مترجم: امین حسین پور
منبع:راسخون
منبع:راسخون
تاج دندان قسمتی از دندان است که برای ما قابل مشاهده است. مینای دندان، عاج دندان، سمان، مغز دندان، ریشه، لیگامان‌های پریودنتال و غیره قسمت‌های مهم ساختار دندان هستند.
پوشش مینای دندان که تاج دندان را پوشش می‌دهد سخت‌ترین قسمت بدن انسان است. اگرچه تشکیل دندان انسان در شکم مادر شروع می‌شود ولی، فرآیند دندان‌زایی از لثه‌ها بعد از شش ماه شروع می‌شود. دندان‌های شیری اولین مجموعه 20 دندان موقتی هستند که بین 6 تا 10 ماهگی ظاهر می‌شوند. معمولاً، بزرگسالان 32 دندان دارند که 16تا در بالای فک و 16تای دیگر در پایین فک قرار دارند.
باید اشاره کرد که تنها دو سوم دندان‌ها قابل مشاهده است و یک سوم آن در زیر لثه‌ها قرار دارد. قسمتی از دندان که قابل مشاهده نیست و دندان را به استخوان متصل نگه می‌دارد ریشه نام دارد. ریشه توسط سمان پوشانده می‌شود. در بالا به قسمت‌های مهم دندان اشاره شد. مینای دندان، عاج دندان و سمان بافت‌های سخت موجود در دندان انسان هستند در حالیکه مغز دندان بافت نرم زنده است. در ادامه مقاله قسمت‌های مختلف دندان انسان مورد بحث قرار گرفته‌اند.
مینای دندان
تاج یا قست قابل مشاهده دندان توسط مینای دندان پوشانده می‌شود که بافت سخت سفید مایل به خاکستری است. هیدورکسی آپاتیت که شکل معدنی طبیعی از کلسیم آپاتیت است سبب استحکام دندان‌ها می‌شود. مینای دندان سخت‌ترین بافت در بدن انسان است که از دندان‌ها محافظت می‌کند. اگرچه مینای دندان بسیار سخت است و از دندان ما در مقابل واکنش‌های شیمیایی یا وارد شدن فشار محافظت می‌کند ولی، حاوی سلول‌های زنده نیست. بنابراین، توانایی رشد یا ترمیم خود را ندارد. اگر از دندان‌ها مراقبت نشود، مینای دندان ممکن است صدمه ببیند.عاج دندان
مینای دندان از عاج دندان محافظت می‌کند که بافت متصل کننده کلسیم‌دار سختی است که اکثر قسمت دندان را تشکیل می‌دهد. عاج دندان مسئول رنگ دندان‌هاست. عاج دندان سخت‌تر از استخوان ولی، نرم‌تر از مینای دندان است. عاج دندان در زیر مینای دندان در تاج قرار دارد. در مورد ریشه، عاج دندان زیر سمان قرار دارد. عاج دندان به سه نوع اول، دوم و سوم تقسیم می‌شود.سمان
سمان پوشش کلسیم‌دار نازک ریشه دندان‌هاست. سمان به سمان اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود. سمان اولیه تمام طول ریشه را پوشش می‌دهد ولی، سمان ثانویه اطراف نیمه آپیکال ریشه دندان را بعد از رشد کامل دندان پوشش می‌دهد. سمان به سختی مینای دندان یا عاج دندان نیست ولی، سخت‌تر از استخوان است. به سمان خون نمی‌رسد و بیشترین مقدار فلوراید را دارد. سمان حاوی رشته‌هایی است که به محکم شدن دندان داخل استخوان کمک میکنندمغز دندان
زیر عاج دندان حفره مغز دندان وجود دارد که شامل بافت‌های عصبی، سلول‌هایی که عاج دندان را تولید می‌کنند، رگ‌های خونی، رگ‌های لنفوسیتی و بافت متصل است که مغز دندان را تشکیل می‌دهد. حفره مغز دندان داخل تاج دندان واقع شده است. مغز دندان قسمت حیاتی از دندان انسان به شمار می‌رود زیرا، دندان را تغذیه و عاج دندان را ترمیم می‌کند. رگ‌های خونی موجود در حفره مغز دندان مسئول تأمین مواد مغذی هستند. کانال‌های ریشه/ مغز دندان مربوط به قسمتی از حفره مغز دندان هستند که داخل ریشه دندان قرار دارند. اندازه کانال‌ها و حفره مغز دندان با تشکیل عاج دندان ثانویه کاهش پیدا می‌کند. اگر بافت مغز دندان صدمه ببیند، سیگنال های درد و حساسیت از طریق اعصاب مغز دندان منتقل می‌شوند.ریشه
ریشه آن قسمت از دندان است که در استخوان فک قرار دارد. تعداد ریشه‌ها می‌تواند بسته به نوع دندان متفاوت باشد. کانال‌های ریشه کانال‌های باریکی هستند که در طول ریشه امتداد یافته‌اند. تعداد کانال‌های ریشه نیز به دندان بستگی دارد. هر ریشه دندان حداقل یک کانال ریشه دارد. رگ‌های خونی و اعصاب از طریق مجرای آپیکال وارد دندان می‌شوند.لیگامان‌های پریودنتال
عبارت لیگامان‌های پریودنتال مربوط به بافت‌هایی است که دندان را احاطه می‌کنند و محکم نگه می دارند. لیگامان‌های پریودنتال که از رشته‌های متصل کننده تشکیل شده است، بافت متصل کننده‌ای است که در دسته‌هایی از رشته‌ها قرار گرفته است. لیگامان‌های پریودنتال بین دندان و حفره آلوئول واقع شده است. رشته‌ها به سمان متصل می‌شوند که ریشه دندان را پوشش می‌دهد. لیگامان‌های پریودنتال دندان را داخل فک محکم نگه می‌دارند و همچنین به مقاومت دندان در مقابل فشار‌های مکانیکی کمک می‌کنند.لثه‌ها
لثه بافتی است که فک بالایی و پایینی را پوشش می‌دهد. لثه بافت نرمی است که پایه دندان‌ها را احاطه کرده است. لثه با غشای محیطی پوشانده شده است. در مورد لثه‌های سالم بزرگسالان، رنگ آن باید صورتی باشد. ولی، رنگ لثه‌ها می‌تواند تغییر کند.دندان‌ها به عنوان قسمتی از دستگاه اسکلتی به شمار می‌روند ولی، استخوان در نظر گرفته نمی‌شوند. دندان‌ها نقش حیاتی ایفا می‌کنند چون، هضم غذا در دهان شروع می‌شود. دندان‌ها همچنین به تکلم کمک می‌کنند. بنابراین، باید به بهداشت دهان و دندان توجه زیادی شود. صدمه دیدن مینای دندان و عاج دندان می‌تواند منجر به صدمه دیدن بافت مغز دندان شود. بنابراین، دندان‌ها باید مرتب شسته شوند تا از تشکیل پلاک جلوگیری شود. توصیه می‌شود در دوره‌های زمانی منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.
