آيا آمريكا و روسيه به سوي جنگ سرد جديدي پيش مي‌روند؟
نويسنده:گلوبال پالتيشن
"سالهاست كه آمريكا و انگليس به اين نتيجه رسيده‌اند كه روسيه به عنوان يك ابرقدرت جهاني ممكن است براي آنها خطرناك باشد. با توجه به اينكه روسيه از نظر امور نظامي،منابع طبيعي و نفت غني مي‌باشد، آمريكا و كشورهاي غربي نسبت به اين موضوع هراس دارند كه روسيه در آينده به عنوان ابرقدرت جهان در راستاي پشت سر گذاشتن ديگر كشورهاي صنعتي دنيا بر آيد."
تحليلگران به طورمتناوب به اين موضوع اشاره كرده‌اند كه با توجه به وخامت روابط روسيه با آمريكا و انگليس و بعضي از كشورهاي غربي، به راه افتادن جنگ سرد جديد بعيد نمي‌باشد.
روابط آمريكا و روسيه پس از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي با تنش همراه بوده است و اين موضوع مساله جديدي نمي‌باشد. روابط ميان مسكو و لندن نيز اخيرا پرتنش شده است. اين تنش از زماني به اوج خود رسيد كه لندن از مسكو درخواست كرد آندري لوگووي، تنها مظنون به قتل الكساندر ليتويننكو، مامور سابق كا.گ.ب را براي محاكمه به انگليس منتقل كند اما روسيه از اين كارامتناع كرد چون معتقد بود اين اقدام مغاير با قوانين شهروندي روسيه است.
امريكا نيز در كنار تنش مسكو - لندن از فرصت استفاده كرد و به فشارها به روسيه افزود. واشنگتن در همين راستا بارها از شرايط دموكراسي در روسيه، مخالفت مسكو با طرح استقلال كوزوو و سركوب مخالفان در اين كشور به شدت انتقاد كرده است.
اما يكي از مسايلي كه بر تنش ميان روسيه - آمريكا به شدت افزوده است موضوع طرح سپر دفاع موشكي آمريكا در شرق اروپاست. آمريكا اعلام كرده كه اين سامانه‌ي دفاع موشكي با هدف مقابله با حملات موشكي احتمالي از طرف كشورهاي ياغي همچون كره‌ي شمالي استقرار خواهد يافت اما روسيه نتيجه گرفته است اين طرح دفاعي آمريكا با هدف ضربه زدن به امنيت داخلي روسيه است و هشدار داده كه در صورت استقرار سامانه دفاع موشكي آمريكا در جمهوري چك و لهستان اين طرح را هدف قرار خواهد داد.
مسكو هم چنين به مجامع بين‌المللي هشدار داده است كه استقرار سامانه‌ي دفاع موشكي آمريكا رقابت تسليحات جديدي را در دنيا به وجود مي‌آورد و اين موضوع پيامدهاي ناخوشايندي را در سراسر دنيا به همراه خواهد داشت و آمريكا را مسوول اين پيامدها معرفي كرده است.
روسيه به اين موضوع واقف است كه آمريكا قصد دارد در داخل اين كشور تنش و اغتشاش بوجود آورد و از اين ناآرامي‌ها به نفع خود سود ببرد بنابراين به شدت تلاش مي‌كنند تا در اين راستا با تمام قوا با آمريكا مقابله كنند، اين در حالي است كه روس‌ها در اين جبهه نه تنها با واشنگتن روبرو هستند بلكه اكثر كشورهاي غربي نيز از كاخ سفيد جانبداري مي‌كنند.
آنچه مسلم است سياست‌هاي تقابل گرانه‌ي پنهان ميان واشنگتن- مسكواست اما مقامات دو كشور در ظاهر اعلام كرده‌اند كه هيچ تنشي ميان دوكشور وجود ندارد. در مورد طرح سپر دفاع موشكي، آرميكا به شدت تلاش دارد تا اين طرح را در اروپا ايجاد كند و در اين راستا پيشنهاد‌هاي فراواني براي جلب رضايت مسكو مطرح كرده است.
يكي از اين پيشنهاد‌ها مشاركت مسكو در ساخت سپر دفاع موشكي مشترك با آمريكا بوده است.
مقامات دو كشور نيز در مورد ساخت سامانه‌ي دفاع موشكي مشترك ابراز علاقه كرده‌اند اما هنوز به طور دقيق مشخص نيست كه چرا تاكنون اقدامي در اين زمينه انجام نشده است.
روسيه بارها تاكيد كرده كه به هيچ وجه با ساخت مناطق موشكي در لهستان و رادار در جمهور چك موافق نيست و دليل خود براي مخالفت را تيررس قرار گرفتن روسيه پس از ساخت كامل اين مناطق اعلام كرده است.
مقامات آمريكا تصريح كردند كه تلاش مي‌كنيم تا از نگراني‌هاي مسكو نسبت به طرح دفاع موشكي واشنگتن در اروپا بكاهيم اما كاخ سفيد تاكنون نتوانسته از نگراني‌هاي مقامات روسيه در اين زمينه بكاهد چون نمي‌تواند دليلي موجه و منطقي براي طرح دفاعي خود در شرق اروپا بياورد. كاخ سفيد به گونه‌اي عمل مي‌كند تا طرح دفاعي‌اش در اروپا را منطقي و عامل بازدارنده جلوه كند اما اكثر تحليلگران تاكيد كرده‌اند كه اين طرح دفاعي به هيچ وجه با دلايلي كه مسوولان آمريكايي مي‌گويند توجيه پذير نمي‌باشد.
جورج بوش، رييس جمهورآمريكا نيز به شدت تلاش كرده است تا مقامات روسيه به ويژه ولاديمير پوتين، ييس جمهورسابق اين كشوررا نسبت به توجيه پذيربودن اين طرح آمريكا متقاعد كند اما به نظرمي‌رسد كه بوش اين موضوع را فراموش كرده كه پوتين مامورسابق كا.گ.ب و يك سياستمدار تمام عيار و حرفه‌يي است.
به گفته اكثر تحليلگران پوتين كه سياستمداري مرموزي است خود به طور كامل نسبت به سياست‌هاي كاخ سفيد در قبال مسكو واقف است. حال به نظر مي‌رسد در لايه‌هاي پنهان سياست خارجي دو كشور در قبال يكديگر موجي از تقابلات نهفته در حال طرح‌ريزي است كه مشخص نيست اين تقابلات چه زماني آشكار شوند و ايا اين تقابلات احتمالي آينده منجر به جنگ سرد جديدي خواهد شد؟
واشنگتن مي‌داند كه سيستم دفاع موشكي مشترك با روسيه فايده‌اي براي كاخ سفيد نخواهد داشت چون هدف اصلي از ايجاد اين سامانه‌ي دفاع موشكي خود روسيه است نه كشورهاي ياغي. به همين جهت واشنگتن به اين نتيجه رسيده كه در ابتدا با مطرح كردن اين موضوع اندكي از سياست خصمانه‌ي و سخنوري‌هاي شديد مسكو در قبال آمريكا بكاهد و در زماني مناسب هدف اصلي‌اش كه همان استقرار سپر دفاع موشكي آمريكا در اروپا است را محقق كند.
در حالي كه مقامات ارشد روسيه به شدت با استقرار سامانه‌ي دفاع موشكي آمريكا در اروپا مخالفت كرده‌اند اما به گفته تحليلگران چون اين طرح را آمريكا بنا نهاده است مسكو نسبت به اهداف آن شك و شبهات فراواني دارد. حال اين سوال مطرح است كه آيا روسيه با سامانه‌ي دفاع موشكي اروپا بدون دخالت كاخ سفيد موافق است؟ يا به طور كلي با طرح استقرار سامانه‌ي دفاع موشكي در اين قاره مخالف است؟
كارشناسان نظامي معتقدند كه روسيه به طور كل با استقرار سپردفاع موشكي دراروپا مخالف نيستند ولي چون آمريكا قراراست اين طرح را دراروپا ايجاد كند مسكودرمورد هدف آن ترديد دارد.
مسكو پيشتر موضوع استفاده از رادار قبله در آذربايجان توسط آمريكا را مطرح كرد اما واشنگتن به هر نوعي براي استفاده مشترك از رادار قبله بهانه تراشي كرد.
تاريخچه ايجاد سپر دفاع موشكي آمريكا در اروپا در ابتدا توسط دولت بيل كلينتون، رييس جمهور سابق آمريكا مطرح شد. اين در حالي است كه هدف ازايجاد اين طرح مقابله با حملات موشكي كشورهاي مخالف آمريكا اعلام شد و هدف آن را محافظت از اروپا اعلام نكردند.
درسال 2000 پوتين نيز پيشنهاد ايجاد سپر دفاع موشكي مشترك ميان آمريكا و روسيه را به دولت وقت آمريكا مطرح كرد. رييس جمهور روسيه در آن زمان در ايتاليا در ديدار ژان پل دوم رهبرسابق كاتوليك‌هاي جهان نيز دراين رابطه سخن به ميان آورد و ازرهبر سابق كاتوليك‌هاي جهان نيز كمك خواست تا براي محقق شدن اين ايده كمك كند.
تحليلگران معتقدند كه آمريكا به اين دليل با طرح دفاعي مشترك با روسيه مخالفت مي‌كند چون اين طرح به صلاح منافع ملي واشنگتن نمي‌باشد. بسياري از مقامات نظامي جهان معتقدند كه آمريكا هيچ دليلي براي ايجاد سپر دفاع موشكي خود ندارد و مگرهدف قرار دادن روسيه.
پال بيور، كارشناس امور موشكي در آمريكا مي‌گويد: در تئوري اين طرح آمريكا براي مقابله با كشورهاي ياغي ايجاد مي‌شود اما در عمل مقابله با قواي هسته‌يي روسيه است.
وي مي‌افزايد: واشنگتن معتقد است كه قواي هسته‌يي استراتژيك مسكو تهديدي براي آمريكاست و اين قوا در آينده مي‌تواند تعادل قدرت در جهان رابه طور كامل بر هم بريزد.
آمريكا درحالي با استقرارسامانه دفاع موشكي خود دراروپا اصرارمي‌ورزد كه دوران رياست جمهوري جورج بوش رو به اتمام مي‌باشد.
اما با توجه به اينكه سياست‌هاي بنيادين واشنگتن با آمدن يا رفتن يك فرد تغييرنمي‌يابد، به نظر مي‌رسد استقرار اين طرح دفاعي يكي از اولويت‌هاي اصلي امور نظامي پنتاگون خواهد بود حال اين طرح با مخالفت يا موافقت روسيه همراه باشد.
رايان مك كورمك، كارشناس امورسياسي در دانشگاه پرينستون مي‌گويد آمريكا كاملا به اين موضوع اطمينان يافته كه روسيه ابرقدرتي مشكل‌ساز براي واشنگتن است.
اين كشور پهناور اكثر مناطق مهم شرق اروپا در غرب خاورميانه را در اختيار دارد. كشور غني از منابع نفتي و گازي مي‌باشد. صادر كننده تسليحات و امور نرژي به كشورهاي ديگر دنيا است.
بنابراين اين موضوعات باعث مي‌شود تا آمريكا به شدت نسبت به اين موضوع هراس داشته باشد كه جايگاه اين كشور شوروي سابق منافع واشنگتن را به خطر بيندازد و زماني عليه آمريكا به پا خيزد.
اين كارشناس در ادامه مي‌افزايد: پوتين و جانشينش ديميتري مدودف، رييس جمهور فعلي روسيه در حالي در خارج از روسيه از گسترش روابط با آمريكا و ديگر كشورهاي غربي سخن مي‌گويند كه در داخل طرح‌ها و توطئه‌هاي جدي عليه واشنگتن و مقابله با كاخ سفيد مي‌چينند.
به گفته اين كارشناس مقامات ارشد روسيه زماني كه با مردم اين كشور سخن مي‌گوييم يك سياست و زماني كه با ديگر مردم خارج از روسيه سخن مي‌گويند سياستي ديگر را در سرشان مي‌پرورانند.
احياي روابط با اروپا در حالي به ظاهر در دستور كار روسيه قرار دارد كه مقامات كرملين تلاش مي‌كنند به هر نوعي نشان بدهند روابط دوستانه‌اي با همتايانشان دارند.
در كل به نظر مي‌رسد تنش ميان آمريكا و روسيه همچنان باقي است و مجامع بين‌المللي بايد در راستاي از بين بردن تنش ميان اين دو ابرقدرت جهان باشند چون اين گونه كه پيش مي‌رود هر دو كشور قصد دارند بر يكديگرغلبه كنند و قدرتي تك قطبي را در جهان ايجاد كنند.
آمريكا و انگليس تلاش مي‌كنند تا به نوعي نقش روسيه در تعاملات بين‌المللي را بي‌اعتبار جلوه دهند. اما در اين راستا قدرت نظامي مسكو چالش جدي براي واشنگتن و لندن مي‌باشد.
منبع: پايگاه اينترنتي گلوبال پالتيشن
تحليلگران به طورمتناوب به اين موضوع اشاره كرده‌اند كه با توجه به وخامت روابط روسيه با آمريكا و انگليس و بعضي از كشورهاي غربي، به راه افتادن جنگ سرد جديد بعيد نمي‌باشد.
روابط آمريكا و روسيه پس از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي با تنش همراه بوده است و اين موضوع مساله جديدي نمي‌باشد. روابط ميان مسكو و لندن نيز اخيرا پرتنش شده است. اين تنش از زماني به اوج خود رسيد كه لندن از مسكو درخواست كرد آندري لوگووي، تنها مظنون به قتل الكساندر ليتويننكو، مامور سابق كا.گ.ب را براي محاكمه به انگليس منتقل كند اما روسيه از اين كارامتناع كرد چون معتقد بود اين اقدام مغاير با قوانين شهروندي روسيه است.
امريكا نيز در كنار تنش مسكو - لندن از فرصت استفاده كرد و به فشارها به روسيه افزود. واشنگتن در همين راستا بارها از شرايط دموكراسي در روسيه، مخالفت مسكو با طرح استقلال كوزوو و سركوب مخالفان در اين كشور به شدت انتقاد كرده است.
اما يكي از مسايلي كه بر تنش ميان روسيه - آمريكا به شدت افزوده است موضوع طرح سپر دفاع موشكي آمريكا در شرق اروپاست. آمريكا اعلام كرده كه اين سامانه‌ي دفاع موشكي با هدف مقابله با حملات موشكي احتمالي از طرف كشورهاي ياغي همچون كره‌ي شمالي استقرار خواهد يافت اما روسيه نتيجه گرفته است اين طرح دفاعي آمريكا با هدف ضربه زدن به امنيت داخلي روسيه است و هشدار داده كه در صورت استقرار سامانه دفاع موشكي آمريكا در جمهوري چك و لهستان اين طرح را هدف قرار خواهد داد.
مسكو هم چنين به مجامع بين‌المللي هشدار داده است كه استقرار سامانه‌ي دفاع موشكي آمريكا رقابت تسليحات جديدي را در دنيا به وجود مي‌آورد و اين موضوع پيامدهاي ناخوشايندي را در سراسر دنيا به همراه خواهد داشت و آمريكا را مسوول اين پيامدها معرفي كرده است.
روسيه به اين موضوع واقف است كه آمريكا قصد دارد در داخل اين كشور تنش و اغتشاش بوجود آورد و از اين ناآرامي‌ها به نفع خود سود ببرد بنابراين به شدت تلاش مي‌كنند تا در اين راستا با تمام قوا با آمريكا مقابله كنند، اين در حالي است كه روس‌ها در اين جبهه نه تنها با واشنگتن روبرو هستند بلكه اكثر كشورهاي غربي نيز از كاخ سفيد جانبداري مي‌كنند.
آنچه مسلم است سياست‌هاي تقابل گرانه‌ي پنهان ميان واشنگتن- مسكواست اما مقامات دو كشور در ظاهر اعلام كرده‌اند كه هيچ تنشي ميان دوكشور وجود ندارد. در مورد طرح سپر دفاع موشكي، آرميكا به شدت تلاش دارد تا اين طرح را در اروپا ايجاد كند و در اين راستا پيشنهاد‌هاي فراواني براي جلب رضايت مسكو مطرح كرده است.
يكي از اين پيشنهاد‌ها مشاركت مسكو در ساخت سپر دفاع موشكي مشترك با آمريكا بوده است.
مقامات دو كشور نيز در مورد ساخت سامانه‌ي دفاع موشكي مشترك ابراز علاقه كرده‌اند اما هنوز به طور دقيق مشخص نيست كه چرا تاكنون اقدامي در اين زمينه انجام نشده است.
روسيه بارها تاكيد كرده كه به هيچ وجه با ساخت مناطق موشكي در لهستان و رادار در جمهور چك موافق نيست و دليل خود براي مخالفت را تيررس قرار گرفتن روسيه پس از ساخت كامل اين مناطق اعلام كرده است.
مقامات آمريكا تصريح كردند كه تلاش مي‌كنيم تا از نگراني‌هاي مسكو نسبت به طرح دفاع موشكي واشنگتن در اروپا بكاهيم اما كاخ سفيد تاكنون نتوانسته از نگراني‌هاي مقامات روسيه در اين زمينه بكاهد چون نمي‌تواند دليلي موجه و منطقي براي طرح دفاعي خود در شرق اروپا بياورد. كاخ سفيد به گونه‌اي عمل مي‌كند تا طرح دفاعي‌اش در اروپا را منطقي و عامل بازدارنده جلوه كند اما اكثر تحليلگران تاكيد كرده‌اند كه اين طرح دفاعي به هيچ وجه با دلايلي كه مسوولان آمريكايي مي‌گويند توجيه پذير نمي‌باشد.
جورج بوش، رييس جمهورآمريكا نيز به شدت تلاش كرده است تا مقامات روسيه به ويژه ولاديمير پوتين، ييس جمهورسابق اين كشوررا نسبت به توجيه پذيربودن اين طرح آمريكا متقاعد كند اما به نظرمي‌رسد كه بوش اين موضوع را فراموش كرده كه پوتين مامورسابق كا.گ.ب و يك سياستمدار تمام عيار و حرفه‌يي است.
به گفته اكثر تحليلگران پوتين كه سياستمداري مرموزي است خود به طور كامل نسبت به سياست‌هاي كاخ سفيد در قبال مسكو واقف است. حال به نظر مي‌رسد در لايه‌هاي پنهان سياست خارجي دو كشور در قبال يكديگر موجي از تقابلات نهفته در حال طرح‌ريزي است كه مشخص نيست اين تقابلات چه زماني آشكار شوند و ايا اين تقابلات احتمالي آينده منجر به جنگ سرد جديدي خواهد شد؟
واشنگتن مي‌داند كه سيستم دفاع موشكي مشترك با روسيه فايده‌اي براي كاخ سفيد نخواهد داشت چون هدف اصلي از ايجاد اين سامانه‌ي دفاع موشكي خود روسيه است نه كشورهاي ياغي. به همين جهت واشنگتن به اين نتيجه رسيده كه در ابتدا با مطرح كردن اين موضوع اندكي از سياست خصمانه‌ي و سخنوري‌هاي شديد مسكو در قبال آمريكا بكاهد و در زماني مناسب هدف اصلي‌اش كه همان استقرار سپر دفاع موشكي آمريكا در اروپا است را محقق كند.
در حالي كه مقامات ارشد روسيه به شدت با استقرار سامانه‌ي دفاع موشكي آمريكا در اروپا مخالفت كرده‌اند اما به گفته تحليلگران چون اين طرح را آمريكا بنا نهاده است مسكو نسبت به اهداف آن شك و شبهات فراواني دارد. حال اين سوال مطرح است كه آيا روسيه با سامانه‌ي دفاع موشكي اروپا بدون دخالت كاخ سفيد موافق است؟ يا به طور كلي با طرح استقرار سامانه‌ي دفاع موشكي در اين قاره مخالف است؟
كارشناسان نظامي معتقدند كه روسيه به طور كل با استقرار سپردفاع موشكي دراروپا مخالف نيستند ولي چون آمريكا قراراست اين طرح را دراروپا ايجاد كند مسكودرمورد هدف آن ترديد دارد.
مسكو پيشتر موضوع استفاده از رادار قبله در آذربايجان توسط آمريكا را مطرح كرد اما واشنگتن به هر نوعي براي استفاده مشترك از رادار قبله بهانه تراشي كرد.
تاريخچه ايجاد سپر دفاع موشكي آمريكا در اروپا در ابتدا توسط دولت بيل كلينتون، رييس جمهور سابق آمريكا مطرح شد. اين در حالي است كه هدف ازايجاد اين طرح مقابله با حملات موشكي كشورهاي مخالف آمريكا اعلام شد و هدف آن را محافظت از اروپا اعلام نكردند.
درسال 2000 پوتين نيز پيشنهاد ايجاد سپر دفاع موشكي مشترك ميان آمريكا و روسيه را به دولت وقت آمريكا مطرح كرد. رييس جمهور روسيه در آن زمان در ايتاليا در ديدار ژان پل دوم رهبرسابق كاتوليك‌هاي جهان نيز دراين رابطه سخن به ميان آورد و ازرهبر سابق كاتوليك‌هاي جهان نيز كمك خواست تا براي محقق شدن اين ايده كمك كند.
تحليلگران معتقدند كه آمريكا به اين دليل با طرح دفاعي مشترك با روسيه مخالفت مي‌كند چون اين طرح به صلاح منافع ملي واشنگتن نمي‌باشد. بسياري از مقامات نظامي جهان معتقدند كه آمريكا هيچ دليلي براي ايجاد سپر دفاع موشكي خود ندارد و مگرهدف قرار دادن روسيه.
پال بيور، كارشناس امور موشكي در آمريكا مي‌گويد: در تئوري اين طرح آمريكا براي مقابله با كشورهاي ياغي ايجاد مي‌شود اما در عمل مقابله با قواي هسته‌يي روسيه است.
وي مي‌افزايد: واشنگتن معتقد است كه قواي هسته‌يي استراتژيك مسكو تهديدي براي آمريكاست و اين قوا در آينده مي‌تواند تعادل قدرت در جهان رابه طور كامل بر هم بريزد.
آمريكا درحالي با استقرارسامانه دفاع موشكي خود دراروپا اصرارمي‌ورزد كه دوران رياست جمهوري جورج بوش رو به اتمام مي‌باشد.
اما با توجه به اينكه سياست‌هاي بنيادين واشنگتن با آمدن يا رفتن يك فرد تغييرنمي‌يابد، به نظر مي‌رسد استقرار اين طرح دفاعي يكي از اولويت‌هاي اصلي امور نظامي پنتاگون خواهد بود حال اين طرح با مخالفت يا موافقت روسيه همراه باشد.
رايان مك كورمك، كارشناس امورسياسي در دانشگاه پرينستون مي‌گويد آمريكا كاملا به اين موضوع اطمينان يافته كه روسيه ابرقدرتي مشكل‌ساز براي واشنگتن است.
اين كشور پهناور اكثر مناطق مهم شرق اروپا در غرب خاورميانه را در اختيار دارد. كشور غني از منابع نفتي و گازي مي‌باشد. صادر كننده تسليحات و امور نرژي به كشورهاي ديگر دنيا است.
بنابراين اين موضوعات باعث مي‌شود تا آمريكا به شدت نسبت به اين موضوع هراس داشته باشد كه جايگاه اين كشور شوروي سابق منافع واشنگتن را به خطر بيندازد و زماني عليه آمريكا به پا خيزد.
اين كارشناس در ادامه مي‌افزايد: پوتين و جانشينش ديميتري مدودف، رييس جمهور فعلي روسيه در حالي در خارج از روسيه از گسترش روابط با آمريكا و ديگر كشورهاي غربي سخن مي‌گويند كه در داخل طرح‌ها و توطئه‌هاي جدي عليه واشنگتن و مقابله با كاخ سفيد مي‌چينند.
به گفته اين كارشناس مقامات ارشد روسيه زماني كه با مردم اين كشور سخن مي‌گوييم يك سياست و زماني كه با ديگر مردم خارج از روسيه سخن مي‌گويند سياستي ديگر را در سرشان مي‌پرورانند.
احياي روابط با اروپا در حالي به ظاهر در دستور كار روسيه قرار دارد كه مقامات كرملين تلاش مي‌كنند به هر نوعي نشان بدهند روابط دوستانه‌اي با همتايانشان دارند.
در كل به نظر مي‌رسد تنش ميان آمريكا و روسيه همچنان باقي است و مجامع بين‌المللي بايد در راستاي از بين بردن تنش ميان اين دو ابرقدرت جهان باشند چون اين گونه كه پيش مي‌رود هر دو كشور قصد دارند بر يكديگرغلبه كنند و قدرتي تك قطبي را در جهان ايجاد كنند.
آمريكا و انگليس تلاش مي‌كنند تا به نوعي نقش روسيه در تعاملات بين‌المللي را بي‌اعتبار جلوه دهند. اما در اين راستا قدرت نظامي مسكو چالش جدي براي واشنگتن و لندن مي‌باشد.
منبع: پايگاه اينترنتي گلوبال پالتيشن
