرد مغز و فعاليت آنزيم ها دارند.
ويتامين B5: در انتقال سريع پيام از يك سلول عصبي به سلول ديگر دخالت دارد.
ويتامينB3: گردش خون را در مغز بهبود مي بخشد، ولي در صورت ابتلا به اختلالات كبدي، نقرس با فشار خون بالا نبايد از اين ويتامين استفاده كرد.
ويتامين B6: توليد دوپامين در مغز بستگي به وجود اين ويتامين دارد، اما در صورت مصرف لوودوپا نبايد مكمل را مصرف كرد.
تاكيد بر مصرف موادغذايي حاوي فنيل آلانين: از آنجا كه اسيدآمينه- L فنيل آلانين ممكن است به كاهش علائم بيماري پاركينسون كمك كند موادغذايي مانند بادام، مغزها، ماهي، گردو، كدوتنبل، كنجد، لوبيا، نخود و عدس را در رژيم غذايي خود بگنجانيد.
پروتئين رژيم غذايي بايد محدود شود: مقدار پروتيين رژيم غذايي بايد به هفت گرم در روز كاهش يابد. به جاي مصرف گوشت و ماكيان، ساير منابع پروتئين مثل: جو، سويا، ماست، لوبيا ها و عدس استفاده شود. در بيماراني كه لوودوپا مصرف مي كنند، پروتئين بايد بعدازظهر مصرف شود زيرا اسيدهاي آمينه در اين موادغذايي ممكن است از رسيدن لوودوپا به مغز جلوگيري كنند.
در صورت مصرف لوودوپا بايد دريافت ويتامين B6 كنترل شود:
ويتامين B6 ممكن است با اثرات اين دارو تداخل پيدا كند. بنابراين درصورت استفاده از اين داروها ميزان دريافت موادغذايي حاوي ويتامين B6 مانند: موز، ماهي، گوشت، جگر، جودوسر، بادام زميني، سيب زميني و غلات بطور كامل كنترل شود.
تاكيد بر مصرف كربوهيدرات: ميزان دريافت كربوهيدرات به پروتئين 7 گرم به يك گرم است. از مصرف باقلا خودداري شود. باقلا حاوي دوپامين است و خوردن بيش از يك دوم ليوان آن به همراه دوز روزانه داروها مي تواند سبب بروز علايم ناشي از مصرف زياد دوپامين گردد. باقلا به طور عمده در رژيم غذايي مديترانه اي مصرف مي شود.
سموم: آفت كش ها، پاك كننده ها و ساير تركيبات شيميايي كه به طور معمول در محيط زندگي استفاده مي شوند، بابيماري پاركينسون ارتباط دارند. اگرچه ممكن است قرار گرفتن در معرض چنين موادي مكرر نباشد، ولي حتي مقادير كم آن ها هم مي تواند مشكلاتي را در بچه ها، كهن سالان و افراد بيمار ايجاد كنند.
با پيشرفت بيماري علائمي مانند: ريزش آب دهان، كاهش اشتها، سفتي عضلات در طرفين بدن، ضعف، لرزش ماهيچه ها، سخت ايستادن، حركت آهسته، بيقراري، قدم هاي نامتعادل، لرزش مداوم دست ها و سر، به سختي خم شدن بروز مي كند. در مراحل بعدي بيماري، شخص توانايي كنترل حركات خود را از دست مي دهد، فعاليت ها به سختي صورت مي گيرد و بتدريج قوه ادراك نيز تحت تاثير بيماري قرار مي گيرد. حدود يك سوم از افراد مبتلا به پاركينسون از افسردگي رنج مي برند. معمولا اين بيماري حدود ده سال ادامه دارد و سرانجام به مرگ منجر مي شود كه علت آن به طور عمده عفونت و يا پنوموني ناشي از آسپيراسيون است. شيوع اين بيماري در مردان بيشتر از زنان است.
علت بيماري پاركينسون ناشناخته است، هرچند دراين مورد تئوري هاي زيادي وجود دارد. در مغز بيماران مبتلا به پاركينسون، دوپامين وجود ندارد (دوپامين نوروترانسميتري است كه پيام را از يك سلول عصبي به سلول ديگر مي برد)، زيرا سلول هايي كه اين ناقل شيميايي مهم را مي سازند، از بين رفته اند. يكي از تئوري ها در مورد علت از بين رفتن اين سلول ها اين است كه سلول هاي كبدي كارآيي خود را از دست داده و نمي توانند سموم را دفع كنند و اين سموم روي سلول هاي مغز اثر مي گذارند. نظريه ديگر اين است كه ژنتيك و سموم محيطي در بروز پاركينسون نقش دارند. راديكال هاي آزاد نيز از علل ايجاد بيماري هستند، چون سبب اكسيداسيون دوپامين مي شوند.
چه مواد مغذي دراين بيماري موثر هستند؟
¤ ويتامين ها
ويتامين E: اين آنتي اكسيدان به عنوان از بين برنده راديكال آزاد، سلول هاي مغز را از آسيب حفظ مي كند. مصرف مقادير زياد ويتامين C و E براي اين بيماري پيشنهاد مي شود. اين مقادير به طور معمول از طريق موادغذايي تامين نشده و بايد مكمل ياري صورت گيرد.
ويتامين هاي گروه B: نقش بسيار مهمي در عملكرد مغز و فعاليت آنزيم ها دارند.
ويتامين B5: در انتقال سريع پيام از يك سلول عصبي به سلول ديگر دخالت دارد.
ويتامينB3: گردش خون را در مغز بهبود مي بخشد، ولي در صورت ابتلا به اختلالات كبدي، نقرس با فشار خون بالا نبايد از اين ويتامين استفاده كرد.
ويتامين B6: توليد دوپامين در مغز بستگي به وجود اين ويتامين دارد، اما در صورت مصرف لوودوپا نبايد مكمل را مصرف كرد.
¤ مواد معدني
سلنيوم: يك آنتي اكسيدان قوي است.
كلسيم: همراه با منيزيم عمل مي كند و براي انتقال تحريك عصبي موردنياز است.
¤ اسيدهاي آمينه
¤ تيروزين:
براي تنظيم و بهبود حالات و رفتار فرد مفيد است.¤ فنيل آلانين:
علائم را كاهش داده و در بهبود افسردگي موثر مي باشد. در افراد باردار و يا شيرده در موارد اضطراب بي مورد، ديابت، فشارخون بالا و يا فنيل كتونوري نبايد مصرف شود.¤ گلوتاميك اسيد:
براي انتقال تحريك عصبي مفيد مي باشد.¤GinkgoBiloba:
اين عصاره از برگ هاي خشك درخت ژينكو به دست مي آيد كه بومي ايران نيز هست. اثرات بسيار مفيدي از اين گياه ديده شده، از جمله بهبود گردش خون و اكسيژن براي بهتر شدن عملكرد مغز؛ كاهش كرامپ پا، لرزش، رعشه و افزايش احساس بهبودي.توصيه هاي تغذيه اي
تاكيد بر مصرف موادغذايي حاوي فنيل آلانين: از آنجا كه اسيدآمينه- L فنيل آلانين ممكن است به كاهش علائم بيماري پاركينسون كمك كند موادغذايي مانند بادام، مغزها، ماهي، گردو، كدوتنبل، كنجد، لوبيا، نخود و عدس را در رژيم غذايي خود بگنجانيد.
پروتئين رژيم غذايي بايد محدود شود: مقدار پروتيين رژيم غذايي بايد به هفت گرم در روز كاهش يابد. به جاي مصرف گوشت و ماكيان، ساير منابع پروتئين مثل: جو، سويا، ماست، لوبيا ها و عدس استفاده شود. در بيماراني كه لوودوپا مصرف مي كنند، پروتئين بايد بعدازظهر مصرف شود زيرا اسيدهاي آمينه در اين موادغذايي ممكن است از رسيدن لوودوپا به مغز جلوگيري كنند.
در صورت مصرف لوودوپا بايد دريافت ويتامين B6 كنترل شود:
ويتامين B6 ممكن است با اثرات اين دارو تداخل پيدا كند. بنابراين درصورت استفاده از اين داروها ميزان دريافت موادغذايي حاوي ويتامين B6 مانند: موز، ماهي، گوشت، جگر، جودوسر، بادام زميني، سيب زميني و غلات بطور كامل كنترل شود.
تاكيد بر مصرف كربوهيدرات: ميزان دريافت كربوهيدرات به پروتئين 7 گرم به يك گرم است. از مصرف باقلا خودداري شود. باقلا حاوي دوپامين است و خوردن بيش از يك دوم ليوان آن به همراه دوز روزانه داروها مي تواند سبب بروز علايم ناشي از مصرف زياد دوپامين گردد. باقلا به طور عمده در رژيم غذايي مديترانه اي مصرف مي شود.
تغيير سبك زندگي
سموم: آفت كش ها، پاك كننده ها و ساير تركيبات شيميايي كه به طور معمول در محيط زندگي استفاده مي شوند، بابيماري پاركينسون ارتباط دارند. اگرچه ممكن است قرار گرفتن در معرض چنين موادي مكرر نباشد، ولي حتي مقادير كم آن ها هم مي تواند مشكلاتي را در بچه ها، كهن سالان و افراد بيمار ايجاد كنند.
