کتاب النصوص شیخ صدوق

کتاب النصوص شیخ صدوق از کتابهای مهمی در رابطه با اثبات امامت امامان و تسلسل امامت و روایات دوازده امام بوده که متأسفانه علی الظاهر از میان رفته است. البته در کتاب الذریعة، آقا بزرگ چند نسخه آن و نیز نسخه منتخبی از آنرا معرفی می کند که ظاهرا همگی نسخه های کتاب کفایة الأثر خزاز قمی هستند. در دوره صفوی نویسندگانی مانند علامه مجلسی و سید هاشم بحرانی، از کتاب النصوص صدوق نقل می کنند که باز ظاهرا همگی موارد به کتاب کفایة الأثر مربوطند؛ گرچه علامه مجلسی از کتاب کفایة الأثر مستقلا و چند سطری پس از النصوص در مقدمه بحار الأنوار نام می برد.
در مورد پاره ای از نسخه های کتاب النصوص در ایران، فی المثل در دانشگاه تهران می دانم که تنها نسخه هایی هستند از کفایة الأثر. علت اشتباه این است که حدیث نخستین کتاب خزاز با حدیثی از شیخ صدوق آغاز می شود که استاد روایت خزاز بوده و خزاز تعداد قابل توجهی از احادیث احتمالا کتاب النصوص استادش را بدین طریق در کتاب خود نقل کرده بوده است؛ بنابراین به دلیل وجود نام صدوق در سند آغازین تصور می شده که کتاب از شیخ صدوق است. در کمال الدین و الخصال و پاره ای کتابهای دیگر احتمالا شیخ صدوق بیشتر احادیث کتاب النصوص خود را دیگر بار، کما اینکه دأب او بوده، نقل کرده است. در کتابهای محدثان متأخر از شیخ صدوق، مانند کتاب دلائل الامامة هم نمونه هایی از همین دسته روایات در موضوع نصوص و منسوب به شیخ صدوق دیده می شود که احتمالا از همین کتاب النصوص اخذ شده بوده است. بنابراین این امکان وجود دارد که متنی پیشنهادی از کتاب النصوص را باز سازی کنیم.
در کتابخانه ملی پاریس، به شماره ۲۰۱۸ نسخه ای دیدم از کتاب النصوص شیخ صدوق به خط محمد بن ابراهیم بن عبدالله به تاریخ ۱۰۸۶ق ؛ اما این نسخه هم چیزی نیست جز کفایة الأثر؛ گرچه در فهرست این کتابخانه به نام شیخ صدوق ثبت شده است. مناسب است که کتاب کفایة الأثر بار دیگر بر اساس نسخه های منسوب به صدوق و نسخه های تازه ای از کتاب کفایة منتشر شود. به خاطر می آورم که نسخه نسبتا کهنه ای از آن در کتابخانه شیراز هست که محقق طباطبایی در فهرست آن کتابخانه معرفی کرده اند. کتاب کفایة الأثر در طبع قم بسیار ناشیانه و مغلوط به چاپ رسیده و تقریبا سندی از اسناد کتاب نیست که در آن غلطی راه نیافته باشد. در بیشتر موارد محقق کتاب، موارد درست را در پاورقی قرار داده و اشتباه را در متن پیشنهاد فرموده اند.

منبع مقاله :
http://ansari.kateban.com