نظام سرمایه داری آثار و پیامدها

چکیده: درنظام سرمایه داری (که به علت حاکمیت مطلق گرایانه سرمایه داری آن را نظام سرمایه سالار نامیده اند.)هدف غایی تحصیل سود حداکثری است و تمام مسائل دیگر بر محور این مسئله معنا پیدا می کند. این بینش که متاسفانه در بخش عمده ای از جهان امروز حاکم شده به دنبال خود آثار و پیامدهایی را به دنبال آورده است که می توان علت تمامی آن ها را در جدایی این نظام با اخلاق دانست.
نظام سرمایه داری نظامی است که بر پایه تفکرات بشر عصر مدرن بنا شده است.
مفهوم سرمایه را نباید با مفهوم ثروت یکسان فرض کرد چرا که تفکرات بشر مدرن به سرمایه معنای دیگری بخشیده است و موجب آن شده که معنای سرمایه داری با معنای ثروت اندوزی در اعصار گذشته تفاوت فاحشی داشته باشد ؛ چرا که این نظام بر پایه تفکرات مادیگرایانه بشر مدرن بنا شده است.
درنظام سرمایه داری (که به علت حاکمیت مطلق گرایانه سرمایه داری آن را نظام سرمایه سالار نامیده اند.)هدف غایی تحصیل سود حداکثری است و تمام مسائل دیگر بر محور این مسئله معنا پیدا می کند. این بینش که متاسفانه در بخش عمده ای از جهان امروز حاکم شده به دنبال خود آثار و پیامدهایی را به دنبال آورده است که می توان علت تمامی آن ها را در جدایی این نظام با اخلاق دانست. در نگاهی اجمالی به شرح عوارض و آثار منفی و مخرب نظام سرمایه داری می‌پردازیم.

۱- نگاه ابزاری به انسان:

این نوع نگاه به انسان که در نتیجه حاکمیت اصل تحصیل سود حداکثری به وجود آمده سرمنشاء بسیاری از ناهنجاری های دیگر جوامع مدرن امروزی و مقلدانشان در کشورهای در حال توسعه می باشد.
نگاهی که در آن به انسان نه از بعد انسانی بلکه به عنوان ابزار کار نگریسته می شود و کرامت و ارزش انسان درآن به کلی پایمال میگردد.
ارزش انسانها در چنین حکومت هایی به انسانیت و زیباییهای اخلاقی و فضائلشان نیست بلکه ارزش انسان در سودی خلاصه می شود که طرف مقابل از برقراری رابطه با دیگری عایدش می شود.
در سایه چنین نگرشی است که کرامت انسانی از بین رفته و تمامی فضائل اخلاقی بی ارزش می‌شوند. و به عنوان مثال در نگاه سرمایه داری و مدیران كمپانی‌های از زن به عنوان یک کالا و برده جنسی استفاده می شود و شخصیت والا و لطافت روح زن در حد کالایی پست و دم دستی پایین آورده می شود وبه زن نه به عنوان یک انسان دارای شخصت و کرامت انسانی بلکه به دید سوژه ای جذاب نگریسته می شود که با استفاده از عکسهای عریان و بعد جنسی زن در تبلیغ کالاها فروش افزایش یابد و سود بیشتر را نصیب صاحبان سرمایه نماید!و در اقدامی زشت تر از زن به عنوان کالایی برای تجارت استفاده می‌شود. چرا که از این رهگذر سود سرشاری را عاید تجار این کالا ! می نماید ؛ و آیا رواست ارزش زن به عنوان یک انسان تا چنین حدی پایین بیاید؟ و آیا این نوع برخورد با زنان یك نوع برده داری مدرن از طرف غرب محسوب نمی‌گردد؟
قابل ذکر است که بر طبق آمار امروزه تجارت زنان و دختران به عنوان یکی از پر سودترین تجارت ها در سراسر دنیا مطرح است.

۲- تجاوز به حریم طبیعت:

از دیگر نتایج خطرناکی که سیطره سرمایه سالاری به دنبال دارد مسئله تجاوز به طبیعت است.
گسترش آلودگی های زیست محیطی ، همه بخش های طبیعت را متوجه خود ساخته است.آلودگی آبها در سراسر جهان، آلودگی زمین ، آلودگی هوا ، افزایش روز افزودن گازهای گل خانه ای ونیز آلودگی صوتی از جمله مواردی است که در اثر توسعه صنایع و افزایش مصرف در سطح جهانی طبیعت و حیات را سخت محصور خود ساخته است.
اقیانوس‌ها در نگاه بشر امروز به مثابه سطل‌های زباله غول پیکری هستند که همه روزه مقادیر عظیمی زباله در آن ها تخلیه میشود گرچه اقیانوس های در چنین روندی مقداری از این موارد را درون خود تجزیه می‌نمایند ولی بی شک مقدار ورودی این مواد بر مقدار تجزیه شده برتری چشم گیری دارد و دیگراینکه بسیار از این زباله ها یا تجزیه ناپذیرند و یا دیر تجزیه پذیرند و این موجب بر هم خوردن اکوسیستم در دریا ها می گردد که نتایجی مانند مرگ دسته جمعی آب زیان اختلال در زاد و ولد موجودات مرتبط با دریا و صد ها دست از این مسائل را در پی دارد.
آلودگی زمین جلوه دیگری از تجاوز بشر به حریم طبیعت است.از جمله این موارد می توان به استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی ، علف کش ها و انباشت هزاران تن زباله در روز اشاره کرد.
آلودگی هوا نمود دیگری از اسارت طبیعت در آلودگی است. هوا به خودی خود هیچ گونه ضرری را متوجه انسان نمی کند. لکن امروز در هوا حاوی موادی مانند دی اکسید سولفور حاصل از سوختن نفت، ذرات سرب ناشی از سوختن بنزین در خودروها، ذرات کربن حاصل از ترمز وسایل نقلیه و ... كه موجب آلودگی هوا این نیاز اولیه بشر شده است.
در ذكر سایر انواع آلودگی می‌توان به آلودگی امواج مخرب در اثر استفاده بی رویه از دستگاه‌های الكتریكی، آلودگی بصری اشاره كرد، كه شرح آن در این نوشته نمی‌گنجد.

۳-تجارت سیاه:

انگیزه کسب سود حداکثری و اصالت این هدف باعث می شود كه بشر معتقد به آن برای نیل به این هدف از هر كالا ، ابزار و وسیله‌ای سود جوید(.نكته قابل توجه این كه این‌گونه دادوستدها در راس تجارت‌های پرسود دنیا قرار دارد.) كه از این طیف میتوان به قاچاق مواد مخدرو اسلحه، قاچاق زنان و كودكان ، تولید ابزار شكنجه، فیلم‌های گسترش دهنده خشونت و ...اشاره كرد كه گرچه به بهای از میان رفتن همه ارزش‌های انسانی ، تزلزل بنیاد خانواده و فساد و مضمحل كردن جوامع و كشت و كشتار انسان ها تمام می‌شود و لكن از آن رو كه سود هنگفتی را برای صاحبان آن در پی دارد در نظام‌های سرمایه‌سالار قابل توجیه بلكه واجب انگاشته می‌شود.
به عنوان نمونه نظام سرمایه داری استعماری جهت رونق كارخانه‌های بزرگ تسلیحاتی و حفظ منافع مادی خود و از طرفی به منظور تسلط خود بر كشورهای دیگر از رشد و توسعه آن‌ها و به منظور سركوبی و ارعاب حركت‌های مردمی علیه استعمار ، تجارت شیطانی اسلحه و ابزار شكنجه را در صدر تولیدات و صادرات خود قرار داده‌ و با كنار گذاشتن همه اصول اخلاقی و انسانی بازار فورش و رقابت در خرید تسلیحات كشتار جمعی را در جهان گسترش داده است. به طوریكه امروز به اصطلاح متمدین‌ترین و پیشرفته‌ترین جوامع غربی سازنده و فروشنده مخرب ترین سلاح‌های جهان‌اند. كشورهای بزرگ كه نظام سرمایه‌داری در آن‌ها حاكم است و بزرگترین تولید كنندگان اسلحه ‌های مرگ افزا هستند به هیچ وجه در صدد كاهش و كنترل این صنعت جهان‌سوز نیستند.

۴- اختلاف طبقاتی:

آمار و اطلاعات حاصل از كشورهای پیشرفته كه سیستم‌های سرمایه سالار بر اقتصادشان حكم‌فرماست به وضوح بیانگر توزیع نابرابر ثروت در این گونه جوامع است. البته این غیر از اختلاف طبیعی و معقول كه به عنوان مثال بین دستمزد یك كارگر ساده و یك مهندس وجود دارد ، اما اختلاف و شكاف مذكور حاصل از نظام سرمایه‌داری بیش از این حد طبیعی است.بنابراین نمی‌توان تنها استعدادها و قابلیت‌های فردی را عامل دستیابی به ثروت هنگفتی دانست كه موجب، ایجاد اختلاف طبقاتی در جوامع سرمایه سالار مدرن گشته است. مسئله اخلاق و عدالت و توزیع ثروت دراین جوامع فاقد ارزش ذاتی است و تنها آن هنگام مورد نظر قرار می گیرد كه سود حداكثری سرمایه سالاران به بهترین وجه تامین شده باشد و یا بر اثر اعتصاب قشر تهی دست و در نتیجه توقف چرخه تولید تنها امر مقدس این جوامع یعنی سودجوئی حداكثری به مخاطره افتد؛
در چنین شرایطی است كه از سرریز سرمایه‌ی سرمایه داران سهمی هم برای اقشار مستضعف جامعه در نظر گرفته می‌شود.

۵ – استعمار ملل دیگر:

استعمار ، رژیم سیاسی و اقتصادی است که در یک سرزمین یا کشور، از طرف یک (یا چند)دولت خارجی، برقرار می شود و از این رهگذر، دولت (یا دولت های) خارجی، نظامی را در آن سرزمین مستقر می سازند که بدون رضایت مردم از خارج بر آنان تحمیل شده و هدف اصلی آن تامین منافع خارجیان و عمال آنان است.
تمدن سرمایه سالار غرب در طول حیاتش به منظور حفظ بقاء و توسعه خود به روش ها و ابزارهای گوناگونی متوسل شده است. زمانی كه غرب با بحران فضای حیاتی و كمبود منابع روبه رو شد به دنبال رفع این نقیصه به اشغال و استعمار قاره آفریقا و آسیا پرداخت.وجدان‌های بیدار و آگاه در دنیای امروز هنوز شنوای ضجه ها دردناك و ناله‌های غمبار سیاه پوستان آفریقا در زیر صدمات وارده توسط استعمارگران پلید اروپایی هستند. . هنوز زمان زیادی نمی گذزد از آن هنگام كه سفید‌پوستان متمدن به مدنیت وحشی‌گونه غربی سیاهی را از روی تمام ظالمان تاریخ زدودند. و به سركوب و به سركوب و كشتار وسیع سرخ‌پوستان بومی قاره آمریكا پرداختند این‌ها مشت كوچكی است از خروار جنایاتی است كه غرب مدرن با تكیه به نظام سرمایه داری و لیبرالیسم در چند قرن اخیر به آن دست آلوده است و قابل توجه این كه جریان سرمایه داری غرب در این عصر با ایده‌ها و روش‌های جدید و پیچیده با ظاهری زیبا و فریبنده با همان اهداف گذشته كه همانا دستیابی به منابع مادی و معنوی ملل دیگر به انگیزه تولید و تحصیل سود بیشتر است به غارت منابع ملل دیگر در ابعادی وسیع‌تر مشغول به كار است با این تفاوت كه استعمار در این عصر چهره عوض كرده و با پنهان شدن در لوای شعار های فریبنده ای مانند دموكراسی ، حقوق بشر ، مبارزه با خشونت و ... همچون گرگی در لباس میش در ابعادی وسیع تر به غارت و جنایات پیشین خود مشغول است.
نچه در این مقاله كوتاه از نظر خوانندگان گذشت بخش بسیار مختصری از آثار سوء و مخرب نظام سرمایه‌داری مبتنی بر تفكرات به اصطلاح مدرن و لیبرالیستی است.آن‌چه كه شناختن آن برای ما مهم‌تر است این است كه چه اندیشه و ایدئولوژی مینای این انحرافات بزرگ تاریخ امروز بشر گشته است؟

منابع:

کتاب سرمایه سالاری نویسنده: شهریار زرشناس ، کتاب صبح
کتاب توسعه نویسنده: شهریار زرشناس ،کتاب صبح
کتاب چالش فقر و غنا در کشورهای سرمایه داری نویسنده: ناصر جهانیان ، کانون اندیشه جوان
كتاب تجارت شیطانی نویسنده : ایرج تبریزی كیهان
مقاله طبیعت در اسارت آلودگی نویسنده: ماهنامه سیاحت غرب شماره 26
مقاله عملکرد استعمار در ایران و جهان نویسنده: محمد امیر شیخ نوری ، خبرگزاری فارس

منبع: www.irdc.ir