زندگی نامه ی حضرت آیت الله العظمی امام خمینی رحمت الله علیه(5)
نویسنده: حمید انصاری
امام خمینی و استمرار مبارزه
(1350ـ1356):
هم زمان با افزایش تولید و بهای نفت از سال 1350 به بعد، شاه احساس قدرت بیشتری میکرد و به موازات آن قلع و قمع مخالفین شدت یافت و رژیم ایران در مسابقهای جنون آمیز خرید تجهیزات نظامی و کالاهای مصرفی آمریکا و ایجاد پایگاههای نظامی متعدد برای آمریکائیان در کشور و افزایش روابط تجاری و نظامی با اسرائیل را سرعت بخشید. جشنهای دو هزار و پانصدمین سال سلطنت شاهان ایران با حضور سران بسیاری از ممالک جهان با هزینههای گزاف بر ملت ایران تحمیل شد. این جشنها نمایشی برای نشان دادن قدرت و ثبات رژیم شاه بود.اواخر اسفند 1353، شاه با تشکیل حزب درباری «رستاخیز» و ایجاد سیستم تک حزبی، خودکامگی را به حد اعلی رساند و طی یک نطق تلویزیونی اعلام کرد که تمام ملت ایران باید عضو این حزب شوند و کسانی که مخالفند بایست گذرنامه خود را گرفته و از کشور خارج شوند. امام خمینی بلافاصله طی فتوایی اعلام کرد: «نظر به مخالفت این حزب با اسلام و مصالح ملت مسلمان ایران، شرکت در آن بر عموم ملت حرام و کمک به ظلم و استیصال مسلمین و مخالفت با آن از روشنترین موارد نهی از منکر است.» فتوای امام خمینی و برخی دیگر از علمای اسلام کارساز و مؤثر افتاد. رژیم شاه علیرغم تبلیغات گسترده پس از چند سال رسماً شکست رستاخیر را اعلام و آن را منحل کرد.
سال 1354 در سالگرد قیام 15 خرداد، مدرسه فیضیه قم بار دیگر شاهد قیام طلاب انقلابی بود. فریادهای درود بر خمینی و مرگ بر سلسله پهلوی به مدت دو روز ادامه داشت. این حرکت انقلابی بر شاه و ساواک بسیار گران میآمد. مأموران پلیس مدرسه را محاصره و در جریان یک یورش بیرحمانه و ضرب و شتم طلاب، کلیه معترضین را دستگیر و به زندان افکند.
شاه در ادامه سیاستهای مذهب ستیر خود در اسفند 1354 وقیحانه تاریخ رسمی کشور را از مبدأ هجرت پیامبر اسلام به مبدأ سلطنت شاهان هخامنشی تغییر داد. امام خمینی در واکنش سخت، فتوا به حرمت استفاده از تاریخ بیپایة شاهنشاهی داد. تحریم استفاده از این مبدأ موهوم تاریخ همانند تحریم حزب رستاخیز از سوی مردم ایران استقبال شد و هر دو مورد افتضاحی برای رژیم شاه شده و رژیم در سال 1357 ناگزیر از عقب نشینی و لغو تاریخ شاهنشاهی شد.
دمکراتها در سال 1355 به کاخ سفید راه یافتند. کمکهای مالی گسترده شاه به جمهوریخواهان در جریان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نتیجهای نبخشید. جیمی کارتر با شعار حقوق بشر و محدودیت در صدور اسلحه به خارج کشور، پیروز شده بود. این شعارها به منظور جلوگیری از رشد احساسات ضد آمریکایی در کشورهایی نظیر ایران مطرح شده بود. متعاقب سیاستهای حزب دمکرات آمریکا، شاه در ایران سیاست «فضای باز سیاسی» را اعلام و دست به تغییرات ظاهری و جابه جایی مهرهها زد. خط مشیهای امریکا در مورد ایران که به وسیله وزارتخانه آمریکا و سازمان سیا ترسیم و به سفارت این کشور در تهران ارسال میشد.
اوج گیری انقلاب اسلامی در سال 1356 و قیام مردم:
امام خمینی که تحولات جاری جهان و ایران را زیر نظر داشت از فرصت بدست آمده نهایت بهره برداری را کرد.شهادت آیة الله حاج سید مصطفی خمینی در اول آبان 1356 و مراسم پرشکوهی که در ایران برگزار شد نقطة آغازی بر خیزش دوبارة حوزههای علمیه و قیام جامعه مذهبی ایران بود. امام خمینی در همان زمان به گونهای شگفت این واقعه را از الطاف خفیه الهی نامیده بود. رژیم شاه با درج مقالهای توهین آمیز علیه امام در روزنامة اطلاعات انتقام گرفت.
اعتراض به این مقاله، به قیام 19 دی ماه قم در سال 56 منجر شد که طی آن جمعی از طلاب انقلابی به خاک و خون کشیده شدند.
برگزاری مراسم سوم، هفتم و چهلمهای پیاپی در بزرگداشت خاطرة شهیدان در تبریز، یزد، جهرم و شیراز، اصفهان و تهران قیامهایی مکرر پدید آورد.
جایگزینی یک تکنو کرات غربزده به نام جمشید آموزگار به جای هویدا، نخست وزیر 13 سالة شاه، کمکی به حل بحران رژیم نکرد. جعفر شریف امامی با شعار «دولت آشتی ملی» روی کار آمد. فریبکاریهای وی و مذاکرات او با آقای شریعتمداری در قم نیز نتوانست مبارزات مردم را متوقف سازد. در زمان دولت او کشتار بیرحمانه مردم به وسیلة نیروهای نظامی در میدان شهدا (ژاله) تهران در روز 17 شهریور اتفاق افتاد. رسماً حکومت نظامی در تهران و 11 شهر بزرگ ایران برای مدتی نامحدود برقرار شد.
از روشهای موفق امام خمینی در پیشبرد مبارزه علیه رژیم شاه دعوت مردم به اعتصاب و گسترش آن بود. اعتصابهای سراسری در ماههای پایانی رژیم شاه به ارکان رژیم و وزارتخانهها و ادارات و مراکز نظامی کشیده شد و ضربة نهایی را اعتصاب کارکنان شرکت نفت و بانکهای و مراکز حساس دولتی وارد ساخت.
هجرت امام خمینی از عراق به پاریس:
در دیدار وزرای خارجه ایران و عراق در نیویورک تصمیم به اخراج امام از عراق گرفته شد. روز دوم مهر 1357 منزل امام در نجف به وسیلة قوای بعثی محاصره گردید. رئیس سازمان امنیت عراق در دیدار با امام خمینی گفته بود که شرط ادامه اقامت ایشان در عراق دست کشیدن از مبارزه و عدم دخالت در سیاست است و امام نیز با قاطعیت پاسخ داده بود که به خاطر مسئولیتی که در مقابل امت اسلام احساس میکند حاضر به سکوت و هیچ گونه مصالحهای نیست.روز 12 مهر، امام خمینی نجف را به قصد مرز کویت ترک گفت. دولت کویت با اشارة رژیم ایران از ورود امام به این کشور جلوگیری کرد. قبلاً صحبت از هجرت امام به لبنان و یا سوریه بود اما ایشان پس از مشورت با فرزندشان (حجة الاسلام حاج سید احمد خمینی) تصمیم به هجرت به پاریس گرفت. در روز 14 مهر ایشان وارد پاریس شدند. دو روز بعد در منزل یکی از ایرانیان در نوفل لوشاتو (حومه پاریس) مستقر شدند. مأمورینِ کاخ الیزه نظر رئیس جمهور فرانسه را مبنی بر اجتناب از هرگونه فعالیت سیاسی به امام ابلاغ کردند. ایشان نیز در واکنشی تند تصریح کرده بود که این گونه محدودیتها خلاف ادعای دموکراسی است و اگر او ناگزیر شود تا از این فرودگاه به آن فرودگاه و از این کشور به آن کشور برود باز دست از هدفهایش نخواهد کشید.
در مدت اقامت 4 ماهه امام در پاریس، نوفل لوشاتو مهمترین مرکز خبری جهان بود و مصاحبههای متعدد و دیدارهای مختلف امام دیدگاههای ایشان را در زمینه حکومت اسلام و هدفهای آتی نهضت برای جهانیان بازگو میکرد. به این ترتیب جمع بیشتری از مردم جهان با اندیشه و قیام ایشان آشنا شدند و از همین جا بود که بحرانیترین دوران نهضت را در ایران رهبری کرد.
دولت شریف امام دو ماه بیشتر دوام نیاورد.و شاه ریاست کابینه را به دولت نظامی (ازهاری) سپرد. کشتارها رو به فزونی نهاد اما تأثیر در قیام مردم نداشت. شاه در نهایت استیصال از سفیر آمریکا و انگلیس درخواست راه حل میکرد اما هیچ یک از طرحهای قبلی آنان نتیجهای در بر نداشت.
ارتش عراق در روز 31 شهریور 1359 تجاوز گستردة نظامی خویش را آغاز کرد. هم زمان هواپیماهای نظامی عراق فرودگاه تهران و مناطق دیگر را (در ساعت 2 بعد از ظهر آن روز) بمباران کردند. ماشین جنگی صدام به سرعت کیلومترها در خاک ایران پیشروی کرد و مناطقی وسیع از پنج استان ایران را اشغال کرد. مقاومتهای جانانه مرزنشینان در مراحل اولیه جنگ به علت عدم اطلاع و آمادگی قبلی و نداشتن تجهیزات و نیروی نظامی با قساوت بعثیان در هم شکسته شد. شهرها و روستاهای موجود در مناطق اشغالی به سرعت تخریب و به تلی از خاک بدل شدند و صدها هزار تن از خانه و کاشانه خود آواره گردیدند.
در 20/4/1367 با قبول قطعنامه 598 شورای امنیت جنگ تحمیلی 8 سال به پایان رسید. آغازگران جنگ به هیچ یک از هدفهای خویش نرسیدند. نظام جمهوری اسلامی نه تنها سرنگون نشد بلکه در پرتو وحدت ملی مردم مسلمان ایران، تکلیف کلیه عوامل ستون پنجم را در داخل کشور یکسره کرد و اقتدار خویش را در حاکمیت بر تمامی پهنههای داخلی تثبیت کرد. در پهنه بین المللی نیز به عنوانی یک قدرت با ثبات و غیر قابل شکست حضور خود را به اثبات رسانید و حقانیت خود را علیرغم 8 سال تبلیغات مداوم خصمانة غربیها ثابت کرد و پیام خویش را ابلاغ نمود.
پس از برقراری صلح نسبی، امام خمینی در تاریخ 11/7/67 طی پیامی در 9 بند سیاستها و خط مشی بازسازی کشور را برای مسئولین جمهوری اسلامی ترسیم نمود. پس از ده سال تجربه نظام جمهوری اسلامی ایران، امام خمینی در تاریخ 4/2/1368 به منظور اصلاح و تکمیل ارکان تشکیلات نظام اسلامی طی نامهای به رئیس جمهور وقت (حضرت آیة الله خامنهای) هیئتی از صاحب نظران و کارشناسان را مسئول بررسی و تدوین اصلاحات لازم در قانون اساسی بر اساس 8 محور تعیین شده در همین نامه نمود. مواد اصلاح شدة قانون اساسی در تاریخ 12 آذر 1368 (بعد از رحلت امام) به رفراندوم عمومی گذاشتن و با اکثریت مطلق آراء به تأیید ملت ایران رسید.
دفاع از پیامبر اسلام و ارزشهای دینی
آخرین رویارویی امام خمینی با غرب:
جنگ عراق و ایران که پایان یافت رهبران سیاسی غرب تهاجم تازهای علیه اسلام انقلابی آغاز کردند.ماجرای تدوین و انتشار وسیع کتاب مبتذل «آیات شیطانی» نوشته سلمان رشدی و حمایت رسمی دولتهای غربی از آن سرآغازی بر فصل تهاجم فرهنگی بود.
امام خمینی در تاریخ 25/11/1367 در ضمن چند سطر کوتاه به صورت حکم ارتداد و اعدام سلمان رشدی و ناشرین مطلع از محتوای کفر آمیز این کتاب، انقلابی دیگر بر پا کرد.
پیامدهای این واقعه موجودیت جامعه اسلامی را به عنوان یک امت واحده جلوهگر ساخت. صدور این حکم تصور اشتباه غربیها را در این که ایران با پذیرش قطعنامه از هدفهای انقلابی اسلامی خود دست کشیده است، در هم ریخت.
سالهای آخر عمر امام خمینی و حوادث ناگوار:
چند حادثه در این سالها اتفاق افتاد که اثر آن بر روح و خاطرة امام سنگینی میکرد. یکی از این حوادث، شهادت مظلومانة حجاج بیت الله الحرام در کنار خانه خدا و در مراسم حج سال 1366 بود.در روز ششم ذیحجه سال 1407 هجری قمری هنگامی که بیش از 150 هزار زائر در خیابانهای مکه برای شرکت در مراسم برائت از مشرکین حرکت کردند. مأمورین دولت سعودی با انواع سلاحهای سرد و گرم به سرکوبی تظاهر کنندگان پرداختند. در این واقعه حدود 400 نفر از حجاج ایرانی، لبنانی، فلسطینی، پاکستانی، عراقی و دیگر کشورها به شهادت رسید و حدود 5000 نفر مجروح و عدهای بیگناه دستگیر شدند. حرمت حرم امن الهی در روز جمعه در ایام مبارک حج، در ماه حرام شکسته شده بود. آثار خشم امام خمینی از این جسارت و اندوه عمیق ایشان از این که مصالح امت اسلامی و شرایط جهان اسلام مانع از اقدام عمومی میشد، تا روزهای آخر عمر امام در کلام و پیامش آشکار بود.
در پهنه مسائل داخلی شرایطی که منجر به برکناری قائم مقام رهبری از سوی امام خمینی (در تاریخ 18/1/68) گردید از جمله حوادث ناگوار دیگر بود.
امام خمینی در پیامهای اخیر خویش با وضوح بیشتری بر این حقیقت پافشاری داشت که تنها راه نجات بشریت از بن بستهای کنونی بازگشت به عصر دین و دین باوری است و یگاه راه رهایی ممالک اسلامی از وضعیت اسفبار کنونی بازگشت آنان به اسلام ناب و هویت مستقل اسلامی خویش است.
امام خمینی در زندگی، سخت معتقد به برنامه ریزی و نظم و انضباط بود. ساعات مشخصی از شبانه روز را به عبادت و ذکر حق و قرائت قرآن و دعا و مطالعه میپرداخت. قدم زدن و در همان حال ذکر خدا گفتن و اندیشیدن جزئی از برنامه روزانهاش بود. او در حالی که عمرش به 90 نزدیک شده بود هنوز یکی از پرکارترین رهبران سیاسی جهان بود که نشاط خدمت در راه تعالی جامعه اسلامی و حل مشکلات آن را هیچ گاه، حتی در سهمگینترین حوادث از دست نمیداد. علاوه بر مطالعه روزانه اهمّ اخبار و گزارشات مطبوعات رسمی کشور و مطالعه دهها بولت خبری و گوش دادن به اخبار رادیو و تلویزیون داخلی، او در چندین نوبت در شبانه روز تحلیلها و خبرهای رادیوهای بیگانه فارسی زبان را گوش میداد تا شخصاً در جریان روند تبلیغات دشمنان انقلاب قرار گیرد و راههای مقابلة با آن را اندیشه کند. فعالیتها متراکم روزانه و تشکیل جلسات با مسئولین نظام اسلامی موجب نمیشد تا ارتباط با قشرهای مردم عادی را به عنوان اصلیترین سرمایههای نهضت اسلامی نادیده بگیرد. او هیچ تصمیمی را که مربوط به سرنوشت جامعهاش باشد نمیگرفت مگر آن که صادقانه با مردم در میان میگذاشت. مردم را محرومترین کسان برای دانستن حقایق میدید.
چهرهای مصمّم و مهربان داشت، نگاهش پر جاذبه و سرشار از معنویت بود. جمعیت که در حضورش مینشست بیاختیار غرق در جاذبه معنویش میشد، بسیاری از حاضران ناخودآگاه اشک شوق میریختند. مردم ایران حق داشتند که سالها از صمیم قلب در شعارهای دعای گونهشان از خدا بخواهند که عمر آنان را با افزایش لحظهای بر عمر امام معاوضه کند. اگر دنیای بیگانه از معنویت باور نداشت اما آنان که با امام بزرگ شده بودند قدر لحظههای عمر آن عزیز را در عمل میشناختند. زندگیاش وقف خدا و خدمت به خلق او بود.
ساعت 20/22 بعد از ظهر روز شنبه سیزدهم خرداد ماه سال 1368 لحظه وصال بود. قلبی از کار ایستاد که میلیونها قلب را به نور خدا و معنویت احیاء کرده بود. به وسیله دوربین مخفیای که توسط دوستان امام در بیمارستان نصب شده بود روزهای بیماری و جریان عمل و لحظه لقای حق ضبط شده است.
در حالی که چند عمل جراحی سخت و طولانی در سن 87 سالگی تحمل کرده بود و در حالی که چندین سرم به دستهای مبارکش وصل بود نافله شب میخواند و قرآن تلاوت میکرد. در ساعات آخر، طمأنینه و آرامشی ملکوتی داشت و مرتباً شهادت به وحدانیت خدا و رسالت پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ را زمزمه میکرد و با چنین حالتی بود که روحش به ملکوت اعلی پرواز کرد. هجرتش داغی التیام ناپذیر بر قلبها نهاد.
روز چهاردهم خرداد 1368، مجلس خبرگان رهبری تشکیل گردید و پس از قرائت وصیتنامه امام خمینی توسط حضرت آیة الله خامنهای که دو ساعت و نیم طول کشید، بحث و تبادل نظر برای تعیین جانشین امام خمینی و رهبر انقلاب اسلامی آغاز شد و پس از چندین ساعت سرانجام حضرت آیة الله خامنهای (رئیس جمهور وقت) که خود از شاگردان امام خمینی ـ سلام الله علیه ـ و از چهرههای درخشان انقلاب اسلامی و از یاوران قیام 15 خرداد بود و در تمام دوران نهضت امام در همة فراز و نشیبها در جمع دیگر یاوران انقلاب جانبازی کرده بود، به اتفاق آرا برای این ریاست خطیر برگزیده شد.
انبوهی جمعیت و شکوه حماسة حضور مردم در روز ورود امام خمینی به کشور در 12 بهمن 1357 و تکرار گستردهتر این حماسه در مراسم تشییع پیکر امام، از شگفتیهای تاریخ است. رحلت امام خمینی نیز هم چون حیاتش منشأ بیداری و نهضتی دوباره شد و راه و یادش جاودانه گردید چرا که او حقیقت بود و حقیقت همیشه زنده است و فنا ناپذیر.
او جلوههای از جلوههای «کوثر» بود و کوثرِ ولایت همیشه در زمین و زمانهها جاری است.
آثار و تألیفات امام خمینی:
دهها کتاب و اثر گرانبها از امام خمینی در مباحث اخلاقی، عرفانی، فقهی، اصولی، فلسفی، سیاسی و اجتماعی بر جای مانده که بسیاری از آنها تا کنون منتشر نشده است. متأسفانه تعدادی از رسالهها و تألیفات نفیس امام در جریان جابه جایی از منازل استیجاری و در جریان چندین مرحله یورش مأمورین ساواک شاه به منزل و کتابخانه ایشان مفقود گردیده است.در این جا فهرست اسامی آثار و تألیفات امام خمینی را بر حسب سیر تاریخ نگارش مرور میکنیم.
1. شرح دعای سحر
2. شرح حدیث رأس الجالوت
3. حاشیه امام بر شرح حدیث رأس الجالوت
4. حاشیه بر شرح فوائد الرضویه
5. شرح حدیث جنود عقل و جهل
6. مصباح الهدایة الی الخلافة و الولایة
7. حاشیه بر شرح فصوص الحکم
8. حاشیه بر مصباح الانس
9. شرح چهل حدیث
10. سر الصلوة (صلاة العارفین و معراج السالکین)
11. آداب نماز (یا: آداب الصلوة)
12. رسالة لقاء الله
13. حاشیه بر اسفار
14. کشف الاسرار
15. انوار الهدایة فی التعلیقه علی الکفایة 2 جلد
16. بدایع الدرر فی قاعدة نفی الضرر
17. رسالة الاستصحاب
18. رسالة فی التعادل و التراجیح
19. رسالة الاجتهاد و التقلید
20. مناهج الوصول الی علم الاصول ـ 2 جلد
21. رسالة فی الطلب و الارادة
22. رسالة فی التقیه
23. رسالة فی قاعدة من ملک
24. رسالة فی تعیین الفجر فی اللیالی المقمره
25. کتاب الطهارة ـ 4 جلد
26. تعلیقة علی العروة الوثقی
27. مکاسب محرّمه ـ 2 جلد
28. تعلیقة علی وسیلة النجاة
29. رسالة نجاة العباد
30. حاشیه بر رسالت ارث
31. تقریرات درس اصول آیة الله العظمی بروجردی
32. توضیح المسائل (رساله عملیه)
33. مناسک حجّ
34. تحریر الوسیله ـ 2 جلد
35. کتاب البیع ـ 5 جلد
36. تقریرات دروس امام خمینی
37. کتاب الخلل فی الصلوة
38. حکومت اسلامی یا ولایت فقیه
39. جهاد اکبر یا مبارزه با نفس
40. تفسیر سوره حمد
41. استفتائات
42. دیوان شعر
43. نامهها عرفانی
44. صحیفه نور
45. وصیتنامة سیاسی ـ الهی
منبع:www.andisheqom.com2. شرح حدیث رأس الجالوت
3. حاشیه امام بر شرح حدیث رأس الجالوت
4. حاشیه بر شرح فوائد الرضویه
5. شرح حدیث جنود عقل و جهل
6. مصباح الهدایة الی الخلافة و الولایة
7. حاشیه بر شرح فصوص الحکم
8. حاشیه بر مصباح الانس
9. شرح چهل حدیث
10. سر الصلوة (صلاة العارفین و معراج السالکین)
11. آداب نماز (یا: آداب الصلوة)
12. رسالة لقاء الله
13. حاشیه بر اسفار
14. کشف الاسرار
15. انوار الهدایة فی التعلیقه علی الکفایة 2 جلد
16. بدایع الدرر فی قاعدة نفی الضرر
17. رسالة الاستصحاب
18. رسالة فی التعادل و التراجیح
19. رسالة الاجتهاد و التقلید
20. مناهج الوصول الی علم الاصول ـ 2 جلد
21. رسالة فی الطلب و الارادة
22. رسالة فی التقیه
23. رسالة فی قاعدة من ملک
24. رسالة فی تعیین الفجر فی اللیالی المقمره
25. کتاب الطهارة ـ 4 جلد
26. تعلیقة علی العروة الوثقی
27. مکاسب محرّمه ـ 2 جلد
28. تعلیقة علی وسیلة النجاة
29. رسالة نجاة العباد
30. حاشیه بر رسالت ارث
31. تقریرات درس اصول آیة الله العظمی بروجردی
32. توضیح المسائل (رساله عملیه)
33. مناسک حجّ
34. تحریر الوسیله ـ 2 جلد
35. کتاب البیع ـ 5 جلد
36. تقریرات دروس امام خمینی
37. کتاب الخلل فی الصلوة
38. حکومت اسلامی یا ولایت فقیه
39. جهاد اکبر یا مبارزه با نفس
40. تفسیر سوره حمد
41. استفتائات
42. دیوان شعر
43. نامهها عرفانی
44. صحیفه نور
45. وصیتنامة سیاسی ـ الهی