واژه‌نامه‌ی عبری

آمورا

amora

شارح، محقق

آمورائیم

amoraim

شارحان میشنا (سده‌ی 3 تا 6)

آو بت دین

av bet din

رئیس دادگاه شرع

اَحَرونیم

aharonim

متأخران (عالمانِ بعد از سده‌ی 16)

ارص ییسرائل

Eretz Yisrael

سرزمین مقدس

اَزهارا

azharah

اخطار

اَشکِنازی

Ashkenzai

یهودیان شمال اروپا (به ویژه آلمان)

اِفود

ephod

قسمتی از لباس کاهن اعظم

اَگادا

aggadah

روایت

اَلجمع

aljama

جامعه

اَلمِمَر

almemar

سکویی در کنیسه

الوهیم

elohim

خدا، داور

اِوا

eivah

 کینه‌توزی

اونِس

ones

اکراه

ایار

iyyar

ماه دوم تقویم یهودی

باتّه دین

battei din

دادگاه‌ها

بارَیتا

baraita

اضافی، بخشی از شریعت شفاهی

بِت دین

bet din

دادگاه، خانه‌ی داوری

بِت میشپاط

bet mishpat

دادگاه غیردینی

بِت همیدراش

bet ha-midrash

خانه‌ی مطالعه

بِت همیقداش

bet ha-midrash

بیت‌المقدس

برایتوت

beraitot

باریتاها

بِرِشیت

bereshit

در ابتدا، سفر پیدایش

بمیدبار

ba-midbar

در بیابان، سفر اعداد

بوشِت

boshet

خجلت‌زدگی، از خسارات جسمانی

پاراشیوت

parashiyyot

بخش‌ها، تقسیمات

پتیحا

petihan

لایحه‌ی محکومیت

پروشیم

perushim

شروح

پوسِق

posek

داور، گشاینده [ی هلاخا]

پیقوئح نِفِش

piquah nefesh

نجات جان

تامید

tamid

قربانی همیشگی، رساله‌ی تلمودی

تَرعومِت

taromet

عصبانیت، کینه

تروما

terumah

هدایای مخصوص

تِشووَت هَمیشقال

teshuvat ha-mishkal

توبه‌ای معادل بزرگی خطا

تفیلین

tefilin

پیشانی‌بند و بازوبند حاوی آیات تورات

تقانا

takkanah

قانون‌گذاری

تقانوت

takkanot

مصوبات حاخامی

تقانوت هدیّون

takkanot ha-diyyun

مقررات رسیدگی

تنّا

tanna

عالم شریعت شفاهی

تنّائیم

Tannaim

مدرسان شریعت شفاهی (ق 1 و 2م)

تنحوما

Tanhuma

تفسیری به تورات

تَنَخ

Tanakh

کتاب مقدس عبرانی

تورا

torah

تعلیم، شریعت، تورات

تورا شِبِعَل پِه

Torah sheb’al peh

تورات شفاهی

تورا شِبیختاو

Torah Shebikh’tav

تورات مکتوب

توسافوت

Tosafot

ضمایم، شروح تلمودی

توسفتا

Tosefta

ضمیمه، بخشی از شریعت شفاهی

تیقون هاعولام

tikkun ha-olam

منفعت جامعه

حامص

hamez

خمیر ورآمده

حاور

haver

حبر، عالم

حِرِم

herem

طرد، وقف

حسیدوت

hasidut

پارسایی

حسیده اشکناز

hasidei ashkenza

پارسایان اشکنازی

حسیدیم

hasidim

پارسایان

حِلِو

helev

پیه

حلیصا

halizah

کندن کفش

حِورا

hevrah

انجمن اخوت مقدس

حیّا و میتا

hayyav mitah

استحقاق مرگ، محکوم به مرگ

حیدوشیم

hiddushim

حواشی، نوولّی

دِاورَیتا

de-oraita

از تورات

دِرَبانان

de-rabbanan

از ربی‌ها

دَرخه شالوم

darkhei shalom

مصلحت صلح

دِواریم

devarim

سخنان، سفر تثنیه

دَیّان

dayyan

قاضی

دیّانیم

dayyanim

قضات

دین

din

قانون، دادرسی

دینا رَبّا

dina rabba

مجازات شدید

دینا زوطا

dina zuta

مجازات خفیف

دینه شامَییم

dinnei shamayim

قانون آسمان

دینه مامونوت

dinei mamonot

احکام مالی

دینه نفاشوت

dinei nefashot

قوانین کیفری

دینیم

denim

قوانین

راشه یشیووت

rashei yeshivot

رهبران آکادمی‌ها

راشی

Rashi

ربی سلیمان بن‌اسحاق

راو

rav

لقب عالمان حاخامی

ربّان

rabban

لقب رئیس سنهدرین

ربّنو

rabbenu

ربی ما، لقب برخی عالمان

ربی

rabbi

استاد من، عالم یهودی

رِش گالوتا

resh galuta

رأس الجالوت، رهبر یهودیان تبعیدی

روش هشانا

rosh ha-shanah

روز اول سال

ریپوی

rippui

هزینه‌ی درمان

ریشونیم

rishonim

متقدمان (عالمان سده‌ی 11 تا 16)

زاقِن مَمرِه

zaken mamre

پیر (دانشمند) متمرد

زاویم

zavim

ترشحات

زراعیم

zeraim

بذرها، بخشی از تلمود

زوگوت

zugot

جفت‌ها (3 ق م تا 1 م)

ساوورائیم

savoraim

حکما (عالمان ق 6)

سِدِر

Seder

بخش [تلمود]

سفاردی

Sephardi

یهودیان جنوب اروپا

سمیخا

semikha

نصب، دست‌گذاری، اعطای گواهی اجتهاد

سنهدرین

Sanhedrin

دارالشرع، محکمه

سنهدرین قِطَنا

Sanhedrin Ketana

سنهدرین کوچک (23 نفره)

سنهدرین گِدولا

Sanhedrin Gedola

سنهدرین بزرگ (71 نفره)

سِوارا

sevarah

عقل، نتیجه‌ی منطقی

سوطا

sotah

زن متهم به خیانت به شوهر، رساله‌ی تلمودی

سوفریم

soferim

کاتبان (سده‌ی 5 تا 3 ق م)

سوکرت

sukkot

عید سایه‌بان‌ها

سیفرا

Sifrei

میدراش سفر لاویان

سیفرِه

Sifrei

میدراش اعداد و تثنیه

شِئِلوت او – تشووت

she’elot u – teshuvot

مجموعه‌های فتاوا، رسپونسا

شالوم

shalom

صلح، سلام

شاووعوت

shavuot

عید هفته‌ها

شاوِه پروطا

shaveh perutah

معادل ارزش سکه‌ای کوچک

شبات

shabbat

تعطیل، شنبه، رساله‌ی تلمودی

شفیخوت دامیم

shefikhut damim

خون‌ریزی

شِماما

shemamah

عزلت کامل، ویرانی

شمتا

shamta

طرد (آرامی)

شِمع [ییسرائل]

shema

بشنو [ ای اسرائیل]، دعای یهودی

شم میتا

sham mita

مرگ مدنی

شِموت

shemot

نام‌ها، سفر خروج

شمیطا

shemittab

سال هفتم

شِمینی عَصِرِت

shemini azeret

روز هشتم اعیاد رسمی

شِوِت

shevet

خسارت بیکاری

شوطریم

shoterim

مأموران دادگاه، پاسبانان

شوفار

shofar

کرنا

شوگِگ

shogeg

مجرم غیر عمدی

صَعَر

za’ar

تاوان درد و رنج

صیصیت

zizit

بندهای گره خورده در چهارگوشه‌ی لباس

طووه ها – عیر

tovei ha- ir

مشایخ جامعه

طِهاروت

tohorot

پاکی‌ها، طهارت‌ها، بخشی از تلمود

عِدیم زومِمیم

edim zomemim

شاهدان توطئه‌گر

عروو

eruv

تجاوز از محدوده‌ی مجاز در روز شنبه

عزر کنگدو

ezer kenegdo

مثل یار موافق

عِگلا عَروفا

eglah arufah

گردن زدن گوساله

عَگونا

agunah

زنی که شوهرش ناپدید شده

عورلا

orlah

میوه‌ی درخت در سه سال اول غرس

عومِر

omer

بافه‌ی غلات

عونِش

onesh

کیفر

عَوودا

avodah

مراسم ویژه‌ی بیت‌المقدس

قاهال

kahal

انجمن، جامعه

قبالا

kabbalah

سنت، علم عرفان یهودی

قُداشیم

kodashim

مقدسات، بخشی از تلمود

 قِناس

kenas

جریمه، مجازات نقدی

قونطروس

konteros

تفسیر، رساله‌های مستقل

قیدوشین

kiddushin

نامزدی، رساله‌ی تلمودی

قینیان

kinyan

تملک

کارِت

karet

نابودی، انقطاع، عذاب آسمانی

کِتوبوت

ketubot

استاد ازدواج، رساله‌ی تلمودی

کِتوویم

ketuvim

مکتوبات، بخشی از کتاب مقدس

کنست

knesset

مجلس قانون‌گذاری

کِنِست هگدولا

kenesset ha-gedolah

مجمع کبیر

کوفر

kofer

فدیه، کفاره

کِه – ایلو

ke-illu

گویا

گائون

gaon

علامه، عالی جناب

گائونیم

gaonim

عالمان یهودی (ق 7 تا 11م)

گدوله هپوسقیم

gedolei ha – posekim

بزرگ‌ترین مفتی

گدوله هربانیم

gedolei ha-rabbanim

بزرگ‌ترین معلم

گدوله همهابریم

gedolei ha-mahaberim

بزرگ‌ترین مؤلف

گِزِرا

gezerah

حکم، دستور

گِزلا

gezelah

اخذ مال به عنف

گزلان

gazlan

آخذ مال به عنف، غاصب

گِمارا

gemara

تفسیر میشنا

گَناو

ganav

سارق

گِنِوا

genevah

سرقت

گِنِوت نِفِش

genevat nefesh

آدم ربایی

گید هناشِه

gid ha-nashed

عرق‌النَسا

گیطین

gittin

طلاق، رساله‌ی تلمودی

گیلوی عَرایوت

gillui arayot

کشف عورت

لاشون هارَع

lashon hara

بدگویی، غیبت

لمیگدر میلتا

lemigdar milta

جلوگیری از تعدی به شریعت

لیشکت هگازیت

Lishkat ha-Gazit

حجره‌ی سنگ تراشیده در معبد

لیفنیم می – شورت هدین

li-fenim mi-shurat ha-din

ورای محدودیت قانون

مِخیلتا

 Mekhilta

میدراشِ سفر خروج

مزوزا

mezuzah

متن پوستی حاوی آیات تورات

مِزید

mezid

مجرم عمدی

مَسِخِت

massekhet

رساله

مَسِختوت

massekhtot

رساله‌های تلمود

مسوللوت

mesolelot

زنان همجنس‌گرا

مَصّا

mazzah

نان فطیر

مَعَسه

ma’aseh

رویه، عمل

مکوت

makkot

تازیانه، رساله‌ی تلمودی

مکوت مردوت

makkot mardut

تازیانه‌ی تنبیهی

مَلشینیم

malshinim

جاسوسان، سخن چینان

ممزر

mamzer

حرامزاده

منورا

menorah

چراغدان مخصوص

منورت همائور

menorat ha-maor

چراغ روشنایی

مورنو

morenu

معلم ما، لقب دانشمندان

موساف

musaf

قربانی اضافی

موعد

mo’ed

عید، بخشی از تلمود

مومحه لا – ربیّم

mumheh la-rabbim

قانون‌دانان ممتاز

مه نیدا

mei niddah

آب تطهیر

مَهَماد

mahamad

هیئت سرپرستی عبادت‌کنندگان کنیسه

می – پنه تیقون‌ هاعولام

mi-penei tikkun ha-olam

برای مصالح جامعه

می – پنه دَرخه شالوم

mi-penei darkhei shalom

به خاطر صلح

میتا بیده شامَییم

mitta biyde shamayyim

مرگ آسمانی

میدت حسیدوت

middat hasidut

رفتار پارسایان

میدراش

midrash

علم تفسیر تورات و تلمود

میدراش ربّا

Midrash Rabbah

میدراش اگادایی

میدراش همقیش

midrash ha-mekish

تفسیر قیاسی

میدراش هموائر

midrash ha-meva’er

تفسیر توضیحی

میدرشه هلاخا

midreshei halakhah

میدراش‌های هلاخایی

میدوت

midot

روش‌ها

میشپاط

mishpat

قانون

 میشپاط امیتی صودق بعصمو

mishpat amity tsodek be’atsmo

قانون معتبر ذاتاً عادلانه

میشنا

Mishnah

تکرار، مجموعه‌ی شرعیِ هسته‌ی تلمود

میشنت حسیدیم

mishnat hasidim

قانون پارسایان

می – شوم اِوا

mi-shum eivah

منع از کینه توزی

میصوا

mitzvah

حکم، امر

میصووت عَسِه

mitzvoth aseh

احکام امری

میصووت لوتَعَسِه

mitzvoth lo ta’aseh

احکام نهی کننده

مینهاگ

minhag

عرف

مین هَسِتام

min ha-s’tam

بنابه فرض، به طور معمول

ناسی

nasi

رئیس سنهدرین

ناشیم

nashim

زنان، بخشی از تلمود

ناگید

nagid

پیشوا، رهبر یهودیانِ جهان اسلام

نِزِق

nezek

خسارت آسیب جسمانی

نزیقا

nezifah

[مجازات] توبیخ و سرزنش

نِزیقین

nezikin

خسارات، شبه جرم، بخشی از تلمود

نُسئِه کلاو

nos’ei kelaw

استدلا‌ل‌آوران، تجهیزکنندگان

نَعَرا

na’arah

دختر 12 سال و 1 روزه تا 12 و 6 ماهه

نویئیم

neviim

انبیا، بخشی از کتاب مقدس

نیدا

niddah

ناپاکی حیض

نیدوی

nidui

طرد، تحریم

وَییقرا

va-yikra

و خواند، سفر لاویان

هترائا

hatra’ah

اخطار

هَخناسا لکیپا

 hakhnasah la-kippah

حبس در سلول

هسیدور همدینی

hasiddur hamedini

حفقظ قانون و نظم

هلاخا

halakhah

شریعت، قانون

هلاخا کِبَترا

halakha k’batra’ei

شرع تابع آخرین قاعده است

هلاخوت

halakhot

هلاخاها

هَلُخ

halokh

رفتن، روش

هورائا

hora’ah

رأی مستقل (از میشنا)

هورائت شاعا

hora’at sha’ah

اقدام اضطراری

هیلختا لمشیحا

hilkhata lemashiha

قانون دوران مسیحا

یَد هَحَزاقا

yah ha – hazakah

دست قوی، کتابی از ابن‌میمون

یشیوو شل عولام

yeshiva shel olam

برای منفعت جامعه

یواموت

yevamot

احکام ازدواج با بیوه‌ی برادر

یوشِر

yosher

عدالت، انصاف

یووِل

jubilee

سال پنجاهم