ترويج فرهنگ مطالعه

كتاب، دريچه اى است به سوى جهان شگفت انگيز علم و معرفت و مطالعه، راهى است بسيارساده و علمى براى پرورش استعدادهاى خدادادى انسان و آموزش علوم وفنونى كه او را در مسير رشد و تكامل راهنمايى كند.
اگر بتوانيم مطالعه را در انسان به صورت عادى درآوريم ديگر ارتباط او با جهان دانش و آگاهى سخت نخوهد بود و بدون هيچ زحمت و مرارتى خواهد توانست از راه مطالعه، درك و انديشه خود را نسبت به جهان هستى رشد و تعالى بخشد.
زنده بودن و پويايى، نياز به تغذيه خوب و كافى دارد. غذاى فرهنگ هر جامعه نيز كتاب است كه بدون آن، فرهنگ جامعه به نوعى دچار پژمردگى و نابارورى خواهد شد. ترويج فرهنگ مطالعه و كتابخوانى، نمايانگر رشد ملى هر كشورى است كه متاسفانه ميزان مطالعه در كشور ما در سطح پايينى قرار دارد و به كتاب آن طور كه بايد توجه نمى شود.
دولت در زمينه ترويج فرهنگ مطالعه، مهم ترين نقش را برعهده دارد و بايد در اين مورد سرمايه گذارى كند و تمامى قشرهاى جامعه را به سوى كسب اطلاعات مفيد و سازنده سوق دهد.
براى افرايش جمعيت كتابخوان وبالا بردن اشتياق مردم به خريد يا امانت گرفتن كتاب از كتابخانه، لازم است مجريان و دست اندركاران نشر كتاب اعم از نويسنده، ناشر و متجرم ومراكز توزيع و فروش كتاب با يكديگر همكارى تنگاتنگ داشته باشند تا بتوان در ترويج فرهنگ مطالعه و كتابخوانى به نتايج مطلوب رسيد.
به تجربه ثابت شده است كه كودكان از درجه هوشى بيشترى براى يادگيرى مطالب آموزنده و مفيد برخوردارند و در ايام جوانى نيز علاقه به دانستن در آنان شكوفا مى شود، پس بهترين راه براى توسعه فرهنگ مطالعه در جامعه سرمايه گذارى بر روى كودكان و نسل جوان است.
با ريشه يابى دقيق وايجاد انگيزه در نويسنده و خواننده، به خصوص قشر جوان و نوجوان، مى توان ناهماهنگى ميان فرهنگ ومطالعه را با همت مسوولين و غيرت مخاطبان را از بين برد يا دست كم اين فاصله را كم كرد.
هم اكنون قشر دانش آموز با برنامه اى از قبل تعيين شده و گرايش به سمت كتاب هاى درسى، هيچ گونه مسووليتى در قبال اداى دين به فرهنگ ملى ايران ندارد و اين مشكل به عدم آشنايى و آموزش فرهنگ مطالعه برمى گردد.
مى توان با يك برنامه دقيق و با استفاده از نيروى انسانى و با برگزارى مسابقاتى مانند كتابخوانى، مقاله نويسى و معاوضه كتاب مى توان انگيزه بهتر خواندن و همچنين آشنايى با فرهنگ مطالعه را گسترش داد.
همچنين با پرداخت يارانه، پخش آگاهى هاى تبليغاتى در زمينه كتاب و توزيع همراه و جيبى ميان دانش آموزان و دانشجويان كار مهمى صورت مى گيرد.
مطالعه منجر به رشد شخصى مى شود وقتى مطالعه مى كنيم هميشه درگير رابطه اى دو طرفى بين كار و آگاهى هاى خود هستيم. در اينف رآيند ما درگير عمل شناسايى خود هستيم. مطالعه براى فهميدن، فرآيند بى پايانى براى انسان محسوب مى شود. آهسته، ولى گاهى اوقات سريع و اساسى. علمى كه از طريق خواندن و فهميدن حاصل مى شود علم متعلق به خود ماست.
خوانندگان كتاب با پيوند دادن زندگى خود با معانى كلماتى كه مى خوانند، مفاهيم جديدى مى سازند هر يك از ما معنى و تصور تازه اى به فرنگ لغات كه مورد استفاده نويسنده قرار گرفته است مى افزاييم.
خواندن فقط گرفتن اطلاعات از صفحه كتاب و آنچه نويسنده در آن نگاشته است، نيست؛ بلكه خوانندگان همان طور كه همراه با نويسنده پيش ميروند به خودسازى شخصيت خويش نيز مى پردازند.
ما در عصرى زندگى مى كنيم كه عصر فرهنگ ماهواره ها ناميده مى شود. ما از تهاجم اطلاعات رنج مى بريم و زير فشار بمباران اطلاعاتى رسانه هاى گروهى بيگانه قرار داريم.
به دليل همين بمباران هاى اطلاعاتى، ما در دريايى از اطلاعات نامناسب غرق شده ايم به گونه اى كه حتى قادر به برخوردارى از اطلاعات مناسب نيستيم. به عبارت ديگر، مشكل انسان امروز، نبود اطلاعات نيست، بلكه دستيابى به اطلاعات مناسب، معماى زندگى انسان هاست و اينك جامعه بشرى بيش از هر زمان ديگر به مجموعه اى مطمئن از معرفت نياز دارد تا با اطمينا از آن بهره مند شود. اين مجموعه مطمئن چيزى جزء كتابخانه نيست و كتابخانه هاى عمومى در اساسى ترين و اصلى ترين مسووليت اجتماعى شان كه اشاعه فرهنگ كتابخوانى است، هيچ رقيبى ندارد.

عوامل موثر براى ايجاد انگيزه در مورد مطالعه

خانواده: خانواده نخستين دنيايى است كه كودك به آن وارد مى شود. كودكى كه در محيط فرهنگى و مملو از كتاب رشد كند، در آينده كابخوان و اهل كتاب خواهد شد.
تحصيلات: براساس تحقيقات به عمل آمده، مشخص شده است كه افراد با تحصيلات بالا بيشتر از سايرين از وسايل ارتباط جمعى مانند روزنامه، مجله، كتاب و ... استفاده مى كنند.
وسايل ارتباط جمعى: روزنامه، مجله، كتاب، صدا و سيما و غيره در شكل گيرى عقايد اجتماعى افراد نقش تعين كننده دارند. مسوولان مربوطه بايد در برنامه ريزى هاى خود به اين مساله مهم توجه كافى داشته باشند و از اين ابزار براى تشويق مردم به مطالعه استفاده كنند.
كتابخانه: ايجاد كتابخانه در مدارس، دانشگاه ها و اماكن عمومى مانند پارك ها، سينماها، سالن هاى راه آهن، فرودگاه و... مى تواند مردم، به ويژه نسل جوان را به سمت مطالعه و يادگيرى سوق دهد.
همچنين برگزارى مسابقات كتابخوانى و خلاصه نويسى در مدارس و ادارات، برگزارى جشنواره ها و نمايشگاه هاى كتاب، استفاده از يك نظام پستى كارآمد، توزيع كتاب هاى خوب و ارزان قيمت و اهداء كتاب به دانش آموزان ممتاز نيز در ترويج فرهنگ مطالعه و كتابخوانى نقش بسزايى دارند.
با ريشه يابى موانع و مشكلات در راه فرهنگ كتابخوانى به عواملى برخورد مى كنيم كه آن ها را مى توان اين گونه دسته بندى كرد:
اميد است خوانندگان عزيز بعد از خواندن اين مطلب، روش هاى بهترى در ترويج فرهنگ مطالعه و كتابخوانى بيابند.